Bezpieczeństwo energetyczne KPRM, 20 listopada 2009 r. Waldemar Pawlak Wiceprezes Rady Ministrów

1. Bezpieczeństwo energetyczne KPRM, 20 listopada 2009 r. Waldemar Pawlak Wiceprezes Rady Ministrów Minister Gospodarki

2. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku - przyjęta przez RM 10 listopada 2009 r.

3. SEKTOR ENERGETYCZNY • POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO 2030 R. • odpowiedź na najważniejsze wyzwania • sektora energetycznego: • zaspokojenie zapotrzebowania na energię • zniwelowanie uzależnienia od zewnętrznych dostaw surowców energetycznych • rozwój infrastruktury wytwórczej i transportowej • wypełnienie międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” została przyjęta przez Radę Ministrów 10 listopada 2009 r.

4. Program działań wykonawczych na lata 2009-2012 • Realizacja priorytetów polityki energetycznej • 93 działania wykonawcze • 28 projektów ustaw i rozporządzeń • Resorty odpowiedzialne/terminy wykonania

5. Program działań wykonawczych na lata 2009-2012 • Priorytet I: Poprawa efektywności energetycznej Systemowy mechanizm wsparcia dla działań proefektywnościowych. Promocja rozwoju wysokosprawnej kogeneracji. Wzorcowa rola sektora publicznego w oszczędnym gospodarowaniu energią. Kampanie informacyjne i edukacyjne. Priorytet II: Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii • Racjonalne gospodarowanie zasobami węgla. • Dywersyfikacja dostaw importowanych nośników energii. • Rozwój infrastruktury wytwórczej, przesyłowej i dystrybucyjnej. • Priorytet III: Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Przygotowanie i wdrożenie programu energetyki jądrowej. Przeprowadzenie kampanii informacyjnej i edukacyjnej. Edukacja i budowa zaplecza naukowo-badawczego i kadrowego

6. Program działań wykonawczych na lata 2009-2012 • Priorytet IV: Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Utrzymanie aktualnych i wprowadzenie dodatkowych mechanizmów wsparcia. Efektywne wykorzystanie biomasy. Stworzenie warunków do budowy farm wiatrowych na morzu. Wdrożenie programu budowy biogazowni rolniczych. Priorytet V: Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii Wdrożenie nowej architektury rynku energii elektrycznej. Ułatwienie zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Warunki do kreowania cen referencyjnych na rynku energii elektrycznej. Ochrona najgorzej sytuowanych odbiorców energii elektrycznej. Priorytet VI: Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko Stworzenie systemu zarządzania krajowymi pułapami emisji gazów cieplarnianych Rozwój niskooemisyjnych technologii wytwarzania energii (CCS)

7. Poprawa efektywności energetycznej UE: wzrost o 20% Polska: Dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego PEP 2030: • wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań proefektywnościowych („białe certyfikaty”) • promocja rozwoju wysokosprawnej kogeneracji • wsparcie inwestycji z funduszy Unii Europejskiej • wzorcowa rola sektora publicznego w oszczędnym gospodarowaniu energią

8. Polska na tle UE Energochłonność pierwotna

9. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej Cel w zakresie efektywności energetycznej na lata 2008 - 2016 53,5 TWh (4,59 Mtoe) Działania służące poprawie efektywności energetycznej koncentrują się w obszarach: • sektor budownictwa – wprowadzenie systemu certyfikacji energetycznej budynków, rozwój Funduszu Termomodernizacji i Remontów • sektor przemysłu – promocja wysokosprawnej kogeneracji, rozwijanie systemu zarządzania energią i audytów energetycznych • sektor transportu - promowanie transportu zrównoważonego oraz efektywnego wykorzystania paliw w transporcie

