a. Eros behoort tot de alleroudste goden (178a6-c2)

1. Inhoud Hoofdstuk 4 De Rede van Phaedrus(Symposium 148a6-180b8) a. Eros behoort tot de alleroudste goden (178a6-c2) b. Eros en moraliteit (178c2-e3) c. Eros leidt tot dapperheid (178e3-179b3) d. Eros en zelfopoffering: Alcestis als voorbeeld (179b4-d2) e. Orpheus en Achilles (179d2-180a4) f. Achilles was de eromenos van Patroclus (180a4-b8)

2. a. Eros behoort tot de alleroudste goden (178a6-c2) 1   Πρῶτον μὲν γάρ, ὥσπερ λέγω, ἔφη Φαῖδρον ἀρξάμενον ἐνθένδε Regel 1-5 ποθὲν λέγειν, ὅτι μέγας θεὸς εἴη ὁ Ἔρως καὶ θαυμαστὸς ἐν ἀνθρώποις τε καὶ θεοῖς, πολλαχῇ μὲν καὶ ἄλλῃ, οὐχ ἥκιστα δὲ κατὰ τὴν γένεσιν. Τὸ γὰρ ἐν τοῖς πρεσβύτατον εἶναι τὸν θεὸν 5 τίμιον, ἦ δ’ ὅς, τεκμήριον δὲ τούτου· γονῆς γὰρ Ἔρωτος οὔτ’ εἰσὶν Regel 5-10 οὔτε λέγονται ὑπ’ οὐδενὸς οὔτε ἰδιώτου οὔτε ποιητοῦ, ἀλλ’ Ἡσίοδος πρῶτον μὲν Χάος φησὶ γενέσθαι –         Αὐτὰρ ἔπειτα   Γαῖ’ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεί, 10   ἠδ’ Ἔρος Ἡσιόδῳ δὲ καὶ Ἀκουσίλεως σύμφησιν μετὰ τὸ Χάος δύο τούτω Regel 11-16 γενέσθαι, Γῆν τε καὶ Ἔρωτα. Παρμενίδης δὲ τὴν γένεσιν λέγει –   Πρώτιστον μὲν Ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων. 15 Οὕτω πολλαχόθεν ὁμολογεῖται ὁ Ἔρως ἐν τοῖς πρεσβύτατος εἶναι. VORIGE VOLGENDE

3. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 1-5 NL • Πρῶτον μὲν γάρ, ὥσπερ λέγω, ἔφη Φαῖδρον ἀρξάμενον ἐνθένδε • ποθὲν λέγειν, ὅτι μέγας θεὸς εἴη ὁ Ἔρως καὶ θαυμαστὸς ἐν 3 ἀνθρώποις τε καὶ θεοῖς, πολλαχῇ μὲν καὶ ἄλλῃ, οὐχ ἥκιστα δὲ 4 κατὰ τὴν γένεσιν. Τὸ γὰρ ἐν τοῖς πρεσβύτατον εἶναι τὸν θεὸν 5 τίμιον, ἦ δ’ ὅς, τεκμήριον δὲ τούτου· VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

4. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 5-10 5 γονῆς γὰρ Ἔρωτος οὔτ’ εἰσὶν 6 οὔτε λέγονται ὑπ’ οὐδενὸς οὔτε ἰδιώτου οὔτε ποιητοῦ, ἀλλ’ 7 Ἡσίοδος πρῶτον μὲν Χάος φησὶ γενέσθαι – 8         Αὐτὰρ ἔπειτα 9   Γαῖ’ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεί, 10   ἠδ’ Ἔρος VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

5. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 11-16 11 Ἡσιόδῳ δὲ καὶ Ἀκουσίλεως σύμφησιν μετὰ τὸ Χάος δύο τούτω 12 γενέσθαι, Γῆν τε καὶ Ἔρωτα. Παρμενίδης δὲ τὴν γένεσιν 13 λέγει – 14  Πρώτιστον μὲν Ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων. 15 Οὕτω πολλαχόθεν ὁμολογεῖται ὁ Ἔρως ἐν τοῖς πρεσβύτατος 16 εἶναι. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

6. b. Eros en moraliteit (178c2-e3) • 1 Πρεσβύτατος δὲ ὢν μεγίστων ἀγαθῶν ἡμῖν αἴτιός ἐστιν. Οὐ γὰρ Regel 1-6 • ἔγωγ’ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺς νέῳ ὄντι ἢ • ἐραστὴς χρηστὸς καὶ ἐραστῇ παιδικά. Ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποις • ἡγεῖσθαι παντὸς τοῦ βίου τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι, τοῦτο • 5 οὔτε συγγένεια οἵα τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶς οὔτε τιμαὶ οὔτε • πλοῦτος οὔτ’ ἄλλο οὐδὲν ὡς ἔρως. Λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο; Τὴν ἐπὶ Regel 6-9 • μὲν τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖς καλοῖς φιλοτιμίαν· οὐ • γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ • ἔργα ἐξεργάζεσθαι. Φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα ὅστις ἐρᾷ, εἴ τι Regel 9-15 • 10 αἰσχρὸν ποιῶν κατάδηλος γίγνοιτο ἢ πάσχων ὑπό του δι’ • ἀνανδρίαν μὴ ἀμυνόμενος, οὔτ’ ἂν ὑπὸ πατρὸς ὀφθέντα οὕτως • ἀλγῆσαι οὔτε ὑπὸ ἑταίρων οὔτε ὑπ’ ἄλλου οὐδενὸς ὡς ὑπὸ • παιδικῶν. Ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι • διαφερόντως τοὺς ἐραστὰς αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι • 15 ὤν. VORIGE VOLGENDE

