HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ

1. HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ

2. Hasta ve Çalışan Güvenliği Tanım: Sağlık hizmeti sunumunda, hasta ve sağlık çalışanlarının zarar görmesine yol açabilecek tüm işlem ve süreçleri ifade eder.

3. TEBLİĞ ; Sağlık kurum ve kuruluşlarında hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanması ve korunmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında (27214 sayılı) : AMAÇ: Sağlık kurum ve kuruluşlarında hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili risklerin azaltılması için ; Hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesine ve yaygınlaştırılması Uygun yöntem ve tekniklerin belirlenmesi Hizmet içi eğitimlerle personel farkındalığının ve niteliklerinin artırılması Raporlama sistemi oluşturulması Hasta bakım ve tedavi sürecinin güvenlik ve kalitesinin artırılmasına ilişkin esasları düzenlemektir.

4. Hataların hastaya ulaşmadan önce belirlenmesi, bildirilmesi ve düzeltilmesini sağlayacak önlemlerin alınması Hasta güvenliğinde temel amaç

5. Hastane yönetimi hasta ve çalışan güvenliği için “ÖNCE ZARAR VERME” politikasını benimsemelidir. Bu politika; Liderlik İletişim Ekip çalışması Eğitim yoluyla gerçekleştirilir.

6. Hastanelerde hasta ve çalışan güvenliğinin oluşturulup uygulamasından hastane yönetimi sorumludur. Bu amaçla; iyi bir ekip kurmalı ve iyi iletişim sağlamalıdır. Amaç hasta ve çalışanın zarar görmemesidir. Bu nedenle önlemler alınmalı, girişimlerde bulunulmalı, hedefler konulmalı.

7. Hasta güvenliğinde temel hedef; Önlenebilir hataların; Hastaya zarar verecek şekilde ortaya çıkmasını engelleyecek yeni tasarımlar yapmak, Hataların hastaya ulaşmadan, yakalanmasını ve düzeltilmesini sağlayacak önlemler almaktır.

8. Hasta kimlik bilgilerinin tanımlanması ve doğrulanması • Doğru hastaya, doğru işlemin yapılmasını sağlamak üzere, yatışı yapılan her hastada (günübirlik hastalar dahil)kimlik doğrulaması için kimlik tanımlayıcılarının kullanılması gerekmektedir.

9. Kimlik doğrulama nasıl yapılır? •  Hasta bilinci yerinde ise kendisine sorularak kimlik bilgisi alınır. •  Hastanın yanında bilgi verebilecek başka şahıslar varsa bunlara sorularak hasta bilgileri öğrenilir. •  Bilinci yerinde olmayan ve etrafında sorularak öğrenilebilecek kimse de yok ise, kimlik tanımlamaya yardımcı olabilecek tüm delillerin toplanır ve kimliği hakkında bilgi edinilmeye çalışılır.  • Hasta kimlik doğrulamasında hasta adı ve soyadına ek olarak doğum tarihi yada protokol numarasından en az biri kullanılır

10. Hasta kimlik bilekliği • Yatışı yapılan her hastaya üzerinde kimlik bilgilerinin olduğu hasta bilekliği takılır. • Hasta kimlik tanımlama işleminde kullanılan kimlik tanımlama bilekliğindeki barkodta :  Protokol numarası  Hastanın adı soyadı  Doğum tarihi( gün/ay/yıl) bulunur.

11. Hasta Kimlik Bilekliği • Hasta yatışlarında beş ayrı renkte kimlik tanımlama bilekliği kullanılır • Renkli bileklik uygulamasında;  Normal hastalar için BEYAZ renkli kimlik tanımlama bilekliği,  Alerjik hastalar için KIRMIZI renkli kimlik tanımlama bilekliği,  Psikiyatri kliniğinde yatan hastalar için YEŞİL renkli kimlik tanımlama bilekliği kullanılır.

12. Hasta kimlik Bilekliği • Acilden şuuru kapalı, yanında hiçbir kimlik bilgisi ve yakını olmayan hastalarda hasta girişi isimsiz hasta olarak yapılır ve tüm işlemler bu hasta barkodu ile gerçekleştirilir. Kimliği bilinmeyen hastanın adı yerine (isimsiz) soyadı yerine acil protokol defterindeki protokol numarası yazılmaktadır. • Aynı anda isimsiz hastalar sayıca fazlaysa( 1,2,3….) hastaların barkotlu kimlik tanımlama bilekliğindeki bilgilerle karşılaştırma yapıldıktan sonra hastalın dosya bilgileri de karşılaştırılmaktadır.

