M a h i d o l U n i v e r s i t y

1. M a h i d o l U n i v e r s i t y การเข้ามาของพระพุทธศาสนาเถรวาทสู่ดินแดนที่เรียกว่าประเทศไทยในปัจจุบัน http://www.9wat.net/Backg3.php

2. พระพุทธศาสนาเถรวาทเข้ามาสู่ประเทศไทยหลายครั้ง ดังนี้ • 1. ครั้ง พระโสณะและพระอุตระ (พ.ศ. 238 ไม่เกิน พ.ศ. 300) • 2. พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบพุกาม (พ.ศ. 1600) • 3. พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบลังกา มีการเข้ามา 5 ครั้ง • - ท่านพระราหุลเถระชาวลังกาที่พำนักที่นครศรีธรรมราชนำเข้ามายังสุโขทัย ประมาณ พ.ศ. 1700-1800 • - พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบลังกาเข้ามายังเทืองเมาะตะมะของรามัญ แล้วเข้ามายังสุโขทัยขึ้นไปถึงล้านนา (ประมาณ พ.ศ. 1874) • - พระพุทธศาสนาแบบเถรวาทจากลังกาโยตรงเข้ามาในสมัยกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 1967) • - พระพุทธศาสนาเถรวาทจากลังกาโยตรงเข้ามาในสมัยกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 2008) • - พระพุทธศานาเถรวาทแบบลังกาสายมอญ (2108) • ต่อไปนี้เป็นการอธิบายภาพรวมของการเข้ามาของแต่ละสายโดยย่อ

3. M a h i d o l U n i v e r s i t y 1. พระพุทธศาสนาเถรวาทสายพระโสณะ และพระอุตตระ เกิดจากหลังสังคายนาครั้งที่ 3 ไม่นาน ประมาณ พ.ศ. 238 แต่ก่อน พ.ศ. 300 หลักฐานที่พบในประเทศไทย พระปฐมเจดีย์ และบริเวณใกล้เคียง ซึ่งแต่เดิมเชื่อกันว่า คือสุวรรณภูมิที่คัมภีร์โบราณของพระพุทธศาสนากล่าวถึง ซึ่งในยุคนั้นเป็นที่อยู่ของชนเผ่า มอญ ซึ่งต่อมาปรากฎนามอาณาจักรทวารวดี หลักฐานสำคัญอื่นๆ เช่น รูปธรรมจักรศิลา ภาษาที่ใช้จารึกพระธรรมเป็นภาษามคธ พบการสลักแท่นพุทธอาสน์และพบการแกะสลักรอยพระพุทธบาท

4. 2. พระพุทธ ศาสนาเถรวาทสายพุกาม เข้ามาในช่วง พ.ศ. ๑๖๐๐ สายนี้เข้ามาสู่ไทยด้วยอิทธิพลของพระเจ้าอนุรุธมหาราช ผู้ได้อำนาจในพม่าและตั้งเมืองหลวงขึ้นที่เมืองพุกาม และทรงรับพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทมาจากพวกรามัญ ที่พระองค์ทรงรบชนะ แล้วนำไปเผยแผ่ในเมืองพุกามของพระองค์ ดังนั้นจึงชื่อว่าพุทธศาสนาเถรวาทแบบพุกาม นิกายนี้เข้ามาสู่ดินแดนไทยทางล้านนา ภาคเหนือของไทย ลพบุรี และทวารวดี ในสมัยนี้เองที่พระเจ้าอนุรธมหาราชโปรดให้คัดลอกพระไตรปิฎกจากลังกา และพระพุทธศาสนาเถรวาทในภูมิภาคนี้ก็ได้รับอิทธิพลจากพระไตรปิฎกนี้สืบๆกันมา พวกรามัญหรือมอญสืบสายพระพุทธศาสนาเถรวาทจากครั้งพระโสณและพระอุตตระ และพระเจ้าอนุรุธมหาราชไปรับมาจากรามัญและมีชื่อใหม่ตามภูมิประเทศคือพุกาม จึงเรียกว่าพระพุทธศาสนาเถรวาทแบบพุกาม (จริงแล้วคือเถรวาทที่สืบจากสมัยท่านโสณะและท่านอุตระที่เผยแผ่เข้ามายังสุวรรณภูมินั่นเอง)

