Cymwys am oes Cyflwyno System Gymwysterau ar gyfer Cymru

1. Cymwys am oesCyflwyno System Gymwysterauargyfer Cymru

2. Y Weledigaetha’rSylfaenDystiolaeth • Cymwysterausy’ncaeleudealla’ugwerthfawrogi ac sy’natebanghenioneinpoblifanc ac economi Cymru • YnseiliedigardystiolaethyrAdolygiad o Gymwysterau 14-19 ac ymgynghoriadhelaeth. • Parheir i weithiomewnfforddgynhwysol, ee • BwrddCynghoriCymwysterau Cymru • GrŵpCyfeirioRhanddeiliaidAllanol • GrŵpBagloriaeth Cymru

3. Y PrifNegeseuon: Mae Cymru … • Yncyflwynosystem gymwysteraugenedlaethol • Yncanolbwyntioarlythrennedda rhifedd • Ynsymudtuag at ddatblyguSgiliauHanfodoldrwy’rcwricwlwma’uhasesumewnysgolion ac mewnoedolion • Ynsymudtuag at annibyniaetha sicrwyddansawddmwytrwyadl • Ynsymudtuag at un gyfresogymwysterauTGAU a SafonUwchsydd o ansawdduchel • YngwellaBagloriaeth Cymru i ganolbwyntioarsgiliau • Yndatblygucymwysterautrosglwyddadwy, a gaiffeucydnaboda’uparchuledled y DU ac ynrhyngwladol.

4. SgiliauHanfodolmewnCyfathrebu a SgiliauHanfodolmewnCymhwysoRhifwedi’udiwygio

5. PryderonymmaesSgiliauHanfodol Cymru a gododdynyrAdolygiad o Gymwysterau 2012 • Mae’r dull portffolio o gasglu tystiolaeth yn cael ei feirniadu’n gyffredinol fel dull llafurus ac ailadroddus. • Yn aml, mae’n cael ei weld fel rhywbeth sy’n cael ei gwblhau ar draul addysgu a dysgu go iawn. • Mae asesu ar gyfer Sgiliau Hanfodol Cymru hefyd yn cael ei weld fel rhywbeth sy’n ddiffygiol o ran trylwyredd. • Mae ailddrafftio dro ar ôl tro a lefelau uchel o gymorth yn golygu nad yw nifer o ddysgwyr sy’n ennill y cymwysterau yn gallu dangos y sgiliau a ddisgwylir yn annibynnol. • Mae dehongliad goddrychol o’r safonau yn arwain at gasgliadau asesu anghyson.

6. ArgymhellionyrAdolygiad o Gymwysterau 2012 SgiliauHanfodol Cymru (yrAdolygiad o Gymwysterau, 2012, t. 12 – 13) • A26Dylai Llywodraeth Cymru a CBAC roi’r gorau i ddefnyddio • cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru yn 14 i 16 oed o fewn • Bagloriaeth Cymru. • A27Dylai Llywodraeth Cymru gydweithio â sefydliadau dyfarnu • a rhanddeiliaid i adolygucynnwys ac asesiadcymwysterauSgiliau • Hanfodol Cymru mewn Cyfathrebu a Chymhwyso Rhif a datblygu • dull asesu mwy cadarn, cyson a dibynadwy gyda mwy o allanoldeb. • A29Dylai Llywodraeth Cymru sicrhau bod diffygion sefydliadau • dyfarnu a gafodd eu nodi yn y cyhoeddiad diweddar Astudiaeth • Gymaroldeb Sgiliau Hanfodol Cymru ar Sgiliau Cyfathrebu Lefelau • 1 i 3 (Y Gydran Ysgrifennu) (Llywodraeth Cymru, 2012) yn cael sylw • cyn gynted ag y bo modd.

