Rola i zadania rzecznika patentowego w realizacji działalności proinnowacyjnej

1. Rola i zadania rzecznika patentowego w realizacji działalności proinnowacyjnej Alina Domańska-Baer Renata Zawadzka

2. Zadania rzeczników patentowych w okresie międzywojennym • Status prawny zawodu rzecznika patentowego określiła ustawa o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych z 5.02.1924r, (Dz.U. nr 31 poz.36). • Zawód wykonywali we własnym imieniu i na własną rzecz prowadząc jedno lub wieloosobowe kancelarie patentowe a warunkiem koniecznym dla wykonywania zawodu był wpis na listę w Urzędzie Patentowym. • Podstawowe zadanie rzeczników patentowych: • występowanie we wszelkich sprawach własności przemysłowej w charakterze pełnomocników.

3. Kolegium Rzeczników Patentowych utworzone ustawą z dnia 20.12.1949r (Dz. U.nr 63 poz.495) jako instytucja państwowa przy Urzędzie Patentowym – rzecznicy patentowi, wpisani na listę w Urzędzie Patentowym, otrzymali nominacje na urzędników państwowych i podlegali przepisom o państwowej służbie cywilnej. Zadania: • udzielanie porad i pomocy technicznej w sprawach wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów zdobniczych oraz znaków towarowych; • współdziałanie z instytucjami państwowymi i społecznymi w dziedzinie popierania twórczości technicznej a dopiero na trzecim miejscu; • zastępowanie zainteresowanych osób przed Urzędem Patentowym.

4. Reaktywacja wolnego zawodu rzecznika patentowego dokonana ustawą o rzecznikach patentowych z dnia 22.05.1958 r – (Dz. U. nr 31 poz. 139) – rzecznicy wpisani na listę prowadzoną przez Urząd Patentowy działali we własnym imieniu i na własny rachunek. Zadania: • udzielanie porad i pomocy technicznej oraz prawnej w sprawach ochrony wynalazków, wzorów, użytkowych, wzorów zdobniczych oraz znaków towarowych, • wykonywanie wszelkich czynności związanych z tą ochroną w Polsce i za granicą.

5. Lata 1962-1966 Ustawa z dnia 31.05.1962r. – Prawo wynalazcze (Dz. U. nr 33 poz. 156) i jej przepisy wykonawcze pominęła istnienie i działanie rzeczników patentowych. Wprowadzono nowe określenie: „służby techniczne w dziedzinie wynalazczości”. Pismo okólne nr 2 Prezesa Urzędu Patentowego z 1963r zaleca by sprawy ochrony Interesów państwowych w zakresie wynalazków i wzorów użytkowych w służbach ochrony patentowej powierzać pracownikom, posiadającym nadany im przez Urząd Patentowy tytuł i uprawnienia rzecznika patentowego. Zarządzenie Przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki z 14.101967 w sprawie zasad organizacji i zakresu działania służb technicznych w dziedzinie wynalazczości ”(M.P. nr 59 poz.67). • w załączniku zawiera „Wytyczne w sprawie zasad organizacji i zakresu działania służb technicznych w dziedzinie wynalazczości i ochrony interesów państwowych w zakresie projektów wynalazczych • zaleca powołanie w przedsiębiorstwach i jednostkach naukowych rzeczników patentowych w trybie ustawy z 1966r. • poleca utworzenie komórek organizacyjnych do spraw wynalazczości

6. Zadania rzeczników patentowych według ustawy z 1966 Ustawa o rzecznikach patentowych z dnia 21.04 1966 (Dz.U. nr 14 poz. 86) uchyliła formalnie ustawę o rzecznikach patentowych z 1958r. i powiązała funkcjonowanie rzecznika patentowego z zatrudnieniem w jednostce gospodarki uspołecznionej zachowując wymóg wpisu na listę w Urzędzie Patentowym. Zadania: • udzielanie porad i pomocy technicznej oraz prawnej w sprawach ochrony wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów zdobniczych i znaków towarowych; • wykonywanie wszelkich czynności związanych z tą ochroną w Polsce i za granicą; • pobudzanie twórczości wynalazczej.

