Download
1 / 43
440 likes | 651 Vues
تبارشناسی فعالیت‌های یادگیری الکترونیکی در ایران `. غلامعلی منتظر دانشگاه تربیت مدر ّ س بهمن ماه 1391. فهرست مطالب. آموزش. فعاليتي‌هدف‌مدار و از پيش‌طراحي‌شده براي فراهم کردن فرصت‌ها و موقعيت‌هايي که امر يادگيري را در درون يک نظام پرورشي تسهيل کند. آموزش از دور.
E N D
تبارشناسی فعالیت‌های یادگیری الکترونیکی در ایران` غلامعلی منتظردانشگاه تربیت مدرّس بهمن ماه 1391
آموزش فعاليتي‌هدف‌مدار و از پيش‌طراحي‌شده براي فراهم کردن فرصت‌ها و موقعيت‌هايي که امر يادگيري را در درون يک نظام پرورشي تسهيل کند .
آموزشازدور نوعی آموزش غیرمستقیم سازمان‌دهی شده که از سوی نهادهای آموزشی طراحی می‌شود. • ویژگی 1: یادگیرنده به طور پیوسته در معرض آموزش‌های یاددهنده قرار ندارد ولی «برنامه‌ریزیآموزشی»، «راهنمایی در محیط» و «هندسۀ تدریس» در دست یادگیرنده است. • ویژگی 2: طراحی محتوای خودآموز (Self- Study)، یادگیرنده محور (Learner- Oriented) و مطابق با نیازها و استعدادهای یادگیرنده. • ویژگی 3: مخاطبان اصلی کسانی هستند که نمی‌توانند هم‌زمانو هم‌مکان در کلاس درس شرکت کنند. • ویژگی 4:مسوَولیت یادگیرندگان در محیط آموزشی بسیار زیادتر است، ولی معماری و مهندسی آموزش بر عهدۀ نهاد آموزشی است.
تقسیم‌بندیآموزشازدور • آموزش هم‌زمان (بی‌درنگ) Synchronous (Real Time) ناظر به ارتباط هم‌زمان یادگیرندگان و یاددهندگان با رعایت نا هم‌مکانی • آموزش ناهمزمان Asynchronous ناظر به عدم ارتباط هم‌زمان یادگیرندگان و یاددهندگان با رعایت ناهم‌مکانی
تبارشناسیفعالیت‌هاییادگیریالکترونیکیتبارشناسیفعالیت‌هاییادگیریالکترونیکی • نسل اوّل آموزش از دور (یادگیری مکاتبه‌ای) • نسل دوم آموزش از دور (یادگیری دیداری- شنیداری) • نسل سوم آموزش از دور (یادگیری رایانه یار) • نسل چهارم آموزش از دور (یادگیری وب‌بنیاد) • نسل پنجم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 1) • نسل ششم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 2/یادگیری اجتماعی/یادگیری همراه)
نسل اوّل آموزش از دور (یادگیریمکاتبه‌ای) • آغاز از سال 1728 میلادی در بوستون امریکا • آموزش تندنویسی به دانش‌آموزان روستایی از سوی فیلیپس • ارسال جزوه‌های دست‌نویس به صورت هفتگی • سال 1838 میلادی: دانشگاه سوئد استفاده از پست برای آموزش • سال 1840 میلادی: آموزش تندنویسی در انگلستان از طریق دوره‌های مکاتبه‌ای • سال 1856 میلادی: تأسیس مدرسۀ مکاتبه‌ای آموزش زبان در برلین • سال 1873 میلادی: تأسیس انجمن مطالعه در خانه (Studies at Home) در امریکا از سوی آناتیکنر (Tichnor)، مادر آموزش مکاتبه‌ای،
نسل اوّل آموزش از دور (یادگیری مکاتبه‌ای) • سال 1890 میلادی: تدوین برنامۀ آموزشی از دور در سطح دانشگاهی در دانشگاه شیکاگو از سوی ویلیام هارپر (Harper)، پدر آموزش مکاتبه‌ای، • سال 1890 میلادی: راه‌اندازی دورۀ آموزش از دور در سه سطح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه آکسفورد • سال 1892 میلادی: جعل واژۀ «آموزش از دور» در دانشگاه ویسکانسین امریکا • سال 1900 میلادی: جذب 500 نفر در دانشگاه آکسفورد از طریق آموزش از دور • سال 1906 میلادی: تأسیس مدرسۀ کالورت در بالتیمور امریکا برای آموزش از دور ابتدایی • سال 1906 میلادی: تأسیس واحد آموزش از دور دانشگاه ویسکانسین امریکا
ویژگی‌های نسل اوّل • یادگیرندگان ناهم‌مکانبودند. • آموزش ناهم‌زمانرخ می‌داد. • مواد آموزشی به صورت متن (نوشتاری) ارائه می‌شد و مهمترین محمل آن کتاب بود. • مواد آموزشی برای همه یکسان بود. • رسانۀ ارتباطی پست بود. • ارتباطی میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت. • جریان اطلاعات یک‌طرفه(فقط از معلّم به مخاطب) بود. • از این روش برای آموزش غیر رسمی بیش از رسمی استفاده می‌شد. (برای مناطق روستایی و ...)
