620 likes | 1.02k Vues
Laparoskopi Komplikasyonları Nasıl Önlenir?. Prof. Dr. Fazlı Demirtürk. Cerrah ne kadar iyi olursa olsun laparoskopide komplikasyon her zaman mevcuttur. Komplikasyonlar. Anestezi zorlukları , P ozisyona bağlı sinir yaralanması
E N D
Laparoskopi Komplikasyonları Nasıl Önlenir? Prof. Dr. Fazlı Demirtürk
Cerrah ne kadar iyi olursa olsun laparoskopide komplikasyon her zaman mevcuttur.
Komplikasyonlar • Anestezizorlukları, • Pozisyonabağlısiniryaralanması • Batınagiriştekiyaralanmalar(TrokarveVeressiğnesinebağlıyaralanmalar) • İntraoperatifdamar, barsakveürinersistemyaralanması • Elektrocerrahikomplikasyonları.
Ciddikomplikasyonoranıgeneldedüşüktür. Komplikasyonlarınyarısıport yerleştirmesiyadakameragirişisırasındaolur. MagrinaJF. Complications of laparoscopicsurgery. ClinObstetGynecol 2002; 45:469.
Komplikasyonlar; abdominalinsüflasyon, doku diseksiyonu, hemostaz sırasında da olabilir. • Trottier DC, Martel G, Boushey RP. Complications in laparoscopicintestinalsurgery: preventionandmanagement. MinervaChir 2009; 64:339.
İntraoperatif fark edilirse laparoskopik olarak düzeltilebilir ; ya da açık cerrahiye geçilebilir; bazıları ise ancak postoperatifdönemde fark edilir.
Büyük damar yaralanması ve Barsak perforasyonu Katastrofik! Morbidite ve mortalitenin esas sebepleridir.
Laparoskopik cerrahi komplikasyonları bilginin çoğu jinekoloji literatüründen • Philips PA, Amaral JF. Abdominalaccesscomplications in laparoscopicsurgery. J AmCollSurg 2001; 192:525.
Anestezi Cerrah, indüksiyon, ventilasyon ve entübasyon esnasında hastayı gözlemelidir. Zor entübasyon ve uzamış ventilasyon mideyi havayla doldurarak yaralanmaya yol açabilir. Anestezistin nazogastrik tüp takmasını istemek gerekir.
Uygun Pozisyon Kompresyonuvepotansiyelsinirhasarınıönler. Uzunsinirlerintrasesi(brachialplexus,ulnar,femoral,ve commonperoneal sinirler) risk altındadır. Femoral hasarı önlemek için uylukların aşırı fleksiyonundankaçınmak gerekir.
MesaneDekompresyonu & Uterin Manipülatör Foley sonda mesane yaralanmasınıazaltır. Uterinmanipulatör takılması ise hidrotübasyon esnasında hava embolisini engeller.
Batına giriş Komplikasyon oranı %1’den azdır. Port yerlerinde % 6 oranında geç hernileroluşabilir. • Jiang X, Anderson C, Schnatz PF. Thesafety of directtrocarversusVeressneedleforlaparoscopicentry: a meta-analysis of randomizedclinicaltrials. J LaparoendoscAdvSurgTech A 2012; 22:362. • Ahmad G, O'Flynn H, Duffy JM, et al. Laparoscopicentrytechniques. CochraneDatabaseSystRev 2012; 2:CD006583.
1980-1999 FDA’ya iletilen medikal raporlar Laparoskopik olarak batına girişteki 10000 işlemde 5-30 yaralanma %76’sı barsak ve retroperitoneal bölgedeki damar yaralanmaları İnce ve kalın barsak yaralanmalarının neredeyse %50’si en erken 24 saatte fark edilmiş. (Barsak Hasarı Geç Farkediliyor!) • Chandler JG, Corson SL, Way LW. Threespectra of laparoscopicentryaccessinjuries. J AmCollSurg 2001; 192:478.
