Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii

1. Choroby nabyte od zwierząt dzikich i domowych Wścieklizna, profilaktyka przed i poekspozycyjna Dr hab. n. med. Ewa Majda-Stanisławska Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

2. Choroby zakaźne człowieka przenoszone przez zwierzęta

3. Choroby odzwierzęce – zoonozyWarunki zakażenia • Od zwierząt trzymanych w domu • Od zwierząt gospodarskich • W czasie wakacji (pobyty pod namiotem, trampingi) • Wizyty w zoo, fermy, targi zwierząt, wystawy

4. Choroby odzwierzęce – zoonozySposoby przenoszenia

7. Daleki Wschód – choroby przenoszone od ptactwa domowego

8. Choroby odzwierzęce – zoonozyZakażenia jelitowe • Mikroorganizmy -Salmonella spp., Escherichia coli O157H7, Campylobacter spp., Cryptosporidium parvum • Objawy kliniczne • U psów – biegunka • U ludzi - biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha • Droga zakażenia: fekalno-oralna

9. Ukąszenie lub podrapanie • Mikroorganizmy: Staphylococcus spp., Streptococcus spp., Pasteurella spp., inne bakterie • Objawy kliniczne u ludzi – ropień lub stan zapalny wokół miejsca wkłucia, możliwe uogólnienie się infekcji • Droga przenoszenia ukąszenie, podrapanie, zanieczyszczenie normalna florą dróg oddechowych psa • Zapobieganie – natychmiastowe przemycie rany bieżącą wodą i mydłem

10. Choroby skóryGrzybica – tinea corporis • Mikroorgnizmy – Trichophyton lub Microsporum spp • Objawy kliniczne • u psów suche, szarawe, pozbawione sierści zmiany plackowate zwykle na skórze głowy i szyi • Droga przenoszenia – kontakt bezpośredni ze zmianami skórnymi i zwierząt, możliwy także poprzez przedmioty (legowisko)

11. Grzybica skóry - tinea corporis spowodowana przez Microsporum Psy, koty, konie, krowy, kozy, świnie

12. Grzybica skóry u ludzi

13. Mikrosporoidoza, trichofytozazmiany okrągłe, zaczerwienione z pierścieniową obwódką i niekiedy przejaśnieniem pośrodku

14. Tinea corporis, leczenie, zapobieganie • Maści stosowane miejscowo – ketokonazol, mikonazol, klotrimazol, lamisil • W zaawansowanych przypadkach – leczenie ogólne, flukonazol • Postępowanie

15. Sarcoptes scabiei - świerzb

16. Leptospiroza • Mikroorganizm: Leptospira spp • Objawy u zwierząt – bezobjawowa lub słaby przyrost masy ciała, brak apetytu, poronienia, gorączka, biegunka • Objawy u ludzi – rzekomogrypowe (gorączka, dreszcze, bóle głowy, mięśni), niewydolność wątroby i nerek • Droga przenoszenia: oddechowa oraz kontakt bezpośredni ze zwierzętami ale także z ich wydalinami, moczem, poronionym płodem, zanieczyszczoną odchodami zwierząt wodą

17. Leptospiroza – leczeniePenicylina krystaliczna • Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: 15-20 mln jednostek dziennie w 4-6 dawkach podzielonych co 4-6 godzin przez 2 tygodnie • Zapalenie wsierdzia: 15-20 mlnjednostek co 4-6 godzin przez 4 tygodnie

18. Wścieklizna - definicja • Ostra choroba wirusowa zwierząt stałocieplnych, w tym także człowieka • Powoduje zmiany zapalne w mózgu • Objawy: upośledzenie świadomości, podniecenie nerwowe, agresywność, postępujące porażenia aż do porażenia oddechu • Prawie we wszystkich przypadkach kończy się zejściem śmiertelnym

19. Droga zakażenia człowieka • Ukąszenie przez zwierzę (w 90% przypadków przez psa) • Transplantacje narządów • Inhalacyjna (w jaskiniach, w których żyją zakażone nietoperze)

