Dr. Huub Maas Geriater, TweeSteden ziekenhuis

1. Veroudering, gepaste zorg en bijbehorende centjes Dr. Huub MaasGeriater, TweeSteden ziekenhuis

2. Waar gaan we naar toe…

3. Prognose aantal 65- en 80-plussers tot 2050 (Bron: CBS Bevolkingsprognose) Aantal (X mln)

4. Percentage 65+ers in Europese landen 2000-2050

5. Levensverwachtingneemt gestaag toe

6. Levensverwachting neemt toe • Uitbannen kinder- en kraamvrouwensterfte • Reductie sterfte hart-vaatziekte op middelbare leeftijd • Verbetering prognose van enkele kankertypen • Maar betreft slechts prognose voor uw kleinkind!

7. Levensverwachting en beperkingen

8. Waarom mannen korter leven

9. Het verschil wordt steeds kleiner

10. Schatten we de eigen levensverwachting goed in?

12. Wat is de levensverwachting….?

13. Levensverwachting in jaren (CBS)

14. Relaties en overleving?

17. Gezondheidsstatus Bron: RIVM

18. Ontwikkeling gezondheid, levensverwachting en beperkingen ? • Vroegdiagnostiek • Een lichaam verandert niet zo snel, de maatschappij wel • Preventie - moeilijker dan gedacht - preventieparadox op hoge leeftijd

19. Wat is oud?

20. Gezondheid, levensverwachting, ziekte en beperkingen • Wat is ziekte? • Wat zijn de beperkingen? • Gezondheid? Risicofactor versus ziekte?

22. Ouderen nu en hun zorgvraag • Nu en in de toekomst: beperkingen worden niet geaccepteerd → analyse(SCP 2004) behandeling compensatie • Jonge ouderen met ziekte: meer vitaal maar grotere zorgvraag(Delsing 2005)

23. Wat is er anders bij ouderen met een ziekte?“gepaste zorg”

24. Wat is er anders bij ouderen met een ziekte? • Meerdere ziekten tegelijk • Vaak acute ziekte bij chronische aandoening • Organen: minder reserve-capaciteit • Regelsystemen sneller uit het lood • Snellere impact op functioneren/zelfredzaamheid • Ziektepresentatie verandert - minder symptomen - symptomen toegeschreven aan eerdere ziekte - andere symptomen

25. Wat is er anders bij ouderen met een ziekte en hun behandeling? • Tegenstrijdige behandeladviezen • Meerdere geneesmiddelen tegelijkertijd (polyfarmacie) • Time to benefit aanwezig? • Moeite doen voor een behandeling? • Ageisme bij maatschappij of medici?

26. Wanneer naar de geriater?

27. Wanneer naar de geriater?≠Dementoloog

28. Nierfunctie neemt 50% af tussen 20e en 80e levensjaar Interindividuele verschillen

29. Hart-vaatstelsel • Vaak hoge bovendruk • Verminderd vermogen om hartritme te verhogen • Meer bloeddrukdaling bij overeindkomen • Moeizamer vulling van de kamer

30. Enkele lichamelijke vermogens: • Osteoporose • Sarcopenie • Geleidingstijden in zenuwen • Gehoor • Zuurgraad maag

31. Psychische vermogens • verbeteren tot 30-40 • stabiliseren tot begin 60 • verandering gewaar eind 60 • verandering opgemerkt midden 70 • Use it or loose it ???

32. Geheugenstoornis? • Waar ligt bril, sleutel? • Namen kwijt maar al jaren niet gezien? • Waarom kwam ik ook weer hier? • Maar een sok hoort niet in een koelkast • Verhoudingen in een familie vergeten • Pincode • Na uitleg een belangrijke afspraak vergeten

33. Dementie van het Alzheimertype stoornis in geheugen en stoornis in begripstoornis in handelenstoornis in taal(begrip)stoornis in uitvoerende functies enimpact op dagelijks leven

34. Preventie • Hoge opleiding op jongere leeftijd • Zingeving - geluk? • Voeding? • Beweging?

35. Geheugenproblemen en dan • Lijstjes – neerschrijven • Visualisatie van informatie • Herhalen, herhalen • Geen dubbeltaken ! • Opmerking: geheugenstoornis >> conversie dementie

36. Meerdere ziekten tegelijk

37. Invloed van bijkomende ziekten op overleving (N = 3378) Geen Mild deel overlevend Matig Ernstig Log Rank = 186.0, p < 0.001 Overleving (Maanden)

38. Onderbehandeling? Overleving van vrouwen met eierstok-kanker (stadium II/III) Maas et al, 2005

39. Overbehandeling? Overleving: geen chemotherapie 3 maanden minder dan 4 kuren 4 maanden 4 of meer kuren 12 maanden Janssen-Heijnen, Maas 2011

40. Borstkanker: 3-jaars overleving, comorbiditeit en stadium Satariano et al. 1994

42. Identieke behandeling?

43. Gepaste zorg voor ouderen in toekomst • Geïndividualiseerde behandeling • Wat vereist dit? 1. Kennis van ziekte, risicofactoren en leeftijdseffecten2. Invloed van zelfredzaamheid, geestelijke beperking, voedingstoestand3. Impact op functioneren, zelfstandigheid 4. Respect voor de “eigen” afweging van de patient

44. Geen tweederangsbehandeling

45. De centjesMag het ook wat kosten?

46. Wat kost het?

47. Nederland in internationaal perspectief

48. Zorg wordt steeds (sneller?) duurder • Hoe rijker het land, hoe hoger het zorgpercentage BNP • Professionalisering ‘liefdewerk’ • Wet van Baumol: zelfde werk steeds duurder • Kwaliteit : maximum is minimum • ‘Equity’ principe

49. Huidige AWBZ Kosten in vogelvlucht CURE Medisch Specialistische Zorg(€17,7 mld.) Farmacie(€ 5,1 mld.) Inkomensafhankelijke premie ( €16,6 mld..) Schade Cure 2009 € 32,6 mld. Geestelijke gezondheidszorg(€ 3,5 mld.) Hulpmiddelen(€ 1,3mld.) Nominale premie ( €12,2 mld.) Huisartsen(€ 2,2 mld.) Mondzorg(€ 0,7 mld.) Opbrengst eigen risico ( € 1,4 mld.) Paramedisch (€ 0,6 mld.) Ziekenvervoer(€ 0,6 mld.) Rijksbijdrage < 18jaar ( € 2,1 mld.) Geboortezorg(€ 0,4 mld.) CARE Premies ( €14, 6 mld.) Schade Care 2009 € 22,2 mld. Verpleging & Verzorging (€ 12,0 mld.) Gehandicaptenzorg(€ 6,0 mld.) BIKK (Bijdrage in Kosten Kortingen) ( € 4,9 mld.) GGZ(€1,5 mld.) Overige Zorg(€ 0,3 mld.) Eigen bijdragen ( €1,5 mld.) Subsidies (€ 2,2 mld.) *Gebaseerd op CVZ Kwartaalbericht 2009

50. Ontwikkelingen in de AWBZ Aandeel BNP dat wordt besteed aan AWBZ