13. Hasta kimlik Bilekliği • Hastanın bileğinde takılmayı engelleyecek sorun olduğunda(ödem vb) hasta kimlik tanımlama bilekliği hasta yatak başına konulur. Yatan hastalarda Ex olan hastaların, kimlik tanımlayıcı bilekliği çıkarılmadan morga gönderilir.

14. HASTAYA UYGULANACAK GİRİŞİMSEL İŞLEMLER İÇİN HASTANIN RIZASININ ALINMASI • Hastanın hastalığı hakkında bilgilendirilmesi hasta ve yakınına doktoru tarafından yapılır. Hastaya ya da yakınına; kendisi ile ilgili tıbbi gerçekler, önerilen tıbbi girişimler, her bir girişimin olası riskleri, yararları ve seçenekleri, tedavi olmaması durumunda gelişebilecek olaylar, tanı, sonuç ve tedavisinin gidişatları doktoru tarafından hastanın anlayabileceği düzeyde anlatılır. • Onam formu hasta tarafından okunup anladıktan sonra, anladığı teyit edilerek hasta ya da hasta yakınına imzalatılır. Her türlü müdahale için ayrı ayrı rıza alınmalıdır. Genel rıza almak geçerli değildir

15. SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA İLETİŞİM GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI, • Yapılan araştırmalara göre genel olarak hataların %60’nın iletişim bozukluğundan kaynaklandığı tespit edilmiştir. • Sağlıkta hata “0”olması beklenmektedir. • %99’luk güvenilirlik yeterli bir oran değil. • %1hata bile hayat kaybına yol açabilir.

16. SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA İLETİŞİM GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI • Sağlık çalışanları arasında iletişim, doktor-doktor arası konsültasyon süreçlerinde, hemşire-doktor arası sözel istem alımı sürecinde ve hemşire-hemşire arası nöbet teslim süreçlerinde, ayrıca; personelin kısa bir süre için görev yerini terk ettiği durumlarda,bir bakım seviyesinde diğerine geçişlerde ve diğer transfer durumlarında gerçekleşir.

17. Sözel istem formu • Sözel istem, steril girişimler sırasında, tabibin hastanede ya da serviste olmadığı durumlar ile acil olarak ilaç verilmesi gerekli olan durumlarda uygulanır. • Sözel istem uygulaması sırasında ilacın ismi, dozu, uygulama şekli ve veriliş sıklığı açık olarak belirtilir. • Sözel istem uygulaması sırasında önce talimat yazılır, yazılan talimat daha sonra geri okunur ve doğruluğu talimatı veren kişiye onaylatılır, lüzumu halinde verilen ilaç adının kodlama yöntemi ile tekrar edilmesi istenir.

18. Sözel istem formu • Talimatı veren tabibin adı ve soyadı, talimatın alındığı tarih ve saat “Sözel İstem Formu” na kaydedilir. • Talimatların altına "sözlü talimat" veya "telefon talimatı" olduğu yazılır. • “Sözel İstem Formu”, sözlü talimatı veren tabip tarafından 24 saat içinde imzalanır ve hasta tabelasına geçirilir.

19. İlaç güvenliğinin sağlanması, İlaçlarla ilgili hatalar • Tıbbi hataların en sık rastlananıdır. • Yanlış ilaç verilmesi, • ilaç dozunun uygun olmaması, • Yanlış uygulama yöntemi • Tedavi süresinin yanlışlığı (gereğinden kısa veya uzun tedavi), • İlacın uygun olmayan aralıklarla verilmesi, • Hastanın alerjik olduğu bilinen ilacın verilmesi hata nedenlerindendir.

20. İlaç güvenliği • Hastanın beraberinde getirdiği ilaçlar hemşire tarafından teslim alınmalıdır. Miat kontrolü yapıldıktan sonra hekim tarafından da denetlenmelidir. • İlaçlar, kapalı kaplarda ve kişiye özel olarak hazırlanmalı,kaplarda hastaların kimlik tanımlayıcı bilgileri bulunmalıdır. • İlaçlar hastaya hemşire tarafından uygulanmalı,stajyerlerin ilaç uygulamaları da hemşire gözetiminde olmalıdır. • İlaç isimleri kısaltılarak yazılmamalıdır • Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar kilitli alanlarda bulundurulmalıdır. • Advers Etki Bildirimi ile ilgili düzenleme yapılmalıdır.

21. Kan ve kan ürünlerinin transfüzyon güvenliğinin sağlanması • Transfüzyondan hemen önce, iki sağlık çalışanı tarafından; Hastanın kimliği, Kan ve/veya kan ürününün türü ve miktarı, Ürünün planlanan veriliş süresi .doğrulanmalıdır. • Transfüzyonun ilk 15 dakikası sağlık çalışanı tarafından gözlenmelidir • Transfüzyon boyunca her 30 dakikada bir hastanın vital bulguları izlenmelidir.

