ANKARA ÜNİVERSİTESİ

1. ANKARA ÜNİVERSİTESİ

2. AB EĞİTİM PROGRAMLARI ve ECTS UYGULAMALARI Prof. Dr. Mehmet A. KISAKÜREK

3. AB ve EĞİTİM

4. Ortak değerler çerçevesinde bütünleşmek isteyen Avrupa Birliği içinde, • dil öğrenimi, • üye ülkelerin uygulama ve kültürlerinin karşılıklı olarak öğrenilmesi, • başka bir ortamda veya başka ülke vatandaşları ile birlikte çalışabilme yeteneğigibi konular, “yetişmekte olan gençlerin Avrupa vatandaşları olmaları” için önem arz etmektedir.

5. Avrupa’nın bütünleşme sürecinde, • bilgi çağına uygun bir toplum, • yeni hizmet alanları, • nitelikli işgücü, • yüksek yaşam kalitesi, • demokrasi için gelişme ve • rekabet gücü gibi eğitimle doğrudan ilişkili konular hep gündemde olmuştur.

6. Avrupa ülkeleri, dünyanın her ülkesinde olduğu gibi, çözümü kolay olmayan ekonomik ve sosyal sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. Bu sorunların çözümünde, • Değişen durumlara uyum sağlayabilen, • Çeşitli becerilerle donanmış, • Entelektüel alt yapısı olan, • Bilgi kaynaklarına ulaşabilme becerisine sahip, • Sürekli öğrenme isteği duyan bireylerin yetiştirilmesi ve eğitimiayrı bir önem taşımaktadır.

7. Bütün bu nedenlerle, eğitim birliğin önem verdiği konulardan biri olmuştur. • Bunun doğal sonucu olarak,eğitim, 7 Şubat 1992 tarihli Maastrich anlaşma- sının 126’ncı ve 127’nci maddelerinde yer almış ve AB’nin öncelikli gündem konusu olmuştur.

8. AB EĞİTİM PROGRAMLARI Socrates

9. Avrupa Birliği, bu önemli ve öncelikli gündem konusunu hayata geçirmek için SOCRATESprogramını başlatmıştır.

10. Avrupa’nın Eğitim Programı olarak uygulamaya konulan Socrates’in temel amacı, • Avrupa bilgisi oluşturmak • Yüzyılın büyük zorluklarına karşı daha iyi tepki ve cevap vermek ve hayat boyu öğrenmeyi sağlamak, • Herkes için eğitimi teşvik etmek ve herkes için kabul edilen beceri ve niteliklerin kazanılmasına yardımcı olmak şeklinde ifade edilmiştir.

11. Eğitimin her alanında Avrupa işbirliğini esas alan Socrates Programında bu işbirliği, • mübadele, • birleşik projeler organize etme, • fikirleri ve başarılı uygulamaları paylaşma için Avrupa bilgi ağını kurma, • ortak çalışma ve • karşılaştırmalı analizler yapma gibi değişik şekillerde gerçekleştirilmiştir.

12. Socrates’in birinci aşamasında(1995-2000) gerçek- leştirilenler şu şekilde özetle- nebilir:

13. 316.000 yüksek öğrenim öğrencisi, tam zamanlı eğitimlerinin belirli bir dönemini diğer katılımcı ülkelerin birinde geçirmiştir, • 26.000 öğretmen ve asistan sisteme entegre bir başka ülkeye nakledilmiştir, • 80.000 genç başka bir Avrupa dili ile iletişim kurmak için düzenlenen ortak projelere ve değişim programlarına katılmıştır,

14. 5.000 okul arasında 1620 ortaklık anlaşması gerçekleştirilmiştir, • 1.800’den fazla yüksek eğitim kurumunun katılımı ile üniversiteler arası 2673 işbirliği programı oluşturulmuştur.