7. Zadania rzeczników patentowych w świetle „Wytycznych” • prowadzenie wielorakich badań patentowych: • dla ustalenia stanu techniki i kierunków rozwojowych, • wyznaczenia poziomu rozpoczynanych prac, • zapobiegania wchodzenia w kolizję z rozwiązaniami chronionymi na rzecz osób trzecich; • zapewnienia ochrony prawnej rozwiązaniom pracowników w kraju i za granicą; • bieżące śledzenie w literaturze patentowej informacji dotyczącej zakresu działania jednostki zatrudniającej rzecznika, • sporządzanie analiz zdolności i czystości patentowej rozwiązań przekazywanych do praktyki gospodarczej, • analizowanie zgłoszeń wynalazków i wzorów i zgłaszanie sprzeciwów i zastrzeżeń, • udzielanie pomocy twórcom projektów wynalazczych w prowadzeniu rozeznań patentowych i ocenie zdolności patentowej ich rozwiązań.

8. Zadania rzeczników patentowych według ustawy z 1993r. Ustawa o rzecznikach patentowych z 9.01.1993r. (Dz. U. nr 10 poz. 46). przywróciła rzecznikom patentowym rangę zawodu, który mógł być wykonywany albo na własny rachunek albo w ramach stosunku pracy. • stanowiła, że wykonywanie zawodu rzecznika patentowego polega na świadczeniu pomocy w sprawach dotyczących własności przemysłowej, przez którą rozumiała: uzyskiwanie, zachowywanie i wykonywanie praw odnoszących się do przedmiotów działalności twórczej, przeznaczonych do przemysłowego wykorzystania oraz do nazw i znaków służących do odróżniania towarów i usług w działalności przemysłowej i handlowej a także zwalczania nieuczciwej konkurencji; • upoważniała rzecznika patentowego do występowania w charakterze pełnomocnika , z prawem udzielania dalszych pełnomocnictw w postępowaniu przed UP, Komisją Odwoławczą, sądami powszechnymi i innymi organami orzekającymi w sprawach ochrony własności przemysłowej.

9. Zadania rzeczników patentowych według ustawy z 1993r. świadczenie pomocy w sprawach własności przemysłowej, a w szczególności: • opracowywanie zgłoszeń przedmiotów podlegających ochronie i dokonywanie tych zgłoszeń oraz udział w postępowaniu zgłoszeniowym i odwoławczym, • dokonywanie czynności związanych z zachowaniem praw wyłącznych i przeciwdziałanie ich naruszaniu, • opracowywanie umów z zakresu ochrony własności przemysłowej, a także udział w rokowaniach z kontrahentami krajowymi i zagranicznymi oraz współpraca przy realizacji tych umów.

10. Zadania rzecznika patentowego według ustawy z 2001r Według ustawy o rzecznikach patentowych z 11 kwietnia 2001r. (Dz. U. nr 49 poz. 509 z poźn. zm.) - wykonywanie zawodu rzecznika patentowego polega na świadczeniu pomocy w sprawach własności przemysłowej albo w kancelarii patentowej, albo na rzecz pracodawcy, albo na podstawie umowy cywilno-prawnej Przez sprawy własności przemysłowej ustawa rozumie: • uzyskiwanie, zachowywanie, wykonywanie oraz dochodzenie praw odnoszących się do przedmiotów własności przemysłowej, a w szczególności do wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych oraz topografii układów scalonych, a także do znaków towarowych, nazw handlowych i oznaczeń geograficznych, • zwalczania nieuczciwej konkurencji w zakresie przedmiotów, o których mowa w pkt. 1.pkt.

11. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013.(informacje o Programie: www.parp.gov.pl; www. konkurencyjnosc.gov.pl) • Cel główny Programu - rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa, • Cele szczegółowe: • zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, • wzrost konkurencyjności polskiej nauki, • zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, • zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, • tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, • wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce. Instytucja Zarządzająca Programem - Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Instytucje Pośredniczące: • Ministerstwo Gospodarki, • Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, • Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

12. Działanie 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej Przeznaczenie: • dotacja na inkubację oraz na inwestycję w nowo utworzone przedsiębiorstwo innowacyjne (w formie objęcia udziałów). Adresaci wsparcia: • nowopowstali przedsiębiorcy; • instytucje wspierające powstawanie nowych firm innowacyjnych np. inkubatory przedsiębiorczości akademickiej, centra transferu technologii i innowacji, akceleratory technologii, parki naukowo-technologiczne Dofinansowanie składa się z dotacji: • na inkubację • na inwestycję w nowo utworzone przedsiębiorstwo (w formie objęcia udziałów). Wejście kapitałowe następuje, gdy po okresie inkubacji zidentyfikowane zostaną znaczące szanse na komercyjny sukces powstającego przedsiębiorstwa, którego działalność jest oparta na innowacyjnym pomyśle.

13. Działanie 3.3.Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP Przeznaczenie: • wsparcie programów szkoleniowych dla prywatnych inwestorów, w tym „aniołów biznesu”, • nawiązywanie współpracy między sieciami inwestorów a inkubatorami przedsiębiorczości i funduszami podwyższonego ryzyka, • powstanie i rozwój sieci inwestorów prywatnych, • rozwój platform wymiany doświadczeń w zakresie inwestowania, • kojarzenie inwestorów z przedsiębiorcami, • kształtowanie gotowości inwestycyjnej przedsiębiorstw, • doradztwo w zakresie przygotowania inwestycji. Adresaci wsparcia: • instytucje otoczenia biznesu, sieci „aniołów biznesu”, • organizacje zrzeszające potencjalnych inwestorów, • organizacje przedsiębiorców i pracodawców, • PARP (projekt własny), • przedsiębiorcy.

14. Działanie 1.4- 4.1 Wsparcie na prace badawcze i rozwojowe oraz wdrożenie wyników tych prac Przeznaczenie: Etap I (Działanie 1.4): - • Projekty badawcze i rozwojowe - wsparcie projektów obejmujących przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne (badania przemysłowe i prace rozwojowe) prowadzone przez przedsiębiorców (samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi), do momentu stworzenia prototypu. Etap II (Działanie 4.1): • Przygotowanie do wdrożenia i wdrożenie wyników prac B+R finansowanych w ramach działania 1.4 lub z Inicjatywy Technologicznej, poprzez inwestycje (zakup środków trwałych lub/i wartości niematerialnych i prawnych) konieczne do wdrożenia wyników prac B+R realizowanych w ramach I etapu Adresaci wsparcia: przedsiębiorcy

15. Działanie 4.2 Wsparcie inwestycji B+R w przedsiębiorstwach Przeznaczenie: projekty dotyczące wzmocnienia działalności przedsiębiorców w zakresie prowadzenia przez nich prac B+R, w tym: • opracowanie i aktualizacja oprogramowania, • wprowadzenia innowacji, • opracowanie wzorów przemysłowych i użytkowych, • opracowanie strategii przekształcenia przedsiębiorcy w CBR, • projekty zakupy środków trwałych związanych z prowadzeniem prac w zakresie B+R (badania i rozwój). Adresaci wsparcia: przedsiębiorcy.

16. Działanie 4.4Nowe inwestycje o wysokim potencjaleinnowacyjnym Przeznaczenie: • projekty inwestycyjne związane z zastosowaniem nowych rozwiązań technologicznych, produktowych, usługowych lub organizacyjnych (rozwiązania technologiczne i organizacyjne stosowane na świecie nie dłużej niż 3 lata); • projekty szkoleniowe oraz doradcze niezbędne dla realizacji projektów inwestycyjnych; • tworzenie nowych miejsc pracy związanych z nowymi inwestycjami. Adresaci wsparcia: przedsiębiorcy.

