Rje šavanje sporova u međunarodnim organizacijama

1. Rješavanje sporova u međunarodnim organizacijama

2. Sporovi unutar organizacija • Situacije u kojima se članice i/ili organi pozivaju na pravo koje proističe iz statuta organizacije (tumačenje ili primjena statuta i drugih dokumenata, postupak u postizanju zajedničkih ciljeva, raspodjela nadležnosti i ovlašćenja organa) • Uopštenije odredbe – veća mogućnost sukoba • Situacije su često različite od onih koje su tvorci statuta imali na umu (vremenski protok) • Između članica • Između članica i organa • Između organa

3. Sporovi o tumačenju i primjeni statuta - u najvišem organu (MMF) – kao donošenje svake druge odluke • U najvišem organu, pa na Međ. sudu (ICAO) • Najviši organ, pa posebni arbitražni sud (INTELSAT) • Pregovori, pa M. sud (WMO,WHO); pregovori pa arbitraža (Međ.unija za telekomunikacije) • Sud Evropske unije • UN - najviši organ, ali ne donosi pravno obavezne odluke (u skladu sa nadležnošću) • GS, SB, kao i ostali organi UN i spec. ustanova koje ovlasti GS – savjetodavno mišljenje MSP

4. Sporovi između organizacija i drugih subjekata m. p. • Između m.o. i između m.o. i država • Po međunarodnom pravu • Savjetodavno mišljenje M. Suda (čl. 34 Statuta MSP: “samo države mogu biti strane u sporovima pred sudom”) • Pred Sudom EU – organizacije imaju parničnu sposobnost u okviru jurisdikcije koju Sud vrši samo u okviru svoje organizacije) • Arbitraža (npr. Sporazum između UN i Vlade Kipra iz 1964) • Arbitraža kao glavni način rješavanja sporova (Ugovori o sjedištu UN, UNESCO, ICAO) • Konsultacije

5. Sporovi između organizacija i službenika • Unutrašnje pravo organizacije • Administrativni sudovi (štite interese službenika od samovoljnih akata organizacije) – OUN, MOR, Liga naroda • Ad hoc sudovi

6. Sporovi između organizacije i fizičkih i pravnih lica van organizacije • Sporovi privatnopravnog karaktera • Sud EU, administrativni sud MOR-a • Privatnopravna arbitraža • Posebne komisije (npr. Komisija za zahtjeve OUN i UAR) • Unutrašnje sudstvo država (organizacija može, ukoliko to ne šteti njenim interesima, da se odrekne imuniteta od jurisdikcije, ili da sama, kao pravno lice, započne postupak pred sudom države)

7. Međunarodni sudovi i sudovi međunarodnih organizacija • Međunarodni sud pravde - na raspolaganju svim državama za mirno rješavanje njihovih sporova (sve države članice, nečlanice koje pristupe Statutu prema uslovima koje utvrde SB i GS, kao i nečlanice koje ne pristupe Statutu, ali se prema uslovima koje utvrdi Organizacija obrate radi rješavanja konkretnog spora) • MSP primjenjuje međunarodne konvencije, međunarodne običaje, opšta pravna načela prosvijećenih naroda, sudske odluke i učenja stručnjaka, a ne može započeti postupak bez saglasnosti strana u sporu • Savjetodavno mišljenje: Generalna skupština, Savjet bezbjednosti, po njihovom odobrenju i ostali organi, kao i specijalizovane ustanove UN • Sudije – ličnosti uzornih karakternih osobina, stručnjaci u oblasti m. p; plaćaju se iz budžeta OUN; zastupljeni svi osnovni pravni sistemi svijeta; stranka u sporu koja nema sudiju u Sudu ima pravo da postavi ad hoc sudiju • Sudije se biraju u SB i GS • Najčešće – savjetodavno mišljenje GS; SB, WHO, IMO – po jednom

8. Međunarodni sudovi i sudovi međunarodnih organizacija • Međunarodni sud za pravo mora – svjetski sud posebne nadležnosti; sjedište – u Hamburgu; stranke u sporovima mogu biti i m. o. • Međunarodni krivični sud, vodi postupke protiv pojedinaca • Stalni arbitražni sud – osnovan Haškim konvencijama, sastoji se od spiska lica koje strane mogu birati za rješavanje sporova, samo jedan stalni organ – Međunarodni ured, države utiču na sastav sudskih vijeća • Evropski sud za ljudska prava (postupci koje pokreću pojedinci ili države protiv država ugovornica), Sud za koncilijaciju i arbitražu u okviru OEBS-a (dosad nijedan spor nije rješavan), Sud EU (sastoji se od Evropskog suda, Opšteg suda i Službeničkog suda, sjedište je u Luksemburgu) • Administrativni sud MOR-a, osnovan 1927, OUN-a, osnovan 1949 – ne rješavaju sporove između subjekata m. p. već sporove između službenika i organizacije