ANNE SÜTÜ İle BESLENMEDE DANIŞMANLIK EĞİTİMİ Ders 16 Düşük Doğum Ağırlıklı ve Hasta Bebekler

1. ANNE SÜTÜ İle BESLENMEDE DANIŞMANLIK EĞİTİMİ Ders 16 Düşük Doğum Ağırlıklı ve Hasta Bebekler Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Hastaneciyiz.blogspot.com

2. AMAÇLAR • Anne sütünün Düşük ağırlıklı bebekler için en iyi besin olduğunu anlatmak • Çocuk hasta olduğunda ya da sarılık geliştiğinde emzirmeye veya anne sütü vermeye devam etmenin neden önemli olduğu anlayabilmek • DDA ya da hasta olan bebeğin annesine emzirmede yardımcı olabilmek • Bebeğin fincanla beslenmesine yardım etmek

3. YÜKSEK RİSKLİ BEBEKLER Düşük doğum ağırlığı =DDA <2500gr Çok düşük doğum ağırlığı=ÇDDA <1500 gr Mini-preterm = EDDA < 1000g Prematüreler <37hf Sınırda term bebekler 35-37hf arası Diabetik Anne Bebeği- iri bebek SGA Yapısal anomalisi olanlar Nörolojik sorunları olan bebekler

4. DDA BEBEK...? • 2500 gramın altında doğum tartısı olan bebek • Prematür bebekler • Gestasyonel yaşa göre küçük bebekler Enfeksiyon riski...!! Bebek ölümleri...!!

5. Anne sütüne normal bebeklere oranla daha çok gereksinim duyarlar...!!! • Ama normal bebeklere oranla daha çok ve sık yapay besinler ve biberonla beslenirler...!!!

6. PREMATÜREYE ANNE SÜTÜ DAHA ÇOK GEREKLİ • Son trimesterde plasentadan bebeğe hem besin hem bağışıklık elemanları geçememiştir • Hastane ve yoğun bakım ortamında bu bebeklere yapılan hem tedavi hem de girişimler morbidite ve mortaliteyi artırmaktadır. • Bütün organ ve sistemleri tam olgunlaşmamıştır.

7. Laktoz TERM VE PRETERM ANNE SÜTÜ TERM PRETERM Yağ Yağ Protein Protein Laktoz

8. PREMATÜRE ANNE SÜTÜ • Kendi annesinin sütü prematüreye ve gereksinimlerine özeldir • Besin içeriği • Bağışıklık elemanları • Büyüme faktörleri organ ve sistemlerin olgunlaşmalarını sağlar

9. ANNE SÜTÜ ALAN PREMATÜRE • Daha kısa hastanede kalır • Daha az tedavi görür • Sepsis azalır • NEK sıklığı ve ağırlığı azalır • ROP sıklığı ve ağırlığı azalır

10. PREMATÜRE ANNE SÜTÜ • Pretermde AS’ nün antioksidan etkisi var • Beyin sapının maturasyonu hızlandırır

11. PREMATÜRE-ANNE SÜTÜ-IQ • Anne sütü alan pretermlerin IQ’ ları daha yüksek • 300 preterm 7.5-8 yaşa kadar izlenmiş . Anne sütü alanlar “Weschler Intelligence Scale for Children” zeka testi ile 8.3 puan avantaj kazanmışlar

12. YÜKSEK RİSKLİ VEYA PRETERM BEBEKLERİÇİNAMERİKAN PEDİATRİ AKADEMİSİ ÖNERİLERİ • Kendi annelerinin sütü ya doğrudan anne memesinden ya da sağılarak verilmelidir • Anne en erken dönemde emzirme ve anne sütünün gerekliliği, memeden sağma ve saklama konularında eğitilip desteklenmelidir • Anne-bebek tensel teması ve memeden doğrudan emme olabildiğince erken denenmelidir

