Rak sutka - wyzwanie 21 wieku

2. Rak sutka - wyzwanie 21 wieku • Rak piersi zwany rownież rakiem sutka jest zdecydowanie najczęstszą formą raka u kobiet. • Schorzenie charakteryzuje się bardzo zróżnicowanym przebiegiem od form bardzo agresywnych– około 30% -dających szybkie przerzuty oraz przypadków o wolniejszym przebiegu. • Statystycznie co 10-11 kobieta w Norwegii zapada na tę chorobę w czasie swojego zycia!

3. profilaktyka • Dlaczego zapobieganie rakowi piersi jest trudne??? • NIE MA BEZPOŚREDNIEGO CZYNNIKA, KTÓRY DOPROWADZA DO ROZWOJU TEJ CHOROBY • NA DZIEŃ DZISIEJSZY NIE MA SKUTECZNYCH DZIALAŃ PROFILAKTYCZNYCH • SĄ SKUTECZNE METODY WYKRYWANIA I LECZENIA

4. CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI RAKA Czynniki dziedziczne - rak piersi u najbliższej rodziny, Czynniki hormonalne, takie jak wczesna pierwsza miesiączka późna ciąża, brak karmienia piersią, późna menopauza. Hyperplazja sutkow, dlugotrwałe używanie preparatow zawierających estrogeny szczegolnie w okresie okołomenopauzalnym Alkohol, nadwaga, brak ruchu, promieniowanie jonizujace ,

5. Jak zapobiegać ??? • ŻYĆ JAK PAN BÓG PRZYKAZAŁ • Rozwój badań genetycznych-szczególna opieka dla kobiet z genemBRCA1 i BRCA2

6. Wszystkie grupy wiekowe kobiet

7. Częstotliwość raka piersi w stosunku do totalnej zachorowalności na raka w grupach wiekowych w Norwegii Grupa wiekowa % ilość w 2006 0 do 14 lat 0 0 Do 29 lat 6 10 30 do54 lat 38 905 55 do 74 lat 26 1241 75 + 15 624 Przede wszystkim 24% wszystkich przypadków raka to rak piersi.

8. Zachorowalność na raka piersi w grupach wiekowych na 100.000

9. Zachorowalność w latach 1953-2007 lokalizacja pierwotna • Nowe przypadki w okresach 5- letnich: • 1953-57 ---855 1993-97 ---2186 • 1958 -62---968 1998-2002--2546 • 1963-67 ---1114 2003-2007 --2767 • 1968-72 ---1260 • 1973-77 ---1460 • 1978-82 ---1602 • 1983-87 ---1769 • 1988-92 ---1911

10. Umieralność: rak piersi -Norwegia Szwecja Finlandia

11. Wykrywanie i diagnostyka guzków piersi- badanie własne i badania specjalistyczne

12. Większość zmian patologicznych w sutku wykrywająsame kobiety

13. Systematyczność i technika badania własnego. • Broszury i ulotki omawiajace badanie. • Personel medyczny udzielający porad i uczący badania • Internett • NIEZMIERNIE WAŻNE JEST INFORMOWANIE KOBIET, ŻE WYKRYCIE EWENTUALNEJ ZMIANY NIE JEST RÓWNOZNACZNE Z RAKIEM • WIĘKSZOŚĆ GUZKÓW JEST DOBROTLIWA

14. Screeninng mammograficzny –najlepsza forma zapobiegania rakowi piersi • Podstawowym celem programu screeningowego jest obniżenie śmiertelności z powodu raka piersi o 30% • W Norwegii program dotyczy wszystkich kobiet między 50 a 69 rokiem życia • Badanie dobrowolne wezwanie co 2 lata. Pacjentka płaci 200 NOK ca 100 zl udziału własnego • Badania mammograficzne ultrasonograficzne wykonuje się w centrach diagnostyki piersi prowadzonych przez radiologow.Lokalizacia przy większych ośrodkach specjalistycznych, szpitalach. • Finansuje budżet panstwowy

15. Jakość badania mammograficznego oraz wspołpraca radiologa patologa i chirurga jest niezbędna do prawidłowego zdiagnozowania • Zaklada sięże od wstępnego badania sutka do lecznia chirurgicznego nie powinno upłynąć wiecej niż 40 dni Głównym celem mammografi jest wykrycie zmian małych od 5mm, niewyczuwalnych badaniem manualnym. W Porsgrunn/ Telemark 76% kobiet zgłasza się po wezwaniu na badanie/ zaprasza się 2 x/

16. Badanie specjalistyczne zmian stwierdzonych klinicznie • Wykonuje się w tym samym centrum diagnostyki co omawiane badania screeningowe. • Skierowanie od lekarza rodzinnego albo specjalisty • Koszt badania dla pacjentki 200 NOK • Liberalna praktyka kierowania na badanie od lekarza pierwszego kontaktu u kobiet po35 r.ż. • U kobiet po 50 r.ż. każdy guzek jest „podejrzany” o złosliwość o badanie specjalistyczne wykonuje się rutynowo.

17. Rozwój profilaktyki i wykrywania raka piersi • Genetyka • Dalsze poznawanie pozagenetycznych czynników ryzyka: środowisko, styl życia , toksyny • Leki hormonalne • Szkodliwe czynniki w okresie płodowym • Promieniowanie jonizujące i magnetyczne?