Yaralanma çeşiti ve oranı: İnce barsak (%25) İliak arter (%19) Kolon (%12) İliak ve diğer retroperitonealvenler (%9) Mezenterik bir damarın sekonder dalı (%7) Aorta (%6) Abdominal duvarın damarları (%4) Mesane (%3) Karaciğer (%2) Diğer (%2)
1975-2002 değerlendiren bir derlemede (access-related) batına girişte: 10000 işlemde 4,4 barsak yaralanması 10000 işlemde 3,1 vasküler yaralanma Batına açık giriş tekniklerinin (ör: Hasson) komplikasyonları azaltmadığı bulunmuş. • Jansen FW, Kolkman W, Bakkum EA, et al. Complications of laparoscopy: an inquiryaboutclosed- versusopen-entrytechnique. Am J ObstetGynecol 2004; 190:634.
2001 yılında FDA’ya bildirilen trokar yaralanması analizi: 629 vakada; 408 büyük damar yaralanması, 182 barsak yaralanması ve 30 karın ön duvarı hematomu 32 ölüm; 26 büyük damar yaralanması (en çok aorta ve vena cava) 6 barsak yaralanması. Gastrointestinal yaralanma tanısı %10 vakada geç konulmuş ve bu hastaların %21’i ölmüş. • Bhoyrul S, Vierra MA, Nezhat CR, et al. Trocarinjuries in laparoscopicsurgery. J AmCollSurg 2001; 192:677.
1997 yılı bir retrospektif çalışmada laparoskopikabdominal girişim yapılan ve 3 ay takip edilen 403 vakada herhangi bir komplikasyon görülme oranı %3 bulunmuş. Diğer çalışmalara benzer şekilde en çok komplikasyon batına girerken olmuş (%75) ve abdominal duvar hematomu, port-site herni ve port-site enfeksiyona yol açmış. • Mayol J, Garcia-Aguilar J, Ortiz-Oshiro E, et al. Risks of the minimal accessapproachforlaparoscopicsurgery: multivariateanalysis of morbidityrelatedtoumbilicaltrocarinsertion. World J Surg 1997; 21:529.
Batına Girişte Risk Faktörleri: Önceden abdominal cerrahigeçirmişolmak PelvikHastalıkgeçirmişolmak (Divertikülit, PID) Barsakdistansiyonu Çokbüyük abdominal yadapelvikkitleler Diyafragmahernisi
Wright ve ark. 2012’dekiderlemede: Laparoskopikomplikasyonlarıkitleninbüyüklüğüileorantılıdeğil; İntraoperatif, port-site,medical komplikasyonlar,transfüzyonvereoperasyonaçısındanbüyük ve küçük kitlenin farkıyok (9.8 and 10.4 percent, respectively) • Wright JD, Hershman DL, Burke WM, et al. Influence of surgicalvolume on outcomeforlaparoscopichysterectomyforendometrialcancer. AnnSurgOncol 2012; 19:948.
İlkbatınagirişesnasındakivaskülervegastrointestinalkomplikasyonlarölümlerinesasnedenidir. • Fuller J, Ashar BS, Carey-Corrado J. Trocar-associatedinjuriesandfatalities: an analysis of 1399 reportstothe FDA. J Minim InvasiveGynecol 2005; 12:302.
Deneyimlicerrahlarsözkonusuolduğunda, farklıgirişteknikleri (Hasson, ya da kapalıteknik),komplikasyonoranıaçısındanfarklıdeğildirler. • Jansen FW, Kolkman W, Bakkum EA, et al. Complications of laparoscopy: an inquiryaboutclosed- versusopen-entrytechnique. Am J ObstetGynecol 2004; 190:634.
Çoğuciddikomplikasyonlarınkörlemesinegirişsonucuolduğunu söyleyen yayınlar var. • Ahmad, G, Duffy, JM, Phillips, K, Watson, A. Laparoscopicentrytechniques. CochraneDatabaseSystRev 2008; CD006583. Abu-Amara M, Akle C, Adiseshiah M. Blindperitonealaccessduringlaparoscopy: why is it stillbeingused? IntSurg 2009; 94:201.
