ТӨРӨӨС МӨНГӨНИЙ БОДЛОГЫН ТАЛААР 2012 ОНД БАРИМТЛАХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ: ХАНШИЙН БОДЛОГО

1. МОНГОЛБАНК ВАЛЮТ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ГАЗАР ТӨРӨӨС МӨНГӨНИЙ БОДЛОГЫН ТАЛААР 2012 ОНД БАРИМТЛАХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ: ХАНШИЙН БОДЛОГО Парламентын сэтгүүлчдэд зориулсан хэлэлцүүлэг 2011.09.09

2. Агуулга • Гадаад валютын дотоодын захын ерөнхий ойлголт • Ханшийн бодлогын ерөнхий зарчим

3. Агуулга • Гадаад валютын дотоодын захын ерөнхий ойлголт • Ханшийн бодлогын ерөнхий зарчим

4. Ханшийн төрөл Ханш гэж юу вэ? Нэг улсын мөнгөн тэмдэгтийг өөр улсын мөнгөн тэмдэгтээр худалдах, худалдан авах “үнэ”. Гадаад валютын арилжаа гэж юу вэ? Нэг улсын мөнгөн тэмдэгтийг өөр улсын мөнгөн тэмдэгтээр худалдах, худалдан авах “үйл ажиллагаа”. • Нэрлэсэн ханш: USD 1239.52; EUR 1780.26; RMB 190.91 • Нэрлэсэн үйлчилж буй ханш (NEER): Жигнэсэн дундаж индекс • Бодит үйлчилж буй ханш(REER): NEER + инфляци

5. Ханшид нөлөөлөгч хүчин зүйлс Богино ба урт хугацаанд олон хүчин зүйлс шууд болон шууд бусаар нөлөөлнө: • Макро эдийн засгийн суурь нөхцөл • Гадаад валютын захын эрэлт, нийлүүлэлт • Бизнесийн мөчлөг • Гадаад худалдааны нөхцөл • Гадаад, дотоод бодит хүүний түвшин • Захад оролцогчдын хүлээлт ...

6. Ханш тогтоох ≠ Ханш зарлах Ханшийг хэн тогтоодог вэ? Банк, ББСБ нь өөрсдийн ханшийг тогтооно. Жишээ: AБВ банкны ханш USD авах 1245, USD зарах 1253 Ханшийг хэн зарладаг вэ? Монголбанк нь жигнэсэн дундаж ханшийг тооцож, зарлана. Жишээ: 2011.09.07-ны өдрийн хаалтын ханш 1247.49 Монголбанкны зарласан ханшийг юунд ашиглаж болох вэ? • Нягтлан бодох бүртгэл:  төгрөгөөр илэрхийлэхэд • Гааль, шүүх, татвар, шимтгэл, хураамж, төлбөр ноогдуулах хэмжээ:  төгрөгөөр илэрхийлэхэд

7. Монголбанкны зарласан ханш Монголбанкны хаалтын ханш гэж тухайн өдөр Монголбанкнаас зарласан ханшийг хэлнэ.

8. Монголбанкнаас зарласан ханш 30 сарын турш тогтвортой

9. Гадаад валютын дотоодын зах Монголбанкны хяналт Монголбанкны хяналт СЗХ-ны хяналт

10. Гадаад валютын арилжаа

11. Монголбанкны хяналт - зохицуулалт • Мэдээлэл авах: тогтмол + цаг үеийн шаардлагаар • Мэдээллийн бодит байдлыг хянах: зайнаас + газар дээрх • Мэдээлэлд үндэслэн шинжилгээ, судалгаа хийх • Бодлогын арга хэмжээний санал боловсруулах • Бодлогын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, хяналт тавих • Хууль, тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах

12. Монголбанкны хяналт, шийдвэр гаргалт

13. Агуулга • Гадаад валютын дотоодын захын ерөнхий ойлголт • Ханшийн бодлогын ерөнхий зарчим

14. Монголбанкны үндсэн зорилт Төвбанк /Монголбанк/-ны тухай хуулийн 4.1: Үндэсний мөнгөн тэмдэгт-төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангах: • Үнийн тогтвортой байдал

15. Ханшийн бодлогын ерөнхий зарчим (i) Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2011 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн 1.3: • Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцэж уян хатан тогтох зарчмыг баримтална. • Монголбанк дотоодын зах зээлд гадаад валютын ханшийн огцом өөрчлөлтийг зөөлрүүлэх чиглэлээр оролцож, гадаад валютын албан нөөцийг нэмэгдүүлнэ.

