Jongeren: van studeren naar werken

1. Jongeren: van studeren naar werken 22 april 2009 Brecht Provoost Leuven

2. Vandaag op het programma? I De Werkbank II Inleidingarbeidshandicap? III Communicatie handicap IV Begeleiding werkzoekenden-werkenden V BTOM’s VI Procedure VII Tegemoetkomingen VIII De kooplust: rollenspel

3. Kan ik een job vinden met een handicap als de mijne? • Hoe leg ik uit wat mijn handicap is zonder mijn kansen te verknoeien? • Hoe moet ik me gedragen tijdens een sollicitatiegesprek? • Moet ik alles vertellen over mijn handicap of zwijg ik beter? • Wat moet ik antwoorden op vervelende vragen tijdens een sollicitatiegesprek? • Wat zal de chef denken over mijn handicap? • Hoe kan ik vooroordelen weerleggen? • Wat moet ik doen om aanvaard te worden door mijn collega's? • Hoe kan ik best een ruzie met collega's oplossen?

4. Postbode Janssens ontmoet postbode Vandevelde en vraagt om gauw nog een pintje te gaan drinken alvorens terug te keren naar het postkantoor. Postbode Vandevelde trekt wijfelend aan een sigaret en knikt dan instemmend. Geef de voornamen van postbode Janssens en postbode Vandevelde.....

6. I De WerkbankAlgemeen • 20 jaar • Bevorderen tewerkstelling PmH • JKVG vzw • Provincie Antwerpen: 3 medewerkers • Vlaanderen: 8 medewerkers

7. De WerkbankDoelgroep • Vooral … • personen met een handicap … • die kunnen … • en willen werken … • in het N.E.C.

8. De WerkbankToeleiding • GTB • VDAB • Mutualiteiten • BuSO-scholen, hogescholen, universiteiten • OCMW’s • Diensten begeleid wonen • Andere KVG-vzw’s

9. De Werkbank: activiteitenSollicitatieondersteuning: enkele principes • Ondersteuning op maat • Vraaggestuurd • Scholingsniveau en aard beperking bepalen mee het begeleidingsaanbod • De cliënt doet zoveel mogelijk zelf • Empowerment

10. De Werkbank: activiteitenSollicitatieondersteuning: concrete invulling • cv • Sollitatiebrieven en –mails • Ter beschikking stellen van materiaal • Uitleg BTOM’s WZ en WG / aanvraag • Passende vacatures • Websites • Uitzendkantoren • Vermelden van handicap • Voorbereiding / opvolging sollicitatiegesprekken • ...

11. De Werkbank: activiteitenSollicitatieondersteuning: doorverwijzing • Geen zitdagen • Vaak op stap • Afspraak maken • Telefonisch of per e-mail

12. De Werkbank: activiteitenSollicitatietrainingen • BuSO-scholen • OV 3 en OV 4 • In de school zelf • Hogescholen, universiteiten

13. De Werkbank: activiteitenSollicitatietrainingen: externe sollicitatie-ervaring • Selecteren van passende vacatures • Het voeren van een sollicitatiegesprek, telefonisch • Opstellen cv en sollicitatiebrief • Plannen reis / gebruik maken van het openbaar vervoer • Het voeren van een sollicitatiegesprek. • Zelfevaluatie en formuleren van leerpunten

14. De Werkbank: activiteitenVertegenwoordiging van gebruikers • Commissie Diversiteit van de SERV • Stakeholdersforum VDAB en VDAB Antwerpen • HOC VDAB • Adviescommissie VAPH (HOC) • PAB-deskundigencommissie VAPH • PEC VAPH Antwerpen • commissie Individuele bijstand en sociale integratie VAPH • Gebruikersoverleg Handicap en Arbeid • RvB en DB GTB • …

15. Steunpunt handicap en arbeid • consulenten versterken en ondersteunen die vragen hebben over handicap en arbeid. Deze consulenten behoren tot de volgende netwerken:- de jobconsulenten van jobkanaal- de diversiteitsconsulenten van de vakbonden- de projectonwikkelaars van het EAD-beleid- de sectorconsulenten Diversiteit & Kansengroepen, Onderwijs en Arbeidsmarkt en Levenslang Leren- de activeringsconsulenten van het Forum Etnisch-Culturele Minderheden