7. b. Eros en moraliteit, 1-6 1 Πρεσβύτατος δὲ ὢν μεγίστων ἀγαθῶν ἡμῖν αἴτιός ἐστιν. Οὐ γὰρ 2 ἔγωγ’ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺς νέῳ ὄντι ἢ 3 ἐραστὴς χρηστὸς καὶ ἐραστῇ παιδικά. Ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποις 4 ἡγεῖσθαι παντὸς τοῦ βίου τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι, τοῦτο 5 οὔτε συγγένεια οἵα τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶς οὔτε τιμαὶ οὔτε 6 πλοῦτος οὔτ’ ἄλλο οὐδὲν ὡς ἔρως. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

8. b. Eros en moraliteit, 6-9 6 Λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο; Τὴν ἐπὶ 7 μὲν τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖς καλοῖς φιλοτιμίαν· οὐ 8 γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ 9 ἔργα ἐξεργάζεσθαι. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

9. b. Eros en moraliteit, 9-15 9 Φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα ὅστις ἐρᾷ, εἴ τι 10 αἰσχρὸν ποιῶν κατάδηλος γίγνοιτο ἢ πάσχων ὑπό του δι’ 11 ἀνανδρίαν μὴ ἀμυνόμενος, οὔτ’ ἂν ὑπὸ πατρὸς ὀφθέντα οὕτως 12 ἀλγῆσαι οὔτε ὑπὸ ἑταίρων οὔτε ὑπ’ ἄλλου οὐδενὸς ὡς ὑπὸ • παιδικῶν. Ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι • διαφερόντως τοὺς ἐραστὰς αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι 15 ὤν. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

10. c. Eros leidt tot dapperheid (178e3-179b3) • 1 Εἰ οὖν μηχανή τις γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον Regel 1-6 • ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπως ἂν ἄμεινον οἰκήσειαν • τὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ • φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλήλους, καὶ μαχόμενοί γ’ ἂν μετ’ • 5 ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντες ὡς ἔπος εἰπεῖν • πάντας ἀνθρώπους. Ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ Regel 6-10 • λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δήπου δέξαιτο ἢ ὑπὸ • πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκις ἕλοιτο. • Καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι • 10 κινδυνεύοντι – οὐδεὶς οὕτω κακὸς ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸς ὁ Ἔρως Regel 10-14 • ἔνθεον ποιήσειε πρὸς ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ • φύσει· καὶ ἀτεχνῶς, ὃ ἔφη Ὅμηρος, μένος ἐμπνεῦσαι ἐνίοις • τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρως τοῖς ἐρῶσι παρέχει • γιγνόμενον παρ’ αὑτοῦ. VORIGE VOLGENDE

11. c. Eros leidt tot dapperheid, 1-6 1 Εἰ οὖν μηχανή τις γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον 2 ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπως ἂν ἄμεινον οἰκήσειαν 3 ὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ 4 φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλήλους, καὶ μαχόμενοί γ’ ἂν μετ’ 5 ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντες ὡς ἔπος εἰπεῖν 6 πάντας ἀνθρώπους. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

12. c. Eros leidt tot dapperheid, 6-10 6 Ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ 7 λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δήπου δέξαιτο ἢ ὑπὸ 8 πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκις ἕλοιτο. 9 Καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι 10 κινδυνεύοντι – VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

13. c. Eros leidt tot dapperheid, 10-14 10 οὐδεὶς οὕτω κακὸς ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸς ὁ Ἔρως 11 ἔνθεον ποιήσειε πρὸς ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ 12 φύσει· καὶ ἀτεχνῶς, ὃ ἔφη Ὅμηρος, μένος ἐμπνεῦσαι ἐνίοις 13 τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρως τοῖς ἐρῶσι παρέχει 14 γιγνόμενον παρ’ αὑτοῦ. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

