Het verwijzersbeleid van het agentschap Jongerenwelzijn

1. Het verwijzersbeleid van het agentschap Jongerenwelzijn

2. beleidsdomein welzijn, volksgezondheid en gezin Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Strategische Adviesraad voor het Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid Beleidsraad Managementcomité Vlaams ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Agentschap Inspectie Welzijn, Volks-gezondheid en Gezin IVA zonder RP Departement Welzijn, Volks-gezondheid en Gezin Agentschap Kind & Gezin IVA met RP Vlaams agentschap voor personen met een handicap IVA met RP Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel EVA met RP Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem EVA met RP Agentschap Jongeren-welzijn IVA zonder RP Agentschap Zorg en Gezondheid IVA zonder RP Fonds Jongeren-welzijn IVA met RP Vlaams Zorgfonds IVA met RP Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoons-gebonden Aangelegen-heden IVA met RP EVA extern verzelfstandigd agentschap IVA intern verzelfstandigd agentschap RP rechtspersoonlijkheid fonds zonder personeel

3. traject naar bijzondere jeugdbijstand

4. traject bijzondere jeugdbijstand BJB einde CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg POS problematische opvoedings-situatie akkoord private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten akkoord geen akkoord akkoord bij hoogdringendheid einde BC bemiddelings-commissie maatregel HCA of OOC geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) einde gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe jeugd-rechtbank JRB jeugd-rechtbank einde parket MOF als misdrijf omschreven feit proces verbaal SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten, …

5. Vrijwillige hulpverlening BJB CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg POS problematische opvoedingssituatie akkoord private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten akkoord geen akkoord akkoord BC bemiddelingscommissie gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten, …

6. Gerechtelijke hulpverlening BJB CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg POS problematische opvoedingssituatie private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten geen akkoord bij hoogdringendheid BC bemiddelingscommissie maatregel HCA geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe JRB jeugd-rechtbank jeugd-rechtbank parket MOF als misdrijf omschreven feit proces verbaal SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, schoolinternaten…

7. Het verwijzersbeleid

8. jeugd-rechtbank SDJ sociale dienst gerechtelijke jeugdbijstand Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid Preventie- en verwijzersbeleid BJB einde CBJ comité voor bijzondere jeugdzorg POS problematische opvoedings-situatie akkoord private voor-zieningen en projecten private voor-zieningen en projecten akkoord geen akkoord akkoord bij hoogdringendheid einde BC bemiddelings-commissie maatregel HCA geen akkoord gemeen-schaps-instellingen en federale centra (geen POS) einde gemeen-schaps-instellingen en De Grubbe JRB jeugd-rechtbank einde parket MOF als misdrijf omschreven feit proces verbaal andere sectoren VAPH, GGZ, K&G, drughulpverlening, ziekenhuizen, MPI van GO!, …

9. Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid Preventie- en verwijzersbeleid • Structuur van de afdeling preventie- en verwijzersbeleid centrale administratie Afdelingshoofd preventie- en verwijzersbeleid Lucien Rahoens team centrale administratie provinciaal regioverantwoordelijken West-Vlaanderen – Oost-Vlaanderen – Limburg – Vlaams-Brabant en Brussel– Antwerpen teams administratie teams preventie (5) Vlaamse coördinatoren opvoedingsondersteuning multidisciplinaire teams (5) BC - bemiddelingscommissie (13) teams vrijwillige hulpverlening CBJ - comité voor bijzondere jeugdzorg (19) teams gerechtelijke hulpverlening SDJ - sociale dienst bij de jeugdrechtbank (14) Arrondissementeel Centraal Wachtbeheer

10. Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen-beleid Preventie- en verwijzersbeleid • Kernopdracht: “het verwijzersbeleid organiseren en coördineren” • Kernopdracht: “een preventiebeleid voeren om te voorkomen dat minderjarigen in een problematische leefsituatie terechtkomen” Verwijzersbeleid • Organisatie van dienst- en hulpverlening aan minderjarigen en hun gezinnen bij POS en bij MOF (zowel vrijwillige als gerechtelijke jeugdhulp) • Centrale administratie staat in voor ondersteuning en beleidscoördinatie van buitendiensten Preventiebeleid • Bijdrage aan de organisatie van opvoedingsondersteuning in Vlaanderen, met het oog op het voorkomen van problematische leefsituaties

11. Gemeenschaps-instellingen Voorzieningen Verwijzers Casemanagement Caseonderzoek Aan-melding Vordering screening indicatie-stelling principiële beslissing beslissing CBJ-SDJ Opvolging door consulenten Hulpverlening door consulenten door private voorzieningen door gemeenschapsinstellingen begin hulpverlening einde (jeugd)hulpverlening • Consulenten staan in voor • Aanmelding • Caseonderzoek (screening hulpvraag, indicatiestelling, formuleren van een hulpvoorstel • Casemanagement (opvolging) • Dynamisch, cyclisch proces (niet lineair) • Vb. tijdens de casemangementfase kan herindicatie aangewezen zijn • In nauw overleg met cliënt(systeem) en met hulpaanbod (voorzieningen) • Consulenten van nabij betrokken gedurende hele hulpverleningsproces • Domino

