HERHANGİ BİR ÇIKAR ÇATIŞMASI YOKTUR…

1. HERHANGİ BİR ÇIKAR ÇATIŞMASI YOKTUR…

2. Çevresel Asbest Maruziyetinde Radyolojik Bulgular İle Solunum Fonksiyonlarının İlişkisiDr. A.Çetin Tanrıkulu

3. GİRİŞ • Asbest kristal yapısında olan fibröz silikatlara verilen isimdir. • Yapısı magnezyum hidroksi-silikattır. Yüksek oranda gerilebilir sertlikte, fleksibl, asit rezistans olması ve yüksek ısıya dayanabilme yeteneği sebebiyle sanayide tercih edilen bir maddedir. • Sanayide çimento, inşaat malzemeleri, boru, levha, balata, conta, elektrikli aletler, iplik- dokuma, yalıtım malzemeleri imalatında kullanılmaktadır. Bir çok ülkede sanayide kullanımı yasaklanmıştır. • İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde kırsal kesimde asbest içeren toprak, evlerde çatı ve sıva malzemesi olarak kullanılmakta; bu da çevresel asbest temasına neden olmaktadır. • Yazıcıoğlu S. Chest 1976;70:43-7.

5. GİRİŞ • Asbest lifleri inhalasyon yoluyla alınarak plevraya kadar ulaşır. • Asbestozis (asbeste bağlı intertisyel fibrozis), plevral plaklar ve plevral kalsifikasyonlar başlıca benign lezyonlar olup, mezotelyoma asbeste bağlı gelişen primer plevra malignitesidir. • Akkurt I. Am J Ind Med. 2006 Aug;49(8)

6. GİRİŞ • Çevresel ve mesleksel asbest maruziyetinde ortaya çıkan radyolojik bulgular benzer olmakla beraber görülme sıklıkları farklıdır. • Çevresel temasta düşük dozlarda ve uzun süre maruziyetle plevral bulgular (plevral kalınlaşma ve plak gibi) sık görülürken, yüksek doz ve daha kısa süreli maruziyetlere sebep olan mesleksel temas daha çok akciğer parankimini etkiler. • Asbest temasının kişilerde restriktif tip solunum kaybına neden olduğunu gösteren çalışmalar vardır. • Akkurt I. Am J Ind Med. 2006 Aug;49(8) • Vierikko T. Int Arch Occup Environ Health 2010

7. AMAÇ • Literatürde mesleksel ve çevresel asbest temasında radyolojik bulgular ve solunum fonksiyon testlerini araştıran çalışmalar mevcuttur. • Bu çalışmada çevresel asbest temasıyla oluşan radyolojik bulgular ile solunum fonksiyon testi bulguları arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır.

8. MATERYAL VE METOD • Toprağında asbest olduğu saptanan ve kullanımın devam ettiği ilimize bağlı bir beldede112 kişi (53 erkek, 59 kadın) çalışmaya alındı. • 30 yaşın üstünde olan, sigara ve biomas maruziyeti olmayan bireyler çalışmaya alındı. • Solunum fonksiyonlarını etkileyen kardiyo- vasküler hastalıklar, enfeksiyon yada astım gibi solunum hastalıkları ve nöromüsküler hastalıkları olan kişiler çalışmaya alınmadı. • Kontrol grubu ise asbest maruziyeti olmayan benzer yaş ve cinsiyetten oluşan 120 kişi (57 erkek,63 kadın) alındı. • Anket formu: demografik veriler, çevresel temas öyküsü, solunum semptomları ve mevcut hastalıkları ile ilgili soruları içermekteydi.