14. d. Eros en zelfopoffering: Alcestis als voorbeeld (179b4-d2) • 1 Καὶ μὴν ὑπεραποθνῄσκειν γε μόνοι ἐθέλουσιν οἱ ἐρῶντες, οὐ Regel 1-5 • μόνον ὅτι ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ αἱ γυναῖκες. Τούτου δὲ καὶ ἡ Πελίου • θυγάτηρ Ἄλκηστις ἱκανὴν μαρτυρίαν παρέχεται ὑπὲρ τοῦδε τοῦ • λόγου εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἐθελήσασα μόνη ὑπὲρ τοῦ αὑτῆς • 5 ἀνδρὸς ἀποθανεῖν, ὄντων αὐτῷ πατρός τε καὶ μητρός, οὓς ἐκείνη Regel 5-9 • τοσοῦτον ὑπερεβάλετο τῇ φιλίᾳ διὰ τὸν ἔρωτα, ὥστε ἀποδεῖξαι • αὐτοὺς ἀλλοτρίους ὄντας τῷ ὑεῖ καὶ ὀνόματι μόνον προσήκοντας, • καὶ τοῦτ’ ἐργασαμένη τὸ ἔργον οὕτω καλὸν ἔδοξεν ἐργάσασθαι • οὐ μόνον ἀνθρώποις ἀλλὰ καὶ θεοῖς, ὥστε πολλῶν πολλὰ καὶ Regel 9-13 • 10 καλὰ ἐργασαμένων εὐαριθμήτοις δή τισιν ἔδοσαν τοῦτο γέρας οἱ • θεοί, ἐξ Ἅιδου ἀνεῖναι πάλιν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ τὴν ἐκείνης • ἀνεῖσαν ἀγασθέντες τῷ ἔργῳ· οὕτω καὶ θεοὶ τὴν περὶ τὸν ἔρωτα • σπουδήν τε καὶ ἀρετὴν μάλιστα τιμῶσιν. VORIGE VOLGENDE

15. d. Eros en zelfopoffering, 1-5 • Καὶ μὴν ὑπεραποθνῄσκειν γε μόνοι ἐθέλουσιν οἱ ἐρῶντες, οὐ • μόνον ὅτι ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ αἱ γυναῖκες. Τούτου δὲ καὶ ἡ Πελίου • θυγάτηρ Ἄλκηστις ἱκανὴν μαρτυρίαν παρέχεται ὑπὲρ τοῦδε τοῦ 4 λόγου εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἐθελήσασα μόνη ὑπὲρ τοῦ αὑτῆς 5 ἀνδρὸς ἀποθανεῖν, VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

16. d. Eros en zelfopoffering, 5-9 5 ὄντων αὐτῷ πατρός τε καὶ μητρός, οὓς ἐκείνη 6 τοσοῦτον ὑπερεβάλετο τῇ φιλίᾳ διὰ τὸν ἔρωτα, ὥστε ἀποδεῖξαι 7 αὐτοὺς ἀλλοτρίους ὄντας τῷ ὑεῖ καὶ ὀνόματι μόνον προσήκοντας, 8 καὶ τοῦτ’ ἐργασαμένη τὸ ἔργον οὕτω καλὸν ἔδοξεν ἐργάσασθαι 9 οὐ μόνον ἀνθρώποις ἀλλὰ καὶ θεοῖς, VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

17. d. Eros en zelfopoffering, 9-13 • ὥστε πολλῶν πολλὰ καὶ • καλὰ ἐργασαμένων εὐαριθμήτοις δή τισιν ἔδοσαν τοῦτο γέρας οἱ 11 θεοί, ἐξ Ἅιδου ἀνεῖναι πάλιν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ τὴν ἐκείνης • ἀνεῖσαν ἀγασθέντες τῷ ἔργῳ· οὕτω καὶ θεοὶ τὴν περὶ τὸν ἔρωτα • σπουδήν τε καὶ ἀρετὴν μάλιστα τιμῶσιν. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

18. e. Orpheus en Achilles (179d2-180a4) • 1 Ὀρφέα δὲ τὸν Οἰάγρου ἀτελῆ ἀπέπεμψαν ἐξ Ἅιδου, φάσμα Regel 1-5 • δείξαντες τῆς γυναικὸς ἐφ’ ἣν ἧκεν, αὐτὴν δὲ οὐ δόντες, ὅτι • μαλθακίζεσθαι ἐδόκει, ἅτε ὢν κιθαρῳδός, καὶ οὐ τολμᾶν ἕνεκα • τοῦ ἔρωτος ἀποθνῄσκειν ὥσπερ Ἄλκηστις, ἀλλὰ διαμηχανᾶσθαι • 5 ζῶν εἰσιέναι εἰς Ἅιδου. • Τοιγάρτοι διὰ ταῦτα δίκην αὐτῷ ἐπέθεσαν, καὶ ἐποίησαν τὸν Regel 6-8 • θάνατον αὐτοῦ ὑπὸ γυναικῶν γενέσθαι, οὐχ ὥσπερ Ἀχιλλέα τὸν • τῆς Θέτιδος ὑὸν ἐτίμησαν καὶ εἰς μακάρων νήσους ἀπέπεμψαν, • ὅτι πεπυσμένος παρὰ τῆς μητρὸς ὡς ἀποθανοῖτο ἀποκτείνας Regel 9-14 • 10 Ἕκτορα, μὴ ποιήσας δὲ τοῦτο οἴκαδε ἐλθὼν γηραιὸς τελευτήσοι, • ἐτόλμησεν ἑλέσθαι βοηθήσας τῷ ἐραστῇ Πατρόκλῳ καὶ • τιμωρήσας οὐ μόνον ὑπεραποθανεῖν ἀλλὰ καὶ ἐπαποθανεῖν • τετελευτηκότι· ὅθεν δὴ καὶ ὑπεραγασθέντες οἱ θεοὶ διαφερόντως • αὐτὸν ἐτίμησαν, ὅτι τὸν ἐραστὴν οὕτω περὶ πολλοῦ ἐποιεῖτο. VORIGE VOLGENDE