7. Camausyddwedi’ucymryd • Aethpwydati i bwyso a mesuropsiynauamrywiol a mynegwydcefnogaethi’rcanlynol: • CynnigSgiliauHanfodol Cymru arlefelmynediadCyfnodAllweddol 4, ac mewnUnedauCyfeirioDisgyblion ac ysgolionarbennigynunig; • Mae safonauSgiliauHanfodolwedi’udiwygio i egluro ac ategu’rdulliaudiwygiedig; • Mae’rfethodolegasesuddiwygiedigwedi’ihamlinellu, ganddefnyddiocyfuniad o dasgdanreolaeth a phrawfcadarnhau; • Mae’rsafonaua’rasesiadauargaelynSaesneg a/neuynGymraeg; • Crewydcyfresgyfochrog o safonauargyferSgiliauCyfathrebu i ategu’r nod o ddatblygucymhwysedddwyieithog, hy y gallu i gyfathrebuyn y Gymraega’rSaesnegfelrhano’r un diben, fel y bo’nbriodol.

8. SgiliauHanfodol • Caiffpob un o’rSgiliauHanfodoleudatblygumewnffyrddamrywiolar draws y cwricwlwm a thrwygydolcyfnoddysg a bywyd. Dymaamcanion y gyfres o gymwysterauSgiliauHanfodol: • strwythuro a chydgrynhoi’rdysguganroisylw i arferionnaturiol; • hybu’rarfer o drafod, dadansoddi ac ystyried y sgiliau a gallu’rdysgwrunigolmewnperthynasâ’rsgiliau; • cynydduhyder ac effeithiolrwyddwrthddefnyddio a chymhwyso’rsgiliauhyn; • datblygudealltwriaeth o sut i drosglwyddosgiliau i ddibenion a chyd-destunaunewydd; • darparucyfleoeddpositif a diddorol i ystyried y sgiliau, eudatblygu, euhymarfera’ucymhwysoymhellach, mewncyd-destunauystyrlon, go iawn o bob math at ddibenionbywyd go iawn.

9. SgiliauHanfodol • ErmwynennillcymhwystermewnCyfathrebu a ChymhwysoRhifarLefelau1, 2 neu3, byddynrhaid i ddysgwyrddangos bod eusgiliauyncyrraedd y safonaucenedlaetholmewn: • tasgdanreolaeth • prawfcadarnhaubyr. • Mae’rdasgdanreolaethynmesursgiliausy’nbenodol i bwnc a byddangen i ddysgwyrddangoseu bod yngalludefnyddio’rsgiliauhynnymewnfforddholistig, sy’nberthnasoli amgylchiadau go iawn. • Pwrpas y prawfywcadarnhaugwybodaeth a sgiliau’rdysgwyr. • Mae’nrhaidcwblhaudwy ran yrasesiad, hy y dasgdanreolaetha’rprawf o fewncyfnod o 24 mis. • Dim ondunwaith y gellircymryd y ddauasesiad, ond gall dysgwrroicynnigarwahanoldasg[au] danreolaethneubrawf/profionaradegarall o fewn y cyfnod o 24 misosnafyddynpasio.

10. SgiliauHanfodol • Y tasgaudanreolaeth: • cânteullunio’nallanolgansefydliadaudyfarnu • gellireudatblyguganganolfannaua’ucymeradwyogansefydliadaudyfarnu • dylideugosodyneucyd-destunneudylentfodynbenodol i alwedigaethermwynegluroeupwrpas, euhystyra’uperthnasedd. • Y profion: • cânteullunio’nallanolgansefydliadaudyfarnu • maenti’wtrinfeldeunyddcyfrinacholganganolfannau • nifydd y dysgwyrwedieugweldo’rblaen ac nichântunrhywgymorth • cânteumarcio’nallanol.

