ÇEVRE GÖREVLİSİ EĞİTİMİ 07-24 ARALIK 2009 ANTALYA

1. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜHAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÇEVRE GÖREVLİSİ EĞİTİMİ 07-24 ARALIK 2009 ANTALYA

2. SUNUM İÇERİĞİ AMAÇ İZNE TABİ OLAN VE İZNE TABİ OLMAYAN TESİSLER İZNE TABİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPOR AKUSTİK RAPOR HAZIRLAYACAKLARDA ARANAN ESAS VE KRİTERLER İZNE TABİ TESİSLER İÇİN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ FORMAT İÇERİĞİ HAKKINDA BİLGİ ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ DEĞERLENDİRME RAPORU RAPOR HAZIRLAYACAKLARDA ARANAN ESAS VE KRİTERLER DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ FORMAT İÇERİĞİ HAKKINDA BİLGİ

3. Kişilerin huzur ve sükununun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için çevresel gürültüye maruz kalma seviyelerinin, hazırlanacak akustik rapor ve çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu ile belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır. AMAÇ

4. İZNE TABİ TESİSLER Enerji Endüstrisi Metal Üretimi ve İşlenmesi Mineral, İnşaat Malzemeleri End. Kimya ve Petrokimya End. Atık Yönetimi Kağıt Endüstrisi Gıda Endüstrisi Tarım Sektörü Tekstil Sektörü Diğer Tesisler ÇGDY Yönetmeliği’nin Ek-7 Listesinde Yer Alan İzne Tabi Tesisler *** Bu bölüm revizyon ile yeniden düzenlenecektir.

5. İZNE TABİ OLMAYAN TESİSLER Ek-7 Listesinde Yer Almayan İzne Tabi Olmayan Tesisler • Ek-VII dışındaki endüstri tesisleri • Atölye ve imalathaneler • Eğlence yerleri • Maden ve Taş Ocakları • Diğer (spor tesisleri, tabanca ve tüfek poligonları, alışveriş merkezleri, tedavi merkezleri, • halı ve oto yıkama yerleri vs.)

6. İZNE TABİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPOR

7. İZNE TABİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPOR ***Çevre İzni Akustik Rapor

8. Yönetmeliğin Ek-VII Liste A ve B’sinde yer alanmevcut tesislerden; Ek-VII’de bulunan ve 07.03.2008’den önce kurulmuş ancak İşyeri Açılma ve Çalışma Ruhsatı olmayanlar, İşyeri Açılma ve Çalışma Ruhsatı olan ancak, yeniden ruhsatlandırılmasının söz konusu olması durumunda, Yönetmeliğin Ek-VII Liste A ve B’sinde yer alan planlanan tesislerden; ÇED olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararı almış bir tesis işletmeye geçtikten altı ay sonra, HANGİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPORHAZIRLANACAKTIR?

9. Üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip olması, B1 Eğitim Programına Katılım Sağlamış Olması (A2 ön koşuldur), Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-II-2.1’deki endüstri tesisleri için verilen ölçüm ve hesaplamaya ilişkin standartlara göre Bakanlıktan ön yeterlik/yeterlik belgesi alınmış olması, RAPOR HAZIRLAYACAKLARDA ARANACAK ESAS VE KRİTERLER NELERDİR?

10. EK-II.2.1 İZNE TABİ TESİSLER İÇİN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ TS ISO 9613 – 2: Sesin Dışarıda Yayılırken Azalması-Genel Hesaplama Yöntemi. Bu yöntem için kaynak bazında emisyon verisi gerekmektedir. Bu emisyon verileri kaynağın özellikleri göz önünde bulundurularak aşağıdaki yöntemlerden birine göre elde edilebilir. a) TS ISO 8297: Çoklu Gürültü Kaynağına Sahip Sanayi Tesislerinde Çevredeki Ses Basınç Seviyelerinin Değerlendirilmesi İçin Ses Güç Seviyelerinin Tayini. b) TS EN ISO 3744: Gürültü Kaynaklarının Ses Gücü Seviyelerinin Ses Basıncı Kullanılarak Tayini. c) TS EN ISO 3746:1995 Akustik – Bir Yansıtma Düzlemi Boyunca Örtüşen Ölçüm Yüzeyi Kullanılarak Gürültü Kaynaklarının Ses Gücü Seviyesinin Belirlenmesi.