15. SocratesProgramından alınan bu başarılı sonuçlar üzerine, Avrupa Parlamentosu ve AB Bakanlar Konseyi’nin ortak kararı ile Ocak 2000'de Socrates Programının 2000-2006 yılları arasında sürmesi planlanan ikinci aşaması uygulamaya konmuştur. • Socrates Programı ikinci aşamasının özel amaçları şu şekilde sıralanmıştır:

16. Eğitimin her düzeyinde, Avrupa boyutunun desteklenmesi, • Avrupa çapında fırsat eşitliğinin desteklenmesi, • Eğitsel kaynaklara uluslararası erişimin kolaylaştırılması, • Avrupa Birliği içinde dil öğreniminin niteliksel ve niceliksel gelişiminin desteklenmesi yoluyla eğitimin kültürler arası boyutunun ve Avrupa Birliği halkları arasında anlayışın ve dayanışmanın sağlanması,

17. Eğitim alanında, kurumlar arası değişimin teşvik edilmesi, • Açık ve uzaktan eğitim, • Diplomaların ve çalışma dönemlerinin tanınması, • Bilgi paylaşımının geliştirilmesi yolunda engellerin kaldırılarak daha güçlü bir işbirliği sağlanması,

18. Eğitim-öğretim uygulama ve materyallerin geliştirilmesinde yenilikçi yaklaşımların ve teknolojinin kullanımının desteklenmesi ve eğitim alanında ortak politika ve ilgi alanlarının saptanması

19. Sokrates II’nin Karar metninde, programın ilk aşamasından farklı olarak, • desteklenecek etkinliklere yer verilmiş, • yararlanıcı hedef kitle belirtilmiş, • Komisyon ile üye ülkeler arasında yetki ve sorumluluk paylaşımı belirlenmiş ve • Eylemler arası ve diğer programlarla tutarlılık, tamamlayıcılık, • İzleme ve değerlendirme çalışmalarına özel önem verilmiştir. Ayrıca, bu metinde, programa Türkiye'nin katılımı da öngörülmüştür.

20. Eylem I: COMENIUS Eylem II: ERASMUS Eylem III: GRUNDTVIG Eylem IV: LINGUA Eylem V: MINERVA Eylem VI: Gözlem ve Yenilikler Eylem VII: Ortak Eylemler Eylem VIII: Yan Önlemler Okul Eğitimi Yükseköğretim Yetişkin ve Diğer Eğitim Yolları Avrupa Dillerinin Öğretimi Eğitimde Bilgi ve iletişim Teknolojileri Eğitim Sistemlerinin ve Politikalarının İzlenmesi Diğer Eğitim Programları ile Ortak Etkinlikler SOKRATESSekiz eylemden oluşmaktadır

21. AB EĞİTİM PROGRAMLARI Erasmus

22. ERASMUS Sokrates’in Yüksek Öğrenim kısmına verilen addır. • 24 Ocak 2000 tarihinde benimsenmiştir. • 2006 yılı sonuna kadar olan bir dönemi kapsamaktadır.

23. ERASMUS, şu etkinlikleri desteklemektedir: • Öğrenci ve öğretim üyesi değişimi, • Eğitim Programlarının geliştirilmesi için ortak çalışmalar ve projeler, • Bu çalışmalar ve projelerden elde edilen sonuçların yaygınlaştırılması ve hayata geçirilmesi,

24. Avrupa ölçeğinde fakülteler ve bilim dallarına ait bilgi ağlarının oluşturulması, • Dil kursları ve yoğunlaştırılmış program- lar, • Avrupa Kredi Transfer Sistemi çalışmalarına destek (ECTS), • Karşılıklı bilimsel ziyaretler, • Master ve Doktora programları, • Yaz okulları

25. Erasmus, 28 ülkeyi kapsamaktadır. • Bunlar Avrupa Topluluğuna üye 15 ülke; 3 EFTA ülkesi (İzlanda, Liechtensien ve Norveç) ve Macaristan, Romanya, Çek Cumhuriyeti, Slovak Cumhuriyeti, Polonya, Bulgaristan, Estonya, Latvia, Litvanya, Slovenya’dır. • Malta, Kıbrıs, ve Türkiye’nin programa katılmaları kabul edilmiştir.

26. AB Yükseköğretim Alanı

27. Yüksek öğrenim, • Yüksek nitelikli insan kaynaklarının oluşturulmasında, • Bilimsel buluşlar yoluyla ortaya çıkan gelişmiş bilginin paylaşılmasında, • Artan ihtiyaçlar karşısında yeni beceri ve yeterliklerin sürekli geliştirilme- sinde ve • Gelecek nesillerin Avrupa çerçevesi içinde yetiştirilmesinde büyük önem taşımaktadır.

