Jakość i metody jej pomiaru

1. Jakość i metody jej pomiaru Marcin Bodziachowski

2. Dobre oprogramowanie Dobre oprogramowanie powinno być: • Zgodne z wymaganiami użytkownika • Niezawodne • Efektywne • Łatwe w konserwacji

3. Czym jest jakość? Dążenie do wysokiej jakości stało się metodą zarządzania. Jakość należy do podstawowych atrybutów konkurencyjności organizacji. Czym jednak jest jakość? Jak jest definiowana? Co przez nią rozumiemy?

4. Definicje jakości • definicja ogólna - doskonałość produktu zwana wysoką jakością, jako przeciwieństwo niskiej jakości. Jakość jest z jednej strony osiągnięciem przez produkt wyższych standardów, z drugiej strony zaś jest to istota zadowolenia klienta. • definicja produktowa - jakość odnosi się do sumy ocenionych atrybutów produktu.

5. Definicje jakości • definicja użytkowa - zdolność użytkowa. • definicja produkcyjna - dostosowanie do wymagań ( definicja ta wskazuje na to, że jakość produktu jest podstawą preferencji klientów i wyznacznikiem ich oczekiwań)

6. Jakość – pojęcie niejednoznaczne Jakość nie jest pojęciem jednoznacznym, można na nią patrzeć z różnych pozycji - np. klienta bądź producenta. Najważniejsze jest jednak to, aby zrozumieć czym w rzeczywistości jest jakość i mam nadzieję, że ukazane definicje w tym pomogą.

7. Jakość Jakość to nie tylko dostarczenie wyrobu lepszego od przeciętnego, ale oznacza również prawidłowe wykonywanie wszystkiego od początku, zamiast popełniania błędów, a następnie ich poprawiania.

8. Jakość a konkurencyjność Wielu ludzi postrzega zwracanie uwagi na jakość jako jedno z najważniejszych zagadnień konkurencyjności. W istocie jakość może być jednym z podstawowych sposobów zwiększania wartości wyrobów i usług, by te wyróżniały się wśród oferowanych przez konkurentów.

9. Jakość a konkurencyjność Swego czasu menedżerowie uważali, że konieczne jest dokonywanie wyborów między efektywnością a jakością. Dzisiaj menedżerowie traktują efektywność i jakość równie poważnie – dzięki nim można zwiększać zyski i zapewniać lojalność klientów.

10. Produkt dobrej jakości Za produkt dobrej jakości możemy uznać: • zgodny z warunkami technicznymi • przydatny do użytku • przydatny do użytkowania • zdolny do spełnienia oczekiwań użytkownika

11. ISO 8402 Definicja jakości została opracowana przez Międzynarodową Organizację Standaryzacji (ISO) i została ujęta jako norma ISO 8402: „Jakość to ogół właściwości wyrobu lub usługi decydujących o zdolności wyrobu lub usługi do zaspokajania stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb.”

12. ISO - powstanie W 1947r. w Londynie 25 krajów w tym Polska postanowiło utworzyć międzynarodową organizację normalizacyjną. Organizacja taka pod nazwą International Standards Organization (ISO) oficjalnie powstała 23 lutego 1947r. Siedzibą ISO jest Genewa.

13. Norma wg ISO • Norma wg ISO jest to wynik procedury normalizacyjnej wyrażony w postaci reguł i zatwierdzony przez upoważnioną do tego władzę. • Norma jest efektem działalności normalizacyjnej. • Normy stanowią zbiór przepisów określających wymagane cechy, wymiary, właściwości przedmiotów i ich części składowych, właściwą terminologię itp

14. ISO - dziedziny Zadaniem ISO jest opracowywanie norm międzynarodowych i działalność na rzecz wprowadzenia ich w życie. ISO obejmuje swym zakresem działania wszystkie dziedziny z wyjątkiem elektrotechniki i elektroniki (oraz dziedzin pokrewnych).

