TEKNİK RESİME GİRİŞ

1. TEKNİK RESİME GİRİŞ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİİNS 106 TEKNİK RESİM Prof. Dr. Ahmet APAY

2. Teknik Resime Giriş Teknik Resim Nedir? Tasarı Geometri Tarihçesi Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi Teknik Resim Araç Gereçleri Standart Kagıt Ölçüleri Resim Kağıdı Çesitleri Derse Getirilmesi Gereken Malzemeler Dersin Kuralları Not Değerlendirmesi Dersle İlgili Bilgiler

3. Teknik Resim Nedir? • Makine elemanlarının, yapıların ve en genel haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif etmekte kullanılan bir dildir. • Mühendisler ve diğer teknik elemanlar arasındaki iletişimi sağlayan bu dilde, belirli çizim teknikleri çerçevesinde özel çizgiler, işaretler ve semboller kullanılır. • Teknik resimler serbest elle, çizim araç ve gereçleri ile veya bilgisayar ortamında çizilebilir.

4. Teknik Resim Nedir? • Konustukları dil ne olursa olsun, dünyadaki tüm insanlar teknik resimler ile fikirlerini birbirlerine aktarabilirler. • Bir mühendisin, mimarın veya tasarımcının zihnindeki yeni bir ürünü, makineyi, sistemi veya yapıyı diğer insanlara aktarabilmesinin en uygun yöntemi teknik resimdir. • Bir tasarımın en basit formundan nihai durumuna gelinceye kadar tüm aşamalarında teknik resimler kullanılır. • Teknik resim, üretimin de standart, hatasız, düzenli ve daha ekonomik yapılmasını sağlar.

5. Tasarı Geometri • Tasarı geometri, uzayda tasavvur edilmiş cisimleri, izdüşümleri ile gösteren geometridir. • Tasarı geometride, uzay geometrinin şekilleri ve öğeleri, tam ve aslına uygun biçimde bir düzleme (üzerine sekil çizilen kağıda) aktarılır.

6. Tarihçesi • Heykeltıraş, sanatçı, bilim adamı ve mühendis olan Leonardo da Vinci (1452-1519) yaptığı tasarımların teknik resimlerini ayrıntılı olarak çizmiştir. • Bu çizimler herhangi bir çizim kuralı ortaya koymasa da teknik resim açısından ilk sayılabilirler.

7. Tarihçesi

8. • Fransız matematikçi GaspardMonge (1746-1818) tasarı geometriyi kurmuş ve sistemleştirmiştir. Cisimlerin izdüşümlerini çıkararak üç boyutunu da resim üzerinde göstermiştir. • Üç boyutlu analitik geometrinin temel ilkelerini “GéométrieDescriptive” adlı eserinde yayınlamıştır.

9. Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) • Parçaların, yapı elemanlarının ve her türlü cismin iki veya üç boyutlu teknik çizimlerinin bilgisayar teknolojisi kullanılarak yapılmasına Bilgisayar Destekli Tasarım (ComputerAidedDesign) adı verilir. • Günümüzde tüm mühendislik alanlarında çok yaygın olarak kullanılmaktadır.

10. Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi • Teknik resim, üretilmesi istenilen bir parçanın, biçimine, boyutlarına ve diğer özelliklerine ait tüm bilgileri içeren, belirli kural ve standartlara göre çizilen bir resimdir. • Küp veya silindir gibi basit geometrik parçalar yazılı veya sözlü olarak tarif edilebilir. Ancak daha karmaşık parçalar ve büyük projelerin bu şekilde anlatılması mümkün değildir.

11. Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi • Yapıların da tüm parçaları, önce ayrıntılı olarak tasarlanır, teknik resimleri çizilerek projelendirilir ve daha sonra da inşa edilirler.

12. Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi • Teknik resmin önemi, bu anlamda uluslar arası bir dil olmasıdır. Dünyanın çeşitli ülkelerinde teknik resim kurallarına uygun olarak çizilen resimler ve bunlar esas alınarak imal edilen parçalar ve yapı elemanları aynı standarttadır. Dolayısıyla bütün mühendisler, teknik resim kurallarını iyi bilmelidirler.

13. Teknik Resim Araç Gereçleri Çizim Masası ve Tahtası

14. Teknik Resim Araç Gereçleri T-Cetveli: Çizim masasında çizim yaparken yatay çizgilerin çizilmesini sağlar. Ayrıca gönyelere kızaklık yaparak dikey ve açılı çizgilerin çizilmesine yardımcı olur.

