UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA CERRAHİ TEDAVİNİN YERİ

1. UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA CERRAHİ TEDAVİNİN YERİ Prof.Dr. Yusuf K. KEMALOĞLU Gazi Ün. Tıp Fak. KBB Hast. AD, Ankara http://w3.gazi.edu.tr/web/yusufk/ http://www.kbb.gazi.edu.tr yusufk@gazi.edu.tr

2. Uykuda Solunum Bozuklukları • Uyku sırasında solunum düzenindeki değişikliklere bağlı olarak gelişen ve morbidite ve mortalitenin artmasına yol açan klinik tablolar • Horlama • Obstruktif uyku apnesi sendromu • Üst solunum yolu rezistansı sendromu • Obesitehipoventilasyon sendromu • Overlap sendromu • Santral uyku apnesi • Kompleks apne sendromu ÜSY yusufk@gazi.edu.tr

3. (-) (-) (-) • Kas tonusunda azalma • ÜSY’da rezistansı arttıran hastalık / anomaliler • ÜSY mukoza kalitesini bozan hastalıklar yusufk@gazi.edu.tr

4. Uykuda Solunum Bozukluklarında Üst Solunum Yolu HORLAYAN ön NORMAL APNEİK arka yusufk@gazi.edu.tr

5. Uykuda Solunum Bozukluklarında Üst Solunum Yolu ön Yumuşak damak - Uvula Tonsil arka Dil Kökü yusufk@gazi.edu.tr yusufk@gazi.edu.tr

6. OUAS’de KBB Muayenesi • ÜSY’de rezistans artışı yapan yer(ler) • Kollabe olan bölge(ler) (-) (-) (-) yusufk@gazi.edu.tr

7. ÜSY’de Rezistans Artışı • Konka hipertrofisi • Septum deviasyonu • Pnom. orta konka • Sinuzit ve diğer kronik nazal mukozal hastalıklar (kronik rinitler) • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet yusufk@gazi.edu.tr

8. ÜSY’de Rezistans Artışı çocuklarda • Adenoid vegetasyon • Adenoidit/nazofarenjit • Nazofarenks tümörleri • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet Öykü: Muayene: İnceleme: - Lat. sefalometrik grafi yusufk@gazi.edu.tr

9. Oklüzyon yusufk@gazi.edu.tr

10. Mallanpati İndeksi + Tonsil ++ Tonsil üst kısmı +++ Yumuşak damak ++++ Sert damak Lateral faringeal band ve tonsil kollapsı yusufk@gazi.edu.tr

11. Fleksible endoskopi •  Ayakta • Yatarak • Spontan nazal solunum • Müller manevrası • Esbach manevrası • Avantaj: • Maliyet • Tekrarlanabilirlilik • Cerrahi için olgu seçimine yardımcı olur Dezavantaj: * Doğal uykudan farklı * Müller manevrası ile değerlendirme sırasında hasta uyumsuzluğu sonucu etkileyebilir yusufk@gazi.edu.tr

12. yusufk@gazi.edu.tr

13. + +++ YD-Uvula kollapsı ++ ++++ yusufk@gazi.edu.tr

14. + +++ Pasif Müller Tonsil – LFB kollapsı ++ ++++ yusufk@gazi.edu.tr

15. ÜSY’de Rezistans Artışı • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet • Palatin tonsil hipertrofisi • Makroglossi • Yağ dokusu artışı • Lateral farengiyal band hipertrofisi ve kollapsı • Y. damak - uvula hipertrofisi • Kr. Farenjite bağlı mukozal değişiklikler yusufk@gazi.edu.tr

16. ÜSY’de Rezistans Artışı • Lingual tonsil hipertrofisi • Dil kökünde yağ dokusu artışı • Palatin tonsil hipertrofisi • Lateral farengiyal band hipertrofisi • GER • Kr. Farenjite bağlı mukozal değişiklikler • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet yusufk@gazi.edu.tr

17. + +++ Dil kökü kollapsı ++ ++++ yusufk@gazi.edu.tr

18. + yusufk@gazi.edu.tr ++++

19. Lateral Sefalometrik Grafi • KFI değerlendirmesi • Posterior faringeyal hava yolu: • Yumşak damak-uvula • Dil kökü • YD-Uv boyutları • Dil – DK boyutları • Hyoid pozisyonu yusufk@gazi.edu.tr

20. ÜSY’de Rezistans Artışı • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet • Larenks paralizisi • Floppy epiglot • Parsiyel larenjektomili hastalar • GER • (Aspirasyon ve yutma problemi olan hemipleji hastaları) yusufk@gazi.edu.tr

