ORGAN ve DOKU NAKLİ

1. ORGAN ve DOKU NAKLİ DR. ADEM KIRCA GİRESUN İL ORGAN NAKLİ KOORDİNATÖRÜ

2. ORGAN NAKLİ NEDİR? • Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine canlı veya ölüden alınan organın konularak hastanın tedavi edilmesi işlemine organnakli denir. • Nakil ameliyatla veya çeşitli tıbbi yöntemlerle yapılır.Bu sayede ölümcül durumdaki veya bedenişlevlerinin bir kısmını yerine getiremeyen hastanın, sağlıklı bir yaşama kavuşması sağlanır.

3. ORGAN NAKLİ KİMLERDEN YAPILIR? Kadavra Donör (Verici) Beyin ölümü denilen, geriye dönüşümsüz beyin hasarı gelişmiş hastaların organları, yakınları tarafından bağışlandığı takdirde bunlar kadavra donörolarak tanımlanır. Canlı Donör (Verici) Yaşayan bir insan, böbreklerinden birini ve/veya karaciğerinin bir kısmını nakil ihtiyacı olan bir hastaya, hayatta iken verdiği takdirde bunlar canlı donörolarak tanımlanır.

4. KADAVRA DONÖRLER (VERİCİ) • Trafik kazası, kurşunlanma, beyin kanaması gibi nedenlerle yoğun bakımda tedavisi devam ederken beyin ölümü denilen geridönüşümsüz beyin hasarı gelişmiş hastaların organları yakınları tarafından bağışlandığı takdirde bunlar kadavra donör olarak tanımlanır.

5. BEYİN ÖLÜMÜ NEDİR? • Beyin fonksiyonlarının geriye dönüşümsüz olarak kaybolmasına “beyin ölümü” denir. • Bu durumda kişi kendiliğinden soluk alıp veremez. Kalbi ise, solunum cihazına ve diğer destek tedavilere bağlı olduğu sürece çalışır.Solunum cihazı veya Destek tedavi kesilince kalp durur. • Tıbben,Hukuken,Dinen ölüdür.

6. ÖLÜDEN ORGAN VE DOKU ALINMASI Beyinölümü halinin tespiti; • Bir Kardiyoloji uzmanı dört kişilik beyin ölümü • Bir Nöroloji uzmanı tespit kurulu tarafından • Bir Beyin cerrahisi uzmanı oy birliği ile tespit edilir • Bir Anesteziyoloji uzmanı • Alıcıyı yatırıp tedavi eden hekim ve organ naklini gerçekleştirecek olan hekimlerin, beyin ölümü tespit kurulunda yer almaları yasaktır.

7. KOMADAKİ DURUM – BEYİN ÖLÜMÜ

8. BİTKİSEL HAYAT – BEYİN ÖLÜMÜ Beyin ölümünü vazodaki çiçeğe, bitkisel hayatı ise saksıda toprağa ekili çiçeğe benzetebiliriz. Vazodaki çiçek istesek de istemesek de birkaç gün sonra solacak ve kuruyacaktır. Oysaki saksıdaki çiçek suladığımız müddetçe solmayacaktır.

9. BEYİN ÖLÜMÜ İLE BİTKİSEL HAYAT ARASINDAKİ FARK Beyin ölümünde; • Hasta solunum cihazına bağlıdır. • Hastanın ortalama 24-36 saat içinde kalbi durur. • Hayata dönmesi mümkün değildir.(dünyada bir tane örneği yoktur) Bitkisel hayatta; • Hastanın solunumu devam eder. • Bu hastalar aylarca, yıllarca yaşayabilirler. • Yoğun bakım tedavisi ile iyileşip normal hayata geri dönebilirler

10. CANLI DONÖRLER (VERİCİ) • Akraba içi Alıcının 4 üncü dereceye kadar olan akrabaları(kendi veya eşi’nin) bu gruba girer. • 1.Derece >>Anne,Baba,Eş,Çocuk • 2.Derece >>Kardeş,Torun,Dede,Nine,Büyükanne,Büyükbaba • 3.Derece >>Yeğen,Torun Çocuğu, Dayı,Teyze,Amca,Hala, • 4.Derece >>3.Derecedekilerin Çocukları

11. CANLI DONÖRLER (VERİCİ) • Akraba dışı • Etik Kurul • >>Uzak Akraba • >>Akraba Dışı • Çapraz Nakil • >>Kan Grubu Uyumsuzluğu • Alıcı 1 Verici 1 AB • Alıcı 2 Verici 2 BA

12. YILLARA GÖRE DİYALİZE GİREN HASTA SAYISI

13. TOPLAM 22619 GÜNCEL BEKLEME LİSTESİ-2012 20059 340 1961 230 1 25 3

14. NAKİL BEKLEYEN HASTALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ (2011)

15. KADAVRADAN BAĞIŞ ORANIİSPANYA= %85TÜRKİYE= %23

16. TÜRKİYEDE NAKİL MERKEZLERİ

17. AİLE BAĞIŞ RED NEDENLERİ (%, n=398) Aile Bağış Red Nedenleri Vücut bütünlüğünün bozulması Ölmeden önce organ alınması korkusu Aile içi baskıdan çekinme Masraflı olabilir korkusu Hastanede ölüye kötü muamele yapılması korkusu Dini nedenler Ticari amaçlarla kullanılma korkusu Çevre etkisinden çekinme