17. Działanie 5.4Zarządzanie własnością intelektualną • Projekty I Przeznaczenie: • projekty mające na celu wykorzystywanie możliwości ochrony przedmiotów własnościprzemysłowej (wynalazków, wzorów użytkowych oraz wzorów przemysłowych), szczególnie poza granicami kraju; • refundacja wydatków poniesionych na przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej oraz prowadzenie postępowań przed właściwymi organami ochrony własności przemysłowej, związanych z uzyskaniem praw własności przemysłowej, a także z realizacją ochrony własności przemysłowej. Adresaci wsparcia:mikro, mali i średni przedsiębiorcy. • Projekty II Przeznaczenie: • wsparcie na upowszechnianie i popularyzację wiedzy w zakresie metod, możliwości oraz korzyści wynikających z ochrony własności intelektualnej w przedsiębiorstwach dla podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczego lub podmiotów działających na rzecz innowacyjności. Adresaci wsparcia:instytucji otoczenia biznesu.

18. Zadania rzeczników patentowych w realizacji działalności proinnowacyjnej Realizacja celów szczegółowych i związanych z nimi projektów wymaga udziału rzecznika patentowego w pracach mających na celu: • określenie stanu techniki stanowiącego punkt odniesienia dla podejmowanych prac; • wyznaczenie kierunków działania zespołów realizujących projekt w oparciu o ustalony stan techniki; • wykazanie innowacyjności wytworzonego produktu lub technologii; • zapewnienie czystości patentowej produktom finalnym; • zabezpieczenie ochrony prawnej produktu finalnego, • określenie zasad współpracy oraz wzajemnych praw i obowiązków jednostek współpracujących przy realizacji projektu; • ustalenie warunków realizacji dokonanych rozwiązań z jednostkami wdrażającymi Następne pole działania dla rzeczników patentowych to prowadzenie działalności edukacyjnej w zakresie własności przemysłowej zarówno dla jednostek naukowych jak i dla przedsiębiorców

19. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) Cel główny: realizacja założeń odnowionej Strategii Lizbońskiej w zakresie wykorzystania zasobów pracy oraz wzrostu konkurencyjności gospodarki krajów Unii Europejskiej poprzez: • uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, • rozwijanie wiedzy i innowacji, • tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy. Cele strategiczne: • podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo; • zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego; • poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce; • upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy; • zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa; • wzrost spójności terytorialnej.

20. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) Główne obszary wsparcia: • zatrudnienie, • edukacja, • integracja społeczna, • rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, • budowa sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli, • wdrażanie zasady dobrego rządzenia. Adresaci wsparcia: • instytucje rynku pracy • instytucje pomocy i integracji społecznej • instytucje szkoleniowe • jednostki administracji rządowej i samorządowej • przedsiębiorcy • instytucje otoczenia biznesu, • organizacje pozarządowe • instytucje oświatowe i szkolnictwa wyższego Jednostka Zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Jednostki Pośredniczące: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej; Ministerstwo Edukacji Narodowej; Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Szczegółowe informacje o Programie na stronie www.efs.gov.pl

21. Zadania rzeczników patentowych szkół wyższych Poza zadaniami wynikającymi z ustawy o rzecznikach patentowych i wskazanych wyżej zadaniach rzeczników patentowych w zakresie działalności proinnowacyjnej rzecznik patentowy działający na rzecz szkoły wyższej ma obowiązki • wynikające z ustawy z dnia 27.07.2005r.- Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164 poz.1365ze zm.); • wynikające z ustawy z dnia 8.10.2004r.o zasadach finansowania nauki Dz. U. nr 238 poz.2390 ze zm.).