19. e. Orpheus en Achilles, 1-5 • Ὀρφέα δὲ τὸν Οἰάγρου ἀτελῆ ἀπέπεμψαν ἐξ Ἅιδου, φάσμα • δείξαντες τῆς γυναικὸς ἐφ’ ἣν ἧκεν, αὐτὴν δὲ οὐ δόντες, ὅτι 3 μαλθακίζεσθαι ἐδόκει, ἅτε ὢν κιθαρῳδός, καὶ οὐ τολμᾶν ἕνεκα 4 τοῦ ἔρωτος ἀποθνῄσκειν ὥσπερ Ἄλκηστις, ἀλλὰ διαμηχανᾶσθαι 5 ζῶν εἰσιέναι εἰς Ἅιδου. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

20. e. Orpheus en Achilles, 6-8 • Τοιγάρτοι διὰ ταῦτα δίκην αὐτῷ ἐπέθεσαν, καὶ ἐποίησαν τὸν • θάνατον αὐτοῦ ὑπὸ γυναικῶν γενέσθαι, οὐχ ὥσπερ Ἀχιλλέα τὸν • τῆς Θέτιδος ὑὸν ἐτίμησαν καὶ εἰς μακάρων νήσους ἀπέπεμψαν, VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

21. e. Orpheus en Achilles, 9-14 9 ὅτι πεπυσμένος παρὰ τῆς μητρὸς ὡς ἀποθανοῖτο ἀποκτείνας 10 Ἕκτορα, μὴ ποιήσας δὲ τοῦτο οἴκαδε ἐλθὼν γηραιὸς τελευτήσοι, 11 ἐτόλμησεν ἑλέσθαι βοηθήσας τῷ ἐραστῇ Πατρόκλῳ καὶ 12 τιμωρήσας οὐ μόνον ὑπεραποθανεῖν ἀλλὰ καὶ ἐπαποθανεῖν 13 τετελευτηκότι· ὅθεν δὴ καὶ ὑπεραγασθέντες οἱ θεοὶ διαφερόντως 14 αὐτὸν ἐτίμησαν, ὅτι τὸν ἐραστὴν οὕτω περὶ πολλοῦ ἐποιεῖτο. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

22. f. Achilles was de eromenos van Patroclus (180a4-b8) • 1 Αἰσχύλος δὲ φλυαρεῖ φάσκων Ἀχιλλέα Πατρόκλου ἐρᾶν, ὃς ἦν Regel 1-5 • καλλίων οὐ μόνον Πατρόκλου ἀλλ’ ἅμα καὶ τῶν ἡρώων ἁπάντων, • καὶ ἔτι ἀγένειος, ἔπειτα νεώτερος πολύ, ὥς φησιν Ὅμηρος. • Ἀλλὰ γὰρ τῷ ὄντι μάλιστα μὲν ταύτην τὴν ἀρετὴν οἱ θεοὶ • 5 τιμῶσιν τὴν περὶ τὸν ἔρωτα, μᾶλλον μέντοι θαυμάζουσιν καὶ Regel 5-9 • ἄγανται καὶ εὖ ποιοῦσιν, ὅταν ὁ ἐρώμενος τὸν ἐραστὴν ἀγαπᾷ, ἢ • ὅταν ὁ ἐραστὴς τὰ παιδικά. Θειότερον γὰρ ἐραστὴς παιδικῶν· • ἔνθεος γάρ ἐστι. Διὰ ταῦτα καὶ τὸν Ἀχιλλέα τῆς Ἀλκήστιδος • μᾶλλον ἐτίμησαν, εἰς μακάρων νήσους ἀποπέμψαντες. • 10 Οὕτω δὴ ἔγωγέ φημι Ἔρωτα θεῶν καὶ πρεσβύτατον καὶ Regel 10-12 • τιμιώτατον καὶ κυριώτατον εἶναι εἰς ἀρετῆς καὶ εὐδαιμονίας • κτῆσιν ἀνθρώποις καὶ ζῶσι καὶ τελευτήσασιν. VORIGE VOLGENDE

23. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 1-5 • Αἰσχύλος δὲ φλυαρεῖ φάσκων Ἀχιλλέα Πατρόκλου ἐρᾶν, ὃς ἦν • καλλίων οὐ μόνον Πατρόκλου ἀλλ’ ἅμα καὶ τῶν ἡρώων ἁπάντων, • καὶ ἔτι ἀγένειος, ἔπειτα νεώτερος πολύ, ὥς φησιν Ὅμηρος. 4 Ἀλλὰ γὰρ τῷ ὄντι μάλιστα μὲν ταύτην τὴν ἀρετὴν οἱ θεοὶ 5 τιμῶσιν τὴν περὶ τὸν ἔρωτα, VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

24. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 5-9 5 μᾶλλον μέντοι θαυμάζουσιν καὶ 6 ἄγανται καὶ εὖ ποιοῦσιν, ὅταν ὁ ἐρώμενος τὸν ἐραστὴν ἀγαπᾷ, ἢ • ὅταν ὁ ἐραστὴς τὰ παιδικά. Θειότερον γὰρ ἐραστὴς παιδικῶν· • ἔνθεος γάρ ἐστι. Διὰ ταῦτα καὶ τὸν Ἀχιλλέα τῆς Ἀλκήστιδος 9 μᾶλλον ἐτίμησαν, εἰς μακάρων νήσους ἀποπέμψαντες. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

25. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 10-12 • Οὕτω δὴ ἔγωγέ φημι Ἔρωτα θεῶν καὶ πρεσβύτατον καὶ • τιμιώτατον καὶ κυριώτατον εἶναι εἰς ἀρετῆς καὶ εὐδαιμονίας 12 κτῆσιν ἀνθρώποις καὶ ζῶσι καὶ τελευτήσασιν. VORIGE GRIEKS - NEDERLANDS VOLGENDE

26. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 1-5 1 Πρῶτονμὲνγάρ, ὥσπερ λέγω, ἔφη Φαῖδρον ἀρξάμενον ἐνθένδε 2 ποθὲνλέγειν, ὅτι μέγας θεὸς εἴη ὁ Ἔρως καὶ θαυμαστὸς ἐν 3 ἀνθρώποις τε καὶ θεοῖς, πολλαχῇ μὲν καὶ ἄλλῃ, οὐχ ἥκιστα δὲ 4 κατὰ τὴν γένεσιν. Τὸ γὰρ ἐν τοῖς πρεσβύτατον εἶναι τὸν θεὸν 5 τίμιον, ἦ δ’ ὅς, τεκμήριον δὲ τούτου· 1 Zoals ik zei, zei hij namelijk dat Phaedrus als eerste zei, door ongeveer vanaf dit punt te beginnen, dat Eros een grote god is en bewonderenswaardig onder mensen en goden, op vele (andere) manieren, en niet in het minst vanwege zijn geboorte. Want het feit dat de god als oudste onder de oudsten is/tot de alleroudsten behoort, 5 is een eer, zei hij, en het bewijs hiervan (is als volgt): GRIEKS VOLGENDE VERTALING

27. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 5-10 5 γονῆς γὰρ Ἔρωτος οὔτ’ εἰσὶν 6 οὔτε λέγονται ὑπ’ οὐδενὸς οὔτε ἰδιώτου οὔτε ποιητοῦ, ἀλλ’ 7 Ἡσίοδος πρῶτον μὲν Χάος φησὶ γενέσθαι – 8 Αὐτὰρ ἔπειτα 9 Γαῖ’ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεί, 10 ἠδ’ Ἔρος noch zijn/ bestaan er namelijk ouders van Eros noch worden ze genoemd door iemand, noch door een prozaschrijver noch/of door een dichter, maar Hesiodus zegt dat Chaos als eerste is ontstaan – Maar vervolgens (werden geboren) Aarde met brede borst, de altijd veilige verblijfplaats van alles, 10en Eros VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

28. a. Eros behoort tot de alleroudste goden, 11-16 11 Ἡσιόδῳ δὲ καὶ Ἀκουσίλεως σύμφησιν μετὰ τὸ Χάος δύο τούτω 12 γενέσθαι, Γῆν τε καὶ Ἔρωτα. Παρμενίδης δὲ τὴν γένεσιν 13 λέγει – 14 Πρώτιστον μὲν Ἔρωτα θεῶν μητίσατο πάντων. 15 Οὕτω πολλαχόθεν ὁμολογεῖται ὁ Ἔρως ἐν τοῖς πρεσβύτατος 16 εἶναι. Ook Acusilaüs is het met Hesiodus eens dat die twee na Chaos zijn geboren, Aarde en Eros. Parmenides zegt over zijn geboorte – Zij bedacht/plande Eros als allereerste van alle goden. 15 Zo wordt van vele kanten algemeen aangenomen dat Eros als oudste onder de oudsten is/tot de alleroudsten behoort. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

29. b. Eros en moraliteit, 1-6 • 1 Πρεσβύτατος δὲ ὢν μεγίστων ἀγαθῶν ἡμῖν αἴτιός ἐστιν. Οὐ γὰρ • 2 ἔγωγ’ ἔχω εἰπεῖν ὅτι μεῖζόν ἐστιν ἀγαθὸν εὐθὺς νέῳ ὄντι ἢ • 3 ἐραστὴς χρηστὸς καὶ ἐραστῇ παιδικά. Ὃ γὰρ χρὴ ἀνθρώποις • 4 ἡγεῖσθαι παντὸς τοῦ βίου τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι, τοῦτο • 5 οὔτε συγγένεια οἵα τε ἐμποιεῖν οὕτω καλῶς οὔτε τιμαὶ οὔτε • 6 πλοῦτος οὔτ’ ἄλλο οὐδὲν ὡς ἔρως. • 1 Aangezien hij de oudste/zeer oud is, is hij voor ons verantwoordelijk voor de grootste voordelen/zegeningen. Want ik van mijn kant kan niet zeggen wat een groter goed is voor iemand direct van jongs af aan dan een goede minnaar en voor een minnaar een (jonge) geliefde. Want wat aan mensen die op een goede manier van plan zijn hun leven door te brengen, leiding moet geven in het hele leven, dat is 5 noch verwantschap in staat zo goed teweeg te brengen noch aanzien noch rijkdom noch iets anders als eros/liefde. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

