Brio-colloquium – 11 december 2009 Samenleven in een transculturele hoofdstad

1. Brio-colloquium – 11 december 2009 Samenleven in een transculturele hoofdstad OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in het Brussels Gewest Truus ROESEMS en Peter VERDUYCKT Observatorium voor Gezondheid en Welzijn www.observatbru.be

2. Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in Brussel Vraagstelling • Balans van het gevoerde beleid • Uitdagingen voor de toekomst Welzijns- en gezondheidsbeleid • transversale thema’s • iedere overheid is bevoegd

3. Bron: T. Lahaye, Cocof 2009

4. Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in Brussel Deze uiteenzetting • Geen les in de bevoegdheidsverdelingen • Geen analyse van het beleid van alle bevoegde overheden • Wel een visie op het welzijns- en gezondheidsbeleid vanuit de werkzaamheden van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Inhoud • Situering van het Observatorium en de GGC • Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid • Expertise in de richting van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak • Pistes voor de toekomst

5. Gezondheid en bijstand aan personen *Bicommunautaire privé-instellingen en openbare diensten die per definitie tweetalig zijn *Maatregelen die rechtstreeks op personen toepasselijk zijn Coordinatie Brussels gezondheids- en armoedebeleid Bv. Overlegcomité thuislozenbeleid 1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) • Persoonsgebonden aangelegenheden die • niet tot een bepaalde gemeenschap behoren • Coördinatie tussen gemeenschappen • in tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad

6. 1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Opdracht Informatie verzamelen, analyseren en verspreiden in functie van de uitbouw van een gecoördineerd gezondheids- en armoedebeleid op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. → beleidsondersteunende functie Grondgebied = bevolking die er verblijft, actoren die er werken, fysische, economische en sociale omgeving

7. Actoren op het werk- veld Weten- schappers Observatorium Beleid 1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie

8. 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid » Bron: Rijksregister 2008

9. 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid »

10. 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid ArmoederisicogrensAlleenstaande€ 878Alleenstaande met 2 kinderen€ 1 142Koppel met 2 kinderen€ 1 845 ArmoederisicopercentageVolledige bevolking16,3 - 40,1 %Actieve leeftijd22,0 - 27,3 %Werklozen40,8 - 50,0 %

11. Subjectieve gezondheid (gestandaardiseerdvoor leeftijden geslacht) Gestandaardiseerde index Brussels Gewest: 1,00 Bron: Welzijns- en Gezondheidsatlas , 2006

12. 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid De noden van de bevolking nemen toe • De bevolking groeit, verjongt, kleurt • Steeds nieuwe instroom van kwetsbare groepen • Brussel creërt veel rijkdom, maar ’huisvest’ veel armen • Grote sociale ongelijkheid binnen het Brussels gewest Nood aan gecoördineerde en geïntegreerde aanpak • Samenwerking vele bevoegde overheden • vanuit welke beleidsvisie? • Samenwerking werkveld en politiek • binnen welke kaders? • Welk Brussels beleid binnen Vlaamse, Belgische, Europese, mondiale context?

13. 3. Expertise in de richting van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak Welzijn & Gezondheid • Observatorium voor Gezondheid en Welzijn • Centrum voor maatschappelijke documentatie en coördinatie (CMDC-CDCS) • Atlas thuiswonen na je 65ste • … Gezondheid • Gezondheidsindicatoren • Brussel Gezond Stadsgewest • … Welzijn • Armoederapporten • La strada – Steunpunt thuislozenzorg Brussel • …

14. 3. Expertise : Brussel Gezond Stadsgewest “Participatie van bewoners”-“Transversaal”-“strikt bottom-up”-”lokale projecten”-”laboratorium” -> Gezonde steden netwerk WGO -> brede invulling van gezondheid -> gesubsidieerd door VGC, GGC, COCOF én gewest -> 2 projectoproepen: 8 lokale projecten met bewoners (bv educatieve tuin, vorming van bewoners, internationale uitwisseling, …) -> Technisch comité: Logo, CLPS, BIM, Question Santé, administratie COCOF, gewestelijke plandienst, Observatorium, bewoners, ... afhankelijk van lokale projecten bijkomende partners in TC -> Healthy Urban Plan: “bewegen” -> vanuit ervaringen in lokale projecten voorstellen doen die opgenomen kunnen worden in gewestelijke beleidsinstrumenten (vb GEWOP) Moeilijkheden: geen gedeelde prioritaire doelstellingen –> alles vertrekt van lokale behoeften en vragen => opbrengsten voor subsidiegevers niet evident (eindeloze strijd voor overleving)

15. 3. Expertise :coördinatie van het armoedebeleid • Ordonnantie 20.07.2006 « betreffende het opstellen van het armoederapport van het BHG » • Welzijnsbarometer • Thematisch rapport • Gekruiste blikken • Brussels actieplan armoedebestrijding • Synthese van de rondetafel • Coördinatie door GGC

16. 3. Expertise :coördinatie van het armoedebeleid • Protocol tussen de Gewest en Gemeenschapscommissies (04-09) • Verenigd College GGC overleg- en coördinatieorgaan tussen beide gemeenschappen • Ontwikkeling van inclusief, globaal en gecoördineerd beleid • Permanente interkabinettenwerkgroep met vertegenwoordigers van alle leden van de Brusselse Regering en van de drie gemeenschapscomissies

17. 3. Expertise :coördinatie van het armoedebeleid • Inhoud • Gedetailleerd overzicht van acties in 07-08 met als doel bestrijden van armoede • Databank: fiches met gedetailleerde beschrijving van acties (waaronder ingezette financiële middelen) • Synthese: categorisering van de acties volgens thema

18. 3. Expertise :coördinatie van het armoedebeleid • Onevenwichten en onvolledigheden • Ontbreken van geïntegreerd beleidsplan: wat is armoede? Armoedebestrijding? • « Gewicht » van de fiches • Acties van Communauté française, Vlaamse Gemeenschap, Federale Overheid, gemeenten en OCMW’s ontbreken • Ongelijke bevoegdheden COCOF/VGC

19. 4. Pistes voor de toekomst Op zoek naar beleidskaders: • Welke beleidsondersteuning? • Bottum up – top down • Bv. Project Reductie van sociale gezondheidskloof • Analyse noden versus aanbod • Bv. Brussel sociaal online • Bv. Actieplan armoedebestrijding 2010 • Welke impact is mogelijk vanuit Brussels beleid? Aanzetten voor gecoördineerd en geintegreerd beleid in beleidsverklaringen

20. 4. Pistes voor de toekomst:Project Koning Boudewijnstichting “Reductie van de sociale gezondheidskloof”-“Ondersteuning van lokale good practices” • Observatorium voor KBS evidente partner (GGC; Gezondheid én Welzijn; goede naam in werkveld) • Kwalitatieve evaluatie van enkele lokale praktijken (effecten, hindernissen, ondersteuningsnoden, beperkingen,...) • Ontwikkeling van een instrument voor de bevordering van de kwaliteit v projecten • Oprichting gewestelijke ondersteuningsstructuur (voorlopig Logo, CLPS, BGS, Obs) • Projectoproep door KBS in 2010 • Elk gewest eigen aanpak + uitwisseling • Bottom-up + Top-down Moeilijkheden: doelstellingen KBS lopen niet altijd gelijk met lokale doelstellingen/praktijken Uitdaging: gemeenschappelijke ondersteuning en samenwerking zonder bestaande werkingen te bedreigen

21. 4. Pistes voor de toekomst:Beleidsverklaringen 2009 - 2014 Gewest en COCOF: • Strijd tegen dualisering en armoede VGC: “constructief meewerken aan de uitwerking van een gecoördineerd Brussels armoedebeleid, in nauwe samenwerking met de betrokkenen, hun verenigingen en de overheden”

22. 4. Pistes voor de toekomst:Beleidsverklaringen 2009 - 2014 Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie: • Beleid inzake armoedebestrijding rond 3 actielijnen: • Uitwerken van een geïntegreerd plan ter bestrijding van armoede • Communicatie en informeren van de betrokken sectoren en doelgroepen • Het verzamelen van informatie • Strijd tegen dakloosheid • Strijd tegen schuldenoverlast • Aanpakken van sociale gezondheidsongelijkheden

23. 4. Pistes voor de toekomst:Beleidsverklaringen 2009 - 2014 Interministeriële conferenties welzijn en gezondheid: • Armoedebestrijding • Kinderen en jongeren • Bijstand en verzorging van bejaarde personen