TİCARET HUKUKU BİLGİSİ

1. TİCARET HUKUKU BİLGİSİ Ticaret Şirketi Genel Hükümler

2. Ticaret Şirketi Kavramı • TTK’NUN İKİNCİ KİTABINDA DÜZENLENEN ŞİRKET TİPLERİNE TİCARET ŞİRKETLERİ DENİR. Md. 124, f. 1’e göre ticaret şirketleri kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketidir. • Ticaret şirketlerinden kollektif ve (adi) komandit şirket şahıs şirketi; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit (paylı komandit) sermaye şirketi olarak nitelendirilirler (TTK md. 124, f. 2).

3. Ticaret Şirketlerine Uygulanacak Mevzuat Hükümleri • TTK md. 126 hükmü göz önüne alındığında ticaret şirketlerine uygulanacak HÜKÜMLERşöylece sıralanabilecektir: • Emredici (buyurucu) kanun hükümleri • Şirket sözleşmesi hükümleri • Her bir ticaret şirketi tipine ilişkin kanundaki özel hükümler • Türk Medeni Kanunu’nun tüzel kişilere ilişkin hükümleri • Türk Borçlar Kanunu’ndaki adi şirketlere ilişkin hükümler • Türk Ticaret Kanunu’nun diğer hükümleri • Ticari örf ve adet hukuku kuralları • Türk Medeni Kanunu’nun genel hükümleri

4. Tüzel Kişilik • TİCARET ŞİRKETLERİ TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİPTİR (TTK md. 125, f. 1). Ticaret şirketlerinin tüzel kişilik kazanması, temelde üç aşamaya dayalı olarak gerçekleşir. İlkin ortaklar yazılı olarak şirket sözleşmesini yaparlar. Daha sonra sözleşme noterde onaylanır. En son ise ticaret siciline tescil ve TTSG’de ilan edilir. • Kanunda sadece anonim ve limited şirketler bakımından, kurucuların sözleşmeyi imzalamaları ile tüzel kişiliğin kazanılması arasında ön ortaklık aşaması öngörülmüştür. Ön ortaklık iç ilişkide ilgili ortaklık hükümlerine tabidir. Dış ilişkide ise adi ortaklık hükümleri geçerlidir.

5. Ehliyet • TİCARET ŞİRKETLERİ TÜZEL KİŞİLİĞE SAHİP OLMASININ SONUCU OLARAK HAK VE FİİL EHLİYETİNE SAHİPTİR (TTK md. 125). Hak ehliyeti, haklardan yararlanma ehliyetidir. • Şirketlerin hak veya fiil ehliyetleri kural olarak sınırlı değildir. Organlar şirketin konusu dışında bir işlem yaparlarsa, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı bunun konunun dışında olduğu ileri sürülemez (TTK md. 371, f. 2).

6. Ticaret Şirketlerinde Bağımsız Malvarlığı • ŞİRKETE HER BİR ORTAK BELLİ BİR SERMAYE GETİRMEK ZORUNDADIR. Tüzel kişi olarak ticaret şirketi getirilen bu sermaye payları ile ayrı ve bağımsız bir malvarlığına sahip olur. Sermaye olarak getirilen değerler artık ortaklara ait değil şirketindir. • Bu malvarlığı üzerinde şirket adına yetkili temsilcilerce tasarruf edilebilir. Bu organlar veya temsilciler ortaklardan veya şirket dışında yer alan üçüncü şahıslardan oluşabilir. • Şirketin borçları sahip olduğu kendi malvarlığından karşılanır. Ortakların şahsi borçları kural olarak doğrudan şirket malvarlığından tahsil edilemez (TTK md. 133). Ancak ortağın şahsi alacaklısı ortağın şirketteki kar payı veya tasfiye payı üzerine haciz uygulatabilir (TTK md. 133).

7. Ticaret Şirketlerinde Sermaye Türleri • NAKDİ • AYNİ • EMEK 

8. Nakdi Sermaye • PARA (TL VEYA DÖVİZ) • ALACAKLAR (SENETLİ VEYA SENETSİZ) • KIYMETLİ EVRAK (ÇEK, BONO, TAHVİL VS.)

9.  Ayni Sermaye • TAŞINIRLAR • TAŞINMAZLAR • FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI (MARKA, PATENT, TASARIM, VS.) • TAŞINIR VE TAŞINMAZLARIN FAYDALANMA VE KULLANMA HAKLARI (İNTİFA VS.) • SERMAYE PAYLARI • HAKLI OLARAK KULLANILAN DEVREDİLEBİLİR ELEKTRONİK ORTAMLAR, ALANLAR, ADLAR VE İŞARETLER GİBİ DEĞERLER • MADEN RUHSATNAMELERİ VE BUNUN GİBİ EKONOMİK DEĞERİ OLAN DİĞER HAKLAR • DEVROLUNABİLEN VE NAKDEN DEĞERLENDİRİLEBİLEN HER TÜRLÜ DEĞER