نسل دوم آموزش از دور (یادگیری دیداری- شنیداری) • سال 1906 میلادی: پیدایی رادیو در امریکا • سال 1922 میلادی: استفاده از رادیو برای آموزش از دور در دانشگاه اوهایو • سال 1926 میلادی: تأسیس شورای ملّی تحصیل در خانه (National home Study Coucil) در امریکا • سال 1927 میلادی: اختراع تلویزیون در انگلستان • سال 1933 میلادی: استفاده از تلویزیون در آموزش در دانشگاه آیوا • سال 1950 میلادی: برگزاری کلاس‌های درس از طریق تلویزیون (15 ساعت در هفته به طور شبانه) در دانشگاه هوستن
نسل دوم آموزش از دور (یادگیری دیداری- شنیداری) • سال 1959 میلادی: برگزاری اوّلین دورۀ کامل آموزش از دور از طریق تلویزیون در دانشگاه شیکاگو • سال 1960 میلادی: برقراری ارتباط ماهواره‌ای توسط اکو 1 (Echo 1) • سال 1969 میلادی: تأسیس دانشگاه باز در انگلستان و پذیرش 25000 دانشجو تا سال 1971 • سال 1971 میلادی: برگزاری دوره‌های آموزش تلویزیون در شبکۀ BBC
ویژگی‌های نسل دوم • یادگیرندگان ناهم‌مکانبودند. • آموزش هم‌زمانرخ می‌داد (با ضبط برنامه‌ها امکان آموزش ناهمزمان پدیدار می‌شد). • مواد آموزشی به صورت گفتاری (رادیو) و دیداری (تلویزیونی) ارائه می‌شد و مهمترین حامل آن نوار (صوتی و تصویری) بود. • مواد آموزشی برای همه یکسان بود. • رسانۀ ارتباطی، رادیو و تلویزیون (امواج مایکروویو) بود. • ارتباطی میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت. • جریان اطلاعات یک‌طرفه(فقط از معلّم به مخاطبان) بود. • از این روش در آموزش‌های رسمی بیش از آموزش‌های غیر رسمی استفاده شد.
نسل سوم آموزش از دور (یادگیری رایانه یار) • سال 1953 میلادی: اسکینر ایدۀ آموزش برنامه‌ای (Programmed Instruction) را توسعه داد. • سال 1960 میلادی: شرکت پژوهش‌های علمی (SRA) وابسته به IBM، سامانۀ رایانه‌ای خود را با نام Course Writerتوسعه داد که وظیفۀ مدیریت دوره، مدیریت دانشجویی و مدیریت محتوا را بر عهده داشت. • سال 1962 میلادی: بیترز ایدۀ استفاده از رایانه‌های آنالوگ را در آموزش مطرح کرد و سامانۀ پلاتو را در دانشگاه ایلی نویز توسعه داد که قابلیت تدریس هم‌زمان به 1000 یادگیرنده را داشت. • دهۀ 1960 میلادی: رایانه به عنوان ابزاری برای ارائۀ محتوا به طور یک‌طرفه به کار می‌رفت. • دهۀ 1970 میلادی: دیدگاه از آموزش رایانه یار (CAI) به آموزش رایانه بنیادی (CBI) ارتقا یافت که در آن رایانه نقش معلّم را بر عهده می‌گرفت و برنامه‌ها تا حدودی متعامل شدند.