28. Avrupa Yükseköğretim alanının yapılandırılması, birlik için ayrı bir önem arz etmektedir. • Avrupa Birliği fikrinin gerçekleşmesi için, üye ülkelerin yükseköğretim sistemleri arasındaki farklılıkların yol açabileceği sorunları ortadan kaldıracak önlemlerin alınması ve ardından da yükseköğretim kurumları arasındaki benzerliklerin ve işbirliğinin artırılması gerekmektedir.

29. Bu noktadan hareketle, başlangıçta, yükseköğretim sisteminde gerçekleş- tirilecek dört önemli ortak konu saptanmıştır. Bunlar, 1.Genelleştirilmiş bir Avrupa kredi sistemi, 2.Diplomalar için ortak bir yapının belirlenmesi, 3.Kalite kontrolü ve değerlendirilmesi, 4.Yeni öğrenme olanaklarının hizmete sunulması.

30. Erasmus’un uygulama alanı bulduğu Avrupa Yükseköğretim alanının yapılandırılması için, bu noktaya gelinceye kadar ve Erasmus’a paralel olarak bazı önemli aşamalardan geçilmiştir.

31. Magna Charta 18 Eylül 1988’de Bologna’da, Bologna Üniversitesinin 900’ncü kuruluş yıldönümünde, Avrupa’nın çeşitli üniversitelerinden 430 rektör “Magna Charta”yı kaleme alarak imzalamışlardır.

32. Magna Charta ile, • Binyılın sonunda, insanlığın geleceğinin büyük ölçüde kültürel, bilimsel ve teknolojik gelişmelere bağlı olduğu, bunun da gerçek üniversitelerin bünyelerinde barındır- dığı, kültür, bilgi ve araştırma merkezleri ile mümkün olabileceği,

33. Üniversitelerin asli görevlerinden biri olan genç kuşakların eğitiminin, toplumun tümüne hizmet anlamına geldiği ve toplumun, kültürel, sosyal ve ekonomik geleceğinin, sürekli eğitimi için ciddi yatırımlar gerektirdiği, ifade edilmiştir.

34. Sorbonne Deklarasyonu • Yükseköğretim sisteminde öngörülen yapısal değişiklikler için, 25 Mayıs 1998’de, Sorbonne Üniversitesinin 800’ncü kuruluş yıldönümünde, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere Eğitim Bakanları,Avrupa Birliği tarafından, geçen 40 yıllık sürede biçimlendirilmiş olan ekonomik, ticari ve mali piyasalara uyum sağlayacak, bu yapıyı destekleyecek bir yüksek öğretim modeli oluşturabilmekamacıyla Sorbonne Deklarasyonunu imzalamışlardır.

35. Sorbonne Deklarasyonu ileüniversite- lerin, Avrupa’nın kültür boyutunu geliştirmedeki önemli rolü açıkça vurgulanmıştır. • Deklarasyonun altını çizdiği bir başka önemli nokta da,Avrupa vatandaşlarının tüm kıtada serbest dolaşabilmelerinin, çalışabilmelerinin ve bir bütün olarak Avrupa’nın gelişmesinin tek yolu olarak bir Avrupa yüksek öğretim alanı ortaya konmasıdır.

36. Bologna Deklarasyonu • 19 Haziran 1999'da Avrupa'daki 29 ülkenin Eğitim Bakanları, Bologna Deklarasyonu'nu imzalamışlardır. • Düzenli, kararlı, ve demokratik bir toplum yapısının güçlendirilebilmesi için eğitimin ve eğitimde işbirliğinin önemi gibi herkesçe kabul edilen düşüncelerle imzalanan Bologna Deklarasyonunda, şu konular amaçlanmıştır:

37. Diploma Eki’nin (Diploma Supplement) uygulanmaya başlamasıyla üniversiteler arasında ortak bir genel yapının oluşturulması; • 3 yıldan az süreli olmayan lisans ile yüksek lisans derecelerinin tüm Avrupa ülkelerinde tanınması;