13. SADECE ANNE SÜTÜ İLE BESLENME DDA BEBEKLERDE NEDEN BAZEN ZORDUR ?

14. Çünkü... • Memeyi güçlü ememezler • Anne sütünün sağladığı besinlerden daha fazla besine ihtiyaçları vardır • Annelerin yeterli süt sağmaları güç olabilir....??!! • Aylarca haftalarca sağılmış anne sütü alması gerekebilir • Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğrudan memeden emme başarısı çalışmalarda düşük bulunmuş (%15-20) • 34 haftaya kadar emme-yutma-nefes alma senkronizasyonunu sağlayamayabilirler • Apne gastroösafagial reflu sorun yaratabilir DDA BEBEĞİN ANNE MEMESİNİ YALAMASI, ÇOK AZ BİLE OLSA EMMESİNE İZİN VERİLMELİDİR

15. Prematürenin Beslenme Zorlukları(hastane günleri) • Hastanede ağızdan beslenmeye geçiş hastalıklar nedeniyle günlerce gecikebilir. Total parenteral beslenme gereklidir • Genel durumu düzelir düzelmez ağızdan ve memeden beslenme denenmelidir. • Sağılmış anne sütü önce sonda ile sonra ağızdan verilir • 5 dakika süreyle emip yutabilmesi bebeğin sondadan memeye geçişi için bir ipucu olabilir.

16. Prematüre Bebeğin Memeyi Emme Zorluğu • DDA bebekler etkin emmeye başladığında bile sık sık va uzun süreli duraksayabilir. • 4-5 kez emip 4-5 dakikaya kadar ara verebilir. Memeden bebeği hemen çekmemek gerekir. Tekrar emmeye başlaması için memede tutmak gerekir. Bu süre bazen bir saati bulabilir.

17. Prematüre BebeğiEmzirme Pozisyonu • Meme ile bebeği daha iyi karşılaştıran • Bebeğin yorulmasını azaltan

18. En Uygun Emzirme Pozisyonları

19. Prematüre Bebeğin Annesine Emzirme Desteği Sağlanmalıdır • Anne pretermin emmesinin zorlukları ve tam beslenmeye geçişte zamana ihtiyacı olduğuna ikna edilmelidir. • Hastanede, olabildiğince erken kanguru bakımı, anne-bebek tensel teması teşvik edilmeli • Hasta ve preterm bir bebeği olan annenin endişeleri ve psikolojik durumu da gözönüne alınmalıdır. • Prematüre bebeğin pozisyon ve memeyi kavraması deneyimli bir emzirme danışmanı tarafından aralıklı olarak değerlendirilmelidir. • Meme başı sorunları yönünden anne izlenmelidir.

20. Prematüre Bebekİçin Süt Sağma • Doğum sonrası anne sütünü 3 saatte bir sağmalı (24 saatte en az 8 sağma seansı) • Anneye etkin süt sağma yöntemleri ve aletleri anlatılıp gösterilmeli • Elektrikli (tercih edilmeli), • El pompaları, • Pilli pompalar • Elle sağma • Enjektörle sağma

21. Meme emmeyi başaramayan DDA bebeklere verilecek anne sütü miktarı • 2500 gr. ve üzeri bebek 150 mlt/kg/gün (3 saatte bir günde 8 kez) • 2500 gr. altı bebekilk gün 60 mlt/kg/gün Her gün, toplam miktar200 mlt/kg olana kadar 20 mlt/kg/gün arttırarak

22. Meme emmeyi başaramayan DDA bebeklere verilecek anne sütü miktarı • İlk gün 60ml/kg/gün • 200ml-kg/gün e erişene kadar 20ml/gün artırılmalıdır. • 8-12 öğünde verilmelidir. • Bebek 1800 gr a veya tamamen memeden emmeyi başarana kadar devam edilir • Bebeğin 24 saatte ne kadar aldığını değerlendirmelidir. Bebeğin her öğünde aldığı değişebilir.

23. DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERİ BESLEME YÖNTEMLERİ • Kapla (fincan) • Enjektör • Nazogastrik sonda • Beslenme sondası destekli memeden

24. ÜÇLÜ BESLEME YÖNTEMİ: Bebek • Önce anne memesinden emecek • Sonra sağılmış anne sütü (meme sonda desteği ya da emzirme sonrası enjektör veya fincan ) verilecek • Sonra memeden süt tekrar sağılarak süt miktarı artırılacak

25. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Bebek • Anne sütüne daha çok ihtiyacı var • Anne sütü alırsa daha hızlı iyileşir Sorunlar: anne sütü azalır veya kesilir • Anne-bebek ayrı kalınca • Hasta bebek yeterince ememezse • Anne üzüntülü, endişeli ise, desteklenmelidir

26. YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDEN ÇIKIŞI PLANLANAN BEBEK • Çıkıştan birkaç gün anne ile bebeğin aynı odada kalmaları sağlanmalıdır. • Hekim, taburcu olmadan beslenme planını anne ile birlikte görüşmeli

27. EVDE ANNE SÜTÜ Bebek için hedef, anne memesinden veya sağılarak tek başına anne sütü ile beslenmeye geçiş olmalıdır.

28. Büyüme Kilo alımı >20 g/gün Boy artışı >0.5 cm/hf Baş çevresi >0.5 cm/hf Biyokimya Fosfor >4.5mg/dl Alkalen fosfataz <450IU/L BUN >5mg/dl HASTANEDEN ÇIKTIKTAN SONRA PREMATÜRE BEBEKLERİN İZLEMİ

29. DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERİ BESLEME YÖNTEMLERİ GESTASYONEL YAŞ HAFTA ORAL BESLENME YÖNTEMİ YAKLAŞIK AĞIRLIK NAZOGASTRİK TÜP (PARMAK EMZİRME) 30 HAFTADAN ÖNCE KAPTAN BESLEME + (NG) (KANGURU, TENSEL TEMAS) 30-32 HAFTA EMZİRME MÜMKÜN(KAP+NG) (ANNE MEMESİ) 32+ HAFTA ± 1300 Gr EMZİRME 34-36+ HAFTA ± 1800 Gr

30. DDA Bebekleri Besleme Yöntemleri

31. Kapla Besleme Yöntemi • Bebeği dizinizde tam dik veya yarı dik oturacak şekilde tutun • Küçük süt kabını bebeğin dudaklarında tutun • Kabı, süt bebeğin dudaklarına ancak değecek şekilde eğin • Kap bebeğin alt dudağında gevşek bir şekilde dururken, kabın kenarlarını bebeğin üst dudağına değdirin

32. Kapla Besleme Yöntemi • Bebek hareket ederek gözlerini ve ağzını açar. • DDA bir bebek sütü ağzına diliyle almaya başlar, • Term bir bebek ya da büyük bir bebek, sütün kısmını dökerek emer.

33. Kapla Besleme Yöntemi • Sütü BEBEĞİN AĞZINA DÖKMEYİNİZ. • Sadece kabı dudaklarında tutup kendisinin sütü almasını sağlayınız. • Ne kadar aldığını her besleme için değil, her 24 saat için hesaplayınız..

34. FİNCANLA BESLEME Temizlenmesi daha kolay Uzun süre süt kalmadığı için bakteri üreyemez. Temas sağlanır. Emmeyi etkilemez Bebek istediği kadar alır. Bebeği anne tutmak zorundadır, temas kısmen de olsa sağlanır

35. Nasıl beslemeli? • Nazo-gastrik tüple beslemeli • “Tensel Temas” her gün sıklıkla sağlanmalı • Kaptan besleme de uygulanmalı • Emzirmeye devam edilmeli • Bebek çabuk yorulabilir, ama mutlaka memede tutulmalı

36. Tensel Temas (Kanguru Yöntemi) • Annenin sıcaklığı bebeği sıcak tutar • Bebek ısınmak için fazladan enerji kullanmaz • Bebeğin dolaşım ve solunum sistemleri daha iyi çalışır • Bebek daha huzurludur ve daha iyi uyur • Emzirme işi daha kolay başarılır

37. SARILIK • Sarılık emzirmeyi kesmek veya ek besin vermek için bir neden değildir. • Erken anne sütü sarılığı (İlk hf da görülen emzirme sorunlarına bağlıdır, sıklıkla kilo kaybına eşlik eder)(fizyolojik sarılık) • Geç anne sütü: 2 hfdan daha uzun süren

38. SARILIKLI BEBEĞE ANNE SÜTÜ • Sarılığın ağırlaşmasını önlemek için bebeğe daha fazla anne sütü verilmelidir. • Emzirme hemen doğum sonrası erkenden başlatılmalıdır • Bebekler sık , kısıtlamasız, sınırsız emzirilmelidir. • Sağılmış sütle besleniyorsa fazladan %20 sağılmış anne sütü verilmelidir.