Retrospektifderlemelerkörlemesinetekniklerinaçıkteknikleregöre farkıolmadığınısöylese de çoğucerrahvizüelgiriştrokarıkullanmaktadır. • Agresta F, Mazzarolo G, Bedin N. Directtrocarinsertionforlaparoscopy. JSLS 2012; 16:255.
İntraumblikalküçük vertical birinsizyonyapılaraksubkutandokudisekeedilirsevesonrada fascia birklempletutularakkaldırılırsa; Veressiğnesiyadatrokarlagirişdahaemniyetliolur.
İntraoperatifdamaryaralanması 1000 laparoskopide 0,1-0,6. Çoğuminör damarlar Oran düşük;“under-reporting” var. Vasküleryaralanma primer trokarlayadaVeressiğnesiileolabilir.
Adezyonvarsailkbatınagirişte en çokomentalvemezenterikdamarlaryaralanır. Normaldeen çokyaralanandamarlar inferior epigastrikdamarlardır (lateral trokarlarınyerleştirilmesiesnasında).
Damarıuzaklaştırankonik, küntuçlutrokarlar, keskintrokarlara göre dahaazdamaryaralanmasınasebepolurlar.
Veressyadatrokarıgirerkenkontrollüiki el yöntemikullanılmalıdır. İnferiorepigastrikarterilluminasyonilegörülebilirve lateral trokarlaremniyetleyerleştirilebilir.
Vaskülerplanlaradikkatedilmeli, Diseksiyondamümkün olduğunca avaskülerbeyazsahalardaçalışılmalı, Daha çok bipolar koterkullanılmalıdır.
Laparoskopikcerrahiyapmayıplanlayankişilerdevasküleryaralanmadaintrakorporeal suture atabilmebecerisiolmalıdır.
İntraoperatifbarsakyaralanması: Anestezive major vaskülerzedelenmedensonraüçüncüölümnedenidir. %0,3 ila %0,8 arasındagörülür ElektrocerrahiyeatfedilenbarsakyaralanmalarınınçoğudetaylıaraştırılıncabuyaralanmalarınVeressiğnesiyadatrokarlaoluştuğuanlaşılmaktadır. %30-%50’si batınagirerkenoluşur. En çokincebarsakyaralanmalarıgörülür.
29966 jinekolojihastasınındeğerlendirildiğiretrospektifbirderlemedeyaralanmaların: %33’ününVeressiğnesigirerken, %50’sininumblikartrokaryerleştirirken, %17’sinin de sekondertrokarıgirerken oluştuğubildirilmiştir. • Chapron C, Querleu D, Bruhat MA, et al. Surgicalcomplications of diagnosticandoperativegynaecologicallaparoscopy: a series of 29,966 cases. Hum Reprod 1998; 13:867.
MolloyD’ye ait birderlemede: • Barsakyaralanmalarıoranınınaçıkteknikledüşmediği; hattaarttığı (%0,1’ye karşın %0,2) • bildirilmiş; • Hastaseçimindebiasolabilir: DahayapışıkolduğudüşünülenhastadaHassontekniğikullanılmasıgibi. Molloy D, Kaloo PD, Cooper M, Nguyen TV. Laparoscopicentry: a literaturereviewandanalysis of techniquesandcomplications of primaryportentry. Aust N Z J ObstetGynaecol 2002; 42:246.
Önemliolanbarsakyaralanmasıriskiolanhastalardaoperasyondanöncebarsaktemizliğininuygunyapılmasıdır(ör: rektovajinalendometriozis). • Barsakyaralanmasındaönemliolanyaralanmayıerken farketmektir“immediate recognition”.