نسل سوم آموزش از دور (یادگیری رایانه یار) • سال 1980 میلادی: نرم‌افزار «استاد دیجیتالی» (Digital Professor) با بهره‌برداری از تلفن رایانه‌ای (Computer Telephony) پدید آمد. • سال 1989 میلادی: سامانۀ متمتیکا (Mathematica System) در دانشگاه ایلی‌نویز برای آموزش ریاضی به دانش‌آموزان دبیرستانی ایجاد شد که اجازۀ تبادل تکالیف، بحث و یادداشت گذاشتن را به آنها می‌داد. • سال 1989 میلادی: سامانۀ بر خط آموزش شبکه‌ای (NEOS) در MIT راه‌اندازی شد. • سال 1991 میلادی: سامانۀ گرافیکی ارائۀ دوره در دانشگاه سیدنی بهره‌برداری شد که علاوه بر متن، تصاویر و گرافیک را نیز در برمی‌گرفت.
ویژگی‌های نسل سوم • یادگیرندگان ناهم‌مکانبوند. • آموزش ناهم‌زمانرخ می‌داد. • مواد آموزشی ترکیبی از گفتار، تصویر و متن (چندرسانهای) ارائه می‌شد و مهمترین حامل آن انواع دیسک‌ها بود. • مواد آموزشی برای همه یکسان بود. • رسانۀ ارتباطی، رایانه بود. • ارتباط میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت. • جریان اطلاعات به سمت دوطرفه شدن (تعاملی) پیش می‌رود. • از این روش در آموزش‌های رسمی بیش از آموزش‌های غیر رسمی استفاده شد.
نسل چهارم آموزش از دور (یادگیری وب‌بنیاد) • سال 1991: اینترنت گرافیکی و وب پدید آمد. • سال 1992: دانشگاه باز انگلستان طی پروژۀ ژینوس (Janus) کارسازی را برای توزیع اطلاعات آموزشی در سراسر اروپا راه انداخت. • سال 1993: مؤسسه کانوِن با همکاری دانشگاه فونیکس اولین کلاس مجازی (VC) را به نام الکس (Alex) پدید آوردند. که اتصال کاربران را به شکل برخط مهیا می‌کرد. • سال 1993: مؤسسۀ آموزشی هورایزن، مدرسه‌ای را با شبکۀ ماهواره‌ای برای ارتباط و از رایانه‌های تحت شبکه برای آموزش دانش‌آموزان تأسیس کرد. • سال 1994: مؤسسۀ NKIنروژ دوره‌های آموزش برخط را روی شبکۀ اینترنت راه‌اندازی کرد.
نسل چهارم آموزش از دور (یادگیری وب‌بنیاد) • دهۀ 1990: ایجاد سامانه‌های مدیریت یادگیری و مدیریت محتوا تحت وب • سال 1994: تدوین دورۀ MBAدر دانشگاه آتاباسکای کانادا به صورت برخط • سال 1995: تأسیس اولین مدرسۀ مجازی K12در ایالت اورگان آمریکا • سال 1997: 10 درصد مؤسسه‌های آموزشی امریکا، از مزایای آموزش شبکه‌ای استفاده می‌کردند.
ویژگی‌های نسل چهارم • یادگیرندگان ناهممکان بودند. • آموزش هم‌زمان یا ناهمزمان می‌توانست باشد. • مواد آموزشی به شکل چندرسانهای در محیطی یکپارچه ارائه می‌شد و مهمترین حامل آن اینترنت بود. • مواد آموزشی برای همه یکسان بود. • رسانۀ ارتباطی، اینترنت بود. • ارتباطات میان یادگیرندگان با هم تا حدودی وجود دارد. (از طریق رایانامه) • سامانه‌های مدیریت یادگیری تحتوب به وجود آمدند. • جریان اطلاعات دو طرفه (تعاملی) شد. • از این روش در هر دو آموزش‌های رسمی و غیر رسمی به طور گسترده استفاده شد.
نسل پنجم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 1) • از اواخر دهۀ 1990 میلادی موضوع شخصی‌سازی در آموزش با استفاده از شناخت ویژگی‌های فردی کاربر مورد توجه قرار گرفت. • سال 1997: سامانه‌ی آموزشیار هوشمند آموزش الکترونیکی در دانشگاه ولز بریتانیا پدید آمد. • سال 1999: «کلاس برتر» (Top Class) امکان ایجاد محیطی شخصی شدۀ محدود را برای یادگیرندگان ایجاد می‌کرد. (هر یادگیرنده یک نسخۀ مجزای درسی!) • سال 2003: ره‌گیری هوشمند فعالیت‌های یادگیرنده در سامانه برای تطبیق مواد درسی با نیازهای او در شرکت پاراسکول فرانسه
نسل پنجم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 1) • دهۀ اول 2000: توسعۀ سامانه‌های آموزشیاری هوشمند با استفاده از روش‌های نرم رایانش (نظریۀ فازی، شبکه‌های عصبی، هوش انبوه) • دهۀ اول 2000: شبکۀ ارتباطی به سمت شبکه‌های سیّار تغییر می‌کند.
