1 / 96

CONSTRUCCIÓN DE ALGUNOS CONCEPTOS PROPUESTOS EN BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA

CONSTRUCCIÓN DE ALGUNOS CONCEPTOS PROPUESTOS EN BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA. Andrée Giordan Coord. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS. ¿Se descubren los conceptos? Thuret: sabio de la fecundación. ¿ Descubre la fecundación? ¿Qué es descubrir la fecundación? Macho fecunda a hembra

favian
Télécharger la présentation

CONSTRUCCIÓN DE ALGUNOS CONCEPTOS PROPUESTOS EN BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. CONSTRUCCIÓN DE ALGUNOS CONCEPTOS PROPUESTOS EN BIOLOGÍA Y GEOLOGÍA AndréeGiordan Coord.

  2. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS • ¿Se descubren los conceptos? • Thuret: sabio de la fecundación. ¿Descubre la fecundación? ¿Qué es descubrir la fecundación? • Macho fecunda a hembra • Esperma fecunda a la hembra • Espermatozoide actúa a distancia sobre el óvulo para desarrollar un embrión. • Que el espermatozoide entra en contacto con el óvulo para formar un huevo, punto de partida de un futuro ser vivo • Núcleo de un espermatozoide se une con el material genético aportado por el óvulo • La información genética transportada por el gameto masculino y la transportada por el gameto femenino se integran para construir el material necesario para el desarrollo del futuro embrión.

  3. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS • ¿Quién descubre el oxígeno? • ¿Quién descubre los microbios? • ¿Quien descubre el DNA? • ¿Quién descubre las Leyes de Mendel? • ¿Quién descubre los mecanismos de la respiración o de la fotosíntesis?

  4. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS • La construcción de conceptos son procesos dinámicos mediante los que se produjeron, y se producen, los acontecimientos biológicos, considerando las aportaciones sucesivas como resultado de un proceso, que es muy complejo(maraña de dificultades y obstáculos), y en los que ocurren actos de apropiación de la comunidad científica.

  5. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS • Para entender la construcción de conceptos hay que desentrañar la maraña de dificultades y obstáculos de todo tipo que ha habido que superar, sin olvidar los contextos que permiten dar sentido a estas evoluciones o involuciones.

  6. CONSTRUCCIÓN DE LOS CONCEPTOS • La construcción del más pequeño elemento de racionalidad es el resultado de un complejo proceso que siempre se inscribe en una historia de las ideas, y no de un “hombre”, por brillante que éste sea. • Es una explicación extravagante, abusiva, concebirla lineal, unidimensional. No menos extravagante y abusivo es imaginar esta racionalidad como producto de una simple ruptura. .. Esta ruptura siempre se identifica a posteriori.

  7. ¿Sabemos que…? • Mendel investigó 360 caracteres antes de centrarse en siete caracteres de los guisantes, que, por uno de esos azares tan sorprendentes, están en siete cromosomas diferentes? • Paulov siempre aparece acompañado de sus célebres reflejos condicionados y de su eterno experimento sobre la salivación del perro. Pero, ¿Son conocidas las dificultades conceptuales y experimentales que encontró para llegar a su formulación? • Anécdota: en una demostración pública… Aquel día el perro se negó obstinadamente a salivar al sonido de la campana; Paulov llamó entonces a su preparador y, al verlo, ¿el perro empezó a secretar saliva! El perro estaba condicionado, pero… a su preparador.

  8. ¿Sabemos que…? • Brown-Séquard. Investiga las hormonas. Escribe que habiendo observado en el conejo castrado la acción a distancia de una sustancia que le devolvió la actividad sexual, se la administró él mismo, lo que le indujo a encontrase (¡sic!) con su mujer… a pesar de su edad.

  9. Conclusión: idea sobre el funcionamiento de los científicos • Disminuye la importancia atribuida al experimento crucial, y resalta el papel de la idea, de la hipótesis que se tratará de corroborar a continuación, no con un único experimento en particular, sino mediante un campo atestado de prácticas experimentales que interfieren con las hipótesis previas y con otras, secundarias, nacidas a continuación.

  10. ¿Sabemos que…? • A quién atribuimos la propuesta de la determinación cromosómica del sexo? Y el trabajo con Droshophila Melanogaster?

