İŞ HUKUKU

1. İŞ HUKUKU SMMM BÜLENT FIÇICI VE YENİ İSTİHDAM PAKETİNİN GETİRDİKLERİ Tarih : 10.06.2008 - Cumartesi Saat : 16.00 Yer : M.Kemalpaşa www.maligundem.com

2. TARİHÇE • 1931 yılında ilk İş Kanunu • 1971 yılında 1475 sayılı İş Kanunu • 10.06.2003 tarihinde 4857 sayılı İş Kanunu www.maligundem.com

3. YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUAT • 4857 Sayılı İş Kanunu • 1475 Sayılı İş Kanunu (madde 14) • Yönetmelikler • Yargıtay Kararları ve içtihatler www.maligundem.com

4. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNUN BÖLÜMLERİ 1- Genel Hükümler 2- İş Sözleşmesi Türleri ve Feshi 3- Ücret 4- İşin Düzenlenmesi 5- İş Sağlığı ve Güvenliği 6- İş ve İşçi Bulma 7- Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi 8- İdari Ceza Hükümleri 9- Çeşitli, Geçici ve Son Hükümler www.maligundem.com

5. AMAÇ ve KAPSAMI • Bu Kanunun amacı işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir. • Bu Kanun, 4 üncü Maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. www.maligundem.com

6. İSTİSNALAR a) Deniz ve hava taşıma işlerinde, b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, www.maligundem.com

7. İSTİSNALAR e) Ev hizmetlerinde, f) İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar hakkında, g) Sporcular hakkında, h) Rehabilite edilenler hakkında, ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde. www.maligundem.com

8. İŞ SÖZLEŞMELERİ • Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı olma zorunluluğu vardır • Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde İşverenin belge verme zorunluluğu vardır. • Damga vergisi ve Harç muafiyeti • Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri www.maligundem.com

9. İŞ SÖZLEŞMELERİ • Süreksiz ve Sürekli işler • Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri • Çağrı üzerine çalışma • Deneme süresi www.maligundem.com

10. İŞÇİ ÖZLÜK DOSYASI • İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada; • İşçinin kimlik bilgilerini, • Düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları, saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır.  www.maligundem.com

11. ÇALIŞMA SÜRESİ • Genel Bakımdan çalışma süresi haftada en fazla 45 saattir. • Çalışma haftanın çalışılan günlerine eşit bölünür. • 2 aylık sürelerde denkleştirme yapılabilir. • Çalışılmayan süreler için 2 ay içersinde telafi çalışması yaptırılabilir. www.maligundem.com

12. ARA DİNLENMESİ • Günlük çalışmanın  başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere duyurulur. *4 saat ve daha az süren işlerde 15 dakika *4 saat ile 7,5 saat arası işlerde yarım saat *7,5 saatten fazla süren işlerde 1 saat ara dinlenmesi verilmesi zorunludur. • Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. www.maligundem.com

13. POSTALAR HALİNDE ÇALIŞMA • Postalar halinde çalışılması gereken iş yerlerinde gece, hafta tatili ve ara dinlenmelere özen gösterilerek çalışma saatleri belirlenir. • Bu tür işlerde, her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeler ile bu işçiler için işe başlamadan önce alınan periyodik sağlık raporlarının bir nüshasının ilgili bölge müdürlüğüne verilmesi gerekir. www.maligundem.com

14. GECE ÇALIŞMASI • Çalışma hayatı açısından 20.00 – 06.00 arası gece sayılır. • Bir vardiyanın yarısından fazlası bu süreye isabet ediyorsa o vardiya gece vardiyasıdır. • İşçilerin gece vardiyaları 7,5 saati geçemez. www.maligundem.com

15. GECE ÇALIŞMASI • 18 yaşından küçük işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. • Kadın işçilerin çalıştırılması konusunda ise işyerinin uygunluğu önemlidir. • Gece çalışacak işçilerin işe başlamadan önce gece çalışabilir raporları alınır, daha sonra da en geç 2 yılda bir gece için periyodik muayeneleri yaptırılır. • Gece vardiyasında çalışacak işçilerin isimleri ve gece çalışabilir raporları bölge müdürlüğüne gönderilir. www.maligundem.com

16. FAZLA ÇALIŞMA • Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışmadır. • Fazla çalışma ücreti= normal ücret x 1,5 • Haftalık 45 saatin altındaki iş söz.de 45 saate kadar olan çalışmalar fazla sürelerle çalışmadır. • Fazla sürelerle çalışma =normal ücret x 1,25 İşçi isterse 6 ay içinde bu süreleri serbest zaman olarak kullanabilir. www.maligundem.com

17. FAZLA ÇALIŞMADA KISITLAMALAR • Fazla Mesai için her yıl işçinin yazılı onayının alınması gerekir. • Günde 11 saatten fazla çalışılamaz. • Fazla çalışma sürelerinin toplamı yılda 270 saati aşamaz. www.maligundem.com