10.  Emek Sermayesi • KİŞİSEL ÇALIŞMA • TİCARİ İTİBAR • TEKNİK BİLGİ • MÜŞTERİ ÇEVRESİ • İŞ TECRÜBESİ

11. Sermaye Koyma Borcu • HER ORTAK, USULÜNE GÖRE DÜZENLENMİŞ VE İMZA EDİLMİŞ ŞİRKET SÖZLEŞMESİYLE KOYMAYI TAAHHÜT ETTİĞİ SERMAYEDEN DOLAYI ŞİRKETE KARŞI BORÇLUDUR. • Sermaye olarak konulan ayınlara, bilirkişi tarafından biçilecek değerler, ilgililerce kabul edilmiş sayılır. • Şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede bilirkişi tarafından belirlenen değerleriyle yer alan taşınmazlar tapuya şerh verildiği, fikrî mülkiyet hakları ile diğer değerler, varsa özel sicillerine, bu hüküm uyarınca kaydedildikleri ve taşınırlar güvenilir bir kişiye tevdi edildikleri takdirde ayni sermaye kabul olunur (TTK md. 128, f. 2).

12. Sermaye Koyma Borcu • Paradan başka ekonomik bir değer veya bir taşınırın sermaye olarak konulmasının borçlanılması hâlinde şirket, tüzel kişilik kazandığı andan itibaren bunlar üzerinde malik sıfatıyla doğrudan tasarruf edebilir. Taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için • TAPU SİCİLİNE TESCİL GEREKLİDİR. • Mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi ile diğer sicillere yapılacak tescillerle ilgili bildirimler, ticaret sicili müdürü tarafından, ilgili sicile resen ve hemen yapılır. Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır.

13. Sermaye Koyma Borcu • Şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa, sermaye olarak konan ayınların mülkiyeti şirkete ait ve haklar şirkete devredilmiş olur. • Şirket, her ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebileceği ve dava edebileceği gibi, yerine getirmede gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebilir. TAZMİNAT İSTEMİ İÇİN İHTAR ŞARTTIR. Şahıs şirketlerinde bu davayı ortaklar da açabilir.

14. Sermaye Koyma Borcu • Ortaklarca, sermaye olarak konulması taahhüt edilen hakların korunması için, kurucular tarafından ortaklar aleyhine ihtiyati tedbir istenebilir. Tedbir üzerine açılacak davalar için, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) öngörülen süre ancak şirketin tescil ve ilanı tarihinden itibaren işlemeye başlar. • Hizmet karşılığı olarak verilecek ücretin kısmen veya tamamen kâra iştirak suretiyle ifası kararlaştırıldığı takdirde bu kayıt çalışanlara ortak niteliğini kazandırmaz.

15. Temerrüt Faizi • ZAMANINDA İFA EDİLMEYEN SERMAYE KOYMA BORCUNUN KONUSU PARA İSE, ŞİRKETİN TESCİLİ ANINDAN İTİBAREN TEMERRÜT FAİZİ DE İSTENEBİLECEKTİR.

16. Alacağın Sermaye Olarak Getirilmesinde Sorumluluk • Sermaye olarak şirkete alacaklarını devretmiş olan bir ortak, alacaklar şirketçe tahsil edilmedikçe sermaye koyma borcundan kurtulmuş olmaz. Alacak, vadesi gelmemiş ise aksi kararlaştırılmış olmadıkça, vade gününden, muaccel ise şirket sözleşmesi veya esas sözleşme tarihinden itibaren bir ay içinde şirketçe tahsil edilmelidir. Her ne sebeple olursa olsun, bu süre içinde tahsil edilemediği takdirde, gecikmeden dolayı şirketin tazminat hakkına halel gelmemek şartıyla, ortak, sürenin bitiminden itibaren geçecek günlerin temerrüt faizini de ödemek zorundadır. • ANONİM VE LİMİTED ŞİRKETLERDE VADESİ GELMEMİŞ ALACAĞIN SERMAYE OLARAK GETİRİLMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR (TTK md. 342; TTK md. 581).

17. Faiz ve Ücret Alma Hakkı • KANUNLARDA AKSİNE HÜKÜM ÖNGÖRÜLMEMİŞSE, ŞİRKET SÖZLEŞMESİYLE ORTAKLARIN, KOYDUKLARI SERMAYELER İÇİN FAİZ VE ŞİRKETTEKİ HİZMETLERİ SEBEBİYLE KENDİLERİNE ÜCRET VERİLMESİ KABUL OLUNABİLİR (TTK md. 132).