22. Te obowiązki to: • pomoc w prowadzeniu badań patentowych zarówno stanu techniki przed rozpoczęciem pracy badawczej jak i zdolności patentowej po jej zakończeniu a koniecznie przed oddaniem pracy zamawiającemu; • analizowanie czystości patentowej wyników prac badawczych przekazywanych do realizacji jednostkom gospodarczym; • udział w negocjowaniu i zawieraniu umów licencyjnych i wszelkich innych o korzystanie z wyników badań; • opiniowanie wszelkich umów dot. prac naukowo-badawczych prowadzenie wykładów dla studentów z zakresu własności intelektualnej; • upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony patentowej i ochrony własności intelektualnej wśród doktorantów i pracowników naukowych np. przez udział w seminariach lub zamieszczanie informacji w publikacjach wewnątrz uczelnianych; • udział w tworzeniu regulaminów lub aktów ustrojowych dla akademickich inkubatorów przedsiębiorczości i centrów transferu technologii; • tworzenie lub współudział w tworzeniu wewnętrznych regulacji dot. korzystania z wyników intelektualnych powstałych w uczelni i trybu postępowania w sprawach z zakresu własności intelektualnej a co najmniej przemysłowej; • współudział w tworzeniu umów dot. współpracy z innymi jednostkami naukowymi oraz podmiotami gospodarczymi w tym konsorcyjnych i zawiązujących sieci akademickie.

23. Konsorcjum naukowo - przemysłowe • grupa jednostek organizacyjnych, w skład której wchodzi co najmniej jedna jednostka naukowa oraz co najmniej jeden przedsiębiorca, podejmujących na podstawie umowy wspólne przedsięwzięcie obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe lub inwestycje służące potrzebom badań naukowych lub prac rozwojowych (art. 2 ust. 11 ustawy o zasadach finansowania nauki ) • Konsorcja naukowo- przemysłowe są finansowane z puli na finansowanie projektów rozwojowych (art. 9a ust.2), przy czym środki są przyznawane jednostce, która w imieniu konsorcjum składa wniosek do ministra.

24. Sieć akademicka • grupa jednostek naukowych podejmujących na podstawie umowy zorganizowaną współpracę związaną z prowadzonymi przez nie w sposób ciągły wspólnymi badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi, służącymi rozwojowi specjalności naukowej tej sieci (art. 2 ust. 12 ustawy z dnia 8.10.2004r.o zasadach finansowania nauki Dz. U. nr 238 poz.2390 ze zm.). • Działalność sieci naukowych jest finansowana ze środków na naukę będących w dyspozycji ministerstwa właściwego dla spraw nauki i wchodzi w zakres działalności statutowej uczelni.

25. Działalność wspomagająca badania naukowe polega na realizacji zadań służących rozwojowi i zastosowaniom praktycznym nauki a także wspierających wzrost innowacyjności gospodarki nie obejmujących prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych. Finansowanie tej działalności obejmuje min. • sporządzanie ekspertyz, opinii i ocen naukowych, • tworzenie, przetwarzanie, udostępnianie i upowszechnianie informacji naukowych i naukowo technicznych oraz osiągnięć naukowych i naukowo- technicznych, • promowanie przedsięwzięć innowacyjnych wykorzystujących wyniki badań naukowych lub prac rozwojowych.

26. PROGRAM PILOTAŻOWY PARP – BON NA INWESTYCJEna lata 2008-2010finansowany ze środków budżetu państwa Cel programu: zainicjowanie kontaktów mikro i małych przedsiębiorców z jednostkami naukowymi. Przeznaczenie: zakup usługi badawczo-rozwojowej realizowanej przez jednostkę naukową mających na celu opracowanie nowych lub udoskonalenie istniejących technologii albo wyrobów przedsiębiorcy. Adresaci: mikro i mali przedsiębiorcy. Warunki: - przedsiębiorca nie korzystał z usług jednostki naukowej w zakresie prac badawczo-rozwojowych przez ostatnie trzy lata licząc od daty złożenia wniosku; - usługa mieści się w pozycji 73 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (min. 73.1. – usługi badawczo rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych; 73.2. - usługi badawczo-rozwojowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych; - maksymalna wielkość wsparcia - 15 tys. złotych. Szczegółowe informacje o Programie: www.parp.gov.pl

27. Projekt Ustawy o rzecznikach patentowych

28. Dziękujemy za uwagę Alina Domańska - Baer Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniudom@au.poznan.pl Renata Zawadzka Politechnika SzczecińskaRenata.Zawadzka@ps.pl CEDZYNA 2008