18. FAZLA ÇALIŞMADA KISITLAMALAR • Gece vardiyalarında fazla çalışma yapılamaz, • Sağlık kuralları bakımından 7,5 saatten fazla çalışılamayacak işlerde, • Yer altı ve su altı işlerinde, • 18 yaşından küçüklere, • Hekim raporu bulunanlara, • Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren kadınlara, • Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlara, fazla mesai yaptırılamaz. www.maligundem.com

19. ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİNDE ÇALIŞMA • Ulusal Bayram : 29 Ekim 1,5 gün • Genel Tatil : 23 Nisan 1 gün, 19 Mayıs 1 gün, 30 Ağustos 1 gün, 1 Ocak 1 gün, Ramazan Bayramı 3,5 gün, Kurban Bayramı 4,5 gün • Bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. www.maligundem.com

20. HAFTA TATİLİ VE ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN HALLER • Haftalık çalışma saatleri içersinde 24 saat kesintisiz ara dinlenmesi verilir. • Hafta tatilinde geçen süre ile • İşveren tarafından 1 haftaya kadar verilen izinler • Evlenmelerde üç güne kadar • Ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar geçen süreler çalışılmış gibi hesaba katılır. www.maligundem.com

21. YILLIK İZİN • 1-5 yıla kadar 14 gün 5-15 yıl arası 20 gün 15 yıldan fazlası için 26 gün • 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyüklere 20 günden az izin kullandırılamaz. • Yıllık izin hesabında bazı günler çalışılmış gibi hesaba katılır. www.maligundem.com

22. YILLIK İZİN • Yıllık İzin en fazla 3 defa ve 10 günden az bölünemez • Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. • Yıllık izin ücreti sadece işten ayrılan işçiye ödenir. www.maligundem.com

23. ÜCRET İLE İLGİLİ HÜKÜMLER • En geç ayda bir ödenir. • İşveren ödeme aczine düşerse Ücret Garanti Fonu devreye girer. (işsizlik sigortasının %1 i bu fona aktarılır). • Ücret 20 gün içinde ödenmez ise işçi çalışmayabilir. • İşçi ücretinin ¼ ünden fazlası haczedilemez. www.maligundem.com

24. ÜCRET İLE İLGİLİ HÜKÜMLER • Ücret hesap pusulası verme zorunluluğu • Ücret kesme cezası (Kesilen paralar mesleki eğitim, iş sağ.ve güv.eğit. İle sosyal hizmetler de kullanılır) • Ücretsiz izin www.maligundem.com

25. ALT İŞVEREN (TAŞERON) KAVRAMI • Bir işverenin işyerinde yürütülen işlerin bir kısmını başka bir işverenin işçilerine gördürmesi ile ortaya çıkan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. • Daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. • İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez. • Aksi halde alt işverenin işçileri baştan beri asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. www.maligundem.com

26. ÖZÜRLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU • 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenler: %3 oranında Özürlü, çalıştırmak zorundadır. • Hesaplamanın yapılmasında kesirler yuvarlanır. • Aynı il sınırları içindeki işyerlerindeki toplam işçi sayısı esas alınır. • SSK primlerinin işveren payları ile fazladan yapılan istihdamın SSK işveren paylarının %50 si hazinece karşılanacak. www.maligundem.com

27. İŞ KURUMUNA TALEP VE BİLDİRİMLER • Açık doğduğunda 1 hafta içinde bildirim yapılır. • Kurum 15 gün içinde uygun kişilerden gönderir • İşyeri 15 gün içinde işe başlatır • İşyeri Alınan veya alınmayanı gerekçesi ile 7 gün içinde bildirmek zorundadır. • Bildirimden sonra 10 gün, bildirim olmaz ise 30 gün içinde kurum işyerine liste gönderir. • İşyeri 15 gün içinde açık kontenjanını kapatmalıdır. • İş sözleşmesi sona erenler 15 gün içinde gerekçe ile birlikte kuruma bildirilir ve yeni talepte bulunulur. www.maligundem.com

28. ANALIK İLE İLGİLİ HÜKÜMLER • Kadın işçilerin doğumdan önce 8 doğumdan sonra 8 hafta çalıştırılmamaları esastır. • Çoğul gebelikte doğum öncesine 2 hafta ilave edilir. • İsteği haline kadın işçiye rapor süresinden sonra 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. • Kadın işçiye 1 yaşından küçük çocuğu için günde 1,5 saat süt izni verilir. Bu süreleri işçi dilediği saatlerde kullanır. www.maligundem.com

29. ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMALARI Genç işçi : 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir. Çocuk işçi : 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir. • Çocuk işçilerin çalıştırılabilecekleri işler. • Genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler. • Çocuk ve Genç işçilerin çalıştırılamayacakları işler. www.maligundem.com

30. AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER • 16 yaşından küçük işçilerin ve 2009 dan itibaren mesleki eğitim almamış olanların Ağır ve Tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır. • Ağır ve Tehlikeli işlerin neler olduğu ile 16-18 yaş arası Genç İşçiler ile Kadın İşçilerin çalıştırılabilecekleri işlerin neler olduğu bu konuda çıkarılan bir yönetmelikle açıklanmıştır. • Genç işçiler için 6 ayda bir, diğerleri için yılda bir defa sağlık raporu alınması gereklidir. • Bu raporları İşyeri hekimleri, İşyeri ortak sağlık birimleri, SSK, sağlık ocağı, hükümet ve belediye hekimleri verir. www.maligundem.com

31. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ • İşverenler gerekli önlemleri almak • İşçilerde alınan önlemlere uymak zorundalar. • Sanayiden sayılan ve en az 50 işçinin çalıştığı ve 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde İş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulur. • Bu işyerleri İşyeri Hekimi çalıştırmak, iş yeri sağlık birimi oluşturmak, iş güvenliği ile görevli mühendis ve teknik eleman çalıştırmak veya bu hizmetleri dışarıdan almak zorunda. www.maligundem.com

32. İŞ KAZALARI VE YAPILMASI GEREKENLER • İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. • İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. • Kaza jandarma veya polise derhal bildirilir. Kaza ilgili Sigorta İl / sigorta Müdürlüğüne vizite kâğıdı ile en geç kazadan sonraki iki gün içinde bildirilir. • ÇSGB Bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç iki iş günü içinde haber verilir. • Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. www.maligundem.com

33. SÖZLEŞMENİN FESHİNDE TAZMİNATLAR • İHBAR TAZMİNATI • KIDEM TAZMİNATI www.maligundem.com

34. İHBAR TAZMİNATI • Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinde bildirim. • 6 aya kadar 2 hafta • 6 ay-1,5 yıl 4 hafta • 1,5 yıl-3 yıl 6 hafta • 3 yıldan fazla 8 hafta • Bu sürelere uymayan taraf karşı tarafa İhbar Tazminatı ödemek zorundadır. • İşveren öderse GV ve DV kesintisi yapmak zorundadır. İşçi öderse kesinti yok. www.maligundem.com

35. KIDEM TAZMİNATI • Bir yıldan fazla çalışma şartı. • İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler gözönüne alınarak hesaplanır. www.maligundem.com

36. KIDEM TAZMİNATININ HESABI • Her çalışılan tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. • Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. • Kıdem Tazminatı= (Ç.Süre x Ücret x 30)/365 • Burut Ücretin hesabında son 1 yıl içersinde işçiye sağlanmış olan diğer menfaatlerde göz önünde bulundurulur. • Ödemeden Sadece DV kesintisi yapılır. Tavanı aşarsa GV kesintisi de yapılır. (2.087,92 ytl) www.maligundem.com

37. KIDEM TAZMİNATI HAKKI NE ZAMAN DOĞAR • Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, • Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile işi sona erdirmesi, • İşçinin ölümü sebebiyle son bulması halinde, • Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla; www.maligundem.com

38. KIDEM TAZMİNATI HAKKI NE ZAMAN DOĞAR • (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, www.maligundem.com

39. KIDEM TAZMİNATI HAKKI NE ZAMAN DOĞAR • İşçi tarafından bu Kanunun 24 ncü maddesi uyarınca, • İşveren tarafından bu Kanunun 25 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, İşveren tarafından kıdem tazminatı ödenir. www.maligundem.com

40. İŞÇİNİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.24) I. Sağlık sebepleri: II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: III. Zorlayıcı sebepler: www.maligundem.com

41. İŞÇİNİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.24) I. Sağlık sebepleri: a) İş, işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b) İşveren veya başka işçiler bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa. www.maligundem.com

42. İŞÇİNİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.24) II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada yanıltırsa. b) İşveren küfür eder veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur, kanuna karşı davranışa özendirir, ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut asılsız isnad veya ithamlarda bulunursa. www.maligundem.com

43. İŞÇİNİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.24) d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, f) Ücretin akort sistemine göre ödenmesi gereken durumlarda işin azlığından dolayı işçinin eksik ücreti karşılanmazsa. www.maligundem.com

44. İŞÇİNİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.24) III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa. İşçi iş akdini derhal fesih edebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır. www.maligundem.com

45. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) I. Sağlık sebepleri: II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: III. Zorlayıcı sebepler: IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması: www.maligundem.com

46. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) I. Sağlık sebepleri: a) İşçinin kendi hatasından dolayı bir hastalık veya sakatlık da, devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi. -Kendi hatasından olmayan bir sebeple raporlu olursa 17.maddedeki önelleri 6 hafta aşarsa. b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda. www.maligundem.com

47. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada işçinin işvereni yanıltması. b) İşçinin, işverene veya ailesine küfür etmesi yahut işveren hak.asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması. c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. www.maligundem.com

48. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) d) İşçinin işverene, ailesine veya başka işçisine sataşması veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi. e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. www.maligundem.com

49. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) g) Ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. ı) İşçinin, işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. www.maligundem.com

50. İŞVERENİN BİLDİRİMSİZ FESİH HAKKI (M.25) III. Zorlayıcı sebepler: İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması. www.maligundem.com