39. Fizyolojik Sarılık • Bir bebeğe ek besin verilmesinin ya da emzirmenin kesilmesinin en sık rastlanan nedenlerinden biridir • Sarılık, yeterli miktarda anne sütü almayan bebeklerde daha sık görülür ve daha şiddetli olur.

40. Fizyolojik Sarılık • Sarılığın ağırlaşmasını önlemek için, bebeklerin daha çokanne sütüneihtiyaçları vardır • Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlanmalıdır • Bebekler sık sık ve sınırlamadan anne sütü almalıdır • Sağılmışanne sütü ile beslenen bebeklerde aldıkları süt miktarı% 20artırılmalıdır

41. Fizyolojik Sarılık • Erken emzirme, anne sütünün içerdiği kolostrum nedeni ile özellikle önemli ve yararlıdır • Kolostrum hafif müshil etki ile, mekonyumun dışarı atılmasını kolaylaştırır, bilüribin de böylece dışarı atılır

42. YARARI YOKTUR YARARLIDIR FİZYOLOJİK SARILIK 2 - 10 GÜNLER ·ERKEN EMZİRME ·GLUKOZLU SU ·SIK, KISITLANMAMIŞ EMZİRME ·EKSTRA SU ·SEYREK / KISITLANMIŞ EMZİRME ·SAĞILMIŞ ANNE SÜTÜ ALIYORSA ( MİKTAR % 20 ARTIRILMALI )

43. Uzamış Sarılık • Yaşamın 7. Gününden sonra görülür ve birkaç hafta kadar devam eder, • Bazen ciddi bir hastalık nedeniyle, bazen de anne sütündeki maddelerden kaynaklanabilir, • “Anne sütü” sarılığı da denir, • Birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer.

44. Uzamış Sarılık • Eğer uzamış sarılık varsa bebeğin tartısını kontrol etmek gereklidir • Enfeksiyon belirtileri aranmalıdır • Karaciğer büyümesinin de kontrolü gerekir

45. Uzamış Sarılık • Eğer bebek hastaysa, kilo alımı yetersizse ya da karaciğeri de büyümüşse, sarılık büyük olasılıkla daha ciddi bir hastalığa bağlıdır neden Anne sütü değildir, • Bebek hastaneye sevk edilmelidir ve emzirmeye devam etmek gerekir.

46. Hemolitik Sarılık • Sarılık bebeğin kanının hemolizi sonucu gelişebilir, • Bu daha ciddi tür sarılık yaşamın ilk gününde ortaya çıkabilir • Bilirübin 20 mg. üzerine çıkabilir,

47. Hemolitik Sarılık • Fototerapi gerekebilir, • Fototerapi bebekte dehidratasyona neden olabilir, • Bu nedenle fazladan sıvı vermek gerekir...! • EN İYİ SIVI ANNE SÜTÜDÜR... • Eğer mümkünse, daha sık emzirilmelidir, • Diğer sıvılar, anne sütü dehidratasyonu önlemezse verilebilir

48. Bebekler Hasta Olduklarında Neden Emmeyi Bırakırlar..?

49. Bazı bebekler emmede zorlanırlar • Solunum yolu enfeksiyonu geçiren • Oral Kandidiazisli • Diğer her hangi bir enfeksiyon geçiren • Ağır hasta yenidoğanlar • Cerrahi girişim gereken bebekler...

50. Bazı anneler yanlış bilgilendirmelerden dolayı emzirmeyi durdurabilirler • Hastalığın emzirmeye bağlı olduğu bilgisi ve düşüncesi • Emzirmenin -bir şekilde sağlık çalışanlarınca örneğin ishalde- kesilmesinin önerilmesi