18. Ticaret Şirketlerinde Borçlardan Sorumluluk • TİCARET ŞİRKETLERİNDE ŞİRKET BORÇLARINDAN DOLAYI BİRİNCİ DERECEDE ŞİRKET SORUMLUDUR. Borçlardan şirketin sorumlu olmasından dolayı alacaklılar ilk önce şirket malvarlığına başvuracaklar ve ondan tahsil etme yoluna gideceklerdir. • Ticaret şirketlerinde ortakların şahsi borçlarından dolayı alacaklının şirketin malvarlığına başvurarak onu tahsil etme yetkisi yoktur. • Ortağın şahsi alacaklısı, şirket devam ettiği müddetçe, alacağını ancak şirketin bilançosu gereğince o • ORTAĞA İSABET EDECEK KAR PAYINDAN VE ŞİRKET FESHEDİLİRSE TASFİYE PAYINDAN TAHSİL EDEREK KARŞILAYABİLİR (TTK md. 133, f. 1). • ANONİM ŞİRKETLERDE VE PAYLI KOMANDİT ŞİRKETLERDE ORTAĞIN ŞAHSİ ALACAKLISI BORÇLU ORTAĞA AİT HİSSE SENETLERİNE HACİZ KOYDURABİLİR (TTK md. 133, f. 2).

19. Ticaret Şirketlerinde Sorumluluk • Ticaret şirketlerinde şirket borçlarından dolayı ortakların sorumlu tutulup tutulamamaları şirket tiplerine göre değişmektedir. • KOLLEKTİF ŞİRKETLERDE ŞİRKET ALACAKLILARI ALACAKLARINI ŞİRKET MALVARLIĞINDAN TAHSİL EDEMEZLERSE BU DURUMDA SINIRSIZ VE MÜTESELSİL SORUMLU SIFATIYLA ORTAKLARIN MALVARLIĞINA MÜRACAAT EDEBİLİRLER. Buna ikinci derecede sorumluluk denir. Kollektif şirkette ortakların birinci derecede sorumlu olduğu haller de vardır. Bunlar şirketin herhangi bir nedenle sona ermesi ve şirkete karşı yürütülen icra takibinin semeresiz kalmış olmasıdır. Komandit şirketlerde farklı türde en az iki ortak bulunduğu için sorumluluk şekilleri de değişiktir. KOMANDİTE ORTAK BU ŞİRKETLERDE SINIRSIZ SORUMLU ORTAKTIR. Sorumluluk şekli kollektif şirketlerdeki ortaklarla aynıdır.

20. Ticaret Şirketlerinde Sorumluluk • KOMANDİT ŞİRKETLERDE KOMANDİTER ORTAK İSE SINIRLI SORUMLU ORTAKTIR. Şirket borçlarından dolayı koymayı taahhüt etmiş olduğu sermaye miktarıyla sınırlı sorumlu ortaktır. Aslında komanditer ortak taahhüt etmiş olduğu sermayeyi şirkete ödemişse şirket borçlarından dolayı hiçbir şekilde sorumluluğu olmaz. Komanditer ortağın sınırlı sorumluluğu bazı hallerde genişler. • ANONİM ŞİRKETLERDE ORTAKLAR ŞİRKET BORÇLARINDAN DOLAYI KOYMAYI TAAHHÜT ETTİKLERİ SERMAYE PAYIYLA SINIRLI OLARAK ALACAKLILARA KARŞI SORUMLU OLURLAR. Eğer ortak sermaye borcunu yerine getirmişse artık şirket borçlarından hiç bir sorumluluğu yoktur. • LİMİTED ŞİRKETLERDE ŞİRKET BORÇLARINDAN SORUMLULUK BAKIMINDAN ANONİM ŞİRKETLERDE ORTAKLARIN TABİ OLDUĞU SORUMLULUK ESASLARI GEÇERLİDİR.Ancak limited şirketlerde ortakların borçlardan sorumluluğu bazı durumlarda genişlemektedir. ŞİRKET ORTAKLARI ŞİRKETTEN TAHSİL İMKÂNI BULUNMAYAN KAMU BORÇLARINDAN SERMAYE PAYI ORANINDA SORUMLULUK TAŞIRLAR (AATUK md. 35).

21. Ticaret Şirketleriyle İlgili Uyuşmazlıklarda Yargılama Usulü ve Zamanaşımı • TİCARET ŞİRKETLERİYLE İLGİLİ DAVALARDA BASİT YARGILAMA USULÜ ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR(TTK md. 1521). Basit yargılama usulü diğer yargılama usullerine göre DAHA KISADIR. • TBK md. 147, f. 4’teki BEŞ YILLIK SÜRE ŞİRKET İLİŞKİLERİNE UYGULANIR.