İntraoperatifÜrinerSistemYaralanması: Mesaneyaralanmasınadirdir, pelvic cerrahihikayesiolanhastalardagörülür. Diseksiyonileilişkisidahaazdır; trokargirişiileolur. Midline, suprapubikbirtrokar, distandübirmesanesiolanhastayauygulandığındagörülür. 136997 hastanınve 407 jinekoloğundahiledildiğibirçalışmadasadece 8 mesaneyaralanmasıgörülmüş; dördüVeressiğnesi, ikisiprimer,ikisi de sekondertrokarileyaralanmış. • Yuzpe AA. Pneumoperitoneumneedleandtrocarinjuries in laparoscopy. A survey on possiblecontributingfactorsandprevention. J ReprodMed 1990; 35:485.
Üreteryaralanmasıen çok LAVH vakalarındacardinal ligament kesilirkenoluşur. Endometriozislihastalarda risk dahafazladır.
Siniryaralanması: Port yerleriseçimiabdominal siniryaralanmasınıönlemedeönemlidir.
Port-site hernia: Açıkcerrahiyeoranlalaparoskopidedahaazgörülür. • AAGL üyeleriarasındayapılanbirçalışmada %0.21 bulunmuş. Bunun %18’i fascia kapatılmasınarağmenolmuş. • Montz FJ, Holschneider CH, Munro MG. Incisionalherniafollowinglaparoscopy: a survey of theAmericanAssociation of GynecologicLaparoscopists. ObstetGynecol 1994; 84:881.
Port-site hernia (Devam): • Komplikevakalardaartar, çünküspesimeninçıkartılmasıiçindahabüyüktrokargerekir Obes, yaşlıhastaveuzunoperasyonsüresi(fasyayızayıflatır) herniyiarttırır Trokarçapınınartmasıylaartar.
Port-site hernia (Devam): Singe port kullanımında, port dahabüyükolduğuiçin, hernioranıartar. Vida şeklindeyapılarakinsüflasyonunkaybolmasınıengellesiistenentrokarlardafasyazedelenmesiniveinsizyonuartırarakherniyiarttırır.
Port-site hernia (Devam): 12mm’den küçükçaplı, radial dilatasyonyapanyadabıçaksıztrokarlardainsizyonelherniriskiazdır. • Swank HA, Mulder IM, la Chapelle CF, et al. Systematicreview of trocar-site hernia. Br J Surg 2012; 99:315.
Port-site hernia (Devam): 5mm’lik trokardadainsizyonelhernigörülebilir. • Bruyère F, Sun J, Cosson JP, Kouri G. Incarceration of bowelthroughopening of a 5-mm port. J Endourol 2004; 18:675. Çoğucerrah 12 mm’denbüyükçaplıtrokarinsizyonunudikmektedirbazılarıisetrokartipineveyerinebakmaksızın 10mm’den büyükçaplıtrokardafasyanındikilmesiönermektedirler; ancakgerçekşudurkifasyadikilse de hernioluşabilmektedir. • Liu CD, McFadden DW. Laparoscopicportsites do not requirefascialclosurewhennonbladedtrocarsareused. AmSurg 2000; 66:853.
ElektrocerrahiKomplikasyonları: Elektrik toprağa doğru ve en az rezistansın olduğu yoldan akar.
ElektrocerrahiKomplikasyonları (Devam): Enstrumanları tanımak Cerrahi tekniğe hakim olmak Kısa süreli ve düşük voltaj kullanmak BipolarCircuit MonopolarCircuit
ElektrocerrahiKomplikasyonları (Devam): Terimler: Insulationfailure InsulationFailure
ElektrocerrahiKomplikasyonları (Devam): • Terimler (Devam): • CapacitiveCoupling Direct Coupling Capacitive coupling occurs when electrical current is induced from the active electrode to nearby conductive material through intact insulation. This is a break in the instrument insulation, a defect beyond the control of even the most skilled surgeon.
ElektrocerrahiKomplikasyonları (Devam): AEMofferstheultimatesafety in monopolarelectrosurgerybycombiningaddedelectricalinsulation, conductiveshielding, and an electroniccurrentmonitoringsystem. • Activeelectrodemonitoring (AEM) • (ElectroScope, Boulder, CO, USA)
AEM eliminatesstraycurrentsgeneratedbyinsulationfailureandcapacitivecoupling.