22. Cerrahi güvenliğin sağlanması Cerrahi girişimle ilgili hatalar: Hasta için doğru cerrahi tekniğin ve yöntemin seçilmemesi, cerrahi girişimin zamanlaması, girişim için gerekli bilgi, tecrübe ve beceriye sahip olunmaması ve yanlış ameliyatlardır.

23. Hasta düşmelerinin önlenmesi • Dört Yapraklı Yonca Figürü: Düşme riski yüksek olan hastalarda kullanılan figürdür. • Güvenli Hasta Transferi Sağlanmalıdır • Çalışanlara, Hasta ve Hasta Yakınlarına Bilgilendirme Yapılır. • Hasta uyanıkken tuvalet ihtiyacını gidermek için saatlik öneride bulunulur. • Kaymayan ayakkabı ya da terlik kullanması önerilir. • Yatak tekerlekleri kilitli tutulur. • Kan verme laboratuarında düşme riski olan hastalar koltuktan hemen kaldırılmamalı bir süre bekletilerek takibi yapılmalı. • Hasta düşerse Hasta Düşme Bildirim Formu doldurulur.

24. Radyasyon güvenliğinin sağlanması • Uygulamaların Gerekliliği: Işınlanmanın zararlı sonuçları göz önünde bulundurularak,net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmemelidir. • Doz Sınırlaması: bireylerin normal ışınlanmaları, izin verilen tüm ışınlanmaların neden olduğu ilgili organ ya da dokudaki eşdeğer doz ile etkin doz, yıllık doz sınırlarını aşmamalıdır. • Radyasyon görevleri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv’i, herhangi bir yılda ise 50 mSv'i geçemez. • Toplum üyesi için etkin doz yılda 1mSv'i geçemez.

25. Radyasyon güvenliğinin sağlanması • Hekimin yazılı kararı olmayan hiçbir ışınlama yapılamaz. • Cihazların kalibrasyonun sağlanması, kalite kontrollerinin yapılması ve hasta dozlarının takibi bu konuda uzman yetkili kişilerin denetimi altında yapılır.

26. EL HİJYENİNİN SAĞLANMASINA YÖNELİK DÜZENLEMELERİN YAPILMASI Yapılan araştırmalara göre: El yıkama kampanyasına en az doktorlar destek veriyorlar. Özellikle en az el yıkayan doktorların cerrahlar olduğu tespit edilmiştir. Nöbetlerde daha az el yıkanıyor. Erkek sağlık çalışanları bayanlara göre daha az el yıkıyor

27. ENFEKSİYONLARIN KONTROLÜ VE ÖNLENMESİ Temas ile geçen enfeksiyonları önlemek için; Hasta odasında ek el yıkama üniteleri Hasta başında alkol bazlı dezenfektan dağıtıcıları

28. kodlar • Beyaz kod • Mavi kod

29. Beyaz kod • Amaç:Hastanede hastane çalışanlarının başına gelebilecek fiziksel saldırı ve taciz durumlarında güvenlik personelinin en hızlı biçimde durumdan haberdar edilmesi ve olay yerine yönlendirilmesini sağlamaktır. • 113 Telefon Hattı: Sağlık bakanlığı Beyaz Kod ihbar hattı. • www.beyazkod.saglik.gov.tr: Sağlık Bakanlığı Beyaz Kod bildirimleri internet adresi. • Beyaz Kod sistemi hastanemizdeki dahili telefonlardan 1111 aranarak yapılandırılmıştır. Mesai saatleri içinde ve dışında hastane içerisinde ve bahçesinde oluşabilecek olası bir saldırı ya da taciz olaylarında en yakın dahili telefondan 1111 nolu telefon aranır, ilgili kişi bulunduğu yeri söyleyerek Beyaz Kod durumu için güvenlik amiri / görevlilerine uyarıda bulunur.

