Rolnictwo na świecie

1. Rolnictwo na świecie

2. Uwarunkowania rozwoju rolnictwa • Uwarunkowania przyrodnicze • Uwarunkowania pozaprzyrodnicze

3. Uwarunkowaniaprzyrodnicze • Ukształtowanie powierzchni – najbardziej sprzyjające rolnictwu są tereny równinne lub pagórkowate o łagodnych stokach. Takie warunki występują na Nizinach Środkowopolskich, Kotlinach Podkarpackich, a także w pasie pobrzeży. Najmniej korzystne warunki panują w górach (praca maszyn rolniczych na stromych stokach jest bardzo utrudniona, konieczne jest wykonywanie orki w tradycyjny sposób. Stanowi to problem w mechanizacji robót polowych) oraz w pasie pojezierzy. • Warunki klimatyczne - od nich zależy ilość opadów atmosferycznych, temperatura powietrza oraz długość trwania okresu wegetacyjnego. Różne rośliny uprawne wymagają różnych warunków wilgotnościowych czy termicznych, stad tak duże znaczenie klimatu dla możliwości rozwoju rolnictwa.

4. Warunki wodne - rośliny potrzebują odpowiedniej ilości wilgoci. Uprawa jest niemożliwa jeśli na danym obszarze jest zbyt sucho, wtedy bowiem rośliny wysychają oraz na terenach zbyt wilgotnych, gdyż wówczas rośliny gniją. Czynnik ten jest ściśle powiązany z warunkami klimatycznymi, od których zależy ilość opadów atmosferycznych oraz parowanie, a także zależy od głębokości zalegania wód gruntowych. • Gleby – od rodzaju gleby zależy w dużej mierze rodzaj uprawianych roślin i wielkość plonów. Największy obszar w Polsce zajmują gleby średniej i słabej jakości (np. bielicowe). Gdzieniegdzie występują także gleby bardzo żyzne (np. brunatne). Najżyźniejsze gleby zajmują niewielki obszar.

5. Uwarunkowania pozaprzyrodnicze • Struktura wielkości gospodarstw rolnych – większość gospodarstw rolnych w Polsce nie przekracza 5 ha, więc nie przynoszą dużych zysków. W takim przypadku nie można zainwestować w ich rozbudowę czy też mechanizacje. • Forma własności gospodarstw – w Polsce przeważają gospodarstwa indywidualne (ich właścicielami są pojedyncze osoby lub rodziny). Znacznie mniej jest gospodarstw spółdzielczych (będących wspólną własnością grupy rolników)

6. Mechanizacja rolnictwa – ma duży wpływ na efektywność gospodarki rolnej. W Polsce poziom mechanizacji nie jest zbyt wysoki. Rolników często nie stać na zakup nowych urządzeń. • Nawożenie • Nawadnianie • Polityka Rolna Państwa • Kadra Pracownicza

7. Grupy roślin uprawnych Rośliny przemysłowe • rośliny oleiste (np. rzepak, słonecznik, oliwka, palma olejowa) • rośliny włókniste, włóknodajne: (np. len, konopie, bawełna) • rośliny specjalne (np. chmiel, tytoń szlachetny, wiklina, herbata, kakaowiec, kawowiec) • rośliny cukrodajne (np. trzcina cukrowa, burak cukrowy)

8. Rośliny spożywcze: • rośliny zbożowe (np. żyto, pszenica, pszenżyto, jęczmień, owies, ryż, kukurydza, proso, gryka), • rośliny strączkowe (motylkowate grubonasienne, np. bób, ciecierzyca, fasola, groch, soja), • rośliny okopowe (korzeniowe: marchew, rzepa, bulwiaste: ziemniak, topinambur), • rośliny pastewne (trawy, strączkowe: np. łubin, motylkowate drobnonasienne: np. koniczyna, lucerna) • rośliny miododajne, • rośliny sadownicze, • rośliny warzywne,

9. Rośliny garbnikodajne • Rośliny kauczukodajne • Rośliny ozdobne • Rośliny zielarskie rośliny lecznicze rośliny przyprawowe rośliny olejkodajne

10. Ośrodki pochodzenia roślin uprawnych • Azja wschodnia: soja warzywna, herbata chińska, proso zwyczajne • Azja południowo-wschodnia: trzcina cukrowa, ryż siewny, banan, taro. • Australia: eukaliptus. • Indie: ryż siewny, bakłażan, ogórek, juta torebkowa. • Azja środkowa: jęczmień, konopie siewne, morela pospolita, soczewica jadalna, bób. • Azja południowo-zachodnia: pszenica zwyczajna, winorośl właściwa, kasztan jadalny, wiśnia pospolita.

11. Obszar śródziemnomorski: len zwyczajny, mak lekarski, oliwka europejska. • Afryka: sorgo zwyczajne, rącznik pospolity, kawa arabska. • Europa i zachodnia Syberia: burak zwyczajny, jabłoń domowa, szparagi, mięta. • Ameryka Południowa: ziemniak, pomidor, orzech ziemny, tytoń szlachetny. • Ameryka Środkowa: kukurydza zwyczajna, fasola zwykła, dynia zwyczajna, papryka roczna, agawa sizalowa. • Ameryka Północna: słonecznik zwyczajny i bulwiasty.

12. Rośliny przemysłowe (oleiste) • Rzepak- jest to roślina, która zawiera ok. 40-45% tłuszczu; z niego wyrabia się olej: jadalny lub techniczny; stosowany jest też jako pasza dla zwierząt; rośnie na glebach dość żyznych i porowatych; występowanie: prawie cała Europa (głównie Niemcy, Francja, W. Brytania, Polska, Szwecja, Czechy), a także w: Chinach, Indiach, Kanadzie;

13. Oliwka- sąźródłem najcenniejszego oleju roślinnego oraz oleju technicznego. Owoce są również spożywane jako solone, marynowane i suszone. Ich uprawa wymaga licznych zabiegów agrotechnicznych. Drzewka rosną głównie w krajach śródziemnomorskich.

14. Palma olejowa - z niej uzyskuje się dwa rodzaje oleju: z miąższu ciemny, niejadalny olej palmowy ciemny oraz z nasion olej jasny do celów spożywczych. Uprawiana w tropikach od Nigerii, Ghany, przez Malezję po Ekwador i Kolumbie.

15. Rośliny włókniste • Bawełna - z jej włókien wykonuje się przędzę, nici lub pewne tkaniny; wytwarza się z niej także olej, powrozy oraz celulozę na użytek przemysłu papierniczego; rośnie najlepiej w klimacie ciepłym, w temperaturze między 26-28 stopni Celsjusza, w miejscach wilgotnych i nasłonecznionych; bawełnę uprawia się najczęściej w: Chinach, Indiach, Pakistanie, Uzbekistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie, Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Argentynie, Meksyku, Turcji, Egipcie, Grecji i Australii;

16. Len- uprawiany jest w klimacie umiarkowanym chłodnym, gdzie utrzymuje się dość wysoka wilgoć, najczęściej wskutek długotrwałych opadów; wykorzystywany jest do produkcji oleju (wykorzystywanego do wytwarzania farb i lakierów), stosowany jest także w przemyśle leczniczym; z włókien lnu wytwarza się płótno, pakuły, nici oraz tkaniny dekoracyjne; najwięcej lnu występuje we Francji, Rosji, Białorusi, Litwie, Łotwie, Estonii, Polsce, Rumunii, Niemczech, Belgii, Chinach, Indiach, USA oraz Kanadzie;

17. Rośliny specjalne • Tytoń - ta używka w działaniu może mieć właściwości odurzające, narkotyczne za sprawa substancji nazwanej nikotyna. W Azji uprawiany jest głównie na obszarze Chin, znaczący udział maja USA i inne kraje Ameryki Środkowej. Uprawiane są również gorsze odmiany tytoniu w krajach europejskich w tym w Polsce. Najlepiej uprawia się w klimacie ciepłym o stałej dostawie wilgoci.

18. Kakaowiec - nasiona kakaowca wysuszone mieli się i uzyskuje kakao. Jest ono ważnym składnikiem wyrobów cukrowniczych, napojów. Uprawia się je głównie w rejonie Zatoki Gwinejskiej, Brazylii, Wietnamu i Indonezji. Na świecie najwięcej nasion zbierają: Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Indonezja i Nigeria.

