Nýting slátur- og dýraleifa

1. Nýting slátur- og dýraleifa Kjartan Hreinsson sérgreinadýralæknir Maí 2011

2. Reglugerðir og saga. • Upphaf má rekja til kúariðunnar í Bretlandi • Nauðsynlegt að stjórna leið dýraleifa í fóður • Koma í veg fyrir hringrás smitefna • Sérstaklega horft á riðusmitefni (SRM) • Bann við notkun kjötmjöls í fóður búfjár • Nær í dag líka til fiskimjöls • Rekjanleiki afurða þarf að vera tryggður • Skjalfesting

3. Reglugerðir • Stofn allra reglugerða er í 999/2001 EB sem er reglugerð um riðu. • Á grundvelli hennar ofl. var sett 1774/2002 EB • Íslensk reglugerð byggð á 1774 er; • 820/2007 um meðferð og nýtingu á slátur- og dýraleifum. • Tekið hefur gildi ný reglugerð í EB 1069/2009 • Á Íslandi gilda því tvær reglugerðir þe. fram til 1.nóv 2011 820/2007 fyrir kjötafurðir, en frá 1. mars 2010 1774/2002 fyrir fisk, fóður o áburð.

4. Reglugerð 1774/2002 EB • Heilbrigðisreglur um aukaafurðir úr dýrum, sem ekki eru ætlaðar til manneldis • Gilda m.a. um: • Söfnun, flutning, geymslu, meðhöndlun, vinnslu og notkun eða förgun aukaafurða úr dýrum í því skyni að koma í veg fyrir að þessar afurðir skapi hættu fyrir lýðheilsu og heilbrigði dýra • Setningu aukaafurða úr dýrum á markað

5. Þrír flokkar úrgangs • 1. flokkur inniheldur efni sem eyða skal eða farga með viðurkenndum hætti • 2. flokkur inniheldur efni sem í vissum tilvikum má nota til áburðar • 3. flokkur inniheldur m.a. aukaafurðir úr dýrum sem falla til við framleiðslu afurða sem eru ætlaðar til manneldis td. frá slátrun og kjötvinnslu og fisks sem veiddur er á opnu hafi til framleiðslu fiskimjöls, og einnig ferskar aukaafurðir úr fiski frá stöðvum sem framleiða fisk til manneldis • Einungis aukaafurðir í 3ja flokki má, eftir viðurkennda meðhöndlun, nota sem fóður fyrir dýr sem gefa af sér matvæli

6. Flokkun einföldun Áhættuflokkar: • Flokkur; Mesta áhætta, SRM, hættulegar sýkingar og útrýmingar. • Flokkur; Sýkt og gormengað og annað óflokkað. • Flokkur; Í raun efni sem væri hæft til manneldis en er valið að sé úrgangur. • ATH; allt sem ekki er tilgreint í 1 eða 3 er 2

7. Meðhöndlun og merking • Meðhöndlun aukaafurða (úrgangs) skal vera með þeim hætti að ekki sé hætta á mengun annarra afurða • Ílát skulu vera lokuð og þétt • Ílát skal auðkenna með merkingum um hvaða flokki aukaafurðirnar tilheyra og • ef 3. flokkur: “ÓHÆFT TIL MANNELDIS” • ef 2. flokkur: “ÓHÆFT Í FÓÐUR” • ef 1. flokkur: “EINGÖNGU TIL FÖRGUNAR” • Ílát, ökutæki og annan endurnotanlegan búnað sem snertir aukaafurðir, skal þvo og sótthreinsa eftir hverja notkun

8. Flutningar aukaafurða, Viðskiptaskjal • Í flutningum skal viðskiptaskjal fylgja aukaafurðum úr dýrum og unnum afurðum. • Þar skal koma fram: • a) dagurinn þegar efnið var flutt af athafnasvæðinu, • b) lýsing á efninu, þ.m.t. upplýsingar um flokk, dýrategundin, sem efnið í 3. flokki ...sem er ætlað til notkunar sem fóðurefni, • c) magn efnisins, • d) upprunastaður efnisins, • e) nafn og heimilisfang flytjandans, • f) nafn og heimilisfang viðtakanda og, ef við á, samþykkisnúmer hans og • g) þar sem við á: • i) samþykkisnúmer upprunastöðvar og • ii) tegund meðhöndlunar og aðferðir sem eru notaðar við meðhöndlunina. • Viðskiptaskjölin skulu gerð a.m.k. í þríriti (eitt frumrit og tvö afrit). Frumritið skal fylgja sendingunni til lokaviðtökustaðar. Viðtakandi skal halda því eftir. Framleiðandinn skal halda eftir öðru afritinu og flytjandinn hinu. • Rafræn viðskiptaskjöl.

9. Skrár og varðveisla upplýsinga. • Allir, sem senda, flytja eða taka við aukaafurðum úr dýrum, skulu halda skrár yfir sendingarnar • Í skránum skulu koma fram flestar þær upplýsingar, sem eru tilgreindar í viðskiptaskjali • Skrár, viðskiptaskjöl og heilbrigðisvottorð skal geyma í amk 2 ár

10. Förgun aukaafurða og dýraleifa • Flokkur 1; Brennsla (SRM) , urðun sem undantekning. Nýting undantekning. • Flokkur 2; Urðun, brennsla, vinnsla. Nýting í áburð og fóður fyrir loðdýr á undanþágu. • Flokkur 3; Nýting í fóður fyrir dýr önnur en dýr til manneldis, áburð, moltu osfrv.

11. Væntanleg reglugerð 1069/2009 EB • Hefur nokkra kosti umfram 1774/2002 ; • Er svipuð hvað flokkun varðar • Skilgreinir upphafs og endapunkt ferla • Nútímalegri • Sveigjanlegri • Rýmri aðlögunarheimildir • Fleiri ákvarðanir á valdi einstakra ríkja. (remote area)