Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego i zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywny

1. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego i zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnychw województwie wielkopolskim WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

2. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Celem monitorowania wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego było pozyskanie informacji o stosowanych rozwiązaniach organizacyjnych i metodycznych oraz uwzględnianiu  zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Monitorowaniem na terenie województwa wielkopolskiego zostało objętych 347 szkół i przedszkoli ( 10% ogólnej liczby): • 89 przedszkoli • 72 oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych • 8 innych form wychowania przedszkolnego • 120 szkół podstawowych • 58 gimnazjów WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

3. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Badanie zostało przeprowadzono on-line w dniach 19 – 23 kwietnia na platformie monitorowania. W związku z trudnościami w przesłaniu wypełnionych arkuszy drogą elektroniczną, przedłużono termin ich wypełniania. Ostatecznie badanie zakończyło 345 na 347 wytypowanych szkół/przedszkoli, co stanowi 99,4%. Weryfikacja arkuszy została przeprowadzona poprzez wizytę wizytatora w szkole lub kontakt telefoniczny z dyrektorem szkoły. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

4. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Pytania badawcze: • W jaki sposób w szkole/ placówce zapoznawano się z podstawą programową? • Jakie rozwiązania organizacyjne wynikające z zalecanych warunków realizacji podstawy programowej, sprzyjające osiąganiu zamierzonych celów edukacyjnych, były stosowane przez szkoły i placówki w roku szkolnym 2009/2010 i planowane są do realizacji w roku 2010/11? • Jakie rozwiązania metodyczne wynikające z zalecanych warunków realizacji podstawy programowej, sprzyjające osiąganiu zamierzonych celów edukacyjnych, były stosowane przez przedszkola i szkoły w roku szkolnym 2009/2010 i planowane są do realizacji w roku 2010/11? • Jakiego wsparcia w realizacji podstawy programowej oczekują szkoły i placówki? WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

5. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Wnioski - w jaki sposób w szkole/ placówce zapoznawano się z podstawą programową: • We wszystkich badanych szkołach nauczyciele zapoznali się z podstawą programową swojego etapu edukacyjnego bądź przedmiotu, najczęściej indywidualnie, podczas zebrań rady pedagogicznej oraz w zespołach nauczycieli. • Wśród nauczycieli mało popularne jest korzystanie ze stron internetowych instytucji oświatowych. • Niewielki był udział doradców metodycznych i dyrektorów szkół w procesie przedstawiania nowej podstawy programowej. • W 30% gimnazjów, nauczyciele nie analizowali podstawy programowej poprzedniego lub następnego etapu kształcenia. • W niewielkim stopniu wspólnej analizy podstawy programowej dokonywali nauczyciele uczący w danej klasie (korelacja międzyprzedmiotowa). • We wszystkich szkołach prowadzono działalność informacyjną dla rodziców podczas zebrań ogólnych oraz klasowych. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

6. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Wnioski - rozwiązania organizacyjne wynikające z zalecanych warunków realizacji podstawy programowej stosowane przez szkoły i placówki w roku szkolnym 2009/2010 i planowane do realizacji w roku 2010/11 • W części badanych gimnazjów uczniowie nie mają dostępu do osobnego komputera z łączem internetowym. • Wszystkie szkoły dysponują boiskami sportowymi, w mniejszym stopniu możliwe jest prowadzenie zajęć wychowania fizycznego w sali gimnastycznej. Niewiele szkół oferuje uczniom zajęcia na basenie. Wychowanie fizyczne w gimnazjach prowadzone jest w systemie klasowo-lekcyjnym, ale część szkół proponuje swoim uczniom od 1 do 2 godzin w postaci innych form zajęć – sportowych, rekreacyjnych, tanecznych, turystycznych. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

7. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim • Szkoły zwracają szczególną uwagę na prezentowanie osiągnięć uczniów. • Największy nacisk położono w szkołach na organizację zajęć opiekuńczych, dużo mniejszej liczbie uczniów stworzono możliwość korzystania z zajęć zwiększających szanse edukacyjne; minimalne jest wsparcie uczniów zajęciami specjalistycznymi. • Szkoły utrzymują częsty kontakt z rodzicami poprzez prowadzenie rozmów indywidualnych i informacje pisemne. Incydentalne są spotkania dla rodziców ze specjalistami i warsztaty. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

8. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim • W wielu szkołach zaplanowano rozbudowę bazy szkoły oraz zwiększenie oferty edukacyjnej. • Gimnazja zapewniają swoim uczniom kontynuację nauki języka obcego nowożytnego, uwzględniając ich poziom zaawansowania. Nauka języka odbywa się w podziale na grupy, jednak są one na ogół większe niż 10 osób (do 24 osób). Kształcenie umiejętności komunikacyjnych w zakresie języków obcych nowożytnych przebiega właściwie w odniesieniu do odbioru tekstu słuchanego i czytanego. • Szkoły gimnazjalnie nie organizowały w tym roku szkolnym zajęć z edukacji dla bezpieczeństwa. • Organizacja zajęć artystycznych i technicznych poprzedzona została zbieraniem informacji o zainteresowaniach uczniów. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

9. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Wnioski - rozwiązania metodyczne wynikające z zalecanych warunków realizacji podstawy programowej, stosowane przez przedszkola i szkoły w roku szkolnym 2009/2010 i planowane do realizacji w roku 2010/11 • Sprawdzenie spełniania przez uczniów gimnazjów poszczególnych wymagań określonych w podstawie programowej przeprowadza się oceniając prace pisemne uczniów oraz odpowiedzi ustne. Rzadko monitoruje się postęp w osiągnięciach wychowanków poprzez recenzowanie projektów edukacyjnych oraz prac domowych. • Podczas lekcji języka polskiego nauczyciele badanych gimnazjów stosują aktywizujące metody kształcenia, szczególnie dyskusję i dramę, w niewielkim stopniu korzystają z prezentacji, co może niepokoić ze względu na taką formę przyszłego egzaminu gimnazjalnego. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

10. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim • Najbardziej popularną formą uczestnictwa w kulturze jest udział uczniów w seansach filmowych, nieco rzadziej podopieczni gimnazjów mają okazję do obejrzenia sztuki teatralnej; sporadycznie zwiedzają wystaw i uczestniczą w koncertach. • W ramach lekcji z geografii rzadko prowadzi się zajęcia w terenie oraz stosunkowo niewiele razy sięga się do zasobów regionu, ok. 20% szkół wcale nie prowadzi takich zajęć. • Podczas lekcji biologii nie jest stałą praktyką stosowanie doświadczeń, obserwacji mikroskopowych i terenowych. W niewielkim zakresie realizowano zajęcia w ogrodzie botanicznym, czy zoologicznym. • Podczas lekcji chemii i fizyki doświadczenia, eksperymenty, pomiary, pokazy/demonstracje oraz filmy dydaktyczne prowadzi się na wybranych zajęciach w zależności od tematyki. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

11. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Wnioski - wsparcie w realizacji podstawy programowej, którego oczekują szkoły i placówki? • Szkoły oczekują wsparcia w zakresie finansowym – szeroko pojmowane doposażenie i wzbogacenie bazy dydaktycznej, organizacji szkoleń i pomocy metodycznej oraz psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

12. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Wnioski wynikające z przeprowadzonej weryfikacji. • Zróżnicowany poziom umiejętności obsługi platformy internetowej osób wypełniających arkusze badania oraz błędne rozumienie pytań, a w związku z tym niewłaściwe wypełnienie arkusza. Wnioski wynikające z organizacji badania. • Duże problemy z zakończeniem i przesłaniem arkuszy monitorowania. • Brak w arkuszu miejsca na wpisanie nazwy miejscowości w sytuacji, gdy w małej miejscowości są nazwy ulic i poczta znajduje się w innej miejscowości. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

13. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Rekomendacje dotyczące wsparcia dyrektora szkoły w realizacji zadania wraz z proponowanymi formami: • Zwiększenie wsparcia finansowego ze strony organów prowadzących na wyposażenie szkól i przedszkoli w bazę i pomoce dydaktyczne, kontynuacja i uruchomienie kolejnych projektów i programów edukacyjnych wspomagających szkoły w realizacji nowej podstawy programowej. • Większa dostępność doradztwa metodycznego dla nauczycieli szkół i przedszkoli. • Kształtowanie świadomości ciągłości edukacji na wszystkich etapach kształcenia oraz niezbędności korelacji międzyprzedmiotowej. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

14. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego w województwie wielkopolskim Dotyczące organizacji badania: • Ograniczenie dostępu określonej szkoły/przedszkola do arkuszy innych typów szkół/przedszkoli. • Ograniczenie liczby pytań otwartych w arkuszach monitorowania. • Jednoznaczne określenie celów , wskaźników i kryteriów badania. • Ujednolicenie kategorii odpowiedzi dla poszczególnych placówek w celu umożliwienia dokonania analizy porównawczej. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

15. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych W oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 roku w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w roku szkolnym 2009/2010 WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

16. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Celem monitorowania było określenie zakresu wprowadzania alternatywnych form realizacji zajęć wychowania fizycznego, przyczyn ich podjęcia lub rezygnacji, poznanie warunków i form realizacji zajęć oraz kwalifikacji nauczycieli prowadzących te zajęcia. Badaniem zostało objętych 10% wytypowanych przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wg typów szkół. Łącznie do monitorowania wyznaczono 67 gimnazjów, na ankietę odpowiedziało 56 szkół (83,58%). Łącznie do monitorowania wyznaczono 81 szkół ponadgimnazjalnych, na ankietę odpowiedziało 75 szkół (92,59%). WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

17. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Realizację zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych podjęło 31gimnazjów tj. 55,36%. Wskazano powody, dla których nie podjęto wprowadzenia do oferty edukacyjnej realizacji części zajęć w innych formach: • brak możliwości kadrowych – 1 szkoła (1,79%) • niewystarczająca baza sportowa – 5 szkół (8,93%) • miejsce zamieszkania uczniów i organizacja dowozu – 13 szkół (23,21%) • inne przyczyny – 7 szkół (12,5%). WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

18. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Realizację zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych podjęło 18 szkółponadgimnazjalnychtj. 24,32%. Wskazano powody, dla których nie podjęto wprowadzenia do oferty edukacyjnej realizacji części zajęć w innych formach: • brak możliwości kadrowych – 4 szkoły (5,33%) • niewystarczająca baza sportowa – 21 szkół (28%) • miejsce zamieszkania uczniów i organizacja dowozu – 29 szkół (38,67%) • inne przyczyny – 14 szkół (18,67%). WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

19. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Gimnazja organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach uwzględniały głównie zainteresowania uczniów (wynik: 5,42 w skali od 1 – 6) i możliwości kadrowe (5,17), w najmniejszym stopniu tradycje sportowe środowiska (4), miejsce zamieszkania uczniów (4,07) oraz tradycje sportowe szkoły (4,25) i osiągnięcia sportowe uczniów (4,25). Szkoły ponadgimnazjalne organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach uwzględniały głównie zainteresowania uczniów (wynik: 5,28 w skali od 1 – 6) i możliwości kadrowe (5), a w najmniejszym stopniu miejsce zamieszkania uczniów (3,31) tradycje sportowe środowiska (3,56), osiągnięcia sportowe uczniów (3.94). WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

20. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Gimnazja realizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach korzystają głównie z basenów (18,67%) i terenów biegowych (18,67% odpowiedzi), innych form (17,33%), siłowni (8%), kortów tenisowych (6,6%) oraz lodowiska (5,33%). W nieznacznym procencie wykorzystuje się miasteczko ruchu drogowego, stadninę koni czy ściankę wspinaczkową. Nie wykorzystuje się w tym zakresie przystani wodnych. Zajęcia wychowania fizycznego w innych formach są organizowane głównie jako gry zespołowe, aerobik i fitness, pływanie i sporty wodne, lekkoatletyka i tenis. Większość nauczycieli posiada dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu – 130 wskazań, w tym trenera – 41 wskazań, instruktora – 104, menedżera sportu – 5. 1479 uczniów gimnazjów jest zwolnionych z zajęć wychowania fizycznego decyzją dyrektora szkoły. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

21. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Szkoły ponadgimnazjalne realizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach korzysta głównie z basenów (21,05%), innych form (17,54%), terenów biegowych (12,28%) i siłowni (12,28%). Najmniej wykorzystuje się w tym zakresie: miasteczka ruchu drogowego i przystań wodną (1,75%). W ogóle nie jest wykorzystywana ścianka wspinaczkowa. Zajęcia wychowania fizycznego w innych formach są organizowane głównie jako gry zespołowe, pływanie i sporty wodne, taniec, aerobik i fitness. Większość nauczycieli posiada dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu – 57 wskazań, w tym trenera – 40 wskazań, instruktora – 45, menedżera sportu – 0. Bardzo duży niepokój budzi odpowiedź na pytanie dotyczące liczby uczniów zwolnionych z zajęć wychowania fizycznego decyzją dyrektora szkoły 2767, co stanowi 13,13 % WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

22. Monitorowanie szkół w zakresie realizacji obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnych Wnioski • Przy wdrażaniu alternatywnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego szkoły powinny w większym stopniu wykorzystywać potrzeby i zainteresowania uczniów oraz podejmować współpracę z szeroko rozumianym środowiskiem i instytucjami prowadzącymi statutową działalność edukacyjną oraz sportową. • Należy propagować i urozmaicać inne formy realizacji zajęć wychowania fizycznego w celu umożliwienia wszechstronnego rozwoju ruchowego dzieci i młodzieży. • Skala wykorzystywania przez uczniów zwolnień z obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w szkołach ponadgimnazjalnych wymaga natychmiastowych, radykalnych działań wszystkich, którzy kierują się troską o zdrowie młodego pokolenia. • Istotnym warunkiem rozszerzania alternatywnych form wychowania fizycznego w szkołach jest konieczność poprawy bazy sportowej. • Modyfikacji i wsparcia wymaga przygotowanie nauczycieli wychowania fizycznego do prowadzenia zajęć w różnych formach alternatywnych. WKWiO Kuratorium Oświaty w Poznaniu

23. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego i zajęć wychowania fizycznego w formach alternatywnychw województwie wielkopolskim DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Joanna Christop Marta Rambuszek – Niedziela Irena Pyszyńska - Królak