10. Ustawa o efektywności energetycznej • Projekt ustawy rozpatrywany przez Komitet Stały Rady Ministrów w dniu 26 listopada br. Projekt ustawy przewiduje: • wprowadzenie rynkowego mechanizmu wsparcia efektywności energetycznej w postaci tzw. białych certyfikatów • nadanie sektorowi publicznemu wzorcowej roliw zakresie efektywności energetycznej

11. Kampania informacyjna „Czas na oszczędzanie energii” • Realizowana poprzez: opracowanie, wydanie i dystrybucję broszur: „Inteligentna energia - Poradnik użytkownika”. „Inteligentna energia - poradnik dla wytwórców, dystrybutorów i sprzedawców urządzeń AGD i RTV. „Abecadło” dla dzieci i rodziców promująca zagadnienia związane z racjonalnym użytkowaniem energii. zakupienie energooszczędnych świetlówek celem przekazania ich wszystkim gminom w Polsce. Publikacje są dostępne na stronie www.mg.gov.pl/gospodarka/energetyka

12. Prawo energetyczne • W trakcie II czytania w Sejmie • zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej • stymulacja rozwoju odnawialnych źródeł energii w tym rolnictwo dla energetyki • zwiększenie konkurencyjność rynku energii elektrycznej, ciepła i gazu

13. Produkcja energii elektrycznej netto w podziale na paliwa 2008r. 2030r.

14. WĘGIEL KAMIENNYZasoby węgla kamiennego w Polsce Łącznie 136 udokumentowanych złóż, w tym: - 98 z zasobami bilansowymi - 38 z zasobami tylko pozabilansowymi Zasoby bilansowe 43 081,7 mln ton Zasoby przemysłowe 4 209,4 mln ton Zasoby udostępnione 1 607,0 mln ton

15. Nakłady inwestycyjne i wskaźnik natężenia robót przygotowawczych

16. Wydobycie i wskaźnik natężenia robót przygotowawczych w latach 1989 - 9 m-cy 2009

17. ENERGETYKA JĄDROWA • Uchwała nr 4/2009 Rady Ministrów z 13 stycznia 2009 r. w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej • Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej • Przyjęcie przez Radę Ministrów 11 sierpnia 2009 r. „Ramowego Harmonogramu działań na rzecz energetyki jądrowej”

18. Cele Programu Polskiej Energetyki Jądrowej Określenie pożądanego zakresu rozwoju polskiej energetyki jądrowej Określenie niezbędnych działań leżących po stronie Państwai harmonogramu ich realizacji dla wdrożenia polskiej energetyki jądrowej Oszacowanie kosztów rozwoju polskiej energetyki jądrowej i zaproponowanie źródeł ich finansowania Zwymiarowanie skutków społecznych, gospodarczych i środowiskowych rozwoju polskiej energetyki jądrowej

19. do końca 2010 opracowanie i przyjęcie przez RM Programu Polskiej Energetyki Jądrowej lata 2011 – 2013 ustalenie lokalizacji i zawarcie kontraktu na budowę pierwszej elektrowni jądrowej lata 2014 – 2015 wykonanie projektu technicznego i uzyskanie wszystkich wymaganych prawem uzgodnień lata 2016 – 2020 budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce Ramowy Harmonogram Działań dla Energetyki Jądrowej

20. Podstawowe kwestie związane z budową elektrowni Uruchomienie elektrowni Istotne ryzyka i zagrożenia związane z każdym etapem projektu Pozwolenie na eksploatację Zarządzanie projektem Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury Pozwolenie na budowę Zabezpieczenie sprzedaży energii elektrycznej Zapewnienie odpowiedniej kadry Zapewnienie poparcia społecznego (kampanie PR) Składowanie odpadów radioaktywnych Zabezpieczenie dostaw paliwa Finansowanie prac przygotowawczych Wybór lokalizacji Mechanizmy wsparcia ze strony Państwa Realizację projektu poprzedza faza przygotowań obejmująca stworzenie legislacji oraz struktury funkcjonowania całego projektu Struktura udziałowa Finansowanie Przygotowanie legislacji Wybór technologii Sposób realizacji Decyzja o uruchomieniu PPEJ Decyzja o budowie elektrowni