9. MATERYAL VE METOD • Radyolojik değerlendirme: • Tüm bireylere Posterior-anterior standart akciğer grafisi çekildi • Grafiler, hastaların klinik özelliklerini ve solunum fonksiyon testi sonuçlarını bilmeyen bir göğüs ve bir radyoloji uzmanı tarafından ayrı ayrı değerlendirildi. (Farklı bulunan grafiler ikinci bir radyolog tarafından değerlendirildi.) • Plevral anormallikler plevral kalınlaşma (PK) ve plevral plak (PP) olarak sınıflandırıldı. • Asbestozis ( İntertisyel fibrozis-İF) Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Office-ILO) pnömokonyoz sınıflamasına göre değerlendirildi. 0/0 ve 0/1 normal olarak değerlendirilirken, 1/0 dan daha büyük irregüler opasiteler asbestozis olarak adlandırıldı. • International Labour Office. International Classification of Radiographs of Pneumoconiosis, rev ed. Occupational Safety and Health Series No. 22, Rev 2000. Geneva: ILO;2002.

10. MATERYAL VE METOD • Spirometri • Portabl bir spirometri ile ölçümler yapıldı. • Zorlu vital kapasite (FVC) , 1. sn Zorlu ekspratuvar volüm (FEV1), FEV1/FVC ve FVC ortası ortası zorlu ekspratuvar akım (FEF 25-75) ölçüldü. • Spirometri ATS kriterlerine göre değerlendirildi. • Restriksiyon kriteri olarak FVC< 80% ve FEV1/FVC>%70 , obstruksiyon kriteri olarak FEV1<80 ve FEV1/FVC<%70, küçük hava yolu obstruksiyon kriteri olarak da FEF25-75<%65 değerleri alındı • American Thoracic Society. Standardization of spirometry, 1987 update. Am Rev Respir Dis1987;136:1285–1298.

11. SONUÇLAR • Asbest teması olan ve olmayan her iki grubun yaş ve cinsiyet özellikleri benzerdi (Tablo 1). • Asbest teması olan grupta yaş ortalaması 58,2, ortalama asbest temas süresi 47,4 yıl olarak bulundu. • Asbest teması olan grupta , asbest teması olmayan grubtan fazla plevra-parankimal lezyon varlığı saptandı (p<0,0001). • Asbest teması olan grubdaki olguların %24,1 inde PP, %14,3 ünde PK ve %6,2 sinde İF saptandı. • Asbest teması olan grubun beklenen FVC, FEV1, FEV1/FVC ve FEF25-75 değerleri, asbest teması olmayan gruptan belirgin düşük olarak bulundu (p<0,05). • Obstrüktif ve restriktif tip solunum fonksiyon bozukluğu asbest teması olan grupta anlamlı derece yüksek bulundu (p<0,001).

12. Tablo1: Olguların demografik verileri

13. SONUÇLAR • PP en sık rastlanan radyolojik bulgu olup yaşla birlikte artan sıklıkta bulundu (Tablo 2). • Özellikle 60 yaş üstü PP sıklığı, 60 yaşın altındaki olgulardan 2.7 (1,2-5,8) kat fazla olduğu görüldü. • Bu ilişki PK ve İF de saptanmadı (p>0.05).

14. Tablo 2. Asbest teması olan olguların radyolojik bulgularının yaş gruplarına göre dağılımı Not PP = Plevral plak PK= Plevral kalınlaşma IF= İnterstisyel fibrozis

15. SONUÇLAR • Asbest teması olup radyolojik bulgusu olanlar (PP, PT ve İF için), asbest teması olup radyolojik bulgusu olmayanlardan anlamlı derecede düşük FVC, FEV1, FEV1/FVC ve FEF25-75 değerlerine sahipti (p<0.05) (Table 3). • Asbest teması olup radyolojik bulgusu olmayanlar, asbest teması olmayanlardan daha düşük FEF25-75( p<0.05) , benzer FVC, FEV1 ve FEV1/FVC değerlerine sahipti.

16. Tablo 3 Asbest maruziyeti olan ve olmayanların radyolojik bulguları ile SFT değerleri

17. SONUÇLAR • FVC % 80’nin altında olanların oranı PP, PK ve IF olanlarda sırasıyla % 40,7, 62,5 ve %71,4 olarak bulundu (Tablo 4). Bu üç değerde radyolojik bulgusu olmayan temaslılardan yüksekti. • Benzer şekilde FEV1/FVC<%70 olanların sayısı radyolojik bulgusu olmayan temaslılardan yüksekti (Tablo 4).