15. Teknik Resim Araç Gereçleri Gönyeler: 45°ve 30°-60°olarak iki türde bulunan standart gönyeler T cetveli üzerinde kaydırılarak dikey ve egik çizgilerin çiziminde kullanılır. Bu gönyelerle 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°lik açılar çizilebilir.

16. Teknik Resim Araç Gereçleri Pergeller: Daire ve yay çizimi ile ölçü taşımasında kullanılır.

17. Teknik Resim Araç Gereçleri Daire ve Elips Şablonları: Daire Şablonu: Değişik ölçülerde daire ve yayların çiziminde kullanılır. Elips Şablonu: İzometrik, dimetrik, trimetrik perspektif, açı ve ölçülerin çiziminde kullanılır.

18. Teknik Resim Araç Gereçleri Yazı Şablonları: Standart harflerin ve rakamların, cins ve büyüklüklerine göre yapılmışlardır. Standart düzgün ve temiz yazı için kullanılır.

19. Teknik Resim Araç Gereçleri Kurşun Kalemler: • Yazı ve çizimde kullanılan kursunkalemler sertlik bakımından üç gruptur: – Sert Kalemler (H, 2H, 3H, …) – Orta sertlikte kalemler (HB veya F) – Yumusak kalemler (2B, 3B, …) • Yazı ve ölçülendirmelerde HB, ince çizgilerde F veya H, kalın çizgilerde 2B kullanılır. • Sabit kalınlıkta çizdikleri için versatil (uçlu) kursun kalemler de tercih edilebilir. Bunların uç kalınlıkları 0,35mm, 0,5mm, 0,7mm ve 0,9mm ‘dir.

20. Teknik Resim Araç Gereçleri Rapido Kalemler: Çini mürekkebi ile kullanılan, çeşitli kalınlıklarda (0,1mm – 2,0mm) yazabilen kalemlerdir.

21. Standart Kagıt Ölçüleri • Çizim kağıtları çeşitli adlar altında standartlaştırılmışlardır. •Bir kağıt uzun kenarından iki eşit parçaya bölündüğünde yükseklik/genişlik oranı degişmemektedir.

22. Standart Kagıt Ölçüleri Kağıt Ölçüleri: Ülkemizde teknik resimde A serisi kagıtlar kullanılmaktadır.

23. Standart Kagıt Ölçüleri • Kağıt türlerinin kullanıldığı yerler:

24. Resim KagıdıÇesitleri • Beyaz resim kağıdı: Yaklaşık 80gr/m2 ağırlığa sahip standart beyaz kağıt. • Aydınger kağıdı: Parlak yüzeyli, yarı saydam, her çeşit yağdan arı, açık grimat renkte, üzerinde kursun kalem yada çini mürekkep kullanılabilen kağıt türü. • Eskiz kağıdı: Teknik resimde genellikle ön çalışma için kullanılan, bitkisel yağlara batırılarak havada kurutulmuş yarı saydam ve ucuz kağıt türü. • Ozalit kağıdı: Bir yüzeyine kimyasal bir madde emdirilmiş ve bu şekilde ışığa duyarlı hale getirilmiş bir kagıt türüdür. Aydıngerden çoğaltma için kullanılır.

25. Derse Getirilmesi Gereken Malzemeler • T-cetveli • 2 adet gönye (45°ve 30-60°) • 3 adet kursun kalem veya normal kursun kalem *0.7 mm 2B uçlu * 2B uçlu *0,5 mm HB uçlu * HB uçlu *0,35 mm H uçlu * H uçlu • Pergel ve daire sablonu • Kaliteli silgi, kalemtıraş ve selobant • A4 ve A3 kağıtları • Çizim dosyası ve malzemeler için çanta • Temizlik mendili ve fırçası

26. !!!!! Malzemesi olmayan öğrenci derse alınmaz ! Lütfen derse eksiksiz geliniz.

27. Dersin Kuralları • Ders ile ilgili konu anlatımları dersin ilk saatlerinde yapılacağı için geç gelmemeye çalışılmalıdır. • Konu anlatımı bitip çizime geçildikten sonra herhangi bir ara verilmeyeceği için, istediğiniz zaman ara verebilirsiniz. • Her hafta yapılan çizimlerden not alınacaktır. Derse gelinmediği takdirde o dersin çizimini sadece 1 hafta sonra getirerek 50 puan üzerinden not alınabilir. 1 hafta geçtikten sonra getirilen çizimler kesinlikle değerlendirilmeye alınmaz. • Dersin süresi dolduğunda çizimler teslim edilmelidir. Herhangibir süre uzatması yapılmayacaktır. • Ders için ayrıca bir yoklama alınmayacaktır. Her hafta yapılan çizimlerden yoklama takip edilmektedir. Derse % 80 devam zorunluluğu vardır.