21. yusufk@gazi.edu.tr

22. ÜSY’de Rezistans Artışı • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet • Mandibular retrogeni • Mikrognati • Maksiller retrogeni • Kafa tabanı anomalileri • Multiple KFİ anomalileri (kraniyofasiyal disharmoni) • Dolikosefalik yüz yapısı • Hyoid kemiğin aşağıda yerleşmiş olması yusufk@gazi.edu.tr

23. Lateral Sefalometrik Grafi • KFI değerlendirmesi • Posterior faringeyal hava yolu: • Yumşak damak-uvula • Dil kökü • YD-Uv boyutları • Dil – DK boyutları • Hyoid pozisyonu yusufk@gazi.edu.tr

24. OUAS’de ÜSY Bulguları • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet yusufk@gazi.edu.tr

25. OUAS’de Klinik Değerlendirme • Öykü • GİUM • Eşlik eden hastalıklar ve alışkanlıklar • Olası komplikasyonlar • Fizik Muayene • Sistemik Muayene • Alt solunum yolları ve akciğer • KBB Muayenesi • Polisomnografi • Tedavi alternatiflerinin belirlenmesi yusufk@gazi.edu.tr

26. Semptomlar *** Ağız solunumu yusufk@gazi.edu.tr

27. YD-Uvula kollapsı LFB kollapsı Dil Kökü kollapsı • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet Horlama, tanıklı apne, GİUM, obesite …. KBB ? OSAS tanısı Ciddiyeti POLİSOMNOGRAFİ yusufk@gazi.edu.tr

28. OUAS’nin Derecesi • AHİ <5 Basit Horlama • AHİ 5-15 Hafif OSAS • AHİ 16-30 Orta OSAS • AHİ >30 Ağır OSAS AHI: Bir saatlik uyku sırasında oluşan apne ve hipopnelerin sayısı yusufk@gazi.edu.tr

29. YD-Uvula kollapsı LFB kollapsı Dil Kökü kollapsı • Burun • Nazofarenks • Orofarenks • Hipofarenks • Larenks • Kraniyofasiyal iskelet KBB PSG Tedavi * Genel önlemler * Cerrahi * Ağız içi cihaz * CPAP/BPAP yusufk@gazi.edu.tr

30. Horlama ve OUAS Tedavisi • Genel önlemler • Risk faktörlerinin azaltılması • Eşlik eden hastalıkların tedavisi • (Kazalardan korunma) yusufk@gazi.edu.tr

31. Risk Faktörlerinin Azaltılması • Kilo verme • Alkol – ilaç alışkanlığının önlenmesi • Yatış pozisyonu • Akşam yemeğini azaltma – gece yemeğini bırakma • Sigarayı bırakma • Uyku hijyeni • Nazal-paranazal hastalıkların tedavisi • GER tedavisi • Hipotiroidi (ve akromegali)’nin tedavisi yusufk@gazi.edu.tr

32. OUAS’da cerrahi:  • ÜSY rezistansını azaltsın • ÜSY’nin çökme yeteneğini azaltsın / ÜSY çeperlerinin negatif insp. basınca dayanıklılığını arttırsın • Horlamayı önlesin ?  yusufk@gazi.edu.tr

33. Obstruktif Uyku Apne Sendromunda Obstruktif Segmenti Belirlemeye Yönelik Klinik ve Radyolojik Değerlendirme Dil Kökü • TGM • THF • Dil kökü RF • Rezeksiyon amel. • Hyoepiglotopeksi • Lazer median gloss. LFB • Maxillo-mandibuler ilerletme YD-Uv-Tonsil • UPPP • m-UPPP • Tonsillektomi • CAPSO • UPF • RF Somnoplasti Trakeostomi yusufk@gazi.edu.tr

34. Burun ve Paranazal Sinüz Hastalıklarının Tedavisi • Medikal Tedavi • Cerrahi tedavi • Alt konka hipertrofisi • Alt konka RF uygulamaları • S. Deviasyonu • Sinuzit • Büllöz orta konka yusufk@gazi.edu.tr

35. RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) mUPPP AHI < 15 AHI > 15 CPAP/BPAP mUPPP + CPAP/BPAP CPAP/BPAP Maxillomandibular ilerletme yusufk@gazi.edu.tr

36. + Dil kökü Dil kökü RF AİC RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) AİC Dil kökü RF RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) mUPPP TGM+THF(+RF) AİC AHI < 15 AHI < 15 AHI > 15 AHI > 15 TGM+THF(+RF) Reszeks. AİC CPAP/BPAP mUPPP + CPAP/BPAP CPAP/BPAP Maxillomandibular ilerletme yusufk@gazi.edu.tr