18. DURUM ANALİZİ • Yılda 8000 kişi organ beklerken ölüyor • Yılda 3500 beyin ölümü oluyor 17500 hayat kurtarılabilir • Organ nakli ile yaşam süresi 3 kat artıyor • Alıcıda morbiditede minimuma iniyor. • Alıcılar aile,iş,okul,sosyal yaşantılarına geri dönüyorlar • Kadavradan organ çıkmayınca canlı donörlere ağırlık veriliyor • Yasa dışı organ ticaretine ortam oluşuyor • S.B.Genel sağlık harcaması 25 milyar dolar 2 milyar dolar • İdeal olmayan marjinal organlar kullanılmak zorunda kalınıyor

19. BASINDAN KARELER

20. BASINDAN KARELER

21. “ORGAN NAKLİ EKİP İŞİDİR” • Üst Yönetim Desteği • Donanımlı Yoğun Bakım • Yeterli Nakil Merkezi • Mevzuat Desteği ve Denetim • Mükemmel İşleyen Sistem YENİDEN HAYATA DÖNÜŞ PROGRAMI Çok iyi hizmet veren Eğitimli Yoğun Bakım Ekibi Deneyimli Nakil Ekibi İyi Organize Olmuş Eğitimli Koordinatörler ve Beyin Ölüm Ekibi • Medya • Sivil Toplum Desteği • Bilinçli Toplum

22. DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE ORGAN NAKLİNİN GELİŞİMİ NASIL OLDU • Dünyada;bilinen ilk organ nakli 1933 yılında Rus cerrah Voronov tarafından gerçekleştirilen böbrek naklidir. 1967 yılında Dr.Barnard ilk kalp naklini gerçekleştirmiştir. • Türkiye’de;ilk kez 1969 yılında Ankara ve İstanbul’da iki kalp nakli yapılmış ancak başarılı sonuç alınamamıştır. İlk başarılı organ nakli ise 3 Kasım 1975 yılında Hacettepe Üniversitesinde bir anneden oğluna yapılan canlıdan canlıya böbrek nakli olmuştur.

23. TÜRKİYE’DE ORGAN NAKLİ TARİHÇESİ 1975 CANLI DONÖRDEN İLK BÖBREK NAKLİ 1978 KADAVRADAN İLK BÖBREK NAKLİ 1979 yılında Organ Ve Doku Alınması, Saklanması Ve Nakli Hakkında 2238 sayılı kanunçıkarılmış ve bu yasa 1982 yılında yeniden düzenlenmiştir. 1988 KADAVRADAN İLK KARACİĞER NAKLİ 1989 İLK BAŞARILI KALP NAKLİ 1990 CANLI AKRABADAN İLK KISMİ KARACİĞER NAKLİ 1991 İLK KALP KAPAĞI NAKLİ 1998 KADAVRA KARACİĞERİ İKİYE BÖLÜNEREK İKİ KİŞİYE NAKLİ 2011 YÜZ NAKLİ,KOL-BACAK NAKLİ

24. NAKİLLER Ülkemizdeki İlk böbrek nakli 3 Kasım 1975 de Hacettepe Üniversitesinde yapıldı. Bir annenin böbreği oğluna nakledildi.

25. NAKİLLER 10 Ekim 1978’de ilk kadavradan böbrek nakli gerçekleştirildi.

26. ÜLKEMİZDE HANGİ ORGAN ve DOKULARIN NAKLİ YAPILMAKTADIR ORGANLARDOKULAR Kalp Kalp kapağı Akciğer Kornea Karaciğer Kemik Böbrek Kemik iliği Pankreas Deri İnce bağırsak Tendon Kol-bacak Yüz

27. ORGAN NAKLİ YASAL MEVZUATI • Organ ve Doku Alınması, Saklanması,Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun, Tarih: 29.05.1979 Sayısı: 2238 • Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemi Yönergesi Tarih: 28.05.2008 Sayı: 19735 • Organ Ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği Tarih 11.03.2009 Sayı: 27166 • Organ Nakli Merkezleri Yönergesi Tarih: 24.08.2010 Sayı: 34208

28. 2238 SAYILI ORGAN ve DOKU ALINMASI, SAKLANMASI, AŞILANMASI ve NAKLİ HAKKINDA KANUN Canlıdan organ ve doku alınması: • 18 yaşını doldurmamış ve mümeyyiz olmayan kişilerden organ ve doku alınması yasaktır. • 18 yaşını doldurmuş ve mümeyyiz olan bir kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tanık huzurunda açık, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imzalı veya en az iki tanık önünde sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağın bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.