18. Tablo 4. Asbest maruziyeti olan ve olmayanların radyolojik bulguları ile spirometrik bulguları arasındaki ilişki

19. TARTIŞMA • Gelişmiş batı ülkelerinde asbest maruziyeti genellikle meslekseldir. • Gelişmekte olan ülkelerde asbest teması daha çok çevreseldir ve günümüzde hala ülkemiz için önemli sağlık sorunları oluşturmaya devam etmektedir. • Çevresel asbest temasında maruz kalınan asbest yoğunluğu mesleksel temastan daha düşüktür. Ancak toplam maruziyet hesaplandığında çevresel temas, mesleksel temasa yakın bir maruziyet oluşturur. Çünkü mesleksel temas haftada 5 gün ve günde 8 saat olurken, çevresel temas doğumdan itibaren başlayarak haftanın her günü ve neredeyse 24 saat olmaktadır. • Senyigit A. Respiration 2000;67(6)

20. TARTIŞMA • Çin’de yapılan bir çalışmada asbest işçilerinin % 26,4 ünde IF, %11,2 sinde PT ve %5,9 unda PP saptamışlardır. • Finlandiya’dan bir çalışmada asbest maruziyeti olan işçiler HRCT ile taranmış, 627 işçinin %13,7 sinde İF saptanmıştır. • Ülkemizde yapılan bir çalışmada çevresel asbest maruziyeti olan 30 yaş üstü köylülerin % 5.4 ünde asbestozis saptanmıştır. • Bizim çalışmamızda da IF oranı %6,2 ile ülkemizdeki veriye benzerdi. • Wang X. Journal of Occupational and Environmental Medicine 2001 • Vierikko T. Int Arch Occup Environ Health 2010 • Hasanoğlu HC. Arch Environ Health. 2003

21. TARTIŞMA • Asbest teması olanlarda yapılan spirometride 34 (% 30,4) kişide restriktif ve 18 (%16,1) kişide obstrüktif bozukluk saptadık. • Hırvatistan’da yapılan bir çalışmada çimento çalışanlarında PP olan işçilerin FVC, FEF25-75 ve FEV1/FVC leri plak olmayanlardan anlamlı derecede düşük bulunmuşken, PP olan işçilerin % 41,9 inde restriksiyon (PP olmayanlardan 2.57 kat fazla) saptanmış ve işçilerde % 7.2 oranında obstrüksiyon olup PP olmayanlarla benzer bulunmuştur. • Dulle Z. Scand J Work Environ Health 1993.

22. TARTIŞMA • Ülkemizde yapılan bir çalışmada restriktif spirometrik bozukluk çevresel asbest teması olanlarda daha yüksek oranda saptanmıştır. • Yine aynı çalışmada FEV1 ve FVC değerleri çevresel asbest öyküsü olan çimento çalışanlarında çevresel asbest öyküsü olmayanlara göre daha düşük saptanmış. Ayrıca FEV1/FVC oranı radyolojik bulgusu olanlarda daha düşük saptanmıştır. • Akkurt I. Am J Ind Med. 2006 Aug;49(8)

23. SONUÇ • Çevresel asbest maruziyeti olan kişilerde solunum fonksiyonlarında bozulma olduğu saptanmıştır. Asbest maruziyetinin daha çok restriktif olmakla beraber obstrüktif tip solunum bozukluğuna da sebep olduğunu gözledik. Solunum fonksiyon kaybı radyolojik bulguları olanlarda daha belirgindi. Radyolojik bulgular ve SFT bozuklukları arasındaki korelasyon mesleki asbest temalılar ile benzerdir. Büyük olasılıkla kümülatif maruziyetin mesleki temas kadar olduğunu ve temasta asbest yoğunluğu az bile olsa sürenin uzun olması nedeniyle bu temas miktarının solunum fonksiyonları bozukluğu için yeterli olabildiğini göstermektedir.

24. TEŞEKKÜRLER