16. Doel • Informatie bieden via de website, dossiers 2. Ondersteunen van consulenten van het EAD-beleid in vormingsmomenten3. Samenwerken met alle projecten van het EAD-beleid4. Sensibiliseren van het brede publiek http://www.handicapenarbeid.be

17. II arbeidshandicap? BBB, overheveling, definities, diversiteit, doelgroep, , ...

18. BBB • Project BBB van de Vlaamse Overheid • Overdracht van bevoegdheden van het beleidsdomein WELZIJN naar het beleidsdomein WERK EN SOCIALE ECONOMIE • Bijzondere ondersteuning? Van VAPH naar VDAB Vanaf 1 oktober 2008

19. diversiteit

20. Definitie van diversiteit • Oorspronkelijk • “Een brede combinatie bestaande uit mensen met verschillende etnische afkomst, nationaliteiten, leeftijden, religies en klassen” • Toevoeging van alle andere kenmerken • Huidig onderscheid • Observeerbare, demografische kenmerken • gender, leeftijd, ethniciteit, handicap,... • Onderliggende job-gerelateerde kenmerken • waarden, kennis, vaardigheden, ervaring

21. Waarom nastreven? • Juridisch argument • Moreel-ethisch argument • Economisch argument

22. Benaderingen van diversiteit • Discrimination-and-Fairness Paradigm • Access-and-Legitimacy Paradigm • Integration-and-Learning Paradigm (Ely & Thomas, 2001)

23. Discrimination-and-Fairness Paradigm • Principle of ‘equal opportunity’ • Logica

24. Discrimination-and-Fairness Paradigm • Instroom initiatieven • Werving • Selectie: invloed van stereotypes verminderen • Doorstroom initiatieven  ‘Openen van deuren’

25. Discrimination-and-Fairness Paradigm • Sterktes • Verhogen van demografische diversiteit • Bevorderen van gelijke behandeling • Zwaktes • Werknemers worden geacht zich te assimileren naar de bestaande manier van werken • Vrees voor positieve discriminatie  ‘we are all the same’

26. Access-and-Legitimacy Paradigm • ‘special contribution’ • logica

27. Access-and-Legitimacy Paradigm • Matchen demografische factoren met die van consumenten of belangrijke groepen ervan • Matchen demografische factoren met specifieke taken en jobs  matching specifieke competenties met taken

28. Access-and-Legitimacy Paradigm • Sterktes • Market-based motivatie • Ondersteuning van verschillen door organisatie • Zwaktes • Motivatie door onmideellijke en dringende noden • Gevaar van stereotypering door “leuke capaciteiten” • Sommige werknemers kunnen zich uitgebuit voelen Verschil wordt (over)benadrukt

29. Integration-and-Learning Paradigm • Verbinden van diversiteit met werkperspectieven • Logica “We are all on the same team, with our differences – not despite them…”

30. Enkele cijfers • 10% à 15% wereldbevolking handicap of chronische ziekte • 16% ‘Bevolking op arbeidsleeftijd’ last van één of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps. (SEE 2001, 2006) • 12,3% voortdurend of ‘af en toe’ belemmert worden in dagelijkse bezigheden (SEE 2001, 2006) • In Vlaanderen 786 189 (12,93%) personen een handicap of chronische ziekte in Vlaanderen (Verbelen, 2005).

