tutin.rs Opština Tutin - resor poljoprivrede

1. nauk iz prirode http://www.tutin.rs Opština Tutin - resor poljoprivrede

2. Neophodnost strateškog planiranja razvoja agrara i povezanih grana u Opštini Tutin Definisati pitanja koja će se obrađivati studijama izvodljivosti Postićidogovor o najpoželjnijoj budućnosti i održivom razvoju http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

3. A G R A R • Opštinskeslužbezapoljoprivredu • Zemljoradničkezadruge • Javnaveterinarska • stanica„Tutin“ I S T O R I J A I N A S L E D S T V O TUTIN je prijatan, gostoljubiv grad dugetradicije, prepunmladosti i preduzimljivihljudi željnihnapretka http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

4. DNK OPŠTINE TUTIN NASLEDSTVO - KVALITET RAZNOVRSNOST - LOKALNE SPECIFIČNOSTI - POTENCIJAL ZA TURIZAM EKOLOŠKI OČUVANA SREDINA VELIKE PAŠNE POVRŠINE I KVALITETNI PAŠNJACI I LIVADE RAZVIJENA STOČARSKA PROIZVODNJA IZOBILJE SAMONIKLIH LEKOVITIH I AROMATIČNIH BILJNIH VRSTA PRISTUP - SINERGIJA ŽELJE - ODGOVORNOST EKONOMSKI SNAŽNA I BROJNA DIJASPORA http://www.tutin.rs Opština Tutin - resor poljoprivrede

5. PITANJA KOJA ĆE SE OBRAĐIVATI STUDIJAMA IZVODLJIVOSTI • Unapređenje postojećihi formiranjenovihpašnjaka • Unapređenje proizvodnje hranljivog, lekovitog i začinskog bilja, sa elementima tržišnog pristupa i marketinga • Razvoj voćarstva • Unapređenje stočarstva • Unapređenje pčelarstva • Razvoj lovnog i ribolovnog turizma • Razvoj etno-eko-agro turizma • Razvoj sveobuhvatnog sistema informisanja poljoprivrednih proizvođača http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

6. Broj stanovnika i domaćinstava u ispitanom regionu Izvor: Prvirezultatipopisaiz 2011. godine, RepubličkiZavodzaStatistiku (RZS) Gustina naseljenosti: 40.5 stanovnika/km2 Pozitivanprirodnipriraštaju RS tokom 2009. godine je zabeležen u 4 opštinegradaBeograda (Zemun, Palilula, Surčin, Čukarica), graduNovomSadu, opštiniSjenica, graduNovomPazaru i opštini Tutin. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

7. Starosna struktura stanovništva: dominantne starosne grupacije vezane isključivo za mlađe stanovništvo od 0 do 19 godina. Kontigent mlađeg stanovništva (10 do 29 godina starosti) u periodu od 1971 do 2002. godine se nije značajno povećao Starosne grupe (preko 60 godina) su se drastično uvećale Demografsko starenje populacije izraženo ! http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

8. Brojurbanogstanovništva 2.7 putaveći od brojaruralnogstanovništva(Popis 2002. godine)- depopulacijaseoskihsredinai porastbroja stanovnika u gradskimcentrima. 170 registrovanih preduzeća sa 1.001 preduzetnikomna opštini. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

9. Stopa nezaposlenosti 2009. godine: 48.52 % Izvor: http://www.siepa.gov.rs/files/pdf/Stope_nezaposlenosti_u_2009._godini.pdf Od ukupnepovršineopštinepoljoprivrednozemljištezauzima53.5%. Strukturapoljoprivrednogzemljišta:oranice i bašte12.1%, voćnjaci0.8%, livade33.2%, pašnjaci 53.9% http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

10. Korišćenapoljoprivredna, Privrednadruštva, zadruge, 2010. Izvor: Poljoprivreda, Opštine i regioni u RepubliciSrbiji, 2011 http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

11. Korišćenapoljoprivredna, Porodična, 2010 Izvor: Poljoprivreda, Opštine i regioni u RepubliciSrbiji, 2011 http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

12. Proizvodnjakrmnogbilja, 2010. Pošumljenepovršine i posečenadrvnamasa, 2010. Izvor: RSZ, Poljoprivreda, Opštine i regioni u RepubliciSrbiji, 2011 http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

13. Poljoprivrednagazdinstvapremalokaciji i površiniobradivogkorišćenogzemljištapremaukupnokorišćenojpovršinizemljišta http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

14. Broj goveda na teritoriji opštine Tutin statistički podaci o regionima (Jul2012. godine) • Izvor: Region - statističkipodaci, Opštine - statističkipodaci, bazapodatakaobeleženihgoveda u RepubliciSrbiji: • http://46.240.140.83:888/pls/aimcs_prod/f?p http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

15. Genetski potencijal Simentalske rase nije dovoljno iskorišćen -u određenim periodima godine deficit hraniva (leti usled suše i rano proleće kada su zalihe stočne hrane na izmaku). Većina proizvođača neproizvede dovoljne količine hrane za stoku za celu godinu, a preživari su veoma osetljivi na promene vrsta hraniva - zdravstveni i metaboličkiporemećaji negativnog uticaja na proizvodnost. Prema stočnom fondu nema dovoljno sve neophodne hrane. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

16. Osmisliti, implementirati i evaluirati projekat unapređenja proizvodnje savremenih krmnih kultura(stočni kelj, ozimi i jari stočni grašak, sudanska trava, krmni sirak), proizvodnju senaže i odabir hibrida kukuruza za proizvodnju silaže u ravničarskom delu opštine. senaža silaža stočni grašak http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

17. Proširenjematičnogzapata-štovećibrojgrla u evidenciji(matični i proizvodnizapati). Stvaranjevisokoproduktivnogjezgramatičnihkrava - rasadnikkvalitetnogpriplodnogmaterijala-prijavljivanjenajboljihgrlazabikovskemajke. Podsticati rad nakontroliproduktivnostikravau matičnomzapatu. Podsticatirad naselekcijskimsmotramakrava i junicagdeće se ocenjivatipojedinagrla i zapatisaciljem da se ustanovinjihovapriplodnavrednost, a pomogućstvuocenjivati i priplodnipodmladak. Ustanovitipoželjnekriterijumeproizvodnosti i standarderasenaovomterenu. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

18. Ocena eksterijera i priplodne vrednostigoveda i ovaca na izložbi u Leskovi 2008. godine • Održati kontinuitet po svaku cenu ! • Koordinirati rad sa osnovnim selekcijskim službama i • Glavnom odgajivačkom organizacijom - Institut za stočarstvo Beograd ! • Obezbediti vredne nagrade za vlasnike najbolje plasiranih grla ! • Podsticati takmičarski duh !

19. BRZ I SNAŽAN RAZVOJ BIOFARMING-a - korišćenje komparativnih prednosti i lokalnih obeležja teritorije Peštera - izdvajanje“čistih” - zaštićenihzonakojetrebarazvijati, gde bi se moglinapravitibrzipomaci, jersuljudipreduzimljivi i naklonjenipromenama. Regresiranje nabavke semena elitnih bikova. Uvođenje premija za postignute rezultate u proizvodnji - nagrade za proizvođače da budu odlasci na svetske i domaće poljoprivredne sajmove. Evidentiratii premiratirekordere u količini proizvedenih i predatih proizvoda, neprekidno kroz sve navedene mere podsticati takmičarski duh, koji se još održava u narodu na Pešteru. Celokupnu materiju detaljno obraditiPravilnicima, uz pomoć opštinskih stručnih službi. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

20. OČUVANJE GENETSKIH RESURSA (AUTOHTONE RASE GOVEDA) BUŠA Status: Ugrožena rasa Veličinapopulacije u Srbiji: 500-1000 primeraka u 2009. (izvorpodatka DAD-IS FAO) DOMAĆI BIVO Status: Ugrožena rasa Veličinapopulacije u Srbiji: 500-1000 primeraka u 2009. (izvorpodatka DAD-IS FAO)

21. Konkurisati kod glavne odgajivačke organizacije - Institut za stočarstvo u Beogradu za umatičenje i kontrolu većeg broja grla autohtonih rasa - genetski resursi. Rasa Bušaje zastupljenanateritorijiPešterasa 696 grla(13.07.2012. godine, bazapodataka o grlimagoveda u RS), a od tri matičneslužbesukonkurisalekod MPŠVT zasredstvazaselekcijske smotre grlaBuše, realizovane su smotre za 15 grla organizacije „Pešter genetik“ i 30 grla ZZ „Pljevljane“ iz Novog Pazara, a ZZ „Tutin“ je dobila odobrenje za umatičenje 14 grla, što ista nije realizovala tokom 2010. godine. Rasa domaćibivoje zastupljenanateritorijiPešterasa414 grla(13.07.2012., bazapodataka o grlimagoveda u RS), a od tri matičneslužbekoje sukonkurisalekod MPŠVT zasredstvazaumatičenjerealizovane su selekcijske smotre za 15 grla organizacije „Pešter genetik“ i 60 grla ZZ „Pljevljane“ iz Novog Pazara, a ZZ „Tutin“ je dobila odobrenje za umatičenje 20 grla, ali nije dostavila podatke niti realizovala selekcijske smotre na terenu tokom 2010. godine. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

22. Stočarstvo - ovčarstvo Pčelarstvo-brojpčelinjihdruštava Registrovanapoljoprivrednagazdinstva http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

23. Uposlednjem periodu raste broj grla krupne stoke usled podizanja novih prerađivačkih kapaciteta iz oblasti prerade mleka i mesa, kao i zbog savetodavne ifinansijske podrške međunarodnih donatorskih programa i domaćih subvencija MPŠVT. Usitnjenost poseda utiče na nisku akumulativnost stočarske proizvodnje -većina farmi broje ispod 10 krava i 50 grla ovaca. Otežan plasman proizvoda animalnog porekla zbog početka primene za nas još uvek nedostižnih standarda EU.

24. Livadska asocijacija Festuco-Agrostietum Floristički sastav: visoko ušečće lekovitih biljaka (32.5 %): Achillea millefolium Thymus serpylum,Sanguisorba minor, Hieracium pilosella, Filipendula hexapetala, Genista sagittalis, Centaurea jacea, Plantago lanceolata i druge. Achillea millefolium i Thymus serpylum su istovremeno i začinske biljke. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

25. AsocijacijaAgrostietum vulgaris - lekovitevrste 34.3 % Tri vrstezastupljeneu našojfarmakopeji: Achilleamillefolium, Viola tricolor i Taraxacumofficinale. Ostalelekovitevrste: Filipendulahexapetala, Stachysofficinalis, Galiumverum, Sanguisorbaminor, Rumexacetosella, Brunellavulgaris, Plantagolanceolata i Rumexacetosa. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

26. Na terenu je konstatovano prisustvo znatnih količina gljiva (Boletus edulis, Agaricus campester, Lactarius piperitus, Coprinus comatus, Amanita caesara, , Calocybe gambosa, Xerocomus badius, Canthaerellus cibarius, Macrolepiota procera, Craterellus corncopiciodles, Lactarius deliciosus, Suillus bovinus -velika mogućnost eksploatacije, prerade i plasmana istih, na domaće i na ino tržište. Na širem području postoje brojni žbunovi leske (Corylus avellana), divlje ruže (Rosa canina), kupine (Rubus fruticosus), ostruge (Rubus caesius), maline (Rubus idaeus), kleke (Juniperus communis), drena (Cornus mas), zove (Sambucus nigra) - izuzetan potencijal vitaminski i nutricionističkikvalitetnih plodova, čiji otkup i prerada bi bili od izuzetnog značaja za čitavu teritoriju. Postoje veće količine borovnice (Vaccinium myrtillus) i šumske jagode (Fragaria vesca). http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

27. Ekološki problem: velika deponija (bez dozvole za rad) na Golom brdu, između Novog Pazara i Tutina, na putu prema Ribariću (1.050 mnv). Polovinom Jula 2012. eksplozija na deponiji je izazvala požar- saniranje ogroman trošak. Ne sme biti ni „mini“ deponija ! http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

28. Nekontrolisana stočarska proizvodnja na mini farmama u intenzivnije naseljenim delovima opštineima štetne efekte na životnu sredinu: neregulisano aerozagađenje sa prostora za izđubravanje; nekontrolisana proizvodnja, kvalitet i upotreba organskih đubriva; nedostaju odgovarajući bazeni za prihvat i sazrevanje đubriva; neregulisane otpadne vode i nedefinisan postupak sa uginulim životinjama Nabrojane probleme poljoprivredni proizvođači ne mogu samostalno da reše- nedostatak znanja ifinansijskih sredstava