29. ORGAN BAĞIŞI NERELERE YAPILIR? • Sağlık Müdürlüklerine, • Hastanelerde, • Toplum Sağlığı Merkezlerinde • Organ nakli yapan merkezlerde,

30. ORGAN BAĞIŞI NASIL YAPILIR? • Organ bağışında bulunan kişi Organ ve Doku Bağış Kartını daima yanında bulundurmalıdır. • Organların tümü, biri veya birkaçı bağışlanabilir. Bu seçenekler bağış belgelerinde vardır. • Bağışta bulunan kişiler ailelerini mutlaka haberdar etmelidir • Organ bağışından vazgeçildiği anda Organ ve Doku Bağış Belgesini taşımaktan vazgeçmek ve aileye haber vermek yeterlidir.

31. BİLGİ • Op. Dr. Ata Bozoklar organ bağışını en çok geliri 500 doların altında olan kişilerin yaptığını, sanılanın aksine entellektüellerin organ bağışlamaya yanaşmadığını(sadece lafta kaldıklarını) belirtti.

32. BAĞIŞLANAN ORGANLAR KİMLERE NAKLEDİLİR? • Sağlık Bakanlığı organ nakli Ulusal Koordinasyon Merkezi ve Samsun organ nakli Bölge Koordinasyon Merkezi kontrolünde yapılır • Cins, ırk, din, zengin,fakir ayrımı yapılmadan nakil gerçekleştirilir. • Organ ve doku dağıtımı kanun ve yönetmelikler çerçevesinde, bilimsel kurallara, tıbbi-etik anlayışa uygun ve adaletli bir şekilde gerçekleştirilir. • Organ alacak hastalar öncelikle kan grubu ve doku grubu uyumuna,yaş,boy,kilo gibi kriterlere ayrıca tıbbi aciliyetdurumuna göre bilgisayar ortamında organ nakli Koordinasyon Merkezi tarafından belirlenir.

33. KADAVRADAN ORGANLARIN ALINABİLMESİ İÇİN; • Kişinin sağlığında organlarını bağışlamış olması, organ ve doku bağış belgesinin bulunması gereklidir. • Kişinin organlarını bağışladığına dair bir belge yoksa sırasıyla ölüm anında yanında bulunan eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin, bunlaryoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvaffakiyeti gereklidir. • Kişinin ölüm anında yanında bir yakını yoksa ve üzerinden ölümü halinde organ ve dokularının alınmasına karşı olduğunu belirtir bir belge çıkmamışsa organ ve dokuları alınabilir.

34. KADAVRADAN ORGANLARIN ALINABİLMESİ İÇİN; • Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular ailesine sorulmadan alınabilir. • Bu kanuna aykırı şekilde organ ve doku alan, saklayan, aşılayan ve nakledenlerle, bunların alım satımını yapanlar, alım ve satımına aracılık edenler veya bunun komisyonculuğunu yapanlar hakkında, fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği taktirde 2 yıldan 4 yıla kadar hapis ve 50.000 liradan 100.000 liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur.

35. MEDYANIN OLUMSUZ ETKİSİ

36. MEDYANIN OLUMSUZ ETKİSİ

37. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞININ ORGAN BAĞIŞI İLE İLGİLİ RESMİ GÖRÜŞÜ T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU - ANKARA Konu: D/9/80 Başkanlığımız Din İşleri Yüksek Kurulunun 06.03.1980 tarih ve 396 sayılı uzun kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Bu karara göre organ nakli için şu şartlara uyulması gerekmektedir. • Doku veya organı alınacak kişinin sağlığında buna izin vermiş olması veya sağlığında aksine bir beyanı olmamak şartıyla yakınlarının rızasının alınması • Zaruret halinin bulunması • Doku veya organı alınacak kişinin bu işlemin yapılmış olduğu sırada ölmüş olması • Hastanın bu yolla tedavi edilebileceğine ilişkin doktor kararı

38. İSLAM DİNİ; • “Kim bir insana hayat verirse, bütün insanlara hayat vermiş gibidir.”. (Mâide5/32) • “İyilik ve takvâ üzere yardımlaşınız.” (Mâide 5/2) • “İnsanların Allah’a en sevimli olanları insanlara faydalı olanlarıdır.” • “Kim bir insanın ihtiyacını giderirse Allah da onun bir ihtiyacını karşılar.” • “Kim bir müslümanın bir sıkıntısını giderirse Allah da onun kıyamet sıkıntılarından bir sıkıntısını giderir.” • Bazı din adamlarının organ nakli haramdır demelerindeki etken beyin ölümü ile bitkisel hayat(koma)’ı birbirine karıştırmaları sebebiyledir.

39. ORGANLARINIZI CENNETE GÖTÜRMEYİN !!! • ONLARA CENNETTE DEĞİL BURADA İHTİYAÇ VAR !!!

40. Unutulmamalıdır ki, bir gün herkesin bir organa ihtiyacı olabilir (Kan nakline ihtiyacı gibi)

41. İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER….

42. ORGAN ve DOKU NAKLİ DR. ADEM KIRCA GİRESUN İL ORGAN NAKLİ KOORDİNATÖRÜ