ویژگی‌های نسل پنجم • یادگیرندگان ناهممکان هستند. • آموزش به شکل ناهمزمان ارائه می‌شود. • مواد آموزشی به شکل چندرسانهای و تا حدودی شخصیشده (متفاوت برای یادگیرندگان) ارائه می‌شود. • رویکرد آموزشی از رفتارگرایی بر ساختارگرایی تمایل می‌یابد. • راهبرد اصلی این نسل، استفاده از روش‌های نرم‌رایانشی است. • آموزشیار هوشمند، نقش راهبری یادگیرنده را بنا به ویژگی‌های شخصی وی بر عهده گرفته است. • جریان اطلاعات دو طرفه (متعامل) است. (از طریق رایانامه و گپ‌سرا) • رسانۀ اصلی ارتباطات، اینترنت و شبکه‌هایسیّار است. • از این روش در آموزش‌های غیر رسمی بیش از آموزش‌های رسمی استفاده شد.
نسل ششم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 2/یادگیری اجتماعی/یادگیری همراه) • از سال 2005 به بعد موضوع مشارکت یادگیرندگان در آموزش و تولید محتوا مورد توجه قرار گرفت. • دانشگاه صنعتی گراتس در آلمان برای اولین بار از وب‌نوشت (وبلاگ) برای امور آموزشی استفاده کرد. • فنّاوری‌های شبکۀ اجتماعی شامل ویکی ورسیتی، ویکی‌پدیا، زندگی دوم، وب‌نوشت و پادکست به شدت مورد استقبال در آموزش الکترونیکی قرار گرفته‌اند. • دانشگاه ایالتی مینسوتا از سال 2007 آموزش دانشگاهی خود را در محیط زندگی دوم ارائه کرده است. • دانشگاه آریزونا از سال 2006 از فنّاوری-رسانه ویکی برای تعمیق و غنی‌سازی آموزش بهره می‌برد. • دانشگاه سدایا (مالزی) از سال 2009 استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به عنوان راه حلی برای رفع مشکلات اجتماعی دانشجویان خارجی برگزیده است.
نسل ششم آموزش از دور (یادگیری الکترونیکی 2/یادگیری اجتماعی/یادگیری همراه) • از سال 2009 موضوع یادگیری به عنوان خدماتی در بستر رایانش ابری مورد توجه قرار گرفته است. • با استفاده از رایانش ابری ارائۀ خدمات آموزشی (محتوای آموزشی، مدیریت یادگیری، مدیریت محتوا) به صورت نامتمرکز، انعطاف‌پذیر، مقیاس‌پذیر و بنا به درخواست به مخاطب ارائه می‌شود. • تلفیق یادگیری مشارکتی (یادگیری بر بستر اجتماعی) و خدمات مشارکتی (خدمات رایانش ابری) نوع تلقی از آموزش را به خدماتی تمام عمر (پیوسته) و عمومی تبدیل خواهد کرد. • رسانۀ اصلی این نوع یادگیری ابزارهای ارتباطی هوشمند (تلفن‌های هوشمند و لوحه‌ها) است و این مبنای یادگیری همراه است.
ویژگی‌های نسل ششم • یادگیرندگان ناهممکان هستند. • آموزش به شکل ناهمزمان ارائه می‌شود. • مواد آموزشی به شکل چندرسانهای و تا حدودی شخصی شده (متفاوت برای هر یک از یادگیرندگان) ارائه می‌شود. • رویکرد آموزشی به سمت ساختارگرایی اجتماعی تمایل می‌یابد. • راهبرد اصلی این نسل، استفاده از امکانات فهم اجتماعی است. • ترکیب هوشمندی محیط (شخصی‌سازی) همراه با هوش اجتماعی (مشارکت) در صدد رفع عدم ارتباطات اجتماعی است. • جریان اطلاعات به شکل شبکه‌ای (رسانه- فنّاوری‌های شبکه اجتماعی) است. • رسانۀ اصلی ارتباطات اینترنت، شبکه‌های سیّار و ابزارهای ارتباطی هوشمند (تلفن‌های هوشمند و لوحه‌ها) است. • ارائۀ خدمات آموزشی به صورت نامتمرکز و رایانش ابری صورت می‌پذیرد. • از این روش در آموزش غیر رسمی بیش از آموزش رسمی استفاده شد.