16. Ханшийн бодлогын ерөнхий зарчим (ii) Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2012 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төсөлд: • Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцэж, зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлттэй уялдан уян хатан тогтох зарчмыг баримтална.

17. Энэхүү зарчмын үндэслэл юу вэ? - Үнийн тогтвортой байдлыг хангах - Урт хугацаанд эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих

18. Төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 2010 онд: 13%-иарчангарсан 2011 онд: IX/7-ны байдлаар оны эхнээс 0.8%-иар чангарсан Яагаад? • Гадаад валютын гадагшлах урсгал 1.9 дахин өссөн; * Бараа, үйлчилгээний гадаад худалдааны алдагдал  • Гадаад валютын албан нөөц 2.6 тэрбум ам.долл.-т хүрсэн; * Төгрөгийн баталгаа, итгэл  • Банкуудын гадаад валютын урсгалыг удирдах чадавхи . * Своп, форвард хэлцэл г.м. санхүүгийн хэрэгслүүд

19. Ямар хандлага бий болоод байна вэ? • Гадаад валютын урсгал нэмэгдэх; • Бодит үйлчилж буй ханш (REER) чангарах дарамт өсөх; • Дотоодын эрэлт, мөнгөний нийлүүлэлт нэмэгдэх; • Хэрэглээний шинж чанартай импорт нэмэгдэх.

20. Ямар эрсдэлүүд үүсч болох вэ? • Урсгал тэнцлийн тогтворгүй байдал үүсэх • Эдийн засаг халах • Гадаад худалдааны нөхцөл муудах • Нефтийн бүтээгдэхүүний нийлүүлэлт тасалдах • БНХАУ түр хугацаанд хилээ хаах • Боомтын нэвтрүүлэх хүчин чадал хүрэлцэхгүй байх

21. Эдийн засгийн халалтын эрсдэл? Эх сурвалж: ҮСХ, Монголбанк

22. Улсын төсөв хурдацтай тэлж байна Эх сурвалж: ҮСХ, Сангийн яам

23. Мөнгөний нийлүүлэлт өсч байна Эх сурвалж: Монголбанк

24. Иргэн, ААН-ийн зээл хурдацтай өсч байна Иргэдийн зээл 86%↑ Хувийн хэвшлийн зээл 43%↑ Эх сурвалж: Монголбанк

25. Орон сууц, барилгын мат.-ын үнэ өссөөр... Эх сурвалж: ҮСХ

26. Эрсдэлээс яаж сэргийлэх вэ? Зөвхөн мөнгөний бодлогоор: • эдийн засгийн урт хугацааны, тогтвортой өсөлтийг хангах, • хямралын эрсдэлийг бууруулах, • төлбөрийн урсгал тэнцлийн тогтвортой байдлыг дэмжих, • бодит ханшийн чангарах дарамтыг багасгах, • эдийн засгийн халалтын эрсдэлээс сэргийлэх боломжгүй.

27. Ямар арга хэмжээ авах ёстой вэ? (i) Засгийн газар • Төсвийн урсгал зардлыг хязгаарлах; • Дотоодын зах зээл дэх илүүдэл эх үүсвэрийг эдийн засгийн чадавхи, багтаамжийг нэмэгдүүлэх, бүтцийн гажуудлыг засах урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт болгох; • Ирээдүйд хүлээгдэж буй хөрөнгийн дотогшлох урсгалыг эдийн засгийн өсөлтийг урт хугацаанд хангах хөрөнгө оруулалтад цаг алдалгүй, оновчтой, жигд чиглүүлэх; • Гадаад худалдааны алдагдлыг бууруулах чиглэлээр зохистой бодлого хэрэгжүүлэх; • Төсвийн тогтвортой байдлыг тууштай хангах.

28. Ямар арга хэмжээ авах ёстой вэ? (ii) Монголбанк • Богино хугацааны, гэнэтийн их хэмжээний гадаад валютын урсгалыг мөнгөний бодлогын арга хэрэгслээр зохицуулж, түүний эдийн засаг дахь сөрөг нөлөөллийг бууруулах.

29. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа Монголбанк Бага тойруу -3, 15160 Улаанбаатар 46, Монгол Улс www.mongolbank.mn