15. Zatwierdzanie norm • opracowanie norm przez Komitety Techniczne • weryfikacja projektów roboczych norm • zatwierdzanie projektu przez Radę ISO • „Zalecenie” ISO i „Norma międzynarodowa”

16. Cele stosowania ISO 9000 • uzyskanie i utrzymanie jakości wyrobów na takim poziomie, aby w sposób trwały zaspokoić stwierdzone lub zakładane potrzeby klientów (odbiorców) • jakość działań i stosowanych metod zarządzania powinna być nieustannie doskonalona

17. Cele stosowania ISO 9000 • klienci lub inni zainteresowani powinni mieć zaufanie, że wymagania jakościowe są i będą spełniane, co w razie potrzeby wynikającej z umowy, powinno być udokumentowane • kierownictwo i personel przedsiębiorstwa powinno mieć przeświadczenie, że wymagania dotyczące systemu jakości są i będą spełnione

18. Problemy z jakością Problemy związane z jakością oprogramowania spowodowane są: • trudnościami jakie klienci mają z samodzielnym wyspecyfikowaniem (w sposób jednorazowy i kompletny) swoich potrzeb • trudnościami dostawcy z pełnym zrozumieniem potrzeb klienta

19. Problemy z jakością • zmiennością (w czasie) definiowanych potrzeb, które muszą być stale przekazywane (wymieniane) i przyswajane przez dostawcę i klienta • podatnością oprogramowania na ciągłe zmiany • trudnościami wyczerpującego (przekazanie bez błędów) przetestowania oprogramowania będącego przedmiotem dostaw

20. Podstawowe normy Podstawowe normy międzynarodowe i związane z nimi zalecenia regulują zagadnienia jakości w zakresie dostaw oprogramowania: • ISO 9001 lub 9002 lub 9003 • ISO 9000-3 • podejście TickIT

21. Zakres norm • ISO 9001: system zapewnienia jakości w projektowaniu, konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie • ISO 9002: system zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu i serwisie • ISO 9003: system zapewnienia jakości w kontroli ostatecznej i badaniach

22. Zakres norm • ISO 9000-3: system zapewnienia jakości w przypadku rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania • podejście TickIT: stanowi zalecenia dla odbiorców i dostawców oprogramowania w zakresie systemów zapewnienia jakości oraz wymagań związanych z certyfikacją.

23. ISO 9000-3 • Norma ISO 9000-3 dostarcza specyficznego przewodnika dla auditorów i wdrażających systemy jakości tylko i wyłącznie dla oprogramowania. • Uznaje kluczową rolę klienta i sugeruje sposoby, w których klient może wspomagać wysiłki dostawcy i uczestniczyć w procesie dostawy jakościowego produktu. • Wspólne definiowanie potrzeb (z kierownictwem klienta)

24. ISO 9001 Ogół wymagań tej normy jest ujęty w 20 punktach szczegółowych, podzielonych na cztery grupy • funkcje podstawowe (przegląd umowy, sterowanie procesem, kontrola, transport, przechowywanie, pakowanie, dostarczanie i serwis) • elementy infrastruktury uzupełniającej • funkcje nawigacji • funkcje misji systemu jakości

25. TickIT Efektywność podejścia TickIT bazuje na trzech czynnikach: • wzajemnym uznaniu pomiędzy różnymi ciałami certyfikującymi • roli klienta w osiąganiu jakości oprogramowania • upowszechnieniu i ujednoliceniu procedury opracowywania systemu zapewnienia jakości, która będzie uznana na różnych rynkach światowych

26. TickIT Zalecenia zawarte w dokumencie TickIT szczególnie eksponują konieczność zdefiniowania relacji pomiędzy klientem a dostawcą. • Oprogramowanie jako wytwór pracy intelektualnej wymaga wysiłków doskonalących jego jakość. • Elementy systemu jakości w postaci procedur, instrukcji muszą w organizacji ewoluować zwiększając jej efektywność i skuteczność.