جمع‌بندی تبارشناسی فعالیت‌های یادگیری الکترونیکی
جمع‌بندی تبارشناسی فعالیت‌های یادگیری الکترونیکی
یادگیری الکترونیکی در ایران • وزارت آموزش و پرورش • سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور • وزارت بهداشت، درمان و آموزش کشور • وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری • دانشگاه آزاد اسلامی • حوزه‌های علمیه
وزارت آموزش و پرورش • جمعیت دانش‌آموزی کشور: 12 میلیون نفر • جمعیت دانش‌آموزی بزرگسال کشور: 500 هزار نفر • تعداد نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش: 1 میلیون نفر • تعداد مدارس کل کشور: 114 هزار • طبق سند ملّی آموزش و پرورش، یادگیری الکترونیکی فقط به عنوان مکمل آموزش حضوری است. (مگر برای بازماندگان از تحصیل)
عملکرد وزارت آموزش و پرورش • تبدیل محتوای حدود 200 عنوان از کتاب‌های درسی به شکل الکترونیکی (از مجموع 900 عنوان) • برگزاری بیش از 60درصد دوره‌های آموزشی ضمن خدمت معلمان به شکل الکترونیکی • برگزاری جشنوارۀ محتوا (تولید 3000 درس‌پار و 20 عنوان تور آموزشی دروس) • تولید ده بازی آموزشی برای دوره‌های ابتدایی و پیش‌دبستانی • ارائۀ برنامه‌های آموزش الکترونیکی از طریق شبکۀ roshd.ir
سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور • مأموریت: تأمین نیروی ماهر برای اشتغال از طریق آموزش‌های مهارتی • تعداد مراکز آموزشی دولتی: 600 مرکز • تعداد مراکز آموزشی خصوصی: 18000 آموزشگاه • تدوین 3000 استاندارد (برنامه) آموزش مهارتی • ارائه سالیانه 150 میلیون نفر ساعت آموزش در مراکز دولتی • تعداد مخاصبان: 600هزار نفر در سال • استفاده از یادگیری الکترونیکی به عنوان تسهیل‌گر آموزش‌های مهارتی
عملکرد سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای • تدوین استاندارد (برنامه)های آموزش الکترونیکی • تولید محتوای مهارت‌آموزی الکترونیکی (100 برنامه در سال) • برگزاری جشنواره مهارت آموزی الکترونیکی • ارائه آموزش‌های الکترونیکی از طریق شبکه maharatonline.ir • ارائه درس به شکل ترکیبی از اسلاید و فیلم آموزشی • تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه
وزارت بهداشت، درمان و آموزش کشور • تعداد دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مستقل: 44 • تعداد دانشجویان: 180000 نفر • تعداد اعضای هیئت علمی: 12000 • تعداد دانشجویان دوره‌های الکترونیکی: 450 نفر • تأکید بر استفاده از آموزش الکترونیکی درحوزۀ آموزش مداوم و مکمّل (آموزش غیر رسمی)
عملکرد وزارت بهداشت • تهیه لوح‌های آموزشی برای آموزش مکمّل پزشکان • تهیه بسته‌های آموزش الکترونیکی برای پزشکان خانواده • پذیرش دانشجو در هشت رشتۀ الکترونیکی در مقطع کارشناسی ارشد • تأسیس دانشکدۀ آموزش الکترونیکی در دو دانشگاه
وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری • تعداد دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزشی مستقل: 300 • واحدهای دانشگاه پیام‌نور: 550 • واحدهای دانشگاه علمی-کاربردی: 750 • تعداد دانشجویان: 4/2 میلیون نفر (600 هزار نفر کاردانی، 5/1 میلیون نفر کارشناسی، 200 هزار نفر کارشناسی ارشد، 100 هزار نفر دکتری) • تعداد اعضای هیئت علمی: 20000 نفر • آموزش الکترونیکی به عنوان جایگزین آموزش حضوری در دوره‌های رسمی