11. Y CamauNesafSgiliauHanfodolmewnCyfathrebu a ChymhwysoRhif • CymeradwyaethWeinidogol • Adborthgan y GrŵpLlywioMewnol a rhwydweithiauymarferwyr, hyRhwydwaithSgiliauHanfodolColegau Cymru, GweithgorauSgiliauHanfodolFfederasiwnHyfforddiantCenedlaethol Cymru a PhanelSgiliauSylfaenol Cymru • Cyhoeddi’regwyddorioncynllunioarwefanCymwysterau Cymru • Cydweithio â grwpiauymarferwyr i greuadnoddauasesu, sy’nbenodol i alwedigaeth ac mewncyd-destunclir, i’wtreialu a chyfrannui’r banc o dasgaudanreolaeth a rennirgydasefydliadaudyfarnu • TreialuIonawr-Mawrth 2015 • GweithredullawnMedi 2015

12. SgiliauHanfodolmewnTGCh SgiliauLlythrenneddDigidolHanfodolDiwygiedig A28Dylai Llywodraeth Cymru gydweithio â sefydliadau dyfarnu a rhanddeiliaid i ddatblygu cymhwyster Sgiliau Hanfodol Cymru newydd mewn llythrennedd digidol yn lle’r cymhwyster Sgiliau Hanfodol Cymru mewn TGCh, gyda dull asesu diwygiedig.

13. Camausyddwedi’ucymryd • Cynhaliodd E-skills, y CyngorSgiliau Sector argyfer TG, adolygiadtrwyadl a chynhwysfawr o SgiliauHanfodol Cymru mewnTGCh ac o gysyniadaurhyngwladol o LythrenneddDigidol, ganlunioadroddiadynargymellcyfeiriad i LythrenneddDigidolyn y dyfodol. • CynhalioddGrŵpLlywioGweinidogolannibynnolargyferTGChadolygiad o TGCh a Chyfrifiaduraar draws y cwricwlwm. • ComisiynwydPrifysgolFetropolitanCaerdydd i adeiladuar y ddauadolygiadhwn i greu system ddrafft o fesurLlythrenneddDigidol y gellideidefnyddiofel man cychwynargyferdatblygucymwysterauSgiliauHanfodol, a LlythrenneddDigidolymMagloriaeth Cymru, a’uhalinioâ’rfframwaithsgiliauehangachsy’ndatblyguargyferdysgwyr 3-19 oed.

14. GrŵpLlywioGweinidogolAnnibynnolargyferTGCh Argymhelliad 3: Dylid gweithredu Fframwaith Llythrennedd Digidol Statudol i weithio ochr yn ochr â’r Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd o’r Cyfnod Sylfaen hyd at addysg ôl-16. Ni ddylid seilio’r broses o gaffael sgiliau Llythrennedd Digidol a chymwyseddau digidol yn bennaf ar dechnolegau sy’n newid yn gyflym; dylai ganolbwyntio ar addysgeg, datblygu sgiliau dyfnach, gallu trosglwyddo, a dealltwriaeth, yn ogystal â defnydd posibl y cymwyseddau hyn. Arthur et al. (2013, t. 16) Fe’idiffinnirhefydfel: Y gallu cyffredinol i ddefnyddio cyfrifiaduron. Caiff ei ysgrifennu mewn llythrennau bach i bwysleisio mai cyfres o sgiliau ydyw yn hytrach na phwnc ynddo’ihun. Arthur et al. (2013, t.10)

15. Asesu • ErmwynennillcymhwystermewnSgiliauLlythrenneddDigidolHanfodolarLefelMynediad 1 i 3, byddynrhaid i ddysgwyrddangos bod eusgiliauyncyrraedd y safonaucenedlaetholmewn: • tasgdanreolaeth • trafodaethbroffesiynolfer. • Mae’rdasgdanreolaethynmesursgiliausy’nbenodol i bwnc a byddangen i ddysgwyrddangoseu bod yngalludefnyddio’rsgiliauhynnymewnfforddholistig, sy’nberthnasol i amgylchiadau go iawn. • Pwrpasy drafodaethbroffesiynolywcadarnhaugwybodaeth a sgiliau’rdysgwyr.