37. Uvulopalatofaringoplasti yusufk@gazi.edu.tr

38. Uvulopalatofaringoplasti yusufk@gazi.edu.tr

39. UPP’nin dezavantajları • Ses kalitesinde kalıcı değişiklikler • Ağız kuruluğu • Tad duyusu kaybı • Kr. Farenjit arazlarında artış • Velofarengiyal yetmezlik • Nazofarengiyal stenoz ve britler • Obesite ve alkol nüks olasılığını arttırır. • OUAS morbiditesine olumlu etkisi ispatlanamamıştır. • CPAP kullanımını olumsuz etkiler. yusufk@gazi.edu.tr

40. Modifiye UPPP UPPP tonsillektomi Lazer veya koter ile yapılması histopatolojik değişiklikler ve kalıcı klinik sonuç bakımından fark yaratmamaktadır; yusufk@gazi.edu.tr

41. RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) RF Somnoplasti (+ RF tonsil abl./tonsillektomi) mUPPP AHI < 15 AHI < 15 AHI > 15 AHI > 15 CPAP/BPAP mUPPP + CPAP/BPAP CPAP/BPAP Maxillomandibular ilerletme yusufk@gazi.edu.tr

42. Radyofrekans cerrahisinin avantajları Postoperatif dönem kalitesi Hastanın rahatsız olmayacağı velofaringeyal fonksiyon Hasta yakınlarının rahatsız olmayacağı bir horlama seviyesi yusufk@gazi.edu.tr

43. Olgu Seçim Kriterleri • AHI < 5 • Konservatif tedaviye rağmen devam eden ciddi habetual horlama • Fizik muayene: • Normal (hemen hemen normal) burun anatomi ve fonksiyonu • Mallanpati indeksi: 1-2 • Fleksible nazofarengoskopi: • Yumuşak damak – uvulada bariz vibrasyon • Astenik yumuşak damak • Dil kökü hipertorfisi: grade 1-2 • Tonsil hipertorifisi < ++/++ yusufk@gazi.edu.tr

44. RF Somnoplasti yusufk@gazi.edu.tr

45. yusufk@gazi.edu.tr

46. Sonuçlar 20 olguya toplam 47 seans (ortalama 2.35 seans) RF uygulaması VAS • Preoperatif: (n:20) 9.16 +/- 1.07* • 1. seans: (n: 20) 7.33 +/- 1.45* • 2. seans: (n: 17) 4.47 +/- 1.70* • 3. seans: (n: 10) 2.60 +/- 1.35* * VAS değerlerinde anlamlı azalma (t-student, p<0.001) RF Somnoplasti her seans VAS değerinde anlamlı düşüşe neden olmuştur yusufk@gazi.edu.tr

47. Sonuçlar Seans başarısı1. seans 2. seans 3. seans %70 < 0 (% 0) 2 (% 11.76) 2 (% 20) % 70-50 1 (% 5) 2 (% 11.76) 2 (% 20) % 50-30 6 (% 30) 6 (% 35.29) 3 (% 30) % 30> 3 (% 65) 7 (% 41.18) 3 (% 30) Seans başarısıToplam başarı %70 < 8 (% 40) (tamamı 3 seans uyg.) % 70-50 8 (% 40) (% 80’i 3 seans uyg.) % 50-30 3 (% 15) (% 90’ı 1-2 seans uyg.) % 30> 2 (% 10) (tamamı 2 seans uyg.) yusufk@gazi.edu.tr

48. Sonuçlar Jitter Shimmer • Preoperatif (n:20) 1.11+/-0.60 3.89+/-2.50 • Postoperatif: (n: 20) 1.01+/-0.47 3.59+/-1.87 • Kontrol grubu (n:18) 1.20+/-0.60 3.78 +/-2.2 VAS değerlerinde anlamlı azalma (t-student, p>0.1) Ortalama 2.35 seans RF somnoplasti uygulaması objektif ses parametrelerinde anlamlı değişikliğe neden olmamıştır yusufk@gazi.edu.tr

49. Sonuçlar • Yumuşak damakta ülser: 15/47 (% 31.92) • Ağrı: hafif; en fazla 2 gün • Ağız kokusu: YD’da ülser olanlarda 5 gün • Yutma / konuşma bozukluğu: hafif; YD’da ülser olanlarda 7 gün yusufk@gazi.edu.tr

50. Parsiyel Tonsil Cerrahisi = RF ile tonsil cerrahisi • RF iğne ablasyonu: Tonsilde volumetrik küçülme • RF tonsil koblasyonu: Parsiyel / subtotal rezeksiyon • RF tonsillotomi: Parsiyel rezeksiyon yusufk@gazi.edu.tr