  11. Determinación del sexo • Thomas Hunt Morgan (1903) deja por escrito que: • “La cuestión de los factores que determinan el sexo de los huevos es lo que estoy ahora desarrollando rápidamente y promete dar resultados de gran importancia, no sólo de interés teórico sino también práctico. Nuestro primer problema será examinar las condiciones que en los áfidos parecen causar la aparición de machos y hembras… por cambios de la alimentación…Al mismo tiempo Miss Stevens (Nettie Marie Stevens) se propone examinar en otras formas más adecuadas el llamado cromosoma accesorio en óvulos y células espermáticas y su posible relación con el sexo”. • Nettie Marie Stevens (1906) deja por escrito • “Si estos heterocromosomas deben verse como cromosomas sexuales en el sentido de que ambos representen caracteres sexuales y determinen el sexo, no se puede decir sin datos más concluyentes.(...) No tenemos seguridad de que tengamos razón al atribuir los caracteres sexuales a estos cromosomas particulares o de hecho a ningún cromosoma. Parece, en cualquier caso, una conclusión razonable de acuerdo con los hechos observados.(...) En conjunto, la primera teoría, que trae la cuestión de la determinación del sexo bajo la Ley de Mendel en una forma modificada, parece más de acuerdo con los hechos y abre una esperanza de que en un futuro próximo sea posible formular una teoría general de la determinación del sexo” (Stevens 1906, p. 55-6). • Y añade… • “ la única esperanza de determinar si el sexo es un carácter mendeliano en este momento parece estar en los experimentos de cría con formas cuyo estudio citológico muestre que son adecuadas. Es probable que, en algunos casos al menos, otros caracteres puedan estar correlacionados con el sexo, de tal forma que su comportamiento en la herencia puede arrojar luz sobre la cuestión del sexo”.

  12. Nettie Marie Stevens (1861-1912) eta Thomas Hunt Morgan (1866-1945) • 1903. urtean Stevens-en ikerketa nahien inguruan, honakoa agertzen da Thomas Hunt Morgan (1866-1945) genetista adituaren idatzi batean: • “La cuestión de los factores que determinan el sexo de los huevos es lo que estoy ahora desarrollando rápidamente y promete dar resultados de gran importancia, no sólo de interés teórico sino también práctico. Nuestro primer problema será examinar las condiciones que en los áfidos parecen causar la aparición de machos y hembras… por cambios de la alimentación…Al mismo tiempo Miss Stevens se propone examinar en otras formas más adecuadas el llamado cromosoma accesorio en óvulos y células espermáticas y su posible relación con el sexo”

  13. Epistemología de la complejidad • Un solo hecho puede tener dos interpretaciones… • Los hechos no son tan evidentes como se suele decir…

  14. Interés de ejemplos históricos (MP Aleixandre. (1996). Alambique 08. • Conocer las dificultades que plantea un tema científico • Analizar los procesos de cambio • Conocer problemas que se relacionan con los modelos teóricos. • Hipótesis que se proponen • Relación de los datos con las hipótesis preferidas

  15. TEORIA CELULAR ES UN OBJETO O ES UN MODELO RELACIÓN ENTRE CÉLULA Y ORGANISMO SE SITÚA EN UNA CORRIENTE REDUCCIONISTA O ACTUALIZA UN PUNTO DE VISTA INTEGRACIONISTA TIENE UNA FUNCIÓN FUNDAMENTALMENTE PEDAGÓGICA…O MÁS BIEN ES UN INSTRUMENTO PROSPRECTIVO DESTINADO A DIRIGIR ESTIMULAR LA INVESTIGACIÓN

  16. TEORIA CELULAR

  17. MICROBIOS • 1878, 11 de marzo, en la sesión semanal de la Academia de las Ciencias el cirujano Charles Emmanuel Sédillot propone el término microbio como nombre genérico. Se trata de poner fin a las “interminables discusiones entre los partidarios de los microzoarios y los microfitos”.

  18. MICROBIOS

  19. NOMENCLATURA • Contexto en el que Linneo propone su sistema binomial (1753).

  20. EVOLUCIÓN

  21. EBOLUZIOAREN TEORIAK AZALDU NAHI DUENA • Eboluzioaren teoriak izaki bizidunen aniztasuna eta agertzen dituzten moldaerak azaldu nahi ditu. • Adibidez, izaki zelulanitzok dugun edozein organoaren jatorria zein da? Nondik nora sortu da? • Zentzu edo norabide eta arrazoi jakin bat duen eraldaketa da? • Hala, zoriaren menpe dagoen eraldaketa izan da?

  22. EBOLUZIOAREN TEORIAREN ATZETIK • Eboluzioaren teoria onartzeko lehenik eta behin behar dena da eboluzioaren ideia onartua izatea. • Beharrezkoa da onartzea izakiak transformatu daitezkeela, aldatu daitezkeela. • Beharrezkoa da onartzea izaki bizidunen espezien eboluzioa.