31. Enkele cijfers • hoge inactiviteit: de helft van de arbeidsgehandicapten is niet-actief • Het aantal personen met een arbeidshandicap steeg van 2000 tot 2007 niet alleen in absolute cijfers maar ook hun aandeel binnen de totale werkzoekendenpopulatie steeg van 10,6 naar 15,7%. • In december 2008 VDAB 28.984 werkzoekenden met een arbeidshandicap. http://arvastat.vdab.be/nwwz/index2.htm • In 2001 was 64,1% van de totale bevolking op arbeidsleeftijd aan het werk. Bij mensen met functiebeperkingen slechts 39,6%, waarvan 48% bij lichte beperkingen en 24,8% met zware beperkingen

32. Handicap • Elk belangrijk participatieprobleem van persoon te wijten is aan een samenspel tussen (Vlaams Parlement, 2004): 1. functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard. 2. beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten. 3. persoonlijke en externe factoren. • Wie voldoet aan deze drie factoren is een persoon met een handicap VAPH • een persoon visuele beperking 100%, heeft een handicap want de functiestoornis is van zintuiglijke aard. Bij heel wat activiteiten ondervindt deze persoon moeilijkheden door persoonlijke en door externe factoren (de maatschappij niet altijd toegankelijk).

33. Arbeidshandicap? 1. Mensen aantasting van hun mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke mogelijkheden, 2. uitzicht op het verwerven en behouden van een arbeidsplaats en op vooruitgang op die plaats, 3. langdurig en in een belangrijke mate beperkt is of bedreigd wordt. • dezelfde persoon van hierboven kan door zijn visuele handicap langdurig moeilijkheden ondervinden bij het zoeken naar een job. Als hij een bepaalde job heeft, krijgt hij nauwelijks mogelijkheden om op te klimmen.

34. Dunne scheidingslijn • scheidingslijn tussen deze twee begrippen? Iemand met rugklachten kan bijvoorbeeld zonder beperkingen functioneren in zijn sociaal leven, maar onmogelijk zijn beroep als bouwarbeider blijven uitoefenen. • Niet iedereen met een arbeidshandicap wordt beschouwd als een persoon met een handicap. Het komt erop aan de mensen te ondersteunen die wel beperkingen ervaren in hun arbeidssituatie. Indien je werkt met definities, wat noodzakelijk is, vallen sommige personen buiten de mazen van het net. Mogelijke voorbeelden zijn langdurig zieken, mensen met HIV en personen met leerstoornissen.

46. Belang van operationalisering • inschrijving in het VAPH • BuSO-achtergrond • of een gedeeltelijke/zeer beperkte arbeidsgeschiktheid • ziekte- en invaliditeitsverzekering, de arbeidsongevallenverzekering, beroepsziekteverzekering • inkomensvervangende tegemoetkoming

47. EAD-Beleid • aandacht aan de vraag- als aan de aanbodzijde van de arbeidsmarkt. • Er worden immers acties op drie domeinen ondernomen: 1 het verbeteren van de tewerkstellingskansen van personen uit de kansengroepen 2 (indirecte) discriminatie tegengaan 3 achterstanden of beperkingen helpen wegwerken • mainstreaming van het diversiteitsbeleid: ontstaan dwarsverbanden tussen het beleid van evenredige arbeidsdeelname en diversiteit enerzijds en het opleidingsbeleid, het Levenslang Leren beleid, competentiemanagement, loopbaandienstverlening en kwaliteit van de arbeid anderzijds

48. Rondetafelconferentie • rondetafelconferentie van 2 december 2003 • overheid, sociale partners en vertegenwoordigers van personen met een arbeidshandicap • engagement tegen 2010 kloof in de arbeidsdeelname drastisch te verminderen • doelstellingen uit het pact van Vilvoorde

49. Rondetafelconferentie drie objectieven : 1 een substantiële vermindering van de kloof in de werkzaamheidsgraad 2 het wegwerken van de oververtegenwoordiging in de werkloosheid 3 het creëren van mogelijkheden en stimulansen voor de groep van personen met een arbeidshandicap om ongeacht hun statuut gelijke rechten te waarborgen om de stap naar de arbeidsmarkt te kunnen maken en een evenredige kans te hebben om aangeworven te worden bij de invulling van vacatures

50. Structurele beleidspartners • de sociale partners en vertegenwoordigende organisaties van kansengroepen worden vanaf 2003 ook betrokken bij de uitvoering  via eigen structurele projecten die het streven naar evenredige participatie van kansengroepen verder moeten ondersteunen en uitbouwen • dragen zo bij tot sensibilisering, draagvlakverbreding en operationele uitvoering van het EAD-beleid