30. b. Eros en moraliteit, 6-9 • 6 Λέγω δὲ δὴ τί τοῦτο; Τὴν ἐπὶ • 7 μὲν τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνην, ἐπὶ δὲ τοῖς καλοῖς φιλοτιμίαν· οὐ • 8 γὰρ ἔστιν ἄνευ τούτων οὔτε πόλιν οὔτε ἰδιώτην μεγάλα καὶ καλὰ • 9 ἔργα ἐξεργάζεσθαι. • Wat bedoel ik hiermee? Schaamtegevoel over wat schandelijk is, en eerzucht ten aanzien van wat (moreel) goed is; want zonder deze is het niet mogelijk dat of een stad of een individu grootse (en) mooie daden tot stand brengt. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

31. b. Eros en moraliteit, 9-15 • 9 Φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα ὅστις ἐρᾷ, εἴ τι • 10 αἰσχρὸν ποιῶν κατάδηλος γίγνοιτο ἢ πάσχων ὑπό του δι’ • 11 ἀνανδρίαν μὴ ἀμυνόμενος, οὔτ’ ἂν ὑπὸ πατρὸς ὀφθέντα οὕτως • 12 ἀλγῆσαι οὔτε ὑπὸ ἑταίρων οὔτε ὑπ’ ἄλλου οὐδενὸς ὡς ὑπὸ • 13 παιδικῶν. Ταὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ τὸν ἐρώμενον ὁρῶμεν, ὅτι • 14 διαφερόντως τοὺς ἐραστὰς αἰσχύνεται, ὅταν ὀφθῇ ἐν αἰσχρῷ τινι • 15 ὤν. • Welnu ik zeg dat een man die verliefd is, als 10 het duidelijk wordt dat hij iets schandelijks doet of ondergaat door toedoen van iemand, zonder zich wegens onmannelijkheid te verzetten, noch wanneer hij door zijn vader gezien is, noch door zijn vrienden, noch door iemand anders het net zo pijnlijk zou vinden als (wanneer hij gezien is) door zijn geliefde. Op precies diezelfde wijze zien we ook wat betreft de geliefde, dat hij bij uitstek schaamte voelt voor zijn minnaars, (telkens) wanneer hij gezien wordt/ van hem gezien wordt dat hij in een schandelijke situatie 15 is. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

32. c. Eros leidt tot dapperheid, 1-6 • 1 Εἰ οὖν μηχανή τις γένοιτο ὥστε πόλιν γενέσθαι ἢ στρατόπεδον • 2 ἐραστῶν τε καὶ παιδικῶν, οὐκ ἔστιν ὅπως ἂνἄμεινον οἰκήσειαν • 3 τὴν ἑαυτῶν ἢ ἀπεχόμενοι πάντων τῶν αἰσχρῶν καὶ • 4 φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλήλους, καὶ μαχόμενοί γ’ ἂν μετ’ • 5 ἀλλήλων οἱ τοιοῦτοι νικῷεν ἂν ὀλίγοι ὄντες ὡς ἔπος εἰπεῖν • 6 πάντας ἀνθρώπους. • 1 Als er nu een of ander middel zou zijn zodat er een stad of leger van minnaars en geliefden bestond, dan is er geen manier waarop zij hun eigen stad beter zouden kunnen besturen dan door zich te onthouden van al het schandelijke en door eerzuchtig te zijn in wedijver met elkaar, en dergelijke mensen zouden, wanneer ze naast 5 elkaar vechten, ook al zijn ze met weinig, om zo te zeggen alle mensen kunnen overwinnen. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

33. c. Eros leidt tot dapperheid,6-10 • 6 Ἐρῶν γὰρ ἀνὴρ ὑπὸ παιδικῶν ὀφθῆναι ἢ • 7 λιπὼν τάξιν ἢ ὅπλα ἀποβαλὼν ἧττον ἂν δήπου δέξαιτο ἢ ὑπὸ • 8 πάντων τῶν ἄλλων, καὶ πρὸ τούτου τεθνάναι ἂν πολλάκις ἕλοιτο. • 9 Καὶ μὴν ἐγκαταλιπεῖν γε τὰ παιδικὰ ἢ μὴ βοηθῆσαι • 10 κινδυνεύοντι • Want een verliefd man zou, dunkt me, er minder de voorkeur aan geven door zijn geliefde gezien te worden óf dat hij de slaglinie heeft verlaten óf zijn wapens heeft weggeworpen, dan door alle anderen, en in plaats daarvan zou hij ervoor kiezen vaak dood te zijn/te sterven. En bovendien wat betreft het in de steek laten van zijn geliefde of niet helpen (van hem) 10 wanneer deze in gevaar verkeert VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

34. c. Eros leidt tot dapperheid, 10-14 • 10 – οὐδεὶς οὕτω κακὸς ὅντινα οὐκ ἂν αὐτὸς ὁ Ἔρως • 11 ἔνθεον ποιήσειε πρὸς ἀρετήν, ὥστε ὅμοιον εἶναι τῷ ἀρίστῳ • 12 φύσει· καὶ ἀτεχνῶς, ὃ ἔφη Ὅμηρος, μένος ἐμπνεῦσαι ἐνίοις • 13 τῶν ἡρώων τὸν θεόν, τοῦτο ὁ Ἔρως τοῖς ἐρῶσι παρέχει • 14 γιγνόμενον παρ’ αὑτοῦ. • – niemand is zo laf dat Eros zelf hem niet bezield zou kunnen maken voor/tot dapperheid, zodat hij gelijk is aan de van nature dapperste; en wat Homerus zei, dat de godheid sommige (van de) helden moed inblies, dat geeft zonder meer Eros aan degenen die verliefd zijn, voortkomend vanuit zichzelf. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