28. Dersin Kuralları Ders Geçme Notu En Az 50dir.

29. İZDÜŞÜMLER İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİİNS 106 TEKNİK RESİM Prof. Dr. Ahmet APAY

30. İzdüşümler • İzdüşüm Nedir? • İzdüşüm Çeşitleri • Merkezi (Konik) İzdüşüm • Paralel İzdüşüm • Eğik İzdüşüm • Dik İzdüşüm • Temel İzdüşüm Düzlemleri • Noktanın İzdüşümleri • Doğrunun İzdüşümleri • Düzlemin İzdüşümleri • Cismin İzdüşümleri • Görünüş Çıkarma • İzdüşüm Düzlemleri ve Bölgeler • Birinci İzdüşüm Metodu • Üç Temel Görünüş • Üç Temel Görünüşün Çıkarılması • Gerçek Uzunluğun Bulunması • Doğrunun Tam Boyunun Bulunması • Düzlemin Gerçek Büyüklüğünün Bulunması • Alıştırmalar

31. İzdüşüm Nedir? • Bir cismin bir düzlem üzerine çizilmis sekli veya düzleme düsen görüntüsüne izdüşümdenir. • Örneğin, sinemada perdeye düsen görüntü, günesli bir günde yürürken oluşan gölgemiz veya bir ışık kaynağından çıkan ısınlarla bir cismin duvara düsen görüntüsü birer izdüşümdür. • İzdüsümün üzerine düştüğü düzleme izdüşüm düzlemi, • İzdüşümün düzlem üzerine düşmesini sağlayan ışınlara izdüşüm ışınları, • İzdüsüm ısınlarının çıktığı varsayılan noktaya ise odak noktası (bakış noktası) denir.

32. İzdüsümÇesitleri

33. Merkezi (Konik) İzdüşüm • Işık kaynağının yakın mesafede olması, cismin boyutlarının izdüsüm düzlemine büyük ve küçük olarak düsmesiyleolusanizdüsümdür. • Isınların cismin köselerinden geçmesiyle elde edilen noktalar birleştirilerek cismin izdüsümüolusturulur. • Mimari, reklamcılık ve dekorasyon teknik resimlerinin çizimlerinde kullanılır.

34. Paralel İzdüsüm • Isıkkaynagının sonsuzda olması, cismin boyutlarının izdüsüm düzlemine büyüme veya küçülme göstermeden düsmesiyle elde edilen izdüsümdür. • Bu izdüsümde ısınlar ısıkkaynagına paraleldir. • Paralel izdüsüm, egik ve dik izdüsüm olmak üzere ikiye ayrılır:

35. Egikİzdüsüm • İzdüsüm ısınlarının birbirine paralel ve izdüsüm düzlemine egik (90°den farklı açılarda) olarak gelmesi ile izdüsüm düzlemi üzerinde olusangörünüseeğik izdüşümdenir.

36. Dik İzdüsüm • İzdüşüm ısınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan izdüşüme dik izdüşüm denir. • Bu izdüşümdeizdüşüm çizgileri cismin bir yüzüne dik geldiği için, cismin o yüzü ile izdüşümü aynı büyüklükte olur. • Teknik resimde en çok kullanılan izdüşüm seklidir.

37. Temel İzdüsüm Düzlemleri • Üretimi yapılacak bir parçanın sadece bir yüzeyinin görüntüsü o parçayı tanımlamaya yetmez. Yani cismin tek yönden görünüşü o cisim hakkında yeterli bilgiyi vermez. • Bu nedenle cisimlerin görüntüleri tek degil birden fazla izdüşüm düzlemine düşürülür. • Birbirine bitisik ve dik konumda alınan, üzerine izdüşümleri çizdigimiz düzlemlere “İzdüsüm düzlemleri” denir.

38. Temel İzdüsüm Düzlemleri • Üzerine izdüsüm çizilecek olan düzlemler birbirine bitisik ve dik kabul edilir. • İzdüsüm düzlemlerini daha iyi anlamak için bos bir küpün açılımına bakalım: Bu düzlemlere temel izdüsüm düzlemleri denir. 1. numaralı düzlem : Alın düzlem (Düsey düzlem) 2. numaralı düzlem : Üst düzlem 3. numaralı düzlem : Sag yan düzlem 4. numaralı düzlem : Sol yan düzlem 5. numaralı düzlem : Alt düzlem (Yatay düzlem) 6. numaralı düzlem : Arka düzlem

39. Temel İzdüsüm Düzlemleri • Görünüs çıkarmada genellikle 3 temel izdüsüm düzleminden yararlanılır ki bu düzlemleri bir arada bulunduran kapalı şekle “Diedri” denir. • Diedri üzerinde bulunan izdüsüm düzlemleri: • 1. Alın izdüsüm düzlemi, • 2. Yatay izdüsüm düzlemi, • 3. Profil izdüsüm düzlemidir. • Diedrininaçılmıs sekline ise “Epür”denir.

40. Noktanın İzdüsümleri Diedrideki temel izdüsüm düzlemleri arasına yerlestirilen uzaydaki bir (A) noktasının izdüşümleri şöyledir: Noktanın, • yatay izdüsüm düzlemine olan mesafesine “Kot” • alın izdüsüm düzlemine olan mesafesine “Uzaklık” • profil izdüsüm düzlemine olan mesafesine “Aralık” denir.

41. Dogrununİzdüsümleri • Dogru parçasının uç noktalarına ait izdüsümleri ayrı ayrı çizilip birlestirilerekdogrunun izdüsümleri elde edilir. • Noktaların uzaydaki izdüsümleri birlestirilerekdogrunun diedridekiizdüsümü tamamlanmıs olur. • Diedridekiizdüsümlerepür düzlemine aktarılır. • Dogrular, temel izdüsüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelisigüzel de olabilirler.

42. Düzlemin İzdüsümleri • Düzlemler de, temel izdüsüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelisigüzel de olabilirler. • Düzlemin izdüsümlerinin çizilmesinde noktalardan ve dogrulardan yararlanılır.

43. Cismin İzdüsümleri • Cismin izdüsümlerinin çizilmesinde nokta, dogru ve düzlemlerden yararlanılır. • Cisimlerin izdüsümleri konusu “Görünüs çıkarma” baslıgı altında detaylı olarak anlatılacaktır.

44. Görünüş Çıkarma • Eşlenik dik izdüşümkurallarına göre belli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş izdüşümlere“Görünüş” denir. – Ön Görünüs: Cisme karsıdan bakılarak çizilen görünüşe denir. Bu görünüs cismin esas görünüsü olup, resim kağıdına genellikle ilk önce çizilir. – Üst Görünüs: Cisme üstten bakılarak çizilen görünüşe denir ve önden görünüsün altına çizilir. – Sol Yan Görünüs: Sol yandan bakılarak çizilen görünüşe denir ve önden görünüşün sağ tarafına çizilir. Diğer görünüşler de izdüsüm yöntemine uygun olarak adlandırılarak belirtilen yerlere çizilir.

45. Görünüş Çıkarma • Görünüs çıkarmak için eslenik dik izdüsüm kurallarını iyi bilmek ve uygulamak gerekir. • Öncelikle izdüsümlerinçizilecegi düzlemleri ve bölgeleri tanıyacagız.

46. İzdüsümDüzlemleri ve Bölgeler İzdüsümdüzlemleri, perspektif olarak çizilen ve birbirini dik açıyla kesen biri yatay digeri dikey iki ana düzlemden meydana gelir. “A” düzlemi “Alın” veya “Düsey”, “Y” düzlemi “Yatay” düzlem olarak isimlendirilir. Görünüslerinçizilmesi için alın izdüsümeönden, yatay izdüsüme ise üstten bakısdogrultuları alınır. Birbirini kesen alın ve yatay düzlemleri uzayda dört bölge meydana getirirler. Bunlar 1, 2, 3 ve 4. bölge olarak isimlendirilirler.

47. Üç Temel Görünüs Parçalar, teknik resim kurallar dahilinde, genellikle üç görünüşü çizilerek ifade edilirler: Alın (A) izdüşümdüzlemine çizilen önden (esas) görünüş, Yatay (Y) izdüşümdüzlemine çizilen üstten görünüş, Profil (P) izdüsüm düzlemine çizilen soldan görünüş.

48. Üç Temel Görünüs Aksi belirtilmedikçe verilen cismin bu üç görünüşü çizilir.

49. Üç Temel Görünüs

50. Üç Temel Görünüs