  23. EBOLUZIOAREN TEORIAREN galderak • Eboluzioaren ideiaren aldetik bi galdera nagusi: • Zein da heredatzen diren aldaketen jatorria? • Zein da ingurunearen eragina? • Eboluzioaren mekanismoak?

  24. EBOLUZIOAREN TEORIA • HISTORIAN ZEHAR EMAN DIREN ERANTZUNAK: • Izakiek inguruak ezartzen dizkien errestrikzioei erantzuteko garatzen duen jardueren emaitza (herencia de los caracteres adquiridos/ Beretutako karaktereen herentzia). • Inguruak ez du eraginik izakien jarduerarengan, aldaketak azarez sortzen dira, eta inguruak soilik aukeraketa bat egiten du.(Hautespen naturala) • Bada izaera supramaterial bat, aurretik diseinatua, perfilatua, dagoen bide bat bete arazten duelarik. (Diseñatzaile inteligentea)

  25. FRANCESCO REDI

  26. GENERACIÓN ESPONTÁNEA • Bapateko sorreraren inguruan eztabaidatzeak errazten du: • transformismoaren eztabaida berriro planteatzea • eta kreazionismoaren aurrean jarrera kritiko bat garatzea. • Hala ere REDI iritxi arte “edozer gauza esan daitekeenez” bapateko sorreraren ideiak transformismoaren ideia oztopatzen du. • Ondorioz, REDIren esperimentuek laguntzen dute kreazionismoa ordezkatuko duen paradigma berribatetara hurbiltzea.

  27. GENERACIÓN ESPONTÁNEA • Bizitza/izaki bizidunak ulertzeko balioko duen paradigma berri hau Teoria Zientifiko gisa ulertu dezakegu, jada. Datu esperimentalen eta hauen azterketa zientifikoan oinarritzen den teoria da: • Izaki bizidun oro beste izaki bizidun batetik sortu behar du. • Paradigma berri bat sortzen da Kreazionismotik urruntzea errazten duena.

  28. (Scandiano, 1729-Pavía, 1799) • Lazaro Spallanzani

  29. GAUR EGUNGO ESPEZIEN AZTERKETA: • Espezien sailkapenean lanean ari den LINNEO (1753), espezien antzekotasuna eta bereizketa azpimarratzen ditu, duen ikuspuntua CREAZIONISTA ETA FIJISTA da. Hala eta guztiz ere ezin du sahiestu halako galderak azaleratzea: • Zein da espezien antzekotasun aipagarriaren jatorria? • Antzekotasun honek jatorri komuna seinalatzen ote du? • BUFFON da espezien sailkapenaren inguruan transformismoaren ideiak aurkezten dituena.

  30. EBOLUZIOAREN IDEIAK BERPIZTEN XVIII bukaera aldera • Eboluzioaren teoriaruntz mugitzeko lehenengo proposamen aipagarria: BUFFON (1744), “Historie de la Terre”: • Astro baten leherketa • Lurra gori-gorian dagoen bola bat da. • Hozten hasten da eta lurrazala zimurtzen da, mendiak eratuz. Ur-lurruna kondentsatzen da ozeanoak eratuz. Berak proposatzen du hortxe egon zirela fosilak iraganean biztzen. • Hala ere, 1751 urtean Sorbonako teologia fakultatearen eskakizunez BUFFON retraktatzen da.

  31. IDEAS PRE-EVOLUCIONISTAS(S. XIX) • PRE-DARWINIANOAK: • Adierazten dituzte, jada, espezie batetako indibiduoetan badela aldakortasunik. • Aldakortasun honen zergatia planteatzen da, adibidez, klima, elikagaiak eta horrelakoak espezie berrien jatorriaren erlazionatzen direlarik. • Aldakortasuna erlazionatua agertzen da, baita ere, zoriz gertatutako aldaketekin erlazionatuz eta egokienen gainbizitzearekin (azken hau Darwinen aitak planteatzen du). • Plantatzen da izaki batek hartzen dituen karaktereak heredatzen direnaren inguruko eztabaida.

  32. TEORÍAS EVOLUTIVAS, SIGLO XX • Lamarck, Darwin eta Neodarwinismoa • Berdintasuna: eboluzioak norabide bat du. Graduala da. • Desberdintasuna: eboluzioaren arrazoiak. • Gould: oreka taiduna • Eboluzioak ez du norabiderik • Eboluzioak ez da beti graduala. • “Diseinatzaile inteligentearen” proposamena

  33. EBOLUZIOAREN TEORIA • LAMARCK. Buffonen laguntzailea. • Izaki bizidunengan aldatzeko joera onartzen du. Eboluzioa onartzen du. • Denborari zentzu infinito bat egokitzen dio. • Eboluzioaren aldeko faktoreak: • klima • eguraldi aldaketak • habitat-en aldaketak • bizimoduak • defentsa sistemak • ugalketa • Lortzen diren transformazioak ondorengoei transmititzen dira.