35. d. Eros en zelfopoffering, 1-5 • 1 Καὶ μὴν ὑπεραποθνῄσκειν γε μόνοι ἐθέλουσιν οἱ ἐρῶντες, οὐ • 2 μόνον ὅτι ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ αἱ γυναῖκες. Τούτου δὲ καὶ ἡ Πελίου • 3 θυγάτηρ Ἄλκηστις ἱκανὴν μαρτυρίαν παρέχεται ὑπὲρ τοῦδε τοῦ • 4 λόγου εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἐθελήσασα μόνη ὑπὲρ τοῦ αὑτῆς • 5 ἀνδρὸς ἀποθανεῖν, • 1 En verder zijn degenen die verliefd zijn als enigen bereid voor een ander hun leven te geven, niet alleen mannen, maar ook de vrouwen. Hiervan verschaft ook Alcestis, de dochter van Pelias, een afdoend bewijs ter verdediging/ter ondersteuning van deze stelling ten overstaan van de Grieken, omdat zij als enige bereid was ten behoeve van haar 5 man te sterven, VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

36. d. Eros en zelfopoffering,5-9 • 5 ὄντων αὐτῷ πατρός τε καὶ μητρός, οὓς ἐκείνη • 6 τοσοῦτον ὑπερεβάλετο τῇ φιλίᾳ διὰ τὸν ἔρωτα, ὥστε ἀποδεῖξαι • 7 αὐτοὺς ἀλλοτρίους ὄντας τῷ ὑεῖ καὶ ὀνόματι μόνον προσήκοντας, • 8 καὶ τοῦτ’ ἐργασαμένη τὸ ἔργον οὕτω καλὸν ἔδοξεν ἐργάσασθαι • 9 οὐ μόνον ἀνθρώποις ἀλλὰ καὶ θεοῖς, • terwijl zijn vader en moeder er nog/nog in leven waren, die zij in die mate overtrof in affectie vanwege haar liefde/ hartstocht, dat zij (hun) liet zien dat zij vreemden voor hun zoon waren en in naam slechts verwanten, en nadat zij deze daad had verricht scheen zij niet alleen aan mensen maar ook aan goden toe zo iets moois verricht te hebben, VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

37. d. Eros en zelfopoffering,9-13 • 9 ὥστε πολλῶν πολλὰ καὶ • 10 καλὰ ἐργασαμένων εὐαριθμήτοις δή τισιν ἔδοσαν τοῦτο γέρας οἱ • 11 θεοί, ἐξ Ἅιδου ἀνεῖναι πάλιν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ τὴν ἐκείνης • 12 ἀνεῖσαν ἀγασθέντες τῷ ἔργῳ·οὕτω καὶ θεοὶ τὴν περὶ τὸν ἔρωτα • 13 σπουδήν τε καὶ ἀρετὴν μάλιστα τιμῶσιν. • dat, hoewel velen vele (en) 10 mooie daden verricht hebben, de goden aan slechts zeer weinigen dit als privilege hebben gegeven, namelijk dat zij hun ziel uit het huis van Hades/uit de Hades weer/terug omhoog stuurden, maar (dat) zij die van haar vol bewondering voor haar daad omhoog stuurden; zo eren ook de goden het meest de inzet en het deugdzaam gedrag met betrekking tot eros. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

38. e. Orpheus en Achilles, 1-5 • 1 Ὀρφέα δὲ τὸν Οἰάγρου ἀτελῆ ἀπέπεμψαν ἐξ Ἅιδου, φάσμα • 2 δείξαντες τῆς γυναικὸς ἐφ’ ἣν ἧκεν, αὐτὴν δὲ οὐ δόντες, ὅτι • 3 μαλθακίζεσθαι ἐδόκει, ἅτε ὢν κιθαρῳδός, καὶ οὐ τολμᾶν ἕνεκα • 4 τοῦ ἔρωτος ἀποθνῄσκειν ὥσπερ Ἄλκηστις, ἀλλὰ διαμηχανᾶσθαι • 5 ζῶν εἰσιέναι εἰς Ἅιδου. • 1 Zij stuurden Orpheus, zoon van Oeagrus onverrichterzake terug uit de Hades, nadat zij een schijngestalte van zijn vrouw hadden getoond, voor wie hij was gekomen, en niet nadat zij haarzelf hadden gegeven, omdat hij een slappeling scheen te zijn, omdat hij een citerspeler was, en niet (scheen hij) te durven sterven omwille van zijn hartstocht zoals Alcestis, maar een list (scheen) te bedenken om 5 levend de Hades binnen te gaan. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