38. Avrupa Kredi Transfer Sistemi’nin (ECTS) Avrupa geneline yaygınlaş- tırılması yanında, yaşam boyu öğrenmede Avrupa boyutuna vurgunun güçlendirilmesi,

39. Yükseköğretim alanında kalite güvencesinin Avrupa boyutunun oluşturulması; • Tam hareketliliğin sağlanabilmesi için diğer engellerin ortadan kaldırılması

40. Prag Toplantısı Bologna’nın ardından 2001’de 32 Avrupa ülkesinin yükseköğretim bakanlarının katılımı ile yapılan Prag toplantısında • Tüm dünyadaki öğrencilerin eğitim için Avrupa’ya çekilmesi ve Avrupa içindeki hareketliliğin artırılması, • Avrupa üniversitelerinin kalite standart- larının artırılması karar altına alınmıştır.

41. Akademik Hareketlilik

42. Çeşitli etkinliklerin yanı sıra, yüksek öğretim kurumlarının yöneticilerinin, öğretim elemanlarının ve öğrencilerinin değişimlerinin desteklendiğiERASMUS tüm yüksek öğretim kurum ve kademeleri ile çeşitli disiplinlere açık bir programdır. • Erasmus, yükseköğretim programlarında “Avrupa Boyutunu” geliştirmeye yönelik ve işbirliğine dayanan bir program olduğu için, özellikle öğrenci mübadelesini amaçlamaktadır.

43. Öğrencileri Avrupa’ya getirmek, Avrupa’yı tüm öğrencilere götürmek”ERASMUS’un sloganıdır. • Bu nedenle de, program içindeöğrenci hareketliliği büyük bir öneme sahiptir.

44. Ancak, Avrupa’daki öğrenci hareketliliğinin giderek artması sonucunda, öğrencilerin yabancı üniversitelerde almış oldukları eğitimlerin, kendi ülkelerindeki yükseköğretim kurumları tarafından tanınması büyük bir sorun haline gelmiştir.

45. Akademik Hareketliliğin Geçmişi • Akademik hareketlilik ve bunun getirdiği diploma derecelerinin tanınması ile ilgili çalışmalar da uzun bir geçmişe sahiptir.

46. UNESCO 1969-1981 yılları arasında, iki ayda bir yayınladığı “Study Abroad”dergisinde dünyadaki tüm ülkelerin ulusal yükseköğretim sistemlerini açıklayan bir yazı dizisi hazırlamış, bu da, gerektikçe güncellenen “World Guide to Higher Education” kitabının hazırlanmasına temeloluşturmuştur.

47. 1964 yılında UNESCOortaöğretim sonucunda alınan sertifikalar ile üniversite diploma ve derecelerinin eşdeğerliği konusundaki bir çalışma yürütmüş, uluslararası standart oluşturulması nihai hedefini göz ardı etmeyen üye ülkeler, konuyla ilgili birçok problemin varlığını göz önüne alarak, soruna bölgesel olarak yaklaşmanın daha başarılı sonuçlar vereceği konusunda görüş birliğine varmışlardır.

48. Bunun sonucunda, ilk önce 1974 yılında Latin Amerika ile Karayipler’deki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması imzalanmış ve bunu 1980’li yılların başına kadar, 5 bölgesel anlaşma izlemiştir:

49. Bunlar; • Akdeniz’e Sınırı Olan Arap ve Avrupa Ülkelerindeki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması (1976) • Arap Ülkelerindeki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması (1978) • Avrupa Bölgesindeki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması (1979) • Afrika Ülkelerindeki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması (1981) • Asya ve Pasifik’teki Yükseköğretim Çalışmalarının, Diplomalarının ve Derecelerinin Tanınması Anlaşması (1983)‘dır.

50. UNESCO, 1993 yılında düzenlediği bir konferansta “Recommendation on the Recognition of Studies and Qualifications in Higher Education” başlığı altında topladığı tavsiye kararlarının uluslararası düzeyde uygulanmasını benimsemiştir. • Avrupa Konseyi ile UNESCO, Avrupa Bölgesindeki yükseköğretim ile ilgili diploma ve derecelerin tanınması için 11 Nisan 1997 tarihinde Lizbon Anlaşmasını imzalamışlardır.