Download
1 / 39
390 likes | 767 Vues
“Herkes kızabilir, bu kolaydır. Fakat doğru kişiye ,doğru zamanda, doğru amaç için ve gereken ölçüde sinirlenmek, işte kolay olmayan budur.” Aristo. Okul hayatı başarılı geçen birçok kişinin hayatta yeterli bir başarıyı gösteremediği kimi zaman gözlemlenmektedir.
E N D
“Herkes kızabilir, bu kolaydır. Fakat doğru kişiye ,doğru zamanda, doğru amaç için ve gereken ölçüde sinirlenmek, işte kolay olmayan budur.”Aristo
Okul hayatı başarılı geçen birçok kişinin hayatta yeterli bir başarıyı gösteremediği kimi zaman gözlemlenmektedir. • Diğer yanda bazı insanlar, okul hayatları oldukça sönük geçmesine rağmen hayatta başarılı olmuştur. Free template from www.brainybetty.com
Okul yıllarının aksine iyi bir iş, iyi bir mevki, iyi bir anne/baba, iyi bir komşu, iyi bir insan olarak toplumda yerlerini almışlardır. Free template from www.brainybetty.com
Öğrenci zeki olmasına, okul hayatında hem sayısal hem de sözel derslerde oldukça başarılı olmasına rağmen iş ve sosyal hayatında başarısız olabilmektedir. • Matematikte ve fen bilimlerinde hatta sosyal alanlarda oldukça başarılı olan bu insanların bazılarının gerçek hayatta başarısızlığa uğradığı durumlar çoktur. Free template from www.brainybetty.com
Bu gelişmeler “ zekâ nedir?” sorusunu akla getirmektedir! Free template from www.brainybetty.com
Zeka denilince ilk olarak akla; IQ = Akademik Zekâ (Bilişsel Zekâ) , • Bu ölçülebilirdir; kişiseldir. • Her kişinin kendi IQ’ su vardır. • Yaygın olarak kullanılan Stanfort-Binet testine göre IQ’ yu standart bir puan olarak ölçmek mümkündür Free template from www.brainybetty.com
Buna göre 80-90 zeka bölümündeki birisi ilköğretimi ancak bitirir. • 90-110 arasındaki birisi lise öğrenimini başarıyla tamamlayabilir. • Üniversitede okuyanlar genellikle 110 zeka bölümünün üstündeki insanlardır. • Zeka puanı 130 ve daha yukarı olanlar da üstün zekalı olarak kabul edilir. IQ= akademik zeka bütünsel bir zekayı gösterir (matematik, fizik vs.) Free template from www.brainybetty.com
Bir başka ifadeyle: Kişisel Zeka = IQ + EQ Free template from www.brainybetty.com
Madem ki sosyal hayatta başarının altında yatan duygusal zeka (EQ) ve geliştirilebiliyor; o halde başarı insanların elindedir. Free template from www.brainybetty.com
DUYGUSAL ZEKA Duygusal Zekanın Tanımı ve Tarihçesi Duygusal zekâ kavramı, ortaya çıkışı açısından duyguların kontrolü odaklı düşünüldüğünde Aristo'ya kadar dayanmaktadır. Free template from www.brainybetty.com
Duyguları anlamanın yöntemlerine değinilen duygusal zekâ becerisi özbilincin temeli Sokrates'in "Kendini Bil" öğretisine dayanırken; özdenetim Platon'un yaklaşımlarıyla tarihsel süreçte şekillenmiştir. Free template from www.brainybetty.com
Psikolog Edward L. Thorndike (1920-1930) zihinsel fonksiyonların üç ana sınıfı arasındaki ayrıma dikkat çekmiştir. Thorndike'a göre standart zeka testleri yalnızca "soyut zeka"yı ölçebiliyordu. • Ancak "mekanik zeka-nesneler arasındaki ilişkileri gözünde canlandırmak ve fiziksel dünyanın nasıl işlediğini anlamak" ve "sosyal zeka-insanlar arası ilişkilerde başarılı bir şekilde davranma yeteneği" de ölçülmeliydi. • Böylece, Thorndike diğer zeka çeşitlerini de ölçebilmek için yollar geliştirmeye uğraştı. • Çoklu zeka kuramı ve duygusal zekaya açılan bu bilimsel pencere, sonrasında diğer bilim adamlarınca da ele alındı. Free template from www.brainybetty.com