39. e. Orpheus en Achilles, 6-8 • 6 Τοιγάρτοι διὰ ταῦτα δίκην αὐτῷ ἐπέθεσαν, καὶ ἐποίησαν τὸν • 7 θάνατον αὐτοῦ ὑπὸ γυναικῶν γενέσθαι, οὐχ ὥσπερ Ἀχιλλέα τὸν • 8 τῆς Θέτιδος ὑὸν ἐτίμησαν καὶ εἰς μακάρων νήσους ἀπέπεμψαν, • Om die reden dan ook legden zij hem een straf op, en zij zorgden ervoor dat zijn dood door toedoen van vrouwen plaatsvond, niet op de manier waarop zij Achilles, de zoon van Thetis eerden en hem naar de eilanden der gelukzaligen wegstuurden, VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

40. e. Orpheus en Achilles, 9-14 • 9 ὅτι πεπυσμένος παρὰ τῆς μητρὸς ὡς ἀποθανοῖτο ἀποκτείνας • 10 Ἕκτορα, μὴ ποιήσας δὲ τοῦτο οἴκαδε ἐλθὼν γηραιὸς τελευτήσοι, • 11 ἐτόλμησεν ἑλέσθαι βοηθήσας τῷ ἐραστῇ Πατρόκλῳ καὶ • 12 τιμωρήσας οὐ μόνον ὑπεραποθανεῖν ἀλλὰ καὶ ἐπαποθανεῖν • 13 τετελευτηκότι· ὅθεν δὴ καὶ ὑπεραγασθέντες οἱ θεοὶ διαφερόντως • 14 αὐτὸν ἐτίμησαν, ὅτι τὸν ἐραστὴν οὕτω περὶ πολλοῦ ἐποιεῖτο. • omdat hij, te weten gekomen van zijn moeder dat hij zou sterven, als hij 10 Hector gedood had, en als hij dit niet had gedaan oud zou sterven nadat hij naar huis was gegaan, het durfde ervoor te kiezen, nadat hij zijn minnaar Patroclus had geholpen en had gewroken om niet alleen ten behoeve van hem te sterven maar ook hem, gestorven, in de dood te volgen; vandaar ook hebben de goden, in buitengewone bewondering, hem bij uitstek geëerd, omdat hij zijn minnaar zo belangrijk vond. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

41. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 1-5 • 1 Αἰσχύλος δὲ φλυαρεῖ φάσκων Ἀχιλλέα Πατρόκλου ἐρᾶν, ὃς ἦν • 2 καλλίων οὐ μόνον Πατρόκλου ἀλλ’ ἅμα καὶ τῶν ἡρώων ἁπάντων, • 3 καὶ ἔτι ἀγένειος, ἔπειτα νεώτερος πολύ, ὥς φησιν Ὅμηρος. • 4 Ἀλλὰ γὰρ τῷ ὄντι μάλιστα μὲν ταύτην τὴν ἀρετὴν οἱ θεοὶ • 5 τιμῶσιν τὴν περὶ τὸν ἔρωτα, • 1Aeschylus spreekt onzin wanneer hij zegt/door te beweren dat Achilles verliefd was op/de minnaar was van Patroclus, die niet alleen mooier was dan Patroclus, maar tegelijk ook (mooier was) dan alle helden, en bovendien zonder baard, vervolgens veel jonger, zoals Homerus zegt. Hoe dan ook de goden eren in feite het meest die deugd 5 (nl.) met betrekking tot eros, VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

42. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 5-9 • 5 μᾶλλον μέντοι θαυμάζουσιν καὶ • 6 ἄγανται καὶ εὖ ποιοῦσιν, ὅταν ὁ ἐρώμενος τὸν ἐραστὴν ἀγαπᾷ, ἢ • 7 ὅταν ὁ ἐραστὴς τὰ παιδικά.Θειότερον γὰρ ἐραστὴς παιδικῶν· • 8 ἔνθεος γάρ ἐστι. Διὰ ταῦτα καὶ τὸν Ἀχιλλέα τῆς Ἀλκήστιδος • 9 μᾶλλον ἐτίμησαν, εἰς μακάρων νήσους ἀποπέμψαντες. • maar zij bewonderen en prijzen en zijn welwillend meer, wanneer de eromenos de erastes liefheeft dan wanneer de erastes zijn paidika/lieveling (liefheeft). Want de erastes is (een) goddelijker (iets) dan de paidika/zijn lieveling; want hij is door een god bevangen. Daarom ook eerden zij Achilles meer dan Alcestis, door hem naar de eilanden der gelukzaligen te sturen. VORIGE VERTALING GRIEKS VOLGENDE VERTALING

43. f. Achilles was de eromenos van Patroclus, 10-12 • 10 Οὕτω δὴ ἔγωγέ φημι Ἔρωτα θεῶν καὶ πρεσβύτατον καὶ • 11 τιμιώτατον καὶ κυριώτατον εἶναι εἰς ἀρετῆς καὶ εὐδαιμονίας • 12 κτῆσιν ἀνθρώποις καὶ ζῶσι καὶ τελευτήσασιν. • 10 Zo/dus zeg ik van mijn kant dat Eros zowel de oudste en de meest waardevolle als de machtigste/ belangrijkste van de goden is met het oog op het verwerven van deugd en geluk voor mensen zowel tijdens hun leven/levend als na hun dood/gestorven. VORIGE VERTALING GRIEKS