20. Źródło zakażenia • Zwierzę chore • Zwierzę w okresie wylęgania choroby • okres wylęgania wścieklizny u psów- od 14 do 90 dni • wirus pojawia się w ślinie na 3 do 7 dni przed wystąpieniem objawów

21. Podatność na wściekliznę • Największa – zwierzęta mięsożerne • Mniejsza - zwierzęta roślinożerne oraz człowiek

22. Podstawowe czynności po ugryzieniu - pozwolić aby krew przez jakiś czas swobodnie wypływała z rany - przemyć ranę wodą z mydłem - zdezynfekować ranę - nałożyć opatrunek - zgłosić się do lekarza

23. Standardy postępowania W każdym przypadku: Oczyszczenie rany przemycie wodą z mydłem Potrzeba immunoprofilaktyki czynnej ? Potrzeba immunoprofilaktyki czynno-biernej?

24. Profilaktyka poekspozycyjna wścieklizny Rozpoczęcie postępowania można odroczyć do czasu potwierdzenia wścieklizny u zwierzęcia, o ile zwierzę , które naraziło człowieka nie wykazywało objawów choroby podczas ekspozycji i o ile jest możliwa 15 dniowa obserwacja weterynaryjna – dotyczy wyłącznie psa lub kota

25. Poekspozycyjna profilaktyka wścieklizny 25

26. Poekspozycyjna profilaktyka wścieklizny

27. Poekspozycyjna profilaktyka wścieklizny

28. Poekspozycyjna profilaktyka wścieklizny schemat poekspozycyjny szczepienia: 0; 3; 7; 14; 30 dni profilaktyka bierna: surowica końska przeciw wściekliźnie 40 j.m./kg m.c. swoista immunoglobulina ludzka 20 j.m./kg m.c.

32. Wścieklizna w Polsce – rok 2006Przegl. Epidemiol 2008 • 7 225 osób zaszczepionych • 81 przypadków zachorowań wśród zwierząt • warmińsko-mazurskie 31 • podlaskie 14 • lubelskie 12 • podkarpackie 8 • wielkopolskie 6 • opolskie 4

33. W 2010 roku w Polsce nie zanotowano ani jednego przypadku wścieklizny u ludzi. Potrzeba szczepień ochronnych 7 497 osób

34. Epidemia wścieklizny na wyspie Bali

37. Zwierzęta przenoszące wściekliznę • Na całym świecie – pies • W Europie – dzikie lisy rude, wilki, drobne gryzonie • W Azji – wilk, lis, szakal • W Afryce – szakal, hiena • W Ameryce Północnej – szop, lis, skunks • W Ameryce Południowej i Środkowej – nietoperze ssące krew

38. Genotypy wirusa wścieklizny

39. Skuteczność profilaktyki poekspozycyjnej w zależności od genotypu wirusa wścieklizny

41. Objawy wścieklizny u psa Silne wychudzenie Rana po ukąszeniu Przekrwione błony śluzowe, ślinotok Zmiana zachowania: nadmierna ufność wobec ludzi lub nadmierna lękliwość, następnie agresja

42. Objawy wścieklizny u zwierząt • Postać cicha • dominują porażenia • Postać szałowa • stadium melancholii • stadium agresji • stadium porażeń

44. Objawy wścieklizny u ludzi

45. Leczenie wścieklizny

46. Skuteczność leczenia wścieklizny według Protokołu Milwaukee

47. Podsumowanie • Decyzję o podjęciu profilaktyki czynnej lub czynno-biernej uzależnimy od: • Stopnia uszkodzenia skóry człowieka • Miejsca pokąsania (twarz, palec, narządy płciowe) • Gatunku zwierzęcia (pies, kot, zwierzę dzikie) • Możliwości poddania psa lub kota 15 dniowej obserwacji • Występowania wścieklizny wśród zwierząt na danym terenie • Regionu świata, w którym doszło do pokąsania