30. Beyaz kod • Beyaz kod müdahale ekibi: • Beyaz Kod çağrısı yapıldığında; En yakın güvenlik görevlisi olay yerine en kısa sürede intikal eder.Olaya sebebiyet veren kişi/kişiler olay yerinden uzaklaştırılır. Adli olaylarda polise haber verilir.(Gerek görülürse Olay yeri kamera kayıtları, yedeklemek suretiyle teslim edilir.) • Hastane güvenlik görevlisi gerekli işlemleri yapar. • Olayla ilgili Beyaz Kod Olay Bildirim Formu eksiksiz olarak doldurarak Beyaz Kod ekip lideri ve Başhekim tarafından imza altına alınır ve Kalite Yönetim Birimine teslim edilir. • Çalışan Güvenliği Komitesi, Beyaz Kod ekibi ve Üst Yönetim acilen toplanır, olayla ilgili incelemeleri yapar, gerekli kararları alır, gerekirse düzeltici ve faaliyet yapmak üzere üst yönetime rapor sunar. • Gerek görülürse olaya maruz kalan çalışanlara gerekli destek sağlanır. • Hukuk birimleri, işlenen suçtan mağdur olan Bakanlık personeline veya vefatı halinde kanuni mirasçılarına bir avukatın hukuki yardımını isteyip istemediğini soracak ve talep etmeleri halinde Bakanlık avukatlarınca ilgili personele 28/04/2012 tarihli ve 28277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde hukuki yardım yapılacaktır.

31. Beyaz kod • SORUMLULAR : • Başhekim • İdari Mali Hizmetler Müdürü • Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü • Sağlık Görevlileri • Hastane Güvenlik Amiri ve Görevlileri

32. Mavi kod • AMAÇ:Hastanemizde hasta ve çalışan güvenliğini sağlamak amacıyla bir hasta ya da kurum personelinin solunumsal veya kardiyak arresti durumunda hızlı ve güvenli biçimde, eğitimli ve deneyimli personel tarafından, kalp ve solunum sistemine müdahale ile canlandırılmasını sağlamak için standart bir yöntem belirleyip sorumlu ekibin en kısa zamanda olay yerine ulaşmasını temin etmektir. • Mavi kod durumunda “2222”olarak önceden tanımlanmış olan dâhili telefon numarasıdır.

33. Mavi kod • Mavi kod çağrısı ne zaman yapılmalıdır? • Hastanın ilk önce bilinç durumu değerlendirilir. Çevre güvenlik önlemleri alındıktan sonra hastanın • A-Hava yolu • B-Solunum • C-Dolaşım kontrolü yapılır. Hastanın boynunun ve omurgasının hareket ettirilmemesine çalışılır. Bilinç kontrolü sonrası hava yolu değerlendirilir. Havayolu açık hastanın solunumu değerlendirilmelidir. Solunum desteği gerekliliği değerlendirildikten sonra nabız kontrolü yapılmalıdır. Yukarıdakilerin herhangi birisinde (bilinç, hava yolu, solunum, nabız) sorun olan hasta için mavi kod çağrısı yapılır.

34. Mavi kod Mavi kod ekibi kimlerden oluşur? Mavi kod müdahale ekibi: Mavi Kod müdahale ekibi çağrıdan sonra hemen ilgili yere mavi Kod müdahale çantasıyla beraber intikal etmeye çalışır.Olay yerine varıldığında 2222 aranarak çağrı sonlandırılır.Mavi kod durumunda en kısa zamanda (max. 3 dk.) olay yerine ulaşır.Hastaya ulaştığında mavi kod ekibi sorumlu hekimi liderliği devralır. Hastanın hemşiresi veya doktorundan hasta hakkında bilgi alır. Hasta için gerekli girişimde bulunur. Ekip lideri tarafından Mavi Kod Bildirim Formu doldurulur Kalite Yönetim Birimine teslim edilir. Mavi Kod gereksinimi olmayan durumlarda ya da gereksiz yere çağrı sistemini devreye sokan kişi veya kişilere cezai işlem uygulanır.

36. GÜVENLİK RAPORLAMA SİSTEMİ • Hizmet Kalite Standartları hazırlanırken gelişmiş birçok ülkede hasta güvenliğini tehdit eden veya edebilecek olayların bildirimine yönelik nasıl bir yol izlendiği, bildirimi yapılacak olayların neler olduğu ve nasıl bildirilmesi gerektiği noktasında araştırmalar yapılmıştır.  • Güvenlik Raporlama Sisteminde asgari; • • Transfüzyon güvenliği • • İlaç güvenliği • • Cerrahi güvenlik konularında bildirim yapılmalıdır.

38. Hatayı itiraf ederken sağlık personelinin yaşadığı korkular; Hastane idaresi bana ceza verir mi? Hasta dava açar, başım belaya girer mi? Güven kaybetme korkusu Mesleki kariyerinin bitmesi

39. Bilgi, beceri ve yeteneği geliştirme, hatalardan ders alma fırsatı Gönüllülüğü teşvik etme, Teşhir etmeme! Cezalandırmama, Kınamama! HATALARDA YAKLAŞIM

41. TEŞEKKÜR EDERİM.