12. Preventie- en verwijzersbeleid enkele cijfers • 19 comités voor bijzondere jeugdzorg • Antwerpen 3 – Limburg 3 – Oost-Vlaanderen 5 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 6 • 14 sociale diensten voor gerechtelijke jeugdbijstand • Antwerpen 3 – Limburg 2 – Oost-Vlaanderen 3 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 4 • 13 bemiddelingscommissies • Antwerpen 3 – Limburg 2 – Oost-Vlaanderen 3 – Vlaams-Brabant en Brussel 2 – West-Vlaanderen 3 • 22.422 jongeren in de bijzondere jeugdbijstand (2009)* • Verhouding als misdrijf omschreven feit (MOF) / problematische opvoedingssituatie (POS) • 13,63% MOF • 84,24% POS (*) doorstroom: aantal jongeren die in het desbetreffende begeleidingsjaar ‘gepasseerd’ zijn bij de bijzondere jeugdbijstand (die een maatregel hebben of hebben gehad in het begeleidingsjaar)

13. Contactgegevens verwijzers • Via de website van Jongerenwelzijn: • http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/PDF/PUBLIEK_VERWIJZERS/ADR_REG_DIENST.pdf • In de informatiemap van deze studiedag

14. het regelgevend kader • De wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, gewijzigd bij de wet van 15 mei 2006 en de wet van 13 juni 2006; • Het decreet van 7 maart 2008 inzake de bijzondere jeugdbijstand; • Het besluit van de Vlaamse Regering van 24 oktober 2008 tot uitvoering van het decreet van 7 maart 2008 inzake de bijzondere jeugdbijstand en het kaderdecreet bestuurlijk beleid van 18 juli 2003; • Het besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 1994 inzake de erkenningsvoorwaarden en de subsidienormen voor de voorzieningen van de Bijzondere Jeugdbijstand, gewijzigd bij de besluiten van de Vlaamse Regering van 19 november 1996, 8 december 1998, 7 april 2000, 8 december 2000, 30 maart 2001 en 10 juli 2001, 14 mei 2004, 31 maart 2006, 28 april 2006 en 8 september 2006 en 15 december 2006; • Het decreet van 7 mei 2004 inzake Integrale Jeugdhulp; • Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de Integrale Jeugdhulp Zie: www.juriwel.be

15. Schoolinternaten en de bijzondere jeugdzorg • Waarom schoolinternaat? • brengt structuur en rust voor de jongeren maar ook in gezin van herkomst • nauw contact met school • goede infrastructuur • betrokkenheid beheerders en opvoeders • flexibiliteit in opnames • laagdrempelig, niet stigmatiserend (wordt niet ervaren als jeugdhulpmaatregel)

16. Schoolinternaten en de bijzondere jeugdzorg • Remmende factoren? • schoolvakanties • ruime vrijheid kan voor de doelgroep problemen stellen • draagkracht internaat bij crisis (vb. weglopen, vb. probleemgedrag) • goede communicatie met het internaat is afhankelijk van variabele factoren (persoonlijke contacten, hoge dossierdruk, andere werktijden, …) • weinig zicht op intensiteit van opvolging en begeleiding

17. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing • Preventieve sociale actie (PSA) • Wat? • maatregel die erop gericht is de draagkracht van jongere en gezin te versterken • Uitvoering buiten de erkende voorzieningen BJB • Geen louter financiële tegemoetkoming • Toelage is maximaal het bedrag vastgesteld in erkennings- en subsidiëringsbesluit niet -erkende voorzieningen • Alleen in vrijwillige jeugdhulp, niet mogelijk in gerechtelijke jeugdhulp • Ouders behouden de kinderbijslag

18. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing • Cijfers • Registratiesysteem (Domino) maakt geen onderscheid tussen internaten MPI, MPIGO, gewoon en buitengewoon onderwijs • Registratiesysteem geeft niet altijd specificatie van de PSA-maatregel • Totaal aantal PSA in Domino: 3147 • Aantal PSA die met zekerheid internaat zijn: 994

19. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing • Financiële regeling • CBJ vraagt erkenning van de PSA-maatregel aan de centrale administratie. Na goedkeuring wordt aan de PSA-maatregel een erkenningsnummer toegekend waarop de kosten mogen worden ingebracht. • Het internaat vraagt aan het CBJ om terugbetaling van de gedane kosten (voor zover de kosten aangetoond kunnen worden). De toelage bedraagt maximaal 17,72 euro voor +12 jarigen en 16,28 voor – 12 jarigen. Wat overeenstemt met de dagvergoeding voor de niet-erkende gelijkgestelde voorzieningen.

20. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? • 2. Plaatsing in internaat door CBJ en SDJ • Wat? • Maatregel bijzondere jeugdhulp • Kan in de vrijwillige (onderling akkoord CBJ en cliëntsysteem) en in de gerechtelijke jeugdhulp (opgelegd door de jeugdrechter) • Kinderbijslag: 1/3de spaarrekening jongere - 2/3de Fonds Jongerenwelzijn

21. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? • Cijfers? • geen onderscheid tussen internaten onderwijs en internaten VAPH • in totaal 1061 plaatsingen in internaten: • 241 door CBJ • 820 door SDJ

22. Aard van de maatregel: PSA of plaatsing? • Financiële regeling • Het internaat stuurt het factuur rechtstreeks naar de centrale administratie van Jongerenwelzijn. De maximale toelage bedraagt 17,72 euro voor +12 jarigen en 16,28 euro voor - 12 jarigen, Wat overeenstemt met de dagvergoeding voor de niet-erkende gelijkgestelde voorzieningen.

23. De inlichtingenfiche • Ontstaan: • vraag van de internaten om iets te doen rond de samenwerking tussen internaten en verwijzers. • Aanzet was een oplijsting van knelpunten en good practices bij de internaten en bij de verwijzers • Communicatie, goede afspraken en heldere informatie zijn veel gehoorde aandachtspunten -> het ontwikkelen van een inlichtingenfiche kwam tegemoet aan de vraag naar betere communicatie en informatie • Inspiratie uit engagementsverklaring tussen scholen/CLB’s en residentiële voorzieningen -> inlichtingenfiche verwijzers - internaten

24. De inlichtingenfiche • Welke informatie? • d:\gebruikersgegevens\saenenvi\Bureaublad\INFOFICHE onderwijs-welzijn_definitief voor 161110.doc

25. De inlichtingenfiche Demonstratie Domino: http://s144972.wvg.vlaanderen.be:8102/dmo/index.jsp

26. De inlichtingenfiche • gebruik: • De fiche wordt door de consulent deels ingevuld en bezorgd aan het internaat voorafgaand aan het intakegesprek van de jongere op het internaat. • Het internaat heeft op die manier de informatie waarover de consulent op dat moment beschikt en kan de inlichtingenfiche gebruiken als leidraad bij het intakegesprek • De fiche wordt vervolledigd door het internaat, tijdens of na het intakegesprek, en eventueel i.s.m. met de school/CLB • Persoonlijke informatie mag enkel na toestemming van de jongere en/of de ouders worden genoteerd. • Een kopie van de volledig ingevulde fiche wordt bezorgd aan de consulent • In voege op 1 december 2010

27. De inlichtingenfiche • voordelen: • Geen dubbele bevraging • Richtsnoer om na te gaan of de informatie van beide instanties volledig is • Handig instrument om snel informatie over de jongere terug te vinden • Inventaris van betrokken actoren en contactgegevens Nadelen • Registratiesystemen verwijzers en internaten zijn niet compatibel met elkaar, volledige digitale verwerking is niet mogelijk

28. Regionale trefdagen • Waarom trefdagen? • Belangrijk aandachtspunt uit de bevragingen: communicatie • Vaak gerelateerd aan goede (persoonlijke) contacten en wederzijdse kennis van elkaars werking • Regionale organisatie van verwijzers en van de internaten en daarom zijn regionale ontmoetingsmomenten zinvoller dan een plenaire voorstelling • Gelegenheid om praktische afspraken te maken over het gebruik van de inlichtingenfiche en misschien al een eerste evaluatie van het gebruik?

29. Regionale trefdagen • Organisatie • Keuze voor internaten als gastheer: rondleiding op de internaten geeft een beeld van hoe de jongeren er leven • Gezocht naar maximale spreiding volgens • verschillende types internaten • inrichtende macht van het internaat • bereikbaarheid en spreiding CBJ’s en SDJ’s

30. Regionale trefdagen • Agenda • 10.00 uur: voorstellingsronde en toelichting samenwerking internaat-verwijzers • 10.30 uur: rondleiding in het gastinternaat • 11.00 uur: bespreking aandachtspunten in de samenwerking (cfr. plenaire sessie en geformuleerde aandachtspunten) en bespreking inlichtingenfiche (heeft men hier al mee gewerkt? Hoe verloopt dit concreet?) • 12.30 uur: broodjesmaaltijd • 13.00 uur: einde

31. Regionale trefdagen • Overzicht van ontmoetingsmomenten

32. Tot slot • Wil ik jullie uitnodigen om te kijken en te luisteren naar een videofragment van een interview met Peter Adriaenssens waarin hij zijn kijk geeft op de internaten. Daarna worden jullie verwacht in de cafetaria voor een broodje, een drankje en een babbel…