Gardner (1986), “Çoklu Zekâ Kuramı” ile zekâ konusuna daha geniş bir görüş açısı kazandırarak, insanları farklı şekillerde sahip oldukları yetenekleri, potansiyelleri ya da kabiliyetleri “zekâ alanları” olarak tanımlamıştır. İnsanlarda bireysel farklılıkların varolduğu gerçeğinden hareketle, zekayı önce yedi tür alana ayıran Gardner, daha sonra bir de bunlara doğa zekâsını eklemiştir. Free template from www.brainybetty.com
Çoklu Zeka Boyutları Free template from www.brainybetty.com
Gardner (1986), zekânın yalnız bilişsel değil, güdüsel ve duygusal faktörlerden de kaynaklandığını ileri sürmüştür. • İnsan zekâsının nesnel bir şekilde ölçülebileceği tezini savunan ve zekâyı daha çok doğuştan getirilen zihinsel özellikler bütünü olarak tanımlayan geleneksel anlayışı eleştirerek, zekânın tek faktörle açıklanamayacak kadar çok sayıda yetenekleri içerdiğini ileri sürmüştür. Free template from www.brainybetty.com
Gardner zekâyı, bir kişinin; • Bir ya da birden fazla kültürde değer bulan bir ürün ortaya koyabilme kapasitesi, 2. Gerçek hayatta karşılaştığı problemlere etkili ve verimli çözümler üretebilme becerisi, 3. Çözüme kavuşturulması gereken yeni ya da karmaşık yapılı problemleri keşfetme yeteneği olarak tanımlamaktadır. Free template from www.brainybetty.com
Zekâya İlişkin Olarak Geliştirilen Eski ve Yeni Anlayışların Karşılaştırılması 1. Zekâ, doğuştan kazanılır ve sabittir. Asla değiştirilemez. • Zekâ, bireyin genetik olarak kalıtımla getirdiği kapasitedir. Bu zeka değiştirilebilir, iyileştirilebilir, geliştirilebilir. 2. Zekâ , nicel olarak ölçülebilir ve tek bir sayıya indirgenebilir. 2. Zekâ, herhangi bir performansta veya problem çözme sürecinde sergilendiğinden sayısal olarak hesaplanamaz. 3. Zekâ tekildir. Bu “g” faktör olarak tanımlanabilir. 3. Zekâ, çeşitli yollarla ortaya konulabilir. Çok faktörlüdür. Bu faktörler, ortaya çıkan durumlarda birbiri ile etkileşim kurmaktadırlar. Free template from www.brainybetty.com
4. Zekâ, gerçek yaşamdan soyutlanarak (yani, belli zeka testleri ile) ölçülür. 4. Zekâ, bağlam/gerçek yaşam durumlarından ya da koşullarından soyutlanamaz. Bu nedenle gerçek ortamda gözlemek önemlidir. 5. Zekâ, öğrencileri seviyelerine göre sıralamak, sınıflamak ve olası başarılarını kestirmek için kullanılır. 5. Zekâ, bireylerin gizil güçlerini veya doğal potansiyellerini ve onların başarılı olabilecekleri farklı yolları anlamak için kullanılır. 6. Zekâ, sayısal ve mantıksal hesaplamaları etkili bir biçimde yapma becerisidir. 6.Zekâ, salt sayılara dayalı değil, aynı zamanda çevresel faktörlerle etkileşim içerisinde olan sosyal ve duygusal oluşumlarında etkilediği bir beceridir. Özellikle duyguları anlama ve kendini tanıma becerisi zekanın önemli bir göstergesidir. Free template from www.brainybetty.com
Duygusal zeka; • kendini harekete geçirebilme, • aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, • dürtüleri kontrol ederek doyumu erteleyebilme, • ruh halini düzenleyebilme, • sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, • umut besleme ile kendini gösterir. Free template from www.brainybetty.com
DUYGU KAVRAMI Duygu kelimesi Latince ‘movere’ (hareket etme) kökünden gelmektedir. Bu kelimeye ‘e’ ön ekini getirdiğimizde ise ‘öteye hareket etmek’ anlamına gelmektedir. Free template from www.brainybetty.com
Duyguları tanımlamak zordur; • Duygular beynin limbik sisteminde meydana gelen nöro-kimyasal reaksiyonlardır. • Duygular sadece olagelir, olup-olmamalarında çok fazla kontrol olanağı yoktur. • Sonuçlarını düşünmeden basit olarak tepki sel bir biçimde ortaya çıkarlar. • Ama ani olarak ortaya çıkan duygular tek tip değildirler. Farklı türlerde ortaya çıkarlar. Free template from www.brainybetty.com