19. Kawa - zawiera około 1% kofeiny i służy głównie do sporządzania napoju. W przemyśle spożywczym służy jako dodatek do lodów, deserów. W uprawie wymaga dobrych gleb i gorącego klimatu. Największy udział w uprawie ma odmiana arabica. Zebrane nasiona kakaowca suszy się i praży w temperaturze przeszło 2000 stopni. W handlu występuje bardzo dużo odmian smakowych i aromatycznych w zależności od rejonu uprawy. Uprawia się ją głównie w strefie międzyzwrotnikowej na wszystkich kontynentach. W ilości zbiorów dominują: Brazylia, Wietnam, Kostaryka, Indonezja i Kolumbia.

20. Rośliny kauczukodajne • Kauczukowiec - rośnie w klimacie podrównikowym o dość wysokich opadach i temperaturze; z jego kory otrzymuje się lateks, z którego otrzymywany jest kauczuk (produkuje się z niego gumy, ebonit oraz różnorodne wyroby techniczne); uprawiany jest w: Malezji, Indonezji, Tajlandii, Pd. Chinach, Wietnamie, Filipinach, Sri Lance, Indiach, Liberii, Nigerii, Zairze oraz Brazylii;

21. Rośliny zbożowe • Jęczmień - ma niewielkie wymagania glebowe, charakteryzuje się krótkim okresem wegetacyjnym, uprawiany nawet w okolicach koła podbiegunowego. Używany głównie jako składnik pasz a także do spożycia pod postacią pasz, duże jego ilości wykorzystuje przemysł piwowarski. W Europie Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Polska i Ukraina. Z krajów azjatyckich dominują Chiny, Kazachstan, Turcja. W Ameryce są to Kanada, USA.

22. Owies - nie ma dużych wymagań glebowych, udaje się dobrze nawet na słabych glebach. Ma krótki okres wegetacji, najlepszym klimatem do uprawy jest umiarkowany chłodny z odmianą wilgotną. Służy głównie jako pasza dla koni.

23. Żyto - nie wymaga szczególnie dobrych gleb. Cechuje się dużą tolerancją klimatyczną, odporność zboża na mróz. Jest to gównie zboże chlebowe. Otręby żytnie to dobra pasza. Europa Środkowa i Wschodnia to główne obszary upraw. Uprawiane jest również w USA na Wielkich Równinach Prerii.

24. Proso i sorgo - oba zboża są odporne na suszę i znakomicie nadają się do uprawy w klimacie suchym umiarkowanym i podzwrotnikowym. Rocznie zbiera się koło 90 milionów ton obu zbóż. Większość uprawiana jest w Chinach, Indiach, Kazachstanie. W Afryce uprawiane od Sahelu po równik i na południu od zwrotnika Koziorożca.

25. Owoce • W klimacie podzwrotnikowym i umiarkowanym ciepłym uprawia się: drzewa cytrusowe (głównie pomarańcze i mandarynki oraz cytryny i limonki) w takich krajach jak Brazylia, USA, Hiszpania, Włochy, Chiny i Japonia. • W klimacie umiarkowanym chłodnym doskonale uprawia się drzewka owocowe takie jak jabłonie, grusze, śliwy, czereśnie i wiśnie oraz plantacje jagód takich jak truskawki, maliny, porzeczki czy agrest.

26. Klimat gorący równikowy i zwrotnikowy również stwarza korzystne warunki do upraw roślin owocodajnych. W handlu największe znaczenie maja banany, oprócz spożywania surowych owoców, owoce o miąższu mączastym służą jako pasza. W ich uprawie dominuje Kostaryka, Kolumbia, Brazylia, Wenezuela, Indie czy Chiny. Ananasy to głównie eksport takich krajów jak z Hawaje, Portoryko, Brazylia i kraje południowej Azji (Sri Lanka, Malezja, Chiny).

27. Drzewa cytrusowe

28. Bananowiec

29. Ananas- to potocznie nazwa owocostanu ananasa jadalnego. Duży, soczysty owocostan wyrasta na szczycie krótkiej łodygi wyrastającej z rozety kolczastych liści. Do głównych producentów należą Hawaje, Brazylia, Meksyk i Filipiny.

30. Dziękuję za uwagę Stacharska Ewelina kl.4 dt