22. Ticaret Şirketlerinin Yerleşim Yeri (İkametgâhı) ve Vatandaşlığı • MK md. 51’e göre, birer tüzel kişi olan ticaret şirketlerinin yerleşim yeri şirket esas sözleşmesinde başka bir hüküm kararlaştırılmamışsa, • ŞİRKET İŞLERİNİN YÖNETİLDİĞİ YERDİR. Şirket esas sözleşmesinde gösterilmesi zorunlu işletme merkezi (TTK md. 213, f. 1 bent c; md. 339, f. 2 bent a; md. 576, f. 1 bent a; Koop. md. 3 bent 3), gerçek kişilerdeki yerleşim yerinin ticaret şirketlerindeki karşılığıdır. • TÜRK KANUNLARINA GÖRE KURULAN VE MERKEZİ TÜRKİYE’DE BULUNAN ŞİRKETLER TÜRK ŞİRKETİ (TÜRK VATANDAŞI ŞİRKET) OLARAK KABUL EDİLİR.Şirketin vatandaşlığının belirlenmesinde kurucularının aidiyetleri, yani hangi ülke vatandaşı oldukları değil, kurulmakta olan şirketin hangi ülke kanunlarına göre kurulduğu dikkate alınır.

23. Ticaret Şirketlerinde Birleşme • TTK MD. 136 VD. HÜKÜMLERİNE GÖRE BİRLEŞME, SAHİP OLDUKLARI MALVARLIKLARI TASFİYE EDİLMEKSİZİN BİRDEN FAZLA TİCARET ŞİRKETİNİN İÇLERİNDEN BİRİNDE VEYA YENİ KURULAN BİR ŞİRKETTE BİRLEŞMELERİ VE BİRLEŞEN ŞİRKETLERİN ORTAKLARININ BELLİ BİR DEĞİŞTİRME ÖLÇÜSÜNE GÖRE YENİ ŞİRKETTEN PAY ALMALARIDIR. • MALVARLIKLARININ BİRLEŞMESİ BİRLEŞMEYE KATILAN BÜTÜN ŞİRKETLERİN DAĞILMALARI SONUCUNU DOĞURUR VEYA KENDİSİNDE DEVRALAN ŞİRKET VAR OLMAYA DEVAM EDER ANCAK DEVROLUNANLAR DAĞILIRLAR. BİRLEŞMEDE DAĞILAN (İNFİSAH EDEN) TİCARET ŞİRKETLERİ TASFİYE EDİLMEZLER VE MALVARLIKLARI KENDİLİĞİNDEN VE BİR BÜTÜN OLARAK KÜLLİ HALEFİYET YOLUYLA DEVRALAN ŞİRKETE VEYA BİRLEŞME İÇİN YENİ KURULMUŞ ŞİRKETE GEÇER. • DEVROLUNAN ŞİRKETİN ORTAKLARI DEVROLUNAN ŞİRKETİN SERMAYESİ KARŞILIK TEŞKİL ETMEK ÜZERE VE HESAPLAMA SONUNDA BELİRLENEN BİR DEĞİŞTİRME ÖLÇÜSÜNE GÖRE KENDİLİĞİNDEN DEVRALAN ŞİRKETİN ORTAĞI OLURLAR. BİR BAŞKA DEYİŞLE, DEVROLUNAN ŞİRKETTEKİ ORTAKLIKLARI SONA ERMEDEN DEVRALAN ŞİRKETTE SÜRER.

24. Birleşme Türleri • Birleşme iki türdür: YENİ KURULUŞ VE KATILMA (İltihak) (TTK md. 136). • YENİ KURULUŞ YÖNTEMİNDE YENİ BİR ŞİRKET İÇİNDE BİRLEŞMEK İSTEYEN BİRDEN FAZLA TİCARET ŞİRKETİ KAPATILIR VE BU ŞİRKETLERİN BÜTÜN MALVARLIKLARI YENİ KURULAN BU ŞİRKETE (DEVRALAN ŞİRKETE) SERMAYE OLARAK KONULUR (TTK md. 136, f. 1 bent a). • KATILMA (İLTİHAK) YÖNTEMİNDE, DEVRALAN (BİRLEŞİLEN, KABUL EDEN) ŞİRKET VARLIĞINI SÜRDÜRÜR, DEVROLUNAN (KATILAN) ŞİRKETLER İSE, MALVARLIKLARI TASFİYE EDİLMEKSİZİN, BİR BÜTÜN HALİNDE DEVRALAN ŞİRKETE DÂHİL OLURLAR. İŞLEMLERİN TAMAMLANMASININ ARKASINDAN DEVROLUNAN ŞİRKETLERİN TÜZEL KİŞİLİKLERİ SONA ERER.