21. Elektrownie atomowe w polskim systemie elektroenergetycznym • stabilnie pracujące i pewne źródła energii elektrycznej o 60-letnim okresie użytkowania • stabilne w czasie i przewidywalne w długim horyzoncie koszty produkcji energii elektrycznej • brak emisji CO2 i innych zanieczyszczeń środowiska • ożywienie gospodarcze regionów • możliwość zdynamizowania krajowego przemysłu • rozwój polskiego zaplecza naukowo-badawczego

22. Energetyka atomowa na świecie • Trwa budowa nowego reaktora we Francji (Flamanville) oraz kończone są prace nad reaktorem w Finlandii (Olkiluoto). • Wkrótce rozpoczną się prace na budową dwóch reaktorów w Bułgarii (Belene) oraz Rumunii (Cernavoda). • Swój potencjał atomowy zamierzają rozwijać Słowacja i Czechy. • Na Litwie trwają przygotowywania do budowy EJ Visaginas • Kanclerz Niemiec Angela Merkel stwierdziła, że dotychczasowe stanowisko odnośnie do zatrzymania programu atomowego w Niemczech jest błędem. • W styczniu 2008 roku rząd Wielkiej Brytanii dał zielone światło dla rozwoju energetyki atomowej w tym kraju. • Rosyjska rządowa agencja energii atomowej Rosatom ogłosiła, że w lipcu rozpoczyna prace projektowe nowej elektrowni atomowej w obwodzie kaliningradzkim. • Uruchomienie programu atomowego we Włoszech przy współpracy Francji, • Decyzje rządu Szwecji dotyczące odbudowy nowych mocy elektrowni. atomowych Źródło: Międzynarodowa Agencja Energii AtomowejStan na wrzesień 2009 r. 22

23. Czy popierasz następujące działania: 1) stworzenie zachęt podatkowych dla rozwoju alternatywnych źródeł energii, np. energii słonecznej i energii pochodzącej z wiatru 2) budowę elektrowni jądrowych, aby ograniczyć uzależnienie gospodarki od ropy naftowej i węgla • podniesienie podatków na energię, aby zachęcić użytkowników do oszczędzania 23 Badanie CBOS 09/2009 Slajd 23

24. Społeczny stosunek do budowy elektrowni jądrowej (1) 24 Badanie CBOS 09/2009 Slajd 24

25. Społeczny stosunek do budowy elektrowni jądrowej (2) • Gdyby elektrownia atomowa miała powstać w okolicy Twojego miejsca zamieszkania, to czy będziesz za czy też przeciw tej decyzji ? Badanie CBOS 09/2009

26. Jak Polacy oceniają dziś energetykę jądrową • wzrasta poparcie społeczne dla budowy elektrowni jądrowej w Polsce, przede wszystkim wśród osób lepiej wykształconych; • brak wiedzy na temat energetyki jądrowej skutkuje lękiem wyrażanym sprzeciwem wobec budowy elektrowni lub składowiska odpadów radioaktywnych; • poinformowania/przekonania wymagają przede wszystkim grupy niżej wykształcone i mieszkańcy wsi oraz młodzież (15 – 17 lat); • składowisko odpadów radioaktywnych wzbudza większy sprzeciw niż elektrownia jądrowa; • dominuje warunkowa akceptacja lokalizacji składowiska – pod warunkiem właściwych zabezpieczeń - można się spodziewać ograniczonej wiary w ich skuteczność; • istnieje szerokie poparcie społeczne dla rekompensat z uwagi na pobliską lokalizację elektrowni jądrowej • samoocena wiedzy na temat energetyki jądrowej jest bardzo niska 26 Slajd 26

27. Organizacja pracy przy Programie PEJ Pełnomocnik Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej Społeczny Zespół Doradców PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. Międzyresortowy Zespół Ministerstwo Gospodