verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!

2. verantwoord beslissen….. je zal maar bestuurder zijn!

4. what’s new?

5. verhaal Jan Rotmans (“we zijnofficieel in staat van transitie”)

6. Transitienaarduurzamesamenleving Voorontwikkelingsfase Doorontwikkelingsfase 25 jaar 25 jaar Oud Paradigma Oude Instituties Oude Sturing Kantelperiode We zitten hier Opbouw van duurzame samenleving Nieuw Paradigma Nieuwe Instituties Nieuwe Sturing Tijd

7. paradigmawisseling exploitiemodelversus co-operatiemodel economisch rend. versus maatschappelijk rend. lineair proces versus cyclisch proces waarde ontlenen versus waarde creëren zelfredzaam versus samen redzaam

8. verandering van top-down naar bottum-up generiek naar maatwerk centraal naar lokaal algemeen naar situationeel

9. bestuurders in de ouderenzorg

10. zo was het… bestuur zorginstelling overheid

11. …inmiddels…. • dubbelevergrijzing • toenamezorgvraag • bezuinigingen • patiëntwordtcliënt • gereguleerdemartkwerking

12. ouderen familie financiers cliënten- raad bestuurder ouderenzorg overheid zorg professionals

13. ouderen familie nu.. financiers cliënten- raad bestuurder ouderenzorg zorg professionals overheid

14. zorgmodel • overheid – ouderen • (Andersen & Newman 1973) • Scandinavisch model • Mediterraan model • Continentaal model (Nederland)

15. zorgmodel • overheid – ouderen • (Andersen & Newman 1973) • Mediterraan model • meer eigen regie, langer thuis wonen • ondersteuning door familie • overheid alleen als het niet anders kan

17. ouderen familie financiers Verantwoorde zorg? cliënten- raad bestuurder ouderenzorg zorg professionals overheid

18. ouderen familie financiers morele ambiguïteit cliënten- raad bestuur ouderenzorg zorg professionals overheid

19. filmbeeld (“eencultuur van mondige en autonome burgers die meebepalenwatgoed en nietgoed is”)

20. “….die schrijf je niet de wetten voor, die laat je in hunwaarde!”

21. “Bestaandebestuursmodellenvolstaannietmeer…...” (Pollitt & Bouckaert 2004) “…….omdatop voorhandnietmeervastligtwateengoedbesluit of eengoedeontwikkeling is.” (van de Poel & Royakkers 2007)

22. moreleambiguïteitleidtdagelijks tot dilemma’s “Laten we cliënten in onsverzorgingshuiswel of nietbetalenvoor extra dienstenzoalseenglaswijn of een extra douchebeurt?” (Bestuurder Jansen)

23. morele ambiguïteit (een dilemma uit de praktijk)

24. morele ambiguïteit • (Noordegraaf & Abma 2003) • Je kan niet managen op basis van meten: • context in transitie • grote pluraliteit in belanghebbenden • grote multivocaliteit t.a.v. ‘het goede’

25. hoe komteen besluit tot stand?

26. de praktijk • Bestuurders handelen op basis van hun eigen morele waarden.

27. Bestuurder A: autonomie Bestuurder B: hulpgeven aan kwetsbaren

28. maar is dat voldoende?

29. een casus Uitbreiding van de intramurale zorg met ondersteuning aan thuiswonende ouderen.

30. bestrijding eenzaamheid kosten efficiency zelfredzaamheid zorgzaamheid zorgplicht rechtvaardige besteding gelden voorkomen crisis

31. ouderen familie web van verplichtingen en verwachtingen financiers cliënten-raad bestuurder ouderenzorg zorg professionals overheid

32. ouderen familie financiers spanningen clienten-raad bestuurder ouderenzorg zorg professionals overheid

33. Waarbij: Zakelijkewaarden het doorgaanswinnenvan zorginhoudelijkewaarden, met alsgevolg…………

34. …behoeften aan zorg blijven onbeantwoord!

35. bevindingen • Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden,

36. systeemwaardendominerenmenswaarden doelmatigheid aandacht / tijd efficiency vertrouwen controle, beheersing ruimte regelzucht keuzevrijheid kosten / baten kwaliteit

37. bevindingen • Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden, • verhoudingentussenoverheid en zorgbestuurders en tussenbestuurders en ouderen/mantelzorgerszijnnogtraditioneel,

38. overheid – ouderen • (Andersen & Newman 1973) • Scandinavisch model • Mediterraan model • Continentaal model Opgelegd ! (Nederland)

39. veranderingen in verantwoordelijkheden vereist anderecultuur

40. bevindingen • Zakelijke waarden en opgelegde verplichtingen domineren zorgwaarden, • verhoudingentussenoverheid en zorgbestuurders en tussenbestuurders en ouderen/mantelzorgerszijnnogtraditioneel, • bestuurders handelen op basis van het eigen morele kompas.

41. ….die schrijf je niet de wetten voor, die laat je in hun waarde! Handelen vanuit het eigen morele kompas is niet voldoende om de cultuuromslag te maken!

42. tekortkomingen • geen stem aan hen die het aangaat • ineffectievereductie van de complexiteit • geenplekvoorwaardenpluralisme • geencultuuromslag door opgelegdeverplichtingen

43. ….maar hoe doe je dat, iedereen in zijn waarde laten?

44. verantwoordezorg • Tronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998) • verantwoordezorgontstaat in de praktijk en in de relatietussenmensen, • waarbij • verantwoordelijkhedenaangegaanworden op basis van onderhandeling over morelewaarden

45. verantwoordezorg • Tronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998) • verantwoordezorgontstaat in de praktijk en in de relatietussenmensen, • waarbij • verantwoordelijkhedenaangegaanworden op basis van onderhandeling over morelewaarden • watverantwoord is bepalenbelanghebbenden

46. evolutie beleidsevaluatie • (Guba & Lincoln 1989) • Nadruk op: • meten • beschrijven • beoordelen • onderhandelen over waarden

47. bestrijding eenzaamheid kosten efficiency zelfredzaamheid zorgzaamheid zorgplicht rechtvaardige besteding gelden voorkomen crisis

48. verantwoordezorg • Tronto (1993), Verkerk (1994), Walker (1998) • verantwoordezorgontstaat in de praktijk en in de relatietussenmensen, het leggen van verbindingen. • waarbij • verantwoordelijkhedenaangegaanworden op basis van onderhandeling over morelewaarden,op eengedeeldemorelebasis.

49. hoe kom je tot eengedeeldemorele basis? • wederzijdsbegripbelanghebbenden • dialoogalsvoertuigvoorpraktijkverbetering • situationelegezamenlijkeverantwoordelijk

50. verbindersnodigtussen: systeem en mens management en werkvloer intern en extern