TEMEL LİNUX KOMUTLARI

1. TEMEL LİNUX KOMUTLARI

2. KOMUT KULLANIMI Komutları kullanırken muhakkak yardım komutları (man, --help,info …) ve komut arattırma komutu olan apropros komutlarından faydalanılmalıdır. Komutlar, dizinler, dosyalar vb. bilgiler TAB tuşu kullanarak otomatik tamamlanabilmektedir. İki kez TAB yapılırsa yapacağınız işleme göre alternatif komutlar, dizinler ve dosyalar listelenir.

3. MAN YARDIM KOMUTU KULLANIMI mancrontab: crontab komutunun nasıl kullanılacağı hakkında detaylı bilgi vermektedir. Burada crontab(5) , cron(8) bilgileri, crontab komutuyla ilgili olarak ekstra yardım dokümanları ifade etmektedir. Bunlardan birini kullanmak için manparantez_içerisindeki_rakam komut Örneğincrontab(5) : man 5 crontab cron(8) : man 8 cron şeklinde kullanılırlar.

4. MAN YARDIM KOMUTU KULLANIMI Yine man komutuyla açılan dökumanın içerisinde aşağıdaki şekildeki gibi kullanım şekli görünebilir. Komut [option] : Bu şekilde ekrana bir şey gelirse burda [ ] parentezparametre verilmesi zorunlu olmadığı anlamına gelir. Komut { option }: Bu şekilde ekrana bir şey gelirse burda { } parentezparametre verilmesi zorunlu olduğu anlamına gelir. • Yine man komutuyla açılan dökümandaspace (boşluk) tuşuyla sayfa sayfa gezinti yapabilirsiniz. q tuşuna basarak dökümandan çıkabilirsiniz.

5. APROPOS KOMUTU KULLANIMI aproposlinux komutları ile ilgili arattırma yapmamızı sağlar. Kullanımı : aproposanahtar_kelime Anahtar kelimeleri Türkçe arattırabilmem için sunucudaki işletim sisteminin de Türkçe olması gerekir. Mesela yeni bir kullanıcı eklemek için useradd komutu kullanılıyormuş. Bu komutu kullanarak yeni bir kullanıcı ekleyebilirim.

6. KOMUTLARI KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR • Komut yazdıktan sonra muhakkak boşluk bırakılmalıdır. • Hiçbir zaman komutta türkçekarakter kullanılmaz. • Komutlar küçük harfle yazılmalıdır. • Parametrelerin başında genelde – kullanılır. • Her komutunun parametreleri değer almayabilir. ls –a gibi. • Her komut birden fazla parametre ile kullanılabilir. • CTRL+C :bir komutu durdurmak için kullanılır.

7. LİNUX KOMUTLARI Komutları yazıp çalıştırırken işletim sisteminin kabuk (shell) kısmını kullanırız. Hangi kabuğu kullandığımızı öğrenmek için: echo $SHELL komutunu kullanırız. uptime: Sistem ne kadar açıktır.

8. KONSOLDA BİRDEN FAZLA KOMUT KULLANIMI Konsoldabirdenfazla komutu da yan yana yazarak kullanma şansımız vardır. Bunun için ya iki adet & işaretini kullanacağız ya da iki komut arasına noktalı virgül (;) koyacağız. Örneğin: Hem root dizininden /var/log dizinine geçelim hemde /home dizinini listeleyelim. Çözüm :

9. Yine aynı şekilde ; yerine && kullanabiliriz. İlk önce ls komutu çalışır sonra cd komutu. Yine || işaretleri kullanarak bir komut başarısız olursa diğer komutun çalışmasını isteyebiliriz. Örneğin :

10. Linux Komutları dmesg: Sistem açılırken çekirdeğin yapmış olduğu işlemleri gösterir. Kullanımı: Dmesg yazıp enter a basıyoruz. history : Bu komut terminal de geçmişte yazdığımız komutların görünmesini sağlar. History –c komutuylada tüm geçmişi silebiliriz. date: sistemdeki tarih ve saat bilgilerini verir. Kullanımı : date yazıp enter a basıyoruz. echo: tek satırlık bir metin görüntülemek için kullanılır. Örneğin : echo‘’myo’’ ekrana myo basar. whoami: Kullanıcı adını verir. clear: Ekranı temizleme komutu. Daha pratik olarak CTRL+L kullanabiliriz. Komut satırının başına dönmek için CTRL+U

11. grep: Arama yaparken filtreleme yapabilmemizi sağlar. grep komutunun çıktısı başka bir komutu da yönlendirilebilir. Bunun için | işareti kullanılır. Ayrıca bu komut ile regularexpression kullanıldığı zaman çok etkili olmaktadır. Örnek: Bir dosyadan arama yapmak için. Vi editörü ile bu daha iyi olmaktadır. | :(grep gibi birçok komutla kullanılabilir.) Başka bir dosyaya veya komuta yönlendirmek için kullanılır. Soru : Kullanıcı bilgilerinin saklandığı /etc/passwd dosyasında root kullanıcısı var mı yok mu bulsun ve ekrana yazdırsın. Çözüm: Cat komutu ile /etc/passwdnintamamnı ekrana basacaktı fakat ekrana basmadan önce | ile grep komutuna yönlendirme yaptık daha sonra grep komutu filtreleme yaptığı için ekrana yukardaki sonucu verdi.

16. İŞLETİM SİSTEMİNDE YÜRÜTÜLEN İŞLEMLER (PROCESS ) İLE İLGİLİ KOMUTLARI

17. Süreçleri ayrıntılı görmek için pstree komutu kullanılır. pstree yazıp enter a basalım.

18. Süreçleri canlı olarak izlemek için top komutu kullanılır. top yazıp enter a basarız.

19. Herhangi bir sürecin süreç id’sini öğrenmek Herhangi bir sürecin süreç id sini öğrenelim. Mesala : Apache2 için psaux | grepapache2 Burada grep filtreleme için kullanıldır.

20. PROCESS (İŞLEM) SONLANDIRMAK İşlem sonladırmak için kill komutu kullanılır. Örneğin kill -9 300 burada 9 nolu sinyal işlemi öldürmek sonlandırmak anlamındadır ve 300 noluprocess sonlanır.

22. Sisteme bağlandığımızda açılıştaki mesajı değiştirmek Burada küçük bir bilgi daha verelim. Sisteme her başarılı girişten sonra görüntülenen mesaj /etc/motdaltında tutulur. Yukarıdaki ekran görüntüsünde yer alan ve Theprograms included... diye devam eden mesaja iyi bakın. Şimdi de nano /etc/motdile yazan mesajları silip bunun yerine istediğimiz şeyleri yazalım. Sistemi başlattığımızda benim yazdığım gibi ekrana geliyor.

28. SSH: bu komut konsol ekranından başka bir sunucuya bağlanmak için kullanılır. Örnek:

29. ALIŞTIRMA SORULARI Verilen komutları tek tek uygulayınız.

30. Kaynaklar • Linux Komut SatırıKemal DEMİREZ • Temel Linux Komutları Emin İslam Tatlı (eminislam@web.de)