16. HybuLlythrenneddDigidol • Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yngweithiogydasefydliadaudyfarnu i ddatblyguCymhwysterSgiliauHanfodolL3argyferYmarferwyr a fyddynaddysguLlythrenneddDigidol. • Mae Llywodraeth Cymru yngweithiogydaJISCRSCi ddatblygucwrsar-leinsyddwedi’ideilwraargyferymarferwyr – Hyfforddi’rHyfforddwr. • Bydd Llywodraeth Cymru yncefnogi’rrhaglenniDPP i hyfforddi20-30 o hyfforddwyrSgiliauLlythrenneddDigidolHanfodolyn y Gogledd ac 20-30 yn y De. • Wedicwblhau’rhyfforddianthwn, byddganymarferwyrsgiliaupersonolarL3 a sgiliauymarferwyrarL3. Byddadnodd/gwefanargaeliddynti’wgalluogi i ddarparu’r un hyfforddiantargyfereraillganddilynarferiongorau.

17. LlythrenneddDigidol - y CamauNesaf • Cyhoeddi’regwyddorioncynllunioarwefanCymwysterau Cymru • Cydweithio â grwpiauymarferwyr i greuadnoddauasesu, sy’nbenodol i alwedigaeth ac mewncyd-destunclir, i’wtreialu a chyfrannui’r banc o dasgaudanreolaeth a rennirgydasefydliadaudyfarnu • DatblygupecynDPP • TreialuIonawr-Mawrth 2015 • CwrsHyfforddi’rHyfforddwrIonawr– Mehefin 2015 • GweithredullawnMedi2015

18. SgiliauCyflogadwyeddHanfodol (SgiliauAllweddolEhangachgynt)

19. SgiliauEhangach: Pryderon a gododdynyrAdolygiad o Gymwysterau 2012 • Mae angenailedrychar y deunydda’rasesiadau; • Mae’nanodd i athrawon a dysgwyrmewnysgoliongreu’rdystiolaethsy’nofynnol; • Mae’r dull portffolio yn cael ei feirniadu’n gyffredinol fel dull llafurus ac ailadroddus ac, yn aml, mae’n cael ei weld fel rhywbeth sy’n cael ei gwblhau ar draul addysgu a dysgu go iawn; • Mae arferrhaisefydliadaudyfarnuo’igwneudynofynnolcasglutystiolaetharwahânargyferpobSgilEhangachynartiffisial ac yngalluarwain at waithpapurbeichusiawn; • Mae Sgiliau Hanfodol Cymru yn cael ei weld fel rhywbeth sy’n ddiffygiol o ran trylwyredd, lle mae ailddrafftio dro ar ôl tro a lefelau uchel o gymorth yn golygu nad yw nifer o ddysgwyr sy’n ennill y cymwysterau yn gallu dangos y sgiliau yn annibynnol; • Mae dehongliad goddrychol o’r safonau yn arwain at gasgliadau asesu anghyson.

20. ArgymhellionyrAdolygiad o Gymwysterausy’nymwneudynbenodol â SgiliauAllweddolEhangach SgiliauAllweddolEhangach(YrAdolygiad o Gymwysterau, 2012, t. 12 – 13) • A26Dylai Llywodraeth Cymru a CBAC roi’r gorau i ddefnyddio cymwysterau Sgiliau Hanfodol Cymru yn 14 i 16 oed o fewn Bagloriaeth Cymru. • A30Dylai Llywodraeth Cymru gydweithio â sefydliadau dyfarnu a rhanddeiliaidi ddiweddaru cymwysterau Sgiliau Allweddol Ehangach drwy adolygu’r cynnwys, y strwythur a’r dull asesu.