27. ISO 9126-1 Różnica między użytecznością (usability) i funkcjonalnością (functionality) to nie do końca prosta kwestia, skomplikowana dodatkowo przez różnice między polskimi, a oryginalnymi znaczeniami tych pojęć. Norma ISO 9126-1 podaje jasne definicje zarówno użyteczności, jak i funkcjonalności produktu.

28. ISO 9126-1 - funkcjonalność • “Functionality: the capability of the software to provide functions which meet stated and implied needs when the software is used under specified conditions. Subchacteristics include suitability, accuracy, interoperability, security, compliance.” Znaczenie: zapewnienie zakresu funkcji odpowiadających potrzebom użytkownika.

29. ISO 9126-1 - użyteczność • “Usability: the capability of the software to be understood, learned, used and liked by the user, when used under specified conditions. Subcharacteristics include understandability, learnability, operability, attractiveness, compliance.” Znaczenie: zapewnienie łatwości zrozumienia, nauki i użytkowania produktu oraz satysfakcji użytkownika.

30. ISO 9126-1 • Skuteczność – średni czas ukończenia zadania, liczba i rodzaj popełnianych błędów • Efektywność – nakłady użytkownika – czas i wysiłek psychiczny potrzebny do nauczenia się obsługi systemu • Satysfakcja – odczucia użytkowników wyrażane na temat pracy z systemem.

31. Rola klienta Rola klienta sprowadza się do: • ustanowienia zdefiniowanych (podanie obowiązków, odpowiedzialności i kompetencji) relacji z dostawcami, bazujących na wzajemnym zaufaniu i współpracy • możliwości kontroli jakości rozwijanego przez dostawcę oprogramowania • przymusu śledzenia jakości w trakcie trwania prac nad oprogramowaniem i brania udziału w realizacji postawionych dostawcy celów jakości

32. Rola klienta Klient może: • służyć dostawcy radą w zakresie niezbędnych i potrzebnych kontroli wspierających jakość • aprobować wykonane przez dostawcę specyfikacje potrzeb

33. TQM- Total Quality Management • Jest to podejście kierownictwa przedsiębiorstwa skierowane na ciągłą poprawę jakości przy zaangażowaniu wszystkich pracowników firmy • Jego celem jest osiągniecie długofalowego sukcesu poprzez uzyskanie zadowolenia klienta z korzyścią dla pracowników oraz samego przedsiębiorstwa

34. Podstawy koncepcji TQM • Każdy ma swoich klientów i dostawców • To ludzie realizują jakość • Najlepsze efekty daje praca zespołowa • Komunikowanie się między ludźmi zdecydowanie usprawnia procesy oraz skuteczność i wydajność działania • Zapobieganie problemom jest najlepszą metodą postępowania

35. Podstawy koncepcji TQM • Klienci mają swoje wymagania i oczekiwania, należy być z nimi w ciągłym kontakcie, by je poznać i realizować • Wypracowanie praktycznej koncepcji jakości totalnej, dostosowanej do wymagań klientów (rynku) jest wyzwaniem dla całej załogi • Zbudowanie strategii jakości (oraz produktywności) prowadzi do rozwoju przedsiębiorstwa i jego sukcesu.

36. Zasady TQM Kultura powszechnej jakości charakteryzuje się pięcioma zasadami: • Zaangażowaniem najwyższego kierownictwa • Cel działań- zadowolenie klienta • Ciągłe doskonalenie • Jakość jest sprawą każdego pracownika • Redukcja kosztów jakości

37. Korzyści z TQM • Zadowolenie klientów • Pozytywne postawy załogi • Efektywna komunikacja • Stałe doskonalenie • Zadowolenie „wewnętrznych” klientów • Eliminacja strat

38. Miara jakości Miarę jakości danego wyrobu możemy określić porównując rzeczywiste cechy wyrobu z jego cechami oczekiwanymi. Musimy dążyć do tego, by ten stosunek wynosił 1, czyli „wyrób” spełniał wszystkie stawiane mu wymagania.