11. BELİRTİLEN STANDARDLARIN KULLANIMININ MÜMKÜN OLMADIĞI DURUMDA Kullanılamama gerekçelerinin belirtilmesi şartıyla TS ISO 1996 – 2(TS ISO 9798 revizyon edilmiş ve bu ad ile yürürlüğe girmiştir.) ve TS 9315 (ISO 1996 – 1 ) standardlarının kullanılması, bunların yetersiz kaldığı durumlarda yerine kullanılacak uluslararası geçerliliği olan standardın açıklanarak kullanılması mümkündür.

12. 1 Formata Uygunluk Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi 2 Akustik Uzmanlık Deneyimi 3 3 Kap.Rap.,Proses Ak. Şeması,Vaziyet Pl. 4 4 Yapı Kul. İzin Bel., Açılma ve Çal. Ruh. 5 İZNE TABİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPOR ÖN DEĞERLENDİRMESİ *Her sayfası ön yeterlik/yeterlik almış firma tarafından onaylanmış ve imzalanmışolmalıdır.

13. TESİSİN SES GÜCÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ A B ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ D E ÇEVRESEL TİTREŞİM HAKKINDA BİLGİ KONTROL TEDBİRLERİ HAKKINDA BİLGİ C İZNE TABİ TESİSLER İÇİN AKUSTİK RAPOR FORMATI GENEL BİLGİLER

14. Tesisin yapı kullanım izin belgesinin bir sureti, Tesisin kapasite raporunun bir sureti, Tesisin işyeri açma ve çalışma ruhsatının olup olmadığı, varsa belgenin bir sureti, Tesisin proses akım şeması, Tesisin bulunduğu yer(Madde 22 Tablo-4’e göre), Tesisin vaziyet planı, ünitelerin yerleri, tesis koordinatları ile tesis etrafındaki yerleşim durumu, Tesisin genel kullanım sahası üzerinde proses ünitelerinin işgal ettiği alan, yeşil/boş alan vs. durumunun vaziyet planı üzerinde gösterilmesi, A.GENEL BİLGİLER

15. TS ISO 8297 standardı çerçevesinde tesisin değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin irdelenmesi (tesisin çoklu gürültü kaynağına sahip olup olmadığı, bu kaynakların çoğunun yapı içinde bulunup bulunmadığı ve tesisin yatay en büyük boyutunun standardın kapsamı içinde olup olmadığı), TS ISO 8297 standardında belirtilen koşulların sağlanamadığı durumlarda tesiste yer alan her bir gürültü kaynağı etrafında TS EN 3744 veya TS EN 3746 standardındaki temel ilkeler göz önünde bulundurularak değerlendirmenin yapılması gerekmektedir. Kullanılan standardın gereklerini yerine getirecek şekilde ölçümlerin yapılmış olması gerekmektedir. B.TESİSİN SES GÜCÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ

16. B.TESİSİN SES GÜCÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ Tesisten kaynaklanan gürültünün değerlendirilmesine yönelik olarak aşağıda yer alan koşulların sağlanması kaydıyla başka yöntemlere göre de gürültü ölçümlerinin yapılmasına yönetmelik imkan tanımaktadır. ÇGDY Yönetmeliğinde atıfta bulunulmamış olsa bile uluslararası geçerliliği olan standartların kullanılması, Bu standardın kullanılma gerekçesinin verilmesi, Bu kapsamda standardın gereklerini yerine getirecek şekilde ölçümlerin yapılması,

17. Tesis civarındakiyapıların dağılımı, tesise olan mesafesi ile en yakın yapının yönü ve uzaklık mesafesine ilişkin bilgiler, Tesisten kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi yayılımının hesabında kullanılan yazılımın adı, içeriğindeki standartlar, menşei, lisanslı olup olmadığı konularına ilişkin taahhüt ve benzeri onaylı dokümanlar, Tesisin bulunduğu alandaki meteorolojik koşulların TS ISO 9613-2 standardı kapsamında belirlenmesi, C.ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ

18. Titreşim sorunlarının nereden kaynaklandığı, varsa alanda yapılan ön izleme bulguları, Tesis/işletme bitişiğinde yer alan ofis veya konutlarda, yakınında yer alan çok hassas yapılarda titreşim nedeniyle oluşan yapı hasarının tespitine ilişkin ölçümleryapılmalıdır. Ölçüm yapılmadıysa neden yapılmadığı hakkında detaylı bilgi verilmelidir. Bu durumda, ileriye yönelik olarak şikayet olması halinde titreşim ölçümünün yapılacağı taahhüt edilmelidir. Ölçümü yapan kuruluşun ön yeterlik/yeterlik bilgileri gözden geçirilmelidir. D.ÇEVRESEL TİTREŞİM HAKKINDA BİLGİ

