350 likes | 732 Vues
SOCIAAL ZEKERHEIDSRECHT. Hoofdstuk 1 Inleiding tot de sociale zekerheid. 1.1. Historische & ideologische achtergrond * * Bron : Brochure “Sociale Zekerheid. Alles wat je altijd al wilde weten.”- FOD SZ, januari 2013. Historisch: Eerste industriële revolutie – kapitalisme
E N D
Hoofdstuk 1Inleiding tot de sociale zekerheid Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.1. Historische & ideologische achtergrond**Bron: Brochure “Sociale Zekerheid. Alles wat je altijd al wilde weten.”- FOD SZ, januari 2013 • Historisch: • Eerste industriële revolutie – kapitalisme • Armoede → samenlevingsprobleem →Oprichting ‘burgerlijke godshuizen’ en ‘burelen voor weldadigheid’ • Nieuwe risico’s →Oprichting ‘maatschappijen voor onderlinge bijstand’→omvorming naar mutualiteiten • Kinderbijslagkassen • Crisis→nationale stakingen (1886): overheidsinterventie ! • Subsidiëring van mutualiteiten • Verzekering blijft op vrijwillige basis • Eerste verplichte verzekering: arbeidsongevallenverzekering (1903) Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.1. Historische & ideologische achtergrond • Historisch (vervolg): • Interbellum: uitbreiding verplichte verzekeringen: • Rust- en overlevingspensioen • Beroepsziekten • Gezinsbijslag • Betaald verlof (nu: jaarlijkse vakantie) • Zelfstandigen: enkel gezinsbijslag • Eerste wet moo gewaarborgd inkomen voor gehandicapten • Tijdens WO II: sociaal pact: • Sociale vrede • solidariteitsgedachte Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.1. Historische & ideologische achtergrond • Historisch (vervolg): • Naoorlogse periode: sterke evolutie SZ-systeem: • 1967: sociaal statuut van zelfstandigen • Inbreng van de overheid nam toe • Evolutie van een gewone verzekering tegen sociale risico’s naar een waarborg voor bestaanszekerheid • Economische crisis (‘70): • inkomsten verhogen – sociale uitkeringen verlagen • Einde 20ste eeuw: • WGbijdragen worden verlaagd en vervangen door alternatieve financieringsbronnen Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.1. Historische & ideologische achtergrond • Ideologisch: • Bismarck (Duitsland): • Duitse kanselier – einde 19de eeuw • Financiering SZ door WG & WN en staatsbijdrage vr pensioenen • Uitkeringen aan loon verbonden → solidariteit onder de werkenden Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.1. Historische & ideologische achtergrond • Ideologisch (vervolg): • Lord Beveridge (Verenigd Koninkrijk): • eerste helft 20ste eeuw • Totale bevolking recht op bestaanszekerheid: ongeacht type tewerkstelling: eenzelfde forfaitaire uitkering • Belgisch systeem: kenmerken van beide: • Pensioenen obv betaalde bijdragen (Bi) • Iedereen recht op terugbetaling ziekenhuiskosten (Be) • Regeling van sociale bijstand (Be) Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.2. Wat is sociale zekerheid ? • Traditioneel 7 takken • + « sociale bijstand » of de « residuaire regelingen » • Sociale risico’s: • Inkomen vermindert • Uitgaven stijgen Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.3. Kenmerken • Solidariteitsprincipe • Verplicht karakter Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.4. Stelsels van sociale zekerheid • Stelsel van de loontrekkenden • Stelsel van de zelfstandigen • Stelsel van de ambtenaren Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.5. Structuur van de RSZ Begrippen: brutoloon, nettoloon en totale loonkost Werkgeversbijdragen S.Z.-bijdragen Totale loonkost Werknemersbijdragen Bedrijfsvoorheffing Brutoloon Nettoloon Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2 Sociaal Recht in Essentie - Deel 3 Hoofdstuk 1 Inleiding tot de sociale zekerheid 11
1.5. Structuur van de RSZ Werknemers Overheid Werkgevers RSZ RIZIV RVA RKW RJV FBZ FAO Arbeids-ongeval-lenver-zeker-aars RVP Zieken-fondsen Vakantie-kassen Vakbonden of HVW Kinderbijslag-fondsen Zieken Slachtoffers Gepensioneerden en langstlevende echtgenoten Zieken Werklozen Gezinnen Arbeiders Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2 Sociaal Recht in Essentie - Deel 3 Hoofdstuk 1 Inleiding tot de sociale zekerheid 12
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Basiswetgeving: • wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders (RSZ-wet) • wet van 29 juni 1981 houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers • Een aantal bijhorende uitvoeringsbesluiten, o.a. het KB van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1967 (RSZ-uitvoeringsbesluit) Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Algemeen: openbare orde ! • Territoriaal: • werknemer die in België werkt: • Van wie de WG in België gevestigd is • Van wie de WG in buitenland gevestigd is, maar in België een exploitatiezetel heeft waarvan de WN afhangt. (nationaliteit van geen belang) • Veel afwijkingen Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Territoriaal: • Werknemer die tewerkgesteld is in één of meer lidstaten van de Europese Unie: • Verordening 883/2004: regelt de onderlinge coördinatie van de sz-stelsels van de landen van de EU • Beginsel van gelijke behandeling: personen die in een lidstaat wonen waarvan zij niet de nationaliteit hebben, hebben toch dezelfde rechten en plichten als onderdanen van die lidstaat • Beginsel van samenvoeging van tijdsvakken Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Territoriaal: • Voornaamste bepalingen uit verordening 883/04: • Wetgeving van het land waar het werk in loondienst wordt verricht is van toepassing • Bij een tijdelijke detachering ≤24 maanden: wetgeving van het land waar WN normaal tewerkgesteld is • Gelijktijdige twstelling in ≠ landen voor 1 WG: wetgeving van het land waar WN woont, op vw dat hij een substantieel deel van activiteiten in het woonland uitoefent (≥25%) Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Territoriaal: • Voornaamste bepalingen uit verordening 883/04: • In geval van Twstelling bij ≠ WG in ≠ landen: wetgeving van het woonland van de WN • Idem voor WN uit sector van internationaal vervoer • Iemand met activiteit als zelfstandige én als WN= szregeling van de lidstaat waar hij zijn activiteit als WN uitoefent • Bilaterale verdragen Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Personeel: principe: op WN & WG die verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst • Zeelieden: eigen regeling ! • Gelijkstellingen: vb. studenten, … • Uitbreidingen: vb. kunstenaars, onthaalouders, … • Beperkingen: vb. leerlingen, betaalde sportbeoefenaars, … • Uitsluitingen: vb. vrijwillige brandweerlieden, … 19 Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.6. De onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers • Basis waarop bijdragen worden geïnd, verschilt naargelang het gaat om : • Een arbeider: brutoloon + 8% (= enkel vakantiegeld) • Bedienden: brutoloon • Begrip loon: • Geld of elk in geld waardeerbaar voordeel • Dat de WG aan zijn WM toekent • Als tegenprestatie van arbeid krachtens een AOV • Alsook datgene waarop de WM recht heeft ingevolge de dienstbetrekking Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.7. Financiering van de sociale zekerheid • Loontrekkenden: • Werkgevers (globale + bijzondere bijdragen) en werknemers (enkel globale bijdrage = 13,07%) • Tussenkomst van de staat • Vermindering van sociale bijdragen: • Structurele vermindering • Doelgroepverminderingen: • Eerste aanwervingen • Langdurig werklozen – plan activa • Oudere werknemers • Jonge werknemers (19- 26 -activa start - 30 & laag loon) • Collectieve arbeidsduurvermindering & 4-dagenweek) • Herstructurering • mentors Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.8. Verplichtingen van de werkgever • Inschrijving • DmfA-kwartaalaangifte • Limosa-aangifte • Betaling van de bijdragen • sancties Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.9. Kruispuntbank van de sociale zekerheid Elektronisch netwerk, uitgebouwd tussen de verschillende instellingen van de sociale zekerheid ≠ databank 1 enkele identificatiesleutel per persoon: INSZ-nummer Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
1.9. Kruispuntbank van de sociale zekerheid Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
= wet die een aantal belangrijke principes groepeert ivm rechten en plichten van de bevolking in contact met de SZ-instellingen Doel: bevolking beschermen door een geheel van regels waaraan instellingen zich moeten houden O.a.: informeren, verplichting tot uitkeren, snel antwoord geven, vermelden beroepsmogelijkheden, ... 1.10. Handvest van de sociaal verzekerde Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
= uitbouw van de dienstverlening van de overheden met maximaal gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën Voordelen Via drie kanalen: DIMONA ASR DmfA 1.10. E-government Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2
Nuttige websites www.rsz.be www.rsvz.be www.socialsecurity.be www. aandeslag.be www.belgium.be www.dosz-ossom.fgov.be www.limosa.be Academiejaar 2013-2014 Sociaal Recht 2