29. EDUKACIJA I STIMULISANJE FARMERA ZA PRIMENU DOBRE POLJOPRIVREDNE PRAKSE (GLOBAL GAP), DOBRE PROIZVOĐAČKE PRAKSE (GMP) I DOBRE HIGIJENSKE PRAKSE (GHP) OSNOVA ZA SERTIFIKACIJU GAZDINSTAVA

30. Poljoprivrednekulture- planinskažita(ječam, ovas). Povrće:najviše segajikrompir Voće:jabuka i šljiva. 87% od ukupnihpoljoprivrednihpovršinačinelivade i pašnjaci -razvojstočarstvaprioritetu razvojupoljoprivrede.  U strukturiukupnogpoljoprivrednogstanovništva, 52.7% činiaktivnostanovništvokoje se bavinekim od zanimanja u poljoprivrednojdelatnosti. Od 4.245 aktivnogpoljoprivrednogstanovništva97%čineindividualnipoljoprivrednici. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

31. http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

32. Prepoznatljivo i nezaboravno ! http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

33. JEZERO RIBARIĆE - „SANDŽAČKO MORE“

34. ETNO-SELO I EKO-AGRO TURIZAM PRIMER DOBPRE PRAKSE IZ OKRUŽENJA: www.slovenia.info 1. The Official Travel Guide by Slovenian Tourist Board http://aboutourism.wordpress.com/2012/05/28/developing-a-social-media-strategy-for-tourism-destinations/ 2. Developing a Social Media Strategy for Tourism Destinations - Slovenia In 2011, TEAM Tourism Consulting prepared the ‘Slovenia Social Media Marketing Strategy for 2012’ for the Slovenian Tourist Board (STB). http://www.tutin.rsOpština Tutin - resor poljoprivrede

35. DYNAMIC DINARIC PROJECT KICKS OFF Posted on: 19thMarch 2012 Could the Western Balkans become the Costa Rica of Europe? After all, Costa Rica is considered by many to be one of the most successful examples of sustainable tourism. Could the protected areas in this region do the same in Europe for visitors to enjoy the rich biodiversity without the need for long flights? Some participants at the Belgrade kick-off meeting of an exciting new project for EUROPARC Consulting certainly thought so. The string of natural jewels known as the Dinaric Arc Parks stretches through Albania, Bosnia & Herzegovina, Croatia, Kosovo under UNSCR 1244, Macedonia, Montenegro, Serbia and Slovenia. Representatives of project leader WWF MedPO, project funder Norway, EUROPARC Consulting and all the countries involved met in Belgrade for the lively and productive meeting (12 - 14 March). The project brings much-needed investment to nature conservation in the region, as well as enhancing collaboration between the countries through regional and transboundary cooperation. The aim, said project leader Leon Kebe of WWF MedPO, is “a vibrant regional collaboration network by 2015”. Based on a thorough ecological gap analysis by WWF, the project will use and build local capacity to develop a vision, brand, and internal and external communications. A key part of the project will be the development of sustainable tourism in all the partner countries. No less than ten protected areas will be chosen to work towards and achieve the European Charter for Sustainable Tourism. The Charter is a carefully assessed process by which protected areas analyze and improve their sustainable tourism “offer”, ending with the award of prestigious Charter status.WilfFenten of EUROPARC Consulting said: “It’s incredibly exciting to work with all the protected areas in the Dinaric Arc region, to welcome within the next few months at least ten new parks to the EUROPARC family, and to know that we will be working with them and their peers over the next three years to develop sustainable tourism which will protect and enhance this wonderful area and its biodiversity.” http://www.europarc-consulting.org/news-udate-and-recent-work/3 UKLJUČITI SE !!!