19. E. KONTROL TEDBİRLERİ En yakın yerleşim yerinde tesisten kaynaklanan çevresel gürültünün Lgündüz, Lakşam ve Lgece değerlerinin ÇGDY Yönetmeliği Madde 22 ile karşılaştırılması ve sınır değerlerin aşıldığının tespiti halinde bu değere maruz kalan kişi sayısının da belirlenmesi, Sınır değerleri sağlayacak şekilde alınması gereken kontrol tedbirlerinin belirlenmesi, Alınacak kontrol tedbirlerine ilişkin İş Termin Planı’na raporda yer verilmesi,

20. DİĞER HUSUSLAR Akustik Rapor aynı zamanda CD ortamında da verilmelidir. Varsa ses kayıtlarının tercihen Wave*** formatında verilmesi gerekmektedir. ***Bu formatın tercih edilme sebebi; ses kayıplarının olmamasıdır.

21. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ DEĞERLENDİRME RAPORU

22. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ DEĞERLENDİRME RAPORU HANGİ AŞAMADA İSTENİR? Fabrika, işyeri, imalathane ve atölyeler ile eğlence yerleri ve benzeri işletmeler için; İşyeri açma ve çalışma ruhsatı safhasında, Programlı, programsız veya şikâyete istinaden yapılacak denetimler sonrasında daha detaylı bir değerlendirmeye gerek duyulması durumunda, Canlı müzik yayın izni talebi sırasında, yetkili idarenin talebine istinaden hazırlatılır.

23. Üniversitelerin 4 yıllık fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip olması, A-2 Eğitim Programına Katılım Sağlamış Olması, (…..B1) Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-II-3’teki izne tabi olmayan tesisler için verilen ölçüm standartlarına göre Bakanlıktan ön yeterlik/yeterlik belgesi alınmış olması, RAPOR HAZIRLAYACAKLARDA ARANACAK ESAS VE KRİTERLER NELERDİR?

24. Yönetmeliğin Ek-VII’sinde yer almayan endüstri tesisleri, atölye, imalathane, eğlence yerleri v.b. İşletmelerin gürültüsünü belirlemek için hazırlanacak çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporunda; TS ISO 9613 – 2 TS ISO 8297 TS EN ISO 3744 TS EN ISO 3746 TS 9798 (ISO 1996 – 2)**** Yeni Standart TS ISO 1996-2 TS 9315 (ISO 1996 – 1 )standartlarıçerçevesinde değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir. EK-II.3 DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

25. 1 Formata Uygunluk Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi 2 Akustik Uzmanlık Deneyimi 3 3 Kap.Rap.,Pros.Ak.Şem.,Vaz. Pl.,Yer.Pl. 4 4 Yapı Kul. İzin Bel., Açılma ve Çal. Ruh. 5 ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ DEĞERLENDİRME RAPORU ÖN DEĞERLENDİRME *Her sayfanınön yeterlik/yeterlik almış firma tarafından onaylanmış ve imza- lanmış olmasına dikkat edilmelidir.

26. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİ A B ÇEVRESEL TİTREŞİM HAKKINDA BİLGİ D E ÖLÇÜMLER VE ÖLÇÜM CİHAZI HAKKINDA BİLGİ KONTROL TEDBİRLERİ HAKKINDA BİLGİ C ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ DEĞERLENDİRME RAPORU GENEL BİLGİLER

27. Tesis/işletmenin çalışma periyodu, Kullanım alanı, Akım şeması, gürültü kaynaklarının yerlerini gösteren plan veya çizimler, varsa kaynakların ses gücü düzeyi bilgileri, Tesisin/işletmenin yapısal özellikleri, tesiste oluşan sesin iletim yollarının tanımlanması, Tesisin ÇGDY Yönetmeliğindeki yeri (fabrika, imalathane, eğlence yeri, işyeri vb), Tesisin en yakın yapılara olan mesafesi, Gürültünün yayıldığı alanın özellikleri, Tesisin yapı kullanım izin belgesinin örneği, İşyeri açma ve çalışma ruhsatının olup olmadığı, var ise bir örneğinin verilmesi A. GENEL BİLGİLER

28. İşletmenin gürültü karakteristiği (kararlı, ani vb.), Tesis içi- tesisteki ses iletim yolları- alıcıda seçilen ölçüm noktaları sayısı hakkında bilgi, plan ve çizimlerle sunulması, Ölçüm sürecinde her bir ölçüm koşulundaki ölçüm noktalarını da içeren fotoğrafların çekilerek bir suretinin raporda veya CD ortamında sunulması, Ölçüm sırasındaki işletme şartlarının açıklanması (tesisin tam kapasitede veya maksimim güçte çalışması), B. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİLER

29. Ölçüm ile ilgili bilgiler Her ölçüm noktasında ölçülen parametreler (Lp,Lpmax,Leq…) Oktav bantlara göre yapılan ölçüm sonuçları (eğlence yerleri için 1/3 oktav bantlarda yapılan ölçümler) Ölçüm süreleri Ölçüm yerleri ile ölçüm sırasındaki işletme koşulları arasındaki ilişki B.ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİLER

30. İşletmede tonal ve/veya darbe değişimi olup olmadığı, varsa nasıl tespit edildiğinin ve buna bağlı olarak yapılan seviye ayarlamasının açıklanması, Tesis içi ve iletim yollarında yapılan ölçümler ile sesin yayılma alanındaki koşullar da göz önüne alınarak çevresel gürültü düzeyinin hesaplanması ve hesaplama detayları hakkında bilgi verilmesi, Alıcıda yapılan ölçüm sonuçları ile hesaplanan değerin karşılaştırılması, Elde edilen çevresel gürültü düzeyi değerlerinin ÇGDY Yönetmeliği’ne göre değerlendirilmesi; Ek-VII dışındaki endüstri tesisleri için Madde 22 Tablo-4 İmalathane, atölye vb. işyerleri için Madde 22 (b) bendi Eğlence yerleri için Madde 24 (a) bendi Hassas yapıların bitişiğindeki işyeri, atölye, imalathane vb. için Madde 26 (b) bendi B.ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİLER

31. Birden fazla işletmenin bir arada bulunması durumunda: Her bir işletme özelinde ilgili standartlar kapsamında tesis çevresinde yapılacak ölçümler ile her bir tesis için Lw değeri hesaplanarak, tüm işletmelerin bir arada bulunduğu durumu içeren toplam çevresel gürültü düzeyinin hesaplanmasıve gürültü haritalarının hazırlanması gerekmektedir. B.ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SEVİYESİ HAKKINDA BİLGİLER

32. Tesisin/işletmenin yerleşim bölgesi yakınında, duyarlı yapının altında üstünde ve bitişiğinde olması halinde ve maden ocakları için en yakın hassas yapıda çevresel titreşim ölçümleri yapılır. C. ÇEVRESEL TİTREŞİM HAKKINDA BİLGİ

33. E. KONTROL TEDBİRLERİ HAKKINDA BİLGİ (Gürültü ve Titreşim) Ek-VII dışındaki endüstri tesisleri için (Madde 22 (a) bendi) İmalathane, atölye vb. işyerleri için (Madde 22 (b) bendi) Birden fazla tesis, imalathane, atölye vb. için (Madde 22 (c ) bendi) Elektronik olarak ses yükseltici kullanan eğlence yerleri için (Madde 24 (a) bendi) Birden fazla Elektronik olarak ses yükseltici kullanan eğlence yerlerinin bir arada bulunduğu alanlar için (Madde 24 (b) bendi) Hassas yapıların bitişiğindeki atölye, imalathane vb. işyerleri için (Madde 26 (b) bendi) Yukarıdaki maddelerde yer alan sınır değerlerin aşılması halinde alınacak kontrol tedbirleri, alınan kontrol tedbirlerinin etkinlik değerlendirmesi, tedbirlerden sonra yapılacak ölçümlerle Yönetmelik kapsamında değerlendirmeyapılması

34. Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu, yetkili merci tarafından talep edilmesi halinde hazırlanmalıdır. Çok gerekli olmadıkça talep edilmemelidir. ÖNEMLİ HUSUSLAR

35. Yapılacak ses basınç düzeyi ölçümleriyle tesisin ses gücü düzeyinin belirlenmesi ve yayılım şartları da göz önünde bulundurularak çevresel gürültü düzeyinin belirlenmesi gerekmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR

36. İşletmede tonal ve/veya darbe değişimi olup olmadığı, varsa nasıl tespit edildiğinin ve buna bağlı olarak yapılan seviye ayarlamasının açıklanması gerekmektedir. ÖNEMLİ HUSUSLAR

37. ÖNEMLİ HUSUSLAR Alınması gereken kontrol tedbirleri açıkça belirtilmelidir. Alıcıda yapılan ölçüm sonuçları ile hesaplanan değerler karşılaştırılmalıdır.

38. ÖNEMLİ HUSUSLAR Raporu hazırlayanların ön yeterlilik/yeterlilik durumlarına özellikle dikkat edilmelidir. ÇGSD Raporu CD ortamında da verilmelidir.

39. KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Esin TÜRKEL Ziraat Yüksek Mühendisi Tel: 0-312-207 65 53 E-mail: esin.turkel@gmail.com eturkel@cevreorman.gov.tr