Farklı duyguların ortak özellikleri hemen bulunabilir; 1. Duygu dünyası önceden tespit edilemez. Duygular kendiliğinden, irade dışında gelişir. 2. Herhangi bir duyguya kapıldığı zaman aynı anda heyecan da hissedilir. 3. Duygular bazen hoş olabilir, bazen de hoş olmayabilir. Her durumda bu değerlendirilebilir. 4. Duygular kendini beden diliyle ve yüz hareketlerinizle (jest ve mimiklerle) dışa yansıtır. Arzular, amaç ve hareketleri etkiler. Free template from www.brainybetty.com
DUYGU DÜŞÜNCE DAVRANIŞ (Hoşlanmama) (Berbat) (Karın ve baş ağrısı!) İstemeden yenen aş, ya karın ağrıtır ya da baş! Türk atasözü Free template from www.brainybetty.com
“Duygusal ve entellektüel gelişim amacıyla düşünceyi destekleme;duyguları, anlamları fark edebilme ve gözlemleme becerisidir” (Mayer ve Salovey) "Bireyin iç ve dış dünyasını barışık ve uyumlu kılması; evrendeki yerini yaşamsal gerçeklikte keşfetmesidir (DZE Enstitüleri). • Birisinin çevreden gelen baskı ve taleplerle başa çıkmayı başarma yeterliğini etkileyen; bilişsel olmayan yeteneklerin, yeterliklerin ve becerilerin bir düzenlemesidir (Reuven BarOn). Free template from www.brainybetty.com
Duygusal zeka, anlama , adlandırma ve hislerimiz ve deneyimlerimizin ortaya çıkardığı duyguları uygun bir şekilde paylaşmadır(Lea Brovdani). • Duygusal zeka, öğrenci karnesindeki akademik becerilerden olmayan diğer yandaki yeterlikler setidir(Maurice Ellias). • Duygusal zeka, duyguların yeterliğidir ve başkaları ile ilişkilerimizdeki olumlu çıktıların etkisi ve kendimizi daha etkili olarak yönetmek için duyguları kullanmadır (Institu for Living Inteligent Emotionally). Free template from www.brainybetty.com
DUYGUSAL ZEKA BOYUTLARI 1. Özbilinç(Kendinin Farkında Olma) "Paul'un Peter hakkında söyledikleri, Peter'den çok Paul'u tanımamızı sağlar.” Spinoza • “Olumlu insan, evrendeki olası tüm dünyaların en iyisinde yaşadığını düşünür, karamsar insan ise bunun doğru olmasından korkar.” Free template from www.brainybetty.com
Özbilinç; Kendi iç hallerini, tercihlerini kaynaklarını ve sezgilerini bilir ve üç temel alt yeterlikte gelişmiştir; • Duygusal bilinç: kendi duygularını ve bu duyguların etkilerini tanımak • Doğru özdeğerlendirme: Kendi güçlü yanlarını ve sınırlarını bilmek • Özgüven:Kendi değerini ve yeteneklerini güçlü biçimde duyumsamak Free template from www.brainybetty.com
“Öfke Gelir Göz Kararır, Öfke Gider Yüz Kızarır!” Türk Atasözü Free template from www.brainybetty.com
ÖZBİLİNCİ YÜKSEK İNSANLAR • Duygularını, içinde bulundukları ruh hallerini daha iyi anlarlar ve dışarıdaki bir uyarıcıdan gelen sinyalleri doğru olarak yorumlarlar. • Eğer hissettiği duygular olumsuz ise duygularını ve davranışlarını değiştirmeye çalışır. • Kendilerini tanıdığından ve kendilerine güvendiğinden dolayı sonradan pişman olacakları kararlar vermezler. • İş ve özel yaşamları dengelidir. Free template from www.brainybetty.com
2. Kendine çeki düzen verme (Duyguları Yönetme) Kendi iç hallerini , dürtülerini ve kaynaklarını yönetmek. • Özdenetim:Yıkıcı duygu ve dürtüleri kontrol altında tutmak • Güvenilirlik:Doğruluk ve dürüstlük standartlarını korumak • Vicdanlılık: Kişisel edimlerin sorumluluğunu üstlenmek • Uyumluluk:Değişim karşısında esneklik • Yenilikçilik : Yeni fikir ve yaklaşımlara , yeni bilgilere açık olmak Free template from www.brainybetty.com