21. Camausyddwedi’ucymryd • Yndilynymgysylltuhelaeth â rhanddeiliaidmewnol ac allanol,aethpwydati i bwyso a mesuropsiynauamrywiol a mynegwydcefnogaethi’rcanlynol: • Ailenwi’rSgiliauAllweddolEhangachynSgiliauCyflogadwyeddHanfodol, sefMeddwlynFeirniadol a DatrysProblemau, Cynllunio a Threfnu, Creadigrwydd ac Arloesi ac EffeithiolrwyddPersonol; • Mae safonau’rsgiliauhynwedi’udiwygio’nllwyri egluro ac ategu’rdulliaugwell o addysgu, dysgu ac asesu; • Mae’rfethodolegasesuddiwygiedigwedi’ihamlinellu, ganddefnyddiodwydasgdanreolaeth – un argyferyrunigolyn ac un argyfer y tîm; • CynnigcyfresgymwysterauSgiliauHanfodol Cymru arlefelmynediadCyfnodAllweddol 4, ac mewnUnedauCyfeirioDisgyblion ac ysgolionarbennigynunig; • Mae’rsafonaua’rasesiadauargaelynSaesneg a/neuynGymraeg.

22. SgiliauHanfodol • Caiffpob un o’rSgiliauHanfodoleudatblygumewnffyrddamrywiolar draws y cwricwlwm a thrwygydolcyfnoddysg a bywyd. Dymaamcanion y gyfres o gymwysterauSgiliauHanfodol: • strwythuro a chydgrynhoi’rdysguganroisylw i arferionnaturiol; • hybu’rarfer o drafod, dadansoddi ac ystyried y sgiliau a gallu’rdysgwrunigolmewnperthynasâ’rsgiliau; • cynydduhyder ac effeithiolrwyddwrthddefnyddio a chymhwyso’rsgiliauhyn; • datblygudealltwriaeth o sut i drosglwyddosgiliau i ddibenion a chyd-destunaunewydd; • darparucyfleoeddpositif a diddorol i ystyried y sgiliau, eudatblygu, euhymarfera’ucymhwysoymhellach, mewncyd-destunauystyrlon, go iawn o bob math at ddibenionbywyd go iawn.

23. SgiliauCyflogadwyeddHanfodol • ErmwynennillcymhwystermewnSgiliauCyflogadwyeddHanfodolarLefelau 1, 2 neu 3, byddynrhaid i ddysgwyrddangos bod eusgiliauyncyrraedd y safonaucenedlaetholyn y ddwydasgdanreolaeth: • Mae’rtasgaudanreolaethynmesurcyrhaeddiaddysgwyrymmhob un o’rSgiliauCyflogadwyeddHanfodola byddangen i ddysgwyrddangoseu bod yngalludefnyddio’rsgiliauhynnymewnfforddholistig ac integredigyneucwrsastudio, cwrshyfforddi, prentisiaeth, cyfnoddysgu, cyflogaeth, etc. • Mae’nrhaidcwblhau’rddwydasgdanreolaetho fewncyfnod o 24 mis. • Dim ondunwaith y gellircymryd y ddauasesiad, ond gall dysgwrroicynnigarwahanoldasg[au] danreolaetharadegarall o fewn y cyfnod o 24 misosnafyddynpasio.

24. SgiliauCyflogadwyeddHanfodol • Tasgaudanreolaeth: • cânteullunio’nallanolgansefydliadaudyfarnu; • gellireudatblyguganganolfannaua’ucymeradwyogansefydliadaudyfarnu; • dylideugosodyneucyd-destunneudylentfodynbenodol i alwedigaethermwynegluroeupwrpas, euhystyra’uperthnasedd.

25. SgiliauCyflogadwyeddHanfodolY CamauNesaf • CymeradwyaethWeinidogol • Adborthgan y GrŵpLlywioMewnol a rhwydweithiauymarferwyr, hyRhwydwaithSgiliauHanfodolColegau Cymru, GweithgorauSgiliauHanfodolFfederasiwnHyfforddiantCenedlaethol Cymru a PhanelSgiliauSylfaenol Cymru • Cyhoeddi’regwyddorioncynllunioarwefanCymwysterau Cymru • Cydweithioâ grwpiauymarferwyr i greuadnoddauasesu, sy’nbenodol i alwedigaeth ac mewncyd-destunclir, i’wtreialu a chyfrannui’r banc o dasgaudanreolaeth a rennirgydasefydliadaudyfarnu • TreialuIonawr-Mawrth 2015 • GweithredullawnMedi2015