عملکردوزارت علوم • ارائه حدود 200 رشته به صورت الکترونیکی در 30 دانشگاه کشور • تأسیس 25 مرکز آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌های دولتی و پیام‌نور • تأسیس 6 مرکز آموزش عالی الکترونیکی • پذیرش حدود 6000 دانشجو در دوره‌های الکترونیکی (کارشناسی و کارشناسی ارشد) • ارائۀ دروس به شکل ترکیبی از اسلاید و فیلم آموزشی • برگزاری کلاس‌ها به شکل ناهمزمان و اجبار بر کلاس‌های هم‌زمان (ویدئو کلاس) • تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه، گپ‌سرا (با خود و با استاد)
دانشگاه آزاد اسلامی • تعداد واحدهای دانشگاهی: 400 واحد • تعداد دانشجویان: 7/1 میلیون نفر (500 هزار نفر کاردانی، 1/1 میلیون نفر کارشناسی، 80 هزار نفر کارشناسی ارشد، 20 هزار نفر دکتری) • تعداد اعضای هیئت علمی: 20000 نفر • آموزش الکترونیکی به عنوان جایگزین آموزش حضوری در دوره‌های رسمی
عملکرد دانشگاه آزاد • پذیرش حدود 2000 نفر در دوره‌های آموزش الکترونیکی در 10 رشته (کارشناسی و کارشناسی ارشد) • آموزش به صورت کلاس زنده شبکه‌ای (آموزش هم‌زمان) • امکان استفاده از محتوای هر جلسه (اسلاید و فیلم) پس از حضوردر کلاس • تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه • رعایت همۀ مقررات کلاس‌های حضوری (حضور و غیاب، سقف غیبت مجاز و ...)
حوزه‌های علمیه • مرکز حوزه‌های علمیه برادران: پوشش 220 حوزه در سراسرکشور (100 هزار طلبه) • مرکز حوزه‌های علمیه خواهران: پوشش 350 حوزه در سطح 2 و 3 (پذیرش 30000 طلبه در سال) • جامعة المصطفی (ص) العالمیه: تربیت طلاب خارجی در سطوح دانشگاهی (18000 دانشجو-طلبه) • جامعة الزهرا (س): تربیت دانشجو-طلبه خواهر در سطح دانشگاهی (12000 دانشجو-طلبه)
عملکرد حوزه‌ها • مرکز حوزه‌های برادران: برخی دوره‌ها به شکل الکترونیکی (متن و فیلم) ارائه می‌شود. • مرکز حوزه‌های خواهران: حدود 150 دانشجو در دوره‌های الکترونیکی (رشته‌های «فقه و اصول» و «تفسیر») • نوع آموزش 76 واحد حضوری و بقیه الکترونیکی • ارائه درس به صورت زمان‌دار (ارائه تدریجی برای مدت محدود) • محتوا به شکل اسلاید و فیلم • جامعة الزهرا (س): 6300 دانشجو در دوره‌های غیرحضوری • محتوا به صورت فایل‌های صوتی روی لوح هستند. • تعامل و رفع اشکال از طریق تلفن است. • جامعة المصطفی (ص): برخی دوره‌هابه شکل الکترونیکی (متن، صدا و فیلم) ارائه می‌شود.
ویژگی‌های آموزش الکترونیکی در ایران • یادگیرندگان ناهممکان هستند. • برای کلاس‌های رفع اشکال هم‌مکان می‌شوند. • برای آزمون هم‌مکان می‌شوند. • آموزش ناهمزمان است. • در آموزش‌های رسمی ترکیب هم‌زمان و ناهمزمان به کار می‌رود. • مواد آموزشی ترکیب متن، فیلم و تصویر است. • در بسیاری موارد صرفاً فایل‌هایمتنی موارد آموزشی را تشکیل می‌دهد.
ویژگی‌های آموزش الکترونیکی در ایران • رسانۀ ارتباطی اینترنت است. • در بسیاری از موارد صرفاً لوح حامل اطلاعات است. • در مواردی کتاب حامل اطلاعات است. • تعامل میان یادگیرندگان از طریق رایانامه و گپ‌سرا امکان‌پذیر است. • دیدگاه حاکم بر آموزش رفتارگرایی است. • یادگیری الکترونیکی در نظام دانشگاهی به جای آموزش حضوری استفاده می‌شود. • یادگیری الکترونیکی در نظام غیر‌دانشگاهی اغلب به عنوان مکمّل استفاده می‌شود. • سفارشی‌سازی، تطبیق‌پذیری و شخصی‌سازی در این آموزش کاربردی ندارد.