3. Duyguları Harekete Geçirme ve Güdüleme Hedeflere ulaşmayı sağlayan ya da kolaylaştıran duygusal eğilimler! • Başarma Dürtüsü: Bir mükemmellik standardını yakalama ve yükseltme arayışı • Bağlılık: Grup ya da kuruluşun hedeflerini benimsemek • İnisiyatif: Fırsat doğduğunda harekete geçmeye hazır olma • İyimserlik: Engellere ve yenilgilere rağmen hedefler doğrultusunda yol almakta ısrar etmek Free template from www.brainybetty.com
4. Empati Başkalarının hislerini, ihtiyaçlarını ve endişelerini anlamak • Başkalarını anlamak : Başkalarının hislerini ve bakış açılarını sezmek ve sorunlarıyla etkin bir biçimde ilgilenmek • Başkalarını geliştirmek: Başkalarının kişisel gelişim ihtiyaçlarını sezmek ve yeteneklerini pekiştirmek • Hizmete yönelik olmak : Öğrenci ve velilerin ihtiyaçlarını önceden görmek, kabul etmek ve karşılamak • Çeşitlilikten yararlanma : Farklı türlerden insanlar aracılığıyla fırsatları kullanmak • Politik bilinç : Bir grubun duygusal akımlarını ve güç ilişkilerini okumak Free template from www.brainybetty.com
5. Sosyal Beceriler ( Atatürk ve Dolmabahçe!) Başkalarında istenen tepkileri uyandırmakta usta olmak! • Etki:Etkili ikna taktikleri kullanmak • İletişim : Açık olarak dinlemek ve inandırıcı mesajlar yollamak • Çatışma yönetimi: Anlaşmazlıklarda uzlaşma ve çözüm sağlamak • Liderlik : Bireylere ve gruplara ilham vermek ve yol göstermek • Değişim katalizörlüğü: Değişimi başlatmak ya da yönetmek • Bağ kurmak : Amaca hizmet edebilecek ilişkileri geliştirmek • İmece ve işbirliği : Ortak hedefler doğrultusunda başkalarıyla çalışmak • Ekip yetileri: Kolektif hedefleri izlerken grup sinerjisi yaratmak. Free template from www.brainybetty.com
Duygusal Zekâsı (EQ) Yüksek Kurumların Karakteristik Özellikleri • Bu kurumlar için öncelikle insan önemlidir. 2. Her değişim sürecinde insan faktörüne odaklanırlar. 3. Çalışanların hem aklına hem kalbine hitap eden bir kültürleri vardır. 4. Çalışanlarının; duygulara, fikirlere ve sezgilere sahip bireyler olduklarının farkındadırlar. 5. İç hiyerarşiden önce insana önem verirler. Free template from www.brainybetty.com
7. Tehdit edilmiş hisseden kişinin değişime direneceğini bilirler. 8. Bilgilendirilmiş, ilham verilmiş, dinlenmiş ve karar verme sürecine katılmış insanların değişim sürecini kolaylaştıracaklarını bilirler. 9. Kurumun başarısına katkı sağlayan / sağlayabilen kişileri nasıl çekeceğini ve elde tutacağını bilirler. 10.Çalışanların eğitimi ve gelişimi için harcanan parayı geleceğe yatırım olarak görürler, bir harcama olarak değil. Free template from www.brainybetty.com
Duygusal zekalı bir lideri; • izleyenleri olumlu duygularının ortaya çıkmasını destekler. • sosyal ve duygusal gelişimlerine yönelik de etkinlikler düzenler. • olay esnasında izleyen gözü ile de değerlendirmeler yapar. • izleyenlere yardım ve rehberlik etmekten zevk duyar. • öğrenmeyi, yaratıcılığı ve yenilikçiliği özendirir. • izleyenleri amaçlara doğru güdülemekten zevk duyar. • izleyenleri bir değer olarak görür. Free template from www.brainybetty.com
sevgi ve saygıya önem verir. • muhakemeyi hızlandırır. • çalıştığı ortamda güven ortamı oluşturur. • berraklık sağlar. • etik değerler içerisinde örgütü yönetir. • izleyenlerin sorunlarına karşı duyarlıdır. geribildirim sağlar. • otoriter tavır olmadan nüfuz oluşturmayı sağlar. Free template from www.brainybetty.com
DUYGUSAL ZEKALI BİR ÖRGÜT İÇİN; 5 s formülü; SEVGİ + SAYGI + SORUMLULUK + SEBAT+SADAKAT Free template from www.brainybetty.com
Teşekkür ederim. *www.pegema. com.tr ve tüm internet kitapçılarında! Free template from www.brainybetty.com