36. Lovačkoudruženje "Jelen" izTutina:274 aktivnačlana, gazdujelovištem "Vidrenjak" ukupnepovršine 53.540 ha, sa lovnom površinom od 46.607 ha. Stalnogajenevrstedivljači:srna, divljasvinja, zec, fazan,poljskajarebica i jarebicakamenjarka. Lovišteu funkcijiimalovneobjekte: 5 čekanadrvetu, 5 hranilištazakrupnudivljač, 5 hranilištazasitnudivljač i 15solišta. Stručnaslužba: upravniklovištaipomaže 45 lovočuvara -volontera u lovačkimsekcijama. LOVNI TURIZAM NIJE RAZVIJEN, RESURSI POSTOJE, TREBA IH KORISTITI ! LSS

37. IZUZETNO VELIKA KONCENTRACIJA ATRAKTIVNIH TURISTIČKIH MOTIVA: Jedinstvenprirodniambijent(nadmorskavisina, oblicireljefa, nezagađenasredina i klimatskiuslovi): karakterističneklisure, kanjoni, pećine sakrečnjačkimodsecima, Pešterskavisoravan, morfološkikompleksna i atraktivnadolinaIbra, veštačkojezero "Gazivode", planinskopodručje Mojstira, savisokomplaninskompovrši Ponor(prosečne nadmorskevisine 1.400-1.600 m) i prirodnimrezervatima; Izuzetnepredispozicijezarazvojlovai ribolova(3 lovišta); Jedinstvenbiljni i zivotinjskisvet(bor, molika i krivulja, kunazlatica, kunabjelica i Velikitetreb); Bogato-kulturno-istorijskonasleđe:arheološkilokalitet "Gluhavica„, najstarije Džamije(Gradac, Melaje i Morani), atraktivnisrednjevekovnipećinskimanastir "CrnaReka".

38. Pešter i okolni regioni imaju snažne turističke resurse, izuzetno pogodneza razvoj eko-turizma - geodiverzitet, biodiverzitet i antropogeno nasleđe u značajnoj meri očuvani. Turističko vrednovanjei pripremanje za turističku ponudu podrazumeva infrastrukturno opremanje turističkih objekata kojineće ugroziti ili bitnije umanjiti prirodni ambijent. Turističke aktivnosti realizovati tokom cele godine, ograničenog obima, uz uvažavanje međunarodnih kriterijuma o zaštiti životne sredine.

39. Razvijati kulturne sadržaje preko programa eko-agro turizma Omogućiti najpovoljnijekreditne linije za pilot-domaćinstva (ogledno-ugledna), i privremeno ih osloboditi plaćanja poreza. Raspisati javni Konkurs za finansiranje pilotdomaćinstva, i formirati Komisiju od stručnjaka koji će izvršitiprocenu uslova i odabrati domaćinstva koje će se finansirati (kreditirati). Kada zaživi nekoliko takvih domaćinstava, materijalnu podršku treba potražiti u kontaktu sa vladinim i nevladinim organizacijama, dijasporom, privatnim investitorima iz zemlje i inostranstva, za razvoj ruralnog sektora. Ovakva domaćinstva pružajuugostiteljske usluge - ishrana sopstvenim proizvodima - autohtonim specijalitetima, naročito iz dijapazona bio-hrane, uz prigodne sadržaje (muzičke i folklorne, scenske, izložbene), kao i usluge smeštaja turista.

40. Kao potencijalnaturističkadestinacija, ovakvamestamorajuodavatiutisakprijatnosti i domaćeatmosfere, kako bi postala i sastajalištalokalnogstanovništva i ljudisaregiona. Svaovakvadomaćinstvatrebapredstavitiputemkatalogakojićesadržatilokacije, izgled i namenu/specijalnostidomaćinstava. Ovesadržajeobaveznouneti u turističkevodičegrada, ivršitikontinuiranopromocijuidejeeko-agro turizmaelektronskimmedijima(specijalizovaneemisijezaturizam, poljoprivredu, selo). Štampaznačajan promoter navedeneideje.

41. Sistem informisanja famera: Na daljinu, putem SMS-a - otvaranje Call Centra za formiranje mreže obaveštavanja između proizvođača, prerađivača i potrošača - korišćenje interneta na niskom nivou – RAZVIJATI !!! Kombinovana upotreba digitalnih i tradicionalnih medija u svrhu promocije i osnaživanja granskog udruživanja poljoprivrednih proizvođača.

42. Само Вас посматрам, нисам видела пажљивије људе !

43. Znate Vi koliko je sati! http://www.tutin.rs Opština Tutin - resor poljoprivrede