  34. Lamarcken ideia nagusiak • Inguruneak karaktereen aldaketak eragiten ditu: inguruneko baldintzak aldatu egiten dira denboran zehar. • Eginkizunak organoa sortzen du: jokabide berriek organo jakin batzuk garatzea eragiten dute. • Beretutako karaktereen herentzia: inguruneak eragindako aldakuntza horiek ondorengoei transmititzen zaizkie.

  35. CHARLES DARWIN. 1859 • “El origen de las especies” argitaratzen du, Beagle itsasontzian (1831-1836) egindako bidaiaren emaitza da. • Darwin-ek proposatzen ditu eboluzioaren mekanismoak: • aldakortasuna: espezieak ez dira finkoak, eta etengabe aldatzen dira.Espezie guztiek aitzindari komuna duten eta espezie-kopurua ugarituz doa. • Bizitzagatik borroka: bizitza existentzia eta biziraupenaren borroka da • Hautespen naturala: bizirauteko borrokak ingurumen naturalera okerren moldatzen diren espezieen galera dakar, hobekien moldatzen direnak ugaltzea eta bizirautea lortzen duten bitartean. Prozesu hau hautespen natural izenaz ezagutzen da. • Gradualismoa: hautespen naturalak, garapenak eta eboluzioak denbora tarte handiak behar dituzte, eta izakia, bere bizitza laburrean, ez da gai aldaketa guzti hauek antzemateko.

  36. Ifarramerikan Louis Agassid, geologoa, kreazionista (“La espezie es un pensamiento del Creador”) literalki esaten du: “El señor Darwin afirma que el mono es su hermano, el caballo su primo, y la ostra un antepasado remoto”

  37. NEO-DARWINISMOA • Eboluzioaren teoria sintetikoak genetika mendelianoa eta Darwin-en hautespen naturala bateratzen ditu, eta gainera, honako mekanismoak proposatzen ditu: • Populazioetan bada aldakortasun genetiko bat, mutazio bidez eta birkonbinazio genetikoaren prozesuen bidez sortua. • Hautespen naturalak ezabatu egiten ditu beren informazio genetikoagatik hain egokiak ez diren indibiduoak. Moldakortasun-balioa duten eta genetikoki zehazturik dauden ezaugarri horiek hautatu eta hurrengo belaunaldiari transmititzen zaizkio. • Espezieak oinarri genetiko komuna duten populazio-multzoak dira, eta elkarren artean ugaltzeko gaitasuna dutenak. Geneak, mutazio bidez edo birkonbinazio bidez gerta daitezkeen konbinazio berriekin, hautespen natural horren eraginpean daude, eta une bakoitzean populazioen ezaugarriak erabakitzen ditu, ingurumen-baldintzen arabera.

  38. S. J. GOULD (1941–2002) • “Oreka taidunaren” teoria plazaratu zuen. Kontra egiten dio Darwinen bilakaera graduala eta jarraiaren kontzeptuari. • Frogak aurkitzen ditu erregistro fosilean, hauetan maizegi azaltzen direlako espezie aldaketa nahiko “bruskoak”. Arrazoia kokatzen du gehiago aldaketa genetikoetan ugalketan baino. Kontutan hartzen du bereziki DENBORA kontzeptua eta bere ESKALA. • Darwinen teorian ikusten du “direkzionalitate” bat duela, non hobetzen goazen, “gure burua garapenaren buru” ikusiaz. • Eboluzioan aipagarriagoa da aldakortasun genetikoa hautespen naturala baino.

  39. S. J. GOULD • Garrantzia ematen dio zientziaren dibulgazioari: Testu dibulgatiboak testu zientifikoen maila kontzeptual berdinekoak izan beharko lutekeela defenditzen zuen. • Kreazionismoaren aldekoek eboluzioaren teoria erakustearen kontrako neurriak hartu nahi izan dituztenean aurka azaldu.

  40. GOULD-i BURUZ ESANDAKOAK • Darwinista ortodoxoak diote: • “Hombre cuyas ideas son tan confusas que no vale la pena preocuparse de ellas y que está dando a los no biólogos una imagen falsa del estado de la teoría evolutiva.” • Tiene una “tendencia casi patológica a extenderse”.

More Related