Głogów, grudzień 2006r.

1. Programy i narzędzia finansowe na rzecz realizacji strategii zrównoważonego rozwoju na lata 2007-2013 RPO dla Województwa Dolnośląskiegona lata 2007-2013 (projekt 12.09.2006) www.rpo.umwd.pl Głogów, grudzień 2006r. 1

2. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej FUNDUSZE STRUKTURALNE 2007-2013 A) poziom regionalny: REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY dla województwa dolnośląskiego na lata 2007-2013 (podstawa wykorzystania środków z EFRR w naszym regionie) B) poziom krajowy: PROGRAMY OPERACYJNE zarządzane na poziomie centralnym

3. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej RPO Strategia Wojewódzka ZAŁOŻENIA CZĘŚCI STRATEGICZNEJ • Krajowe • Dokumenty Strategiczne • Krajowy Program Reform • Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia • Strategia Rozwoju Kraju • Europejskie Dokumenty • Strategiczne • Strategia Lizbońska • Strategiczne Wytyczne Wspólnoty • Inne (prawo wspólnotowe) Programy Operacyjne FINANSOWANIE UE

4. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Stan prac nad RPO (1) • Konsultacje społeczno-gospodarcze13.01 – 24.04.2006 • Projekt RPO – zaakceptowanyprzezZarząd Województwa w dniu19czerwca 2006 r.(www.rpo.umwd.pl) • 22.06.06 – przekazanie projektu RPO do MRR (w celu dokonaniaanalizy ex-ante) • 22.08 – 28.08.06 – konsultacje międzyresortowe RPO

5. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Stan prac nad RPO (2) • 12.09.06 - nowy projekt RPOzaakceptowanyprzezZarządWojewództwa • Przełom września/października 2006 – zatwierdzenie projektu RPO przez Radę Ministrów • 30.06 – 24.07 – konsultacje społeczne Prognozy oddziaływania na środowisko (www.rpo.umwd.pl) • 20.09.06 – nowy projekt Prognozy oddziaływania na środowisko (po uwagach konsultacyjnych)

6. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Dalsze prace nad RPO • Określenie linii podziału (demarkacji) pomiędzy programami sektorowymi, regionalnymi, programami współpracy terytorialnej oraz polityki rolnej – poszczególne Ministerstwa – szczególnie istotne dla priorytetu”Innowacyjność” i „MŚP” • Przekazanie rezultatów oceny ex-ante RPO – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego • Przekazanie wytycznych w zakresie systemu wdrażania RPO – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwo Finansów • Przygotowanie ostatecznej wersji RPO (zatwierdzenie przez KRM i początek negocjacji z Komisja Europejską)

7. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej System Ewidencji Przedsięwzięć 07-13 • ETAP I : 10 listopad - 9 grudzień 2005 zarejestrowano 1008 przedsięwzięć o wspólnej wartości 6,8 mld PLN • ETAP II : 12 grudzień 2005 – 31 styczeń 2006 zarejestrowano 2252 przedsięwzięć o wspólnej wartości 17,2 mld PLN SUMA = 3260 projektów = 24,1 mld PLN • Aktualizacja zapisów kart przedsięwzięć – do 06.10.2006 !!! • Wprowadzanie nowych przedsięwzięć do Systemu: 09.10- 24.11.2006 !!!

8. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej CEL GŁÓWNY RPO = CEL NADRZĘDNY SRWD „Podniesienie poziomu życia mieszkańców Dolnego Śląska oraz poprawa konkurencyjności regionu przy respektowaniu zasad zrównoważonego rozwoju”

9. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Założenia części strategicznej dla RPO • Co do zasadyjeden typ projektu nie może być zgłaszany do więcej niż jednego programu i do więcej niż jednego priorytetu w programie • Zgodnie z wytycznymi KEjeden priorytet programu operacyjnego nie powinien odpowiadać więcej niż jednemu priorytetowi wymienionemu w rozporządzeniach UE (art. 4 ERDF).

10. Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego Cele szczegółowe RPO Cele SRWD 1.Wzrost innowacyjności dolnośląskiej gospodarki („Innowacyjność”) I. Wzrost aktywności gospodarczej opartej o wiedzę i innowacyjność Sfera: GospodarczaZbudowanie konkurencyjnej i innowacyjnej gospodarki Dolnego Śląska 2.Wspieranie rozwoju MŚP na Dolnym Śląsku („MŚP”) 3.Rozwój społeczeństwa informacyjnego na Dolnym Śląsku („Społeczeństwo informacyjne”) 4.Rozwój infrastruktury transportowej na Dolnym Śląsku („Transport”) II. Rozwój infrastruktury służącej poprawie jakości środowiska, warunków inwestowania i prowadzenia działalności gospodarczej Sfera: Przestrzenna Cel: Zwiększenie spójności przestrzennej i infrastrukturalnej regionu i jego integracja z europejskimi obszarami wzrostu 5.Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona przyrody na Dolnym Śląsku („Środowisko”) 6.Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego regionu („Bezpieczeństwo”) 7.Regionalna infrastruktura energ. przyjazna środowisku(„Energetyka”) 8.Wykorzystanie i promocja dolnośląskiego potencjału turystycznego i uzdrowiskowego („Turystyka”) 9.Zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego oraz rozwój kultury na Dolnym Śląsku („Kultura”) III.Poprawa bytu mieszkańców i wzrost konkurencyjności regionu poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury społecznej Sfera: Społeczna Cel: Rozwijanie solidarności społecznej oraz postaw obywatelskich twórczych i otwartych na świat 10.Rozbudowa i modernizacja infrastruktury edukacyjnej na Dolnym Śląsku („Edukacja”) 11.Modernizacja infrastruktury ochrony zdrowia na Dolnym Śląsku („Zdrowie”) 12.Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie Dolnego Śląska („Miasta”) Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej

11. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Cele Polityki Strukturalnej UE a struktura finansowa RPO 1) 40%środków na realizację celów Strategii Lisbońskiej 2) Limity środków dla RPO określane przez MRR: • sfera produkcyjna - min. 40% alokacji RPO (B+R technologiczny, innowacje, bezpośrednie wsparcie przedsiębiorców, społeczeństwo informacyjne, odnawialne źródła energii, usługi turystyczne świadczone przez przedsiębiorców); • sfera społeczna - maks. 7% alokacji RPO (edukacja, z wyjątkiem infrastruktury naukowo-badawczej i dydaktycznej szkolnictwa wyższego, ochrona zdrowia i opieki nad dzieckiem-maks. 3%, opieka społeczna, kultura) • małe projekty infrastrukturalne – maks. 20% alokacji RPO (projekty o charakterze lokalnym z zakresu podstawowej infrastruktury)

12. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej PLAN FINANSOWY RPO • Zgodnie z zapisami projektu NSRO z dnia 1 sierpnia 2006 r. alokacja środków EFRR dla Dolnego Śląska wynosi 1 213,2 mln euro. • Warianty podziału środków w ramach RPO zostały poddane analizie za pomocą makroekonomicznego modelu HERMIN.

13. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej PRIORYTET RPO Środki EFRR w mln Euro Udział procentowy Innowacyjność 109,189 9% MŚP 194,113 16% Społeczeństwo informacyjne 97,057 8% Transport 181,980 15% Środowisko 109,189 9% Bezpieczeństwo 60,660 5% Energetyka 60,660 5% Turystyka 72791 6% Kultura 48,527 4% Edukacja 84,924 7% Zdrowie 36,396 3% Obszary miejskie 121,320 10% Pomoc Techniczna 36,394 3% RAZEM 1 213,200 100%

14. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej PRIORYTETY RPO 2007-2013 PRIORYTETY RPO umożliwiające realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju gmin i powiatów Dolnego Śląska w oparciu o istniejące lokalne zasoby surowcowe (wersja z dnia 12.09.2006) Zakres wparcia przewidziany w poszczególnych Priorytetach może ulec zmianie po ostatecznym ustaleniu linii demarkacyjnej oraz w wyniku oceny ex-ante Programu.

15. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet I „Innowacyjność” 1/2 • Projekty wpisującesię w DolnośląskąStrategię Innowacji. • W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. : • projekty badawcze i rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa na bazie własnych zasobów materialnych i niematerialnych; • projekty inwestycyjne w zakresie działalności badawczo-rozwojowej prowadzonej przez przedsiębiorstwa (do 2 mln euro); • projektysłużące przeprowadzaniu m.in. badań rynkowych, studiów wykonalności, przygotowania dokumentacji technicznej i biznes planów oraz doradztwa pod kątem zachęcenia przedsiębiorców do nowych inwestycji związanych z innowacyjnością; • projekty polegające nazwiększeniu dostępności do wynikówprac B+Roraz zasobów jednostek naukowych dla przedsiębiorstw; • · projekty poprawiające obsługę przedsiębiorców przez jednostki naukowe; Priorytet 1:

16. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet I „Innowacyjność” 2/2 ·projektysłużące rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej, projekty dotyczące komercjalizacji wyników badań; projekty ułatwiające jednostkom naukowym dostosowanie sposobu działania do otoczenia rynkowego oraz pozyskania przedsiębiorców; projekty mające na celubudowę i rozwój kooperacyjnych przedsięwzięć innowacyjnych w regionie (np. regionalne bloki kompetencji, klastry, tworzenie współpracy), projekty inwestycyjne w zakresie powstawania i rozwoju parków naukowo-technologicznych, centrów transferu technologii,inkubatorów technologicznych oraz centrów innowacji i specjalistycznych laboratoriów oraz parków przemysłowych; projekty promujące postawy i zachowania innowacyjne, np. konkurs „Pomysł na innowacyjnąfirmę”, giełdy prac dyplomowych i naukowych.

17. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet II „MSP”1/2 W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. : • bezpośredniewsparcieinwestycyjne MSP – różnego rodzaju inwestycje, ale preferencje dla projektów: mające na celu zdobywanie nowych rynków; wspierająceinnowacyjnośćproduktową i procesową; wdrażające technologie informacyjne; wdrażające tzw. czyste technologie; dostosowujaceprzedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska; wsparcie dla nowo powstających przedsiębiorstw:

18. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet II „MSP” 2/2 W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. : •wsparcieregionalnych i lokalnych funduszy pożyczkowych; wsparcieregionalnych i lokalnych funduszy poręczeniowych; • wsparcie nowopowstających i istniejących inkubatorów przedsiębiorczości; • projekty dotyczące rozwoju produktów i rynków oraz tworzenia lub wzmacniania powiązań sieciowych i kooperacyjnych • projekty dotyczące wzmacniania potencjału usługowego instytucjiwspierających przedsiębiorczość oraz dostępność tych usług dla przedsiębiorstw;

19. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet III „SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE” W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. : • Projekty o charakterze infrastrukturalnym (budowa lub rozbudowa regionalnych i lokalnych szerokopasmowych i bezpiecznych sieci zwłaszcza na obszarach wiejskich, rozwoju bezpiecznych systemów transmisji danych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu; • Projekty dotyczące: budowy, przebudowy i rozbudowy infrastruktury informacyjnej administracji publicznej umożliwiającej sprawny i bezpieczny dostęp do zasobów danych oraz informacji publicznej; tworzenia nowych i udoskonalania istniejących usług i aplikacji pozwalających na sprawną obsługę obywateli i podmiotów gospodarczych; tworzenie nowych i udostępnianie istniejących cyfrowych zasobów informacji oraz systemów archiwizacji; • Projekty dotyczące kształcenia kadr wdrażających i obsługujących systemy i technologie informacyjne (cross-financing),

20. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet IV „TRANSPORT” • Modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury drogowej oraz kolejowej w taki sposób, aby stworzyć jak najlepszą sieć połączeń transportowych z sąsiednimi regionami zarówno krajowymi jak i zagranicznymi oraz połączeń wewnętrznych przyczyniających się do rozwoju obszarów aktywności gospodarczej, w tym turystycznej. • Działania przyczyniające się do rozwoju i usprawnienia transportu zbiorowego (komunikacji publicznej)oraz zmniejszenia jego uciążliwości dla środowiska naturalnego, likwidowania barier dla niepełnosprawnych.

21. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet V „ŚRODOWISKO” Obszary wsparcia w ramach priorytetu: • gospodarka wodna (zgodne KPOŚK - „aglomeracje” od 2 tys. do 15 tys. RLM); • ochrona powietrza; • gospodarka odpadami (obiekty obsługujące do 150 tys. mieszkańców zgodne z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami); • rekultywacji obszarów zdegradowanych- poprzemysłowych, i powojskowych (projekty do 5 mln euro); • ochrona bioróżnorodności (projekty o wartości do 0,1 mln – 0,5 mln euro w zależności od rodzaju); • podniesienie świadomości ekologicznej

22. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet VI „BEZPIECZEŃSTWO” W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. projekty : • znajdujące się w „Programie dla Odry 2006” dotyczących budowy, odbudowy i przebudowy przeciwpowodziowej infrastruktury hydrotechnicznej; • zapobiegania i zwalczania skutków suszy, szczególnie na obszarach górskich, wiejskich, leśnych: • budowy i modernizacji wielofunkcyjnych zbiorników wodnych, które będą zgodne z programem Małej Retencji Wodnej w województwie dolnośląskim o pojemności do 10 mln m³ i wartości nieprzekraczającej 10 mln euro; • likwidacji nieczynnych mogilników i składowisk materiałów niebezpiecznych, a także rozminowanie terenów powojskowych – do 5 mln euro; • tworzenia i wzmacniane centrów ratownictwa ; • systemów monitoringu środowiska;

23. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet VII „ENERGIA” W ramach priorytetu możliwe do realizacji będą m.in. projekty dot.: • wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem elektrowni wodnych; • przebudowy istniejącej sieci dystrybucji energii elektrycznej, w celu zmniejszania strat i zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii (przebudowa istniejącej sieci na obszarach wiejskich i małych miast do 10 tys. mieszkańców; budowa nowych sieci dystrybucji energii elektrycznejwyłącznie w celu zapewnienia niezbędnych potrzeb dla społecznego budownictwa mieszkaniowego na obszarach wiejskich i małych miast oraz na potrzeby terenów inwestycyjnych; • inwestycje zmierzające do budowy, przebudowy lub rozbudowy oraz wyposażenia ciepłowni w celu poprawy ich sprawności energetycznej; • inwestycje dotyczącebudowy i rozbudowy sieci dystrybucji ciepła.

24. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet VIII „TURYSTYKA” Obszary wsparcia w ramach priorytetu: • Turystyka kulturowa • Turystyka biznesowa • Turystyka aktywna • Turystyka uzdrowiskowa • Informacji i promocji turystycznej oraz zapewnienia bezpieczeństwa turystom.

25. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej Priorytet IX „KULTURA” Obszary wsparcia w ramach priorytetu: • Poprawa stanu nieruchomych i ruchomych obiektówwpisanych do rejestru zabytków – szczególne znaczenie projektów dotyczących rezydencji, obiektów fortyfikacyjnych i poprzemysłowych) • Instytucje kultury: projekty przyczyniające się do poprawy stanu obiektów oraz doposażenia w sprzęt niezbędny do prawidłowego funkcjonowania; • Upowszechnienia informacji zarówno o dziedzictwie przeszłości jak również przedsięwzięciach jednostek kultury;

26. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej PriorytetXII „MIASTA” • Inwestycje wdrażane w ramach priorytetu będą dotyczyć typów przedsięwzięć wynikających z opisów pozostałych priorytetów RPO z wyjątkiem priorytetów „Innowacyjność” , „MŚP” i „Zdrowie”. • „Obszary miejskie” – posiadające prawa miejskiezamieszkane przez min. 10 tys miesz. • Dokument niezbędny do przyznania wsparcia – Lokalny Program Rewitalizacji z określonymi obszarami – obszarem wsparcia spełniającym 3 z 5 zjawisk): • niski wskaźnik aktywności ekonomicznej; • wysoki stopień zubożenia i wykluczenia społecznego; • niski poziom edukacji; • wysoki stopień przestępczości i wykroczeń; • brak lub wysoki stopień degradacji infrastrukturytechnicznej oraz niskiewalory środowiska

27. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej „Krajowe” Programy Operacyjne 2007- 2013 a RPO www.mrr.gov.pl

28. Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