5. พุกาม เมืองทะเลแห่งเจดีย์

9. 3. พระพุทธศาสนาแบบลังกา เข้ามา 5 ครั้ง ดังนี้ • 3.1 ท่านพระราหุลเถระชาวลังกาที่พำนักที่นครศรีธรรมราชนำเข้ามายังสุโขทัย ประมาณ พ.ศ. 1700-1800 ท่านราหุลเข้ามายังเมืองพุกามของพม่าพร้อมคณะจากนั้นท่านแยกมาอยู่ที่เมืองนครศรีธรรมราช พ่อขุนรามแห่งเมืองสุโขทัยศรัทธาในความรู้และการปฏิบัติจึงอาราธนามายังเมืองสุโขทัย • 3.2 พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบลังกาเข้ามายังเทืองเมาะตะมะของรามัญ แล้วเข้ามายังสุโขทัยขึ้นไปถึงล้านนา (ประมาณ พ.ศ. 1874) สายนี้เข้ามายังสมัยสุโขทัย เพราะพระสงฆ์สุโขทัยศึกษาเล่าเรียนที่เมืองเมาะตะมาะที่สืบมาจากลังการอีกทอดหนึ่ง พระเถระแห่งเมืองเมาะตะมะชื่อ พระอุทุมพรบุปผามหาสวามี มีกิตติศัพท์ถึงสุโขทัย พระสงฆ์จากสุโขทัยคือ พระอโนมทัสสี และพระสุมมนะ ไปยังเมืองเมาะตะมะนี้ ศึกษาเล่าเรียน อยู 4 ปั กลับมายังสุโขทัยอีก 10 ปี ได้พาพระจากสุโขทัยไปบวชแบบรามัญที่เมาะตะมะอีก 8 รูป กลับมาสืบลังกาวงศ์แบบมอญ

11. 3.3 พระพุทธศาสนาแบบเถรวามจากลังกาโยตรงเข้ามาในสมัยกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 1967) เกิดจากพระสงฆ์จากเชียงใหม่ 25 รูป และพระเขมรอีก 8 รูป ไปยังลังกา และบวชใหม่ ณ สีมาน้ำ ต่อมาออกมาจากลังกาเพราะเกิดเหตุการณ์ข้าวยากหมากแพง พร้อมชวนพระจากลังกามา 2 รูปชื่อ พระมหาวิกรมพาหุ และพระอุดมปัญญา โดยมากับสำเภาของพระเถระจากกรุงศรีอยุธยาที่ไปเยือนลังกา คือพระพรหมุนีเถระ และพระโสมะเถระแล้วกลับมายังกรุงศรีอยุธยา พระเถระชาวลังกาทั้งสอง ได้อุปสมบทให้กุลุบุตรและสอนตามแบบลังกาวงศ์ จากนั้นไปอุปสมบทและเผยแผ่ที่เมืองศรีสัชชนาลัยและไปยังเมืองเชียงใหม่ในกาลต่อมา ไปยังนครลำปาง เชียงราย เชียงแสน และกลับมาเชียงราย ทำให้เถรวาทแบบลังกาวงศ์มั่นคงในล้านนา • 3.4 พระพุทธศาสนาแบบเถรวามจากลังกาโยตรงเข้ามาในสมัยกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 2008) เกิดขึ้นในสมัยพระบรมไตรโลกนาถ แห่งกรุงศรีอยุธยา พระองค์โปรดให้นิมนต์พระเถระจากลังกาโดยตรงใน พ.ศ. 2008 พระองค์ทรงผนวชในวงศ์นี้อยู่ 8 เดือน พระองค์ทรงให้นิมนต์พระสงฆ์จากเชียงใหม่มาร่วมสังฆกรรมคือการทรงผนวชของพระองค์ด้วยนี้ด้วย

12. 3.5 - พระพุทธศานาเถรวาทแบบลังกาสายมอญ (2108) • เกิดในสมัยพระนเรศวรมหาราชทราบจากพระมหาเถระคันฉ่องแห่งรามัญว่า พระเจ้าหงสาวดี ออกแผนลวงให้ไปพม่าและจะลอบปลงพระชนม์พระนเรศวรฯ จึงทราบและทรงประกาศอิสรภาพ กลับมายังอยุธยาและโปรดให้พระเถระคันฉ่องพร้อมคณะสงฆ์และประชาชนชาวมอญหรือรามัญเข้ามาด้วย • สรุป พระพุทธศาสนาเถรวาทเข้ามายังไทย ทั้งสายเดิมหรือเรียกว่า สายปาฏลีบุตร สายพุกาม สายลังกา สายมอญ ล้วนแต่สืบสายจาก สายปาฏลีบุตร คือสายที่พระเจ้าอโศกทรงส่งสมณทูต ๙ สาย ซึ่งสาย ที่ ๙ มีท่านโสณะและท่านอุตระมายังสุวรรณภูมิ และสายที่ ๙ คือท่านมหินทะเถระไปยังลังกา นั่นก็คือพุทธศาสนาเถรวาทดั้งเดิมจากอินเดียที่สืบจากพระพุทธศาสนาแบบดั้งเดิมนั่นเอง