Planowanie i organizacja zajęć wychowania fizycznego „do wyboru przez ucznia”

1. Planowanie i organizacja zajęć wychowania fizycznego „do wyboru przez ucznia” Ewa Czerska Bydgoszcz, kwiecień 2009

2. Istota zmian w wychowaniu fizycznym (1) • Dlaczego szkolne wychowanie fizyczne nie spełnia oczekiwań uczniów ? • jak wykazały prowadzone w wielu krajach europejskich badania, proponowane uczniom na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych w szkole formy aktywności ruchowej są mniej atrakcyjne niż pozaszkolne lub oglądane w mediach • w szkole o wyborze treści lekcji decyduje nauczyciel, a nie uczeń • uczeń, nie mając wyboru pomiędzy różnymi formami aktywnościruchowej, odrzuca całą ofertę programową szkoły, określając jąjakonudną

3. Istota zmian w wychowaniu fizycznym (2) • „Człowiek jest osobą, to znaczy między innymi naturą zindywidualizowaną. Nie ma i nie może być dwóch identycznych jednostek ludzkich, każda jest sobą, żadna nie jest sobą i jednocześnie kimś innym i żadna, będąc w najbardziej pierwotnym znaczeniu sobą, nie może się stać kimś innym” (Tischner) • „Największą siłą napędową rozwoju człowieka jest niezawisła motywacja wewnętrzna wyrastająca z poczucia odpowiedzialności za siebie” (Mounier)

4. Model organizacji wychowania fizycznego Strategia mieszana Strategia wymuszania Strategia oferowania Zajęcia w systemie klasowo-lekcyjnym:II etap – 2 godz.III etap – 2 godz.IV etap – 1 godz. Zajęcia do wyboru przez ucznia w grupach międzyoddziałowych lub międzyklasowych: II etap – 2 godz. III etap – 2 godz.IV etap – 2 godz. Edukacja zdrowotna: III etap – ok. 30 godz. (jeden semestr) IV etap – ok. 30 godz. (jeden semestr) Sprzyja kształtowaniu postaw bierno-przystosowawczych Sprzyja kształtowaniu postaw aktywnych, samodzielnych, świadomych

5. Cele zajęć do wyboru (1) Cel główny: Spełnienie oczekiwań uczniów wobec szkolnego wychowania fizycznego poprzez umożliwienie im pogłębienia wiedzy i ukształtowania umiejętności w obszarach, którymi są szczególnie zainteresowani oraz które są dla nich dostępne ze względu na poziom sprawności i wydolności organizmu.

6. Cele zajęć do wyboru (2) Cele szczegółowe: • ukazanie walorów rekreacyjnych i zdrowotnych różnych form aktywności ruchowej • umożliwienie dokonywania samodzielnych wyborów i podejmowania odpowiedzialności za nie • wybór sportu „całego życia” przez uczniów o niskich i przeciętnych parametrach sprawności oraz rozwijanie kunsztu sportowego przez uczniów o szczególnych uzdolnieniach i predyspozycjach do uprawiania konkretnej dyscypliny • wdrożenie do współuczestnictwa w organizacji własnego procesu nauczania-uczenia się oraz do współpracy ze środowiskiem rówieśniczym i rodzinnym w upowszechnianiu zdrowego stylu życia • eksponowanie osiągnięć ucznia – stwarzanie sytuacji dostarczających radości i satysfakcji z aktywności ruchowej

7. Treści zajęć do wyboru • ćwiczenia kształtujące i rozwijające predyspozycje sprawnościowe konieczne do uprawiania danej formy ruchu • ćwiczenia elementów techniki i taktyki danej formy ruchu • ćwiczenia oddechowe, rozluźniające i kompensacyjno-korekcyjne po intensywnym wysiłku • ćwiczenia relaksacyjne przeciwdziałające zmęczeniu i znużeniu • ćwiczenia i zadania związane z samodzielną organizacją danej formy ruchu • ćwiczenia i zadania z zakresu samokontroli i samooceny wiedzy, sprawności i umiejętności

8. Tworzenie oferty zajęć do wyboru (1) • Diagnoza: • potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów • tradycji sportowych szkoły i środowiska • warunków terenowych najbliższej okolicy • bazy sportowej szkoły i środowiska • kwalifikacji nauczycieli • liczby grup (przysługujących godzin)

9. Tworzenie oferty zajęć do wyboru (2) • Informacje w ofercie dla ucznia: • rodzaj zajęć do wyboru w ramach poszczególnych profili • czasokres wyboru zajęć • sposób podziału na grupy • miejsce odbywania zajęć • czas trwania i termin odbywania zajęć • nazwisko nauczyciela prowadzącego

10. Profile zajęć do wyboru

11. Czasokres wyboru zajęć • semestralny • roczny • obowiązkowa zmiana w każdym roku szkolnym • możliwość powtarzania w kolejnych latach • obowiązkowa kontynuacja przez cały etap edukacji • obowiązkowa kontynuacja przez minimum dwa lata

12. Sposoby podziału na grupy (1) • Ze względu na poziom klas: • osobne grupy dla klas pierwszych (czwartych), drugich (piątych) i trzecich (szóstych) – grupy międzyoddziałowe • – ta sama propozycja zajęć dla wszystkich poziomów klas • – inna propozycja zajęć dla każdego poziomu klas • – w każdej klasie programowo wyższej część zajęć w ofercie jest powtarzana, a część jest nową propozycją zajęć • grupy mieszane – międzyklasowe (w każdej grupie mogą znajdować się uczniowie z różnych poziomów klas) • grupy międzyklasowe dla dwóch poziomów klas i grupy międzyoddziałowe dla jednego poziomu klas (konieczność w III i IV etapie)

13. Sposoby podziału na grupy (2) • Ze względu na poziom umiejętności z danej formy aktywności ruchowej: • grupy początkujące • grupy średniozaawansowane • grupy zaawansowane • Ze względu na płeć: • grupy dziewcząt • grupy chłopców • grupy koedukacyjne • Uwaga! • sposób podziału na grupy uzależniony jest głównie od profilu zajęć do wyboru i specyfiki danej formy aktywności ruchowej • mogą funkcjonować jednocześnie różne warianty podziału na grupy nawet w obrębie jednego profilu zajęć do wyboru

14. Miejsce odbywania zajęć • obiekty sportowe szkoły (sala gimnastyczna, siłownia, boisko szkolne, pływalnia, inne obiekty specjalistyczne) • obiekty sportowe środowiska (okoliczne szkoły, kluby sportowe, TKKF-y, OSiR-y, domy kultury, centra zajęć pozaszkolnych) • teren naturalny (w najbliższej okolicy szkoły, w regionie)

15. Czas i termin zajęć Czas trwania zajęć: • zajęcia 2-godzinne (raz w tygodniu) • zajęcia 4-godzinne (co drugi tydzień) • zajęcia 6-godzinne (co trzy tygodnie) • zajęcia 8-godzinne (co cztery tygodnie) • zajęcia o zmiennym czasie trwania (2-8 godz.) Termin odbywania zajęć: • od poniedziałku do piątku • w soboty

16. Procedura wdrażania oferty (1) • Zatwierdzenie oferty zajęć do wyboru przez dyrektora szkoły, w uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną, radę szkoły lub radę rodziców • Rozpropagowanie oferty wśród uczniów i rodziców(kwiecień) • Przygotowanie kart deklaracji wyboru(kwiecień) • indywidualne deklaracje wyboru • klasowe listy z miejscem na indywidualny wybór dla każdego ucznia • listy zgłoszeń na każdy rodzaj zajęć • Uwaga!Każdy uczeń ma obowiązek zadeklarowania wyboru dwóch rodzajów zajęć – głównego, na który chciałby uczęszczać i rezerwowego, gdyby nie dostał się na ten wybrany • Ogłoszenie sposobu i terminu składania przez ucznia deklaracji wyboru zajęć (maj)

17. Procedura wdrażania oferty (2) • Zebranie deklaracji od uczniówklas III-V (II etap edukacji)lub od uczniów klas I-II (III i IV etap edukacji)(maj - początek czerwca) • Zebranie deklaracji od kandydatów do szkoły (III i IV etap edukacji) • w dniu składania dokumentów do szkoły • w dniu ogłoszenia naboru do szkoły • w dniu rozpoczęcia roku szkolnego • Podział uczniów na grupy (czerwiec lub lipiec - sierpień) • Wywieszenie informacji dla uczniów o przydziale do grup (najpóźniej do dnia 1 września) • listy wszystkich grup zajęć do wyboru • listy klas z naniesionym przydziałem uczniów do grup oraz wykaz wszystkich grup zajęć do wyboru • Przekazanie informacji wychowawcom klas o przydziale uczniów do poszczególnych grup ćwiczebnych

18. Dokumentowanie zajęć do wyboru Dziennik zajęć pozalekcyjnych z następującym zapisami: • lista uczniów z nazwiskiem, imieniem i klasą (w porządku alfabetycznym) • plan pracy (wynikowy) dla danej grupy • tematy przeprowadzonych zajęć • obecność uczniów na zajęciach • oceny z obszarów oceniania wytyczonych w PSO obowiązujących na zajęciach do wyboru Uwaga! W przypadku zajęć prowadzonych poza terenem szkoły, dodatkowo: • adresy i telefony kontaktowe do rodziców (prawnych opiekunów) • zgoda rodziców (na formularzu opracowanym przez szkołę) na udział ucznia w tych zajęciach z ewentualną deklaracją o przejęciu odpowiedzialności za dojście na zajęcia i powrót z nich

19. Ocenianie ucznia (1) Procedura tworzenia PSO: • wytyczenie obszarów oceniania • opis działań ucznia podlegających ocenie w każdym obszarze (co będzie oceniane?) • opracowanie kryteriów szczegółowych oceny w każdym obszarze (jak i kiedy będzie to oceniane?) • opracowanie kryteriów oceny końcowej dla każdego obszaru • określenie wymagań na ocenę końcową z wychowania fizycznego (semestralną, roczną) • opracowanie postanowień końcowych

20. Ocenianie ucznia (2) • Modyfikując funkcjonujący w szkole PSO konieczne będzie rozstrzygnięcie następujących kwestii: • Jakie obszary oceniania obowiązywać będą na poszczególnych zajęciach? • te same obszary na zajęciach lekcyjnych i do wyboru • na zajęciach do wyboru tylko wybrane obszary • Jak wystawiana będzie ocena końcowa (semestralna, roczna) z wychowania fizycznego? • na podstawie dwóch ocen końcowych – z zajęć lekcyjnych i z zajęć do wyboru • na podstawie ocen końcowych ze wszystkich obszarów oceniania obowiązujących na jednych i drugich zajęciach

21. Ocenianie ucznia (3) • Kto będzie wystawiał ocenę końcową (semestralną, roczną) z wychowania fizycznego? • nauczyciel prowadzący zajęcia lekcyjne • nauczyciel prowadzący zajęcia do wyboru • Jaka będzie procedura ubiegania się ucznia o zwolnienie z zajęć do wyboru? • podanie do dyrektora szkoły zaopiniowane przez nauczyciela wychowania fizycznego z załączonym zaświadczeniem z klubu o tygodniowym wymiarze godzin treningowych i osiągnięciach sportowych • Jak oceniany będzie uczeń zwolniony z zajęć do wyboru? • ocena wyróżniająca za wybitne osiągnięcia sportowe • ocena wystawiona zgodnie z PSO na podstawie karty opracowanej przez szkołę i wypełnionej przez trenera (prowadzącego)

22. Podsumowanie Nowy model realizacji wychowania fizycznego to wyzwanie i jednocześnie szansa na: • spełnienie oczekiwań ucznia, a więc lepszą motywację i większe zaangażowanie – ćwiczy nareszcie to co lubi, co samodzielnie wybrał z oferty • zwiększenie prestiżu osobistego, zawodowego i społecznego nauczyciela wychowania fizycznego – szersze uczestnictwo w życiu szkoły, większe możliwości rozwoju zawodowego i osobistego • większą satysfakcję z pracy – prowadzenie zajęć z uczniami, którzy są zainteresowani daną formą aktywności ruchowej • większą autonomię i swobodę w doborze treści kształcenia • promowanie szkoły – tworzenie ciekawej, być może konkurencyjnej dla innych szkół oferty zajęć do wyboru

23. D z i ę k u j ę z a u w a g ę „Wychowanie fizyczne ułożone dla szczęścia człowieka powinno być takie, aby każdy mógł z niego korzystać”(J. Śniadecki)