25. Birbirleriyle Birleşecek Şirketler • TTK md. 137’de hangi şirketin diğeriyle birleşebileceği düzenlenmiştir. • HER TÜR ŞİRKET BİRBİRİYLE BİRLEŞEBİLİR. ANCAK ŞAHIS ŞİRKETLERİ BİR SERMAYE ŞİRKETİ İLE BİRLEŞİYORLARSA, YENİ ŞİRKETİN SERMAYE ŞİRKETİ OLMASI ZORUNLUDUR. • Bir sermaye şirketi birleşerek dahi olsa, şahıs şirketine döndürülemez.

26. Ortaklık Payının ve Haklarının Korunması • Devrolunan şirketin ortaklarının, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını karşılayacak değerde, devralan şirketin payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakları vardır. Bu istem hakkı, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarının değeri, oy haklarının dağılımı ve önem taşıyan diğer hususlar dikkate alınarak hesaplanacaktır. • Ortaklık paylarının değişim oranları belirlenirken, devrolunan şirketin ortaklarına tahsis olunan ortaklık paylarının gerçek değerlerinin onda birini aşmaması şartıyla, bir denkleştirme ödenmesi öngörülebilir. Devrolunan şirketin oydan yoksun paylarına sahip ortaklarına aynı değerde, oydan yoksun veya oy hakkını haiz paylar verilir. Devrolunan şirkette mevcut bulunan paylara bağlı imtiyaz hakları karşılığında, devralan şirkette eş değerde haklar veya uygun bir karşılık verilir. Ayrıca, devralan şirket, devrolunan şirketin intifa senedi sahiplerine, eş değerli haklar tanımak veya intifa senetlerini, birleşme sözleşmesinin yapıldığı tarihteki gerçek değeriyle satın almak zorundadır.

27. Ortaklık Payının ve Haklarının Korunması • Birleşmeye katılan şirketler, birleşme sözleşmesinde, ortaklara, devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının iktisabı ile iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı tanıyabilirler. Birleşmeye katılan şirketler birleşme sözleşmesinde, sadece ayrılma akçesinin verilmesini öngörebilirler. • Devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket, sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde, artırmak zorundadır (TTK md. 142, f. 1).

28. Birleşme İşlemleri • Önce yazılı bir birleşme sözleşmesi yapılır. Sözleşme, birleşmeye katılan şirketlerin, yönetim organları tarafından imzalanır ve genel kurullarınca onaylanır (TTK md. 145, f. 1). Birleşme sözleşmesinin en az içeriği kanunda belirlenmiştir (TTK md. 146). • Birleşme öncesinde birleşen şirketlerin bilançoları çıkartılır. Ortaklara verilecek paylar bu bilançoya göre belirlenir. Birleşme sözleşmesinin imzalandığı tarih ile bilanço günü arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, birleşmeye katılan şirketler bir ara bilanço çıkarmak mecburiyeti altındadırlar (TTK md. 144 f. 1). • Birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, ayrı ayrı veya birlikte, birleşme hakkında bir rapor hazırlarlar (TTK md. 147, f. 1).

29. Birleşme İşlemleri • Birleşme işlemleri ortaklara bildirilir ve internet sitelerinde yayınlanır. Ortaklar böylece kendilerine yeni ortaklıktan verilecek paylar ve birleşmeye katılmak istemiyorlarsa çıkma akçesi alma konusunda bilgi sahibi olurlar. • Yönetim organı, genel kurula birleşme sözleşmesini sunar. Birleşme sözleşmesi genel kurulda onaylanmalıdır. Her şirket için ayrı sayılar öngörülmüştür. Sermaye şirketlerinde dörtte üçlük bir oran belirlenmiştir. Şahıs şirketlerinde oy birliği esastır. • Birleşmede yüzde doksan oya sahip olan çoğunluk yüzde onluk azınlığın çıkartılmasını sağlayabilir. • Birleşmeye katılan şirketler tarafından birleşme kararı alınır alınmaz, yönetim organları, birleşmenin tescili için ticaret siciline başvurur (TTK md. 152, f. 1) ve birleşme ticaret siciline tescil ile geçerlilik kazanır (md. 153, f. 1). Birleşme kararı, TTSG’de ilan olunur (md. 154, f. 1).

30. Birleşmenin Sonuçları • Birleşmenin ticaret siciline tescili ile devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan şirkete geçer (md. 153, f. 1). Devrolunan şirket, birleşmenin ticaret siciline tescili ile infisah eder (md. 152, f. 3). Devrolunan şirketin ortakları devralan şirketin ortağı olur. • Birleşmeye katılan şirketlerin alacaklıları birleşmenin hukuksal olarak geçerlilik kazanmasından itibaren üç ay içinde talepte bulunurlarsa devralan şirket bunların alacaklarını teminat altına alır (TTK md. 157, f. 1). • Devrolunan şirketin borçlarından birleşmeden önce sorumlu olan ortakların sorumlulukları birleşmeden sonra da devam eder. Yalnız, bu borçlar birleşme kararının ilanından önce doğmuş olmalı veya borçları doğuran sebepler bu tarihten önce oluşmuş bulunmalıdır (TTK md. 158, f. 1).

31. Birleşmenin Sonuçları • Devrolunan şirketin borçlarından doğan, ortakların kişisel sorumluluğuna ilişkin istemler, birleşme kararının ilanı tarihinden itibaren üç yıl geçince zamanaşımına uğrar. Alacak ilan tarihinden sonra muaccel olursa, zamanaşımı süresi muacceliyet tarihinden başlar. Bu sınırlama, devralan şirketin borçları dolayısıyla şahsen sorumlu olan ortakların sorumluluklarına uygulanmaz (md. 158, f. 2). • Kamuya arz edilmiş olan tahvil ve diğer borç senetlerinde sorumluluk itfa tarihine kadar devam eder, ancak izahname bu konuda başka bir düzenleme de ihtiva edebilir (md. 158, f. 3). • Buna göre birleşmede işçilerle yapılan hizmet sözleşmeleri, işçi itiraz etmediği takdirde, devir gününe kadar bu sözleşmeden doğan bütün hak ve borçlarla devralana geçer. İşçi itiraz ederse, hizmet sözleşmesi kanuni işten çıkarma süresinin sonunda sona erer; devralan ve işçi o tarihe kadar sözleşmeyi yerine getirmekle yükümlüdür.

32. Bölünme Kavramı ve Bölünebilecek Şirketler • Sermaye şirketleri ve kooperatifler, sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler. • KANUNA GÖRE ŞAHIS ŞİRKETLERİNİN BÖLÜNMELERİ MÜMKÜN OLMADIĞI GİBİ, BİR SERMAYE ŞİRKETİNİN BÖLÜNEREK ŞAHIS ŞİRKETİ HALİNİ ALMASI DA MÜMKÜN DEĞİLDİR. Bir ticaret şirketi tam veya kısmı olarak bölünebilir (TTK md. 159). • TAM BÖLÜNMEDE, ŞİRKETİN TÜM MALVARLIĞI BÖLÜMLERE AYRILIR DE DİĞER ŞİRKETLERE DEVROLUNUR. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve unvanı ticaret sicilinden silinir (md. 159, f. 2).

33. Kavram ve Bölünebilecek Şirketler • KISMİ BÖLÜNMEDE, BİR ŞİRKETİN MALVARLIĞININ BİR VEYA BİRDEN FAZLA BÖLÜMÜ DİĞER ŞİRKETLERE DEVROLUNUR. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur (md. 159, f. 3). • TAM VE KISMİ BÖLÜNMEDE ŞİRKET PAYLARI VE HAKLARI BİRLEŞMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE KORUNUR(TTK md. 161, f. 1). Eski ortaklara yeni şirketten de pay verilebilir veya yeni şirketin payları eski şirketin olabilir. Bu durumda yavru ortaklık ilişkisi ortaya çıkar. • Bölünme çerçevesinde yeni bir şirketin kurulmasına TTK ile Koop. K.’nun kuruluşa ilişkin hükümleri uygulanır. Sermaye şirketlerinin kurulmasında, kurucuların asgari sayısına ve ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler uygulanmaz.

34. Bölünme İşlemleri • Bir şirket, bölünme yoluyla, malvarlığının bölümlerini var olan şirketlere devredecekse, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları tarafından bir bölünme sözleşmesi yapılır. Bir şirket, bölünme yoluyla, malvarlığının bölümlerini yeni kurulacak şirketlere devredecekse, yönetim organı bir bölünme planı düzenler. Hem bölünme sözleşmesinin hem de bölünme planının yazılı şekilde yapılması ve bunların genel kurul tarafından göre onaylanması gerekir (md. 166). • Yeni kuruluşun varlığı hâlinde, bölünme planına yeni şirketin sözleşmesi de eklenir (md. 169, f. 3).

35. Bölünme İşlemleri • Bölünme işlemleri için bölünen şirketin bilançosu çıkartılır. Bilanço günüyle, bölünme sözleşmesinin imzası veya bölünme planının düzenlenmesi tarihi arasında, altı aydan fazla bir zaman bulunduğu bir ara bilanço çıkarılır (md. 165, f. 1). • Tam bölünmeye katılan şirketler, bölünme sözleşmesi veya bölünme planına göre herhangi bir şirkete tahsis edilmeyen borçlardan müteselsilen sorumludurlar (md. 168, f. 3).

36. Bölünme İşlemleri • Raporlar ve sözleşmeler, iki aylık süre ile ortakların incelemesine sunulur. • Bölünmeye katılan şirketlerin alacaklıları, TTSG’de yapılacak ilanla, alacaklarını bildirmeye ve teminat verilmesi için istemde bulunmaya çağrılırlar (md. 174). Şirket istemde bulunan alacaklıların alacaklarını teminat altına almak zorundadırlar. Diğer alacaklıların zarara uğramayacaklarının anlaşılması hâlinde, şirket, teminat göstermek yerine borcu ödeyebilir (md. 175).

37. Bölünme İşlemleri • Alacaklıların alacağının teminatının sağlanmasından sonra, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme sözleşmesini veya bölünme planını genel kurula sunarlar (md. 173. 1). Bölünme genel kurullarında onaylanır. Çoğunluk birleşme kararının alınması ile aynıdır. • Bölünme onaylanınca, yönetim organı bölünmenin tescilini ister (md. 179, f. 1) ve bölünme ticaret siciline tescille geçerlilik kazanır (md. 179, f. 4).

38. Bölünmenin Sonuçları • Ticaret siciline tescille envanterde yer alan bütün aktifler ve pasifler devralan şirketlere geçer (md. 179, f. 4). • Tam bölünme hâlinde devreden şirket ticaret siciline tescil ile birlikte infisah eder (md. 179, f. 3). • Bölünme sözleşmesi veya bölünme planıyla kendisine borç tahsis edilen şirket, bu suretle birinci derecede sorumlu bulunan şirket, alacaklıların alacaklarını ifa etmezse, bölünmeye katılan diğer şirketler ikinci derecede, sorumlu şirketler müteselsilen sorumlu olurlar (md. 176, f. 1).

39. Bölünmenin Sonuçları • Devrolunan şirketin borçlarından bölünmeden önce sorumlu olan ortakların sorumlulukları bölünmeden sonra da devam eder. Şu şartla ki, bu borçlar bölünme kararının ilanından önce doğmuş olmalı veya borçları doğuran sebepler bu tarihten önce oluşmuş bulunmalıdır. • Devrolunan şirketin borçlarından doğan, ortakların kişisel sorumluluğuna ilişkin istemler, bölünme kararının ilanı tarihinden itibaren üç yıl geçince zamanaşımına uğrar. • Alacak ilan tarihinden sonra muaccel olursa, zamanaşımı süresi muacceliyet tarihinden başlar. Bu sınırlama, devralan şirketin borçları dolayısıyla şahsen sorumlu olan ortakların sorumluluklarına uygulanmaz (md. 158, f. 2).

40. Tür Değiştirme • TTK md. 180 vd. hükümlerine göre, bir ticaret şirketinin tasfiye edilmeksizin ekonomik varlığını ve devamlılığını koruyarak diğer bir türe dönüşmesine ticaret şirketlerinde tür değiştirme denir. Yeni türe dönüşen şirket eski (önceki) tür şirket tüzel kişiliğinin bir devamıdır. • Bazı işlemler sonucu, tüzel kişiliğini kaybetmeden sadece şekil değiştirerek yeni türe dönüşür. Bu çeşit tür değiştirmede tek tüzel kişi vardır. Tüzel kişi tek olduğundan malvarlığının devri söz konusu olmaz. Eski türün malvarlığı tür değişikliği ile kendiliğinden yeni tür malvarlığı haline gelir.

41. Birbirlerine Tür Değiştirecek Şirketler • ŞAHIS ŞİRKETLERİNİN SERMAYE ŞİRKETİNE DÖNÜŞMESİNE İZİN VERİLMEKLE BİRLİKTE, SERMAYE ŞİRKETLERİNİN ŞAHIS ŞİRKETİNE DÖNÜŞMESİNE İZİN VERİLMEMEKTEDİR. • SERMAYE VE ŞAHIS ŞİRKETLERİ KENDİ İÇLERİNDE TÜR DEĞİŞTİREBİLİR. • Bir kollektif şirket bir komandit şirkete; • Kollektif şirkete bir komanditerin girmesi, • Bir ortağın komanditer olması, • hâlinde dönüşebilir (TTK md. 182, f. 1). • Bir komandit şirket ise kollektif şirkete; • Tüm komanditerlerin şirketten çıkması, • Tüm komanditerlerin komandite olması, • suretiyle dönüşebilir (md. 182, f. 2).

42. Tür Değiştirmede Uygulanacak Hükümler • TÜR DEĞİŞTİRMEDE, YENİ TÜRÜN KURULUŞUNA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYGULANIR; ANCAK, SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ORTAKLARIN ASGARİ SAYISINA VE AYNİ SERMAYE KONULMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYGULANMAZ(md. 184, f. 1).

43. Tür Değiştirmede Şirket Payının ve Haklarının Korunması • Tür değiştirmede ortakların şirket payları ve hakları korunur. Oydan yoksun paylar için sahiplerine eşit değerde paylar veya oy hakkını haiz paylar verilir. İmtiyazlı payların karşılığında aynı değerde paylar verilir veya uygun bir tazminat ödenir. İntifa senetleri karşılığında aynı değerde haklar verilir veya tür değiştirme planının düzenlendiği tarihte gerçek değer ödenir (TTK md. 183).

44. Tür Değiştirme İşlemleri • Yönetim organı bir tür değiştirme planı düzenler. Planın yazılı biçimde yapılması ve genel kurulun onayına sunulması gerekir. Tür değiştirme planı; • Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin ibareyi, • Yeni türün şirket sözleşmesini, • Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları payların sayısını, cinsini ve tutarını veya tür değiştirmeden sonra ortakların paylarına ilişkin açıklamaları, • içerir (md. 185). • Yönetim organı tür değiştirme hakkında yazılı bir rapor hazırlar (md. 186, f. 1). • Yönetim organı tür değiştirme planını genel kurula sunar. Her şirket bakımından ayrı nisaplar oluşturulmuştur. Sermaye şirketlerinde dörtte üç, şahıs şirketlerinde oy birliği genel kuraldır. •  Yönetim organı tür değiştirmeyi ve yeni şirketin sözleşmesini tescil ettirir. Tür değiştirme tescil ile hukuki geçerlilik kazanır. (md. 189, f. 2).

45. Tür Değiştirmenin Doğurduğu Sonuçlar • Tür değiştiren şirketin borçlarından tür değiştirmeden önce sorumlu olan ortakların sorumlulukları tür değiştirmeden sonra da devam eder. Ancak, bu borçlar tür değiştirme kararının ilanından önce doğmuş olmalı veya borçları doğuran sebepler bu tarihten önce oluşmuş bulunmalıdır (md. 158, f. 1). • Tür değiştiren şirketin borçlarından doğan, ortakların kişisel sorumluluğuna ilişkin istemler, tür değiştirme kararının ilanı tarihinden itibaren üç yıl geçince zamanaşımına uğrar. Alacak ilan tarihinden sonra muaccel olursa, zamanaşımı süresi muacceliyet tarihinden başlar

46. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmede Ortak Hükümler • ORTAKLARIN KORUNMASI • KARARLARIN İPTALİ • SORUMLULUK

47. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmede Ortaklık Paylarının ve Haklarının incelenmesi •  Her ortak, birleşme, bölünme veya tür değiştirme kararının TTSG’de ilanından itibaren iki ay içinde, söz konusu işlemlere katılan şirketlerden birinin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden, uygun bir denkleştirme akçesinin belirlenmesini isteyebilir. • Davanın giderleri devralan şirkete aittir. Özel durumların haklı göstermesi hâlinde, mahkeme giderleri kısmen veya tamamen davacıya yükletilebilir (md. 191, f. 3).

48. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Kararlarının İptali •  Birleşme, bölünme ve tür değiştirme kararına olumlu oy vermemiş ve bunu tutanağa geçirmiş bulunan birleşmeye, bölünmeye veya tür değiştirmeye katılan şirketlerin ortakları; bu kararın TTSG’de ilanından itibaren iki ay içinde iptal davası açabilirler. İlanın gerekmediği hâllerde süre tescil tarihinden başlar (TTK md. 192, f. 1). • Birleşme, bölünme ve tür değiştirmeye ilişkin işlemlerde herhangi bir eksikliğin varlığı hâlinde, mahkeme taraflara bunun giderilmesi için süre verir. Hukuki sakatlık, verilen süre içinde giderilemiyorsa veya giderilememişse mahkeme kararı iptal eder ve gerekli önlemleri alır (md. 192, f. 3).

49. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmede Sorumluluk • BİRLEŞME, BÖLÜNME VEYA TÜR DEĞİŞTİRME İŞLEMLERİNE HERHANGİ BİR ŞEKİLDE KATILMIŞ BULUNAN BÜTÜN KİŞİLER ŞİRKETLERE, ORTAKLARA VE ALACAKLILARA KARŞI KUSURLARI İLE VERDİKLERİ ZARARLARDAN SORUMLUDURLAR(md. 193, f. 1).

50. Ticari İşletme ile İlgili Birleşme ve Tür Değiştirme • BİR TİCARİ İŞLETME, BİR TİCARET ŞİRKETİYLE, ONUN TARAFINDAN DEVRALINMAK SURETİYLE BİRLEŞEBİLİR. BU HÂLDE DEVRALAN TİCARET ŞİRKETİNİN TÜRÜNE GÖRE ÖZEL HÜKÜMLER UYGULAMA ALANI BULUR. • Bir ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesi hâlinde getirilen ticari işletmenin, yeni kurulan şirketin sermayesini oluşturması sebebiyle değer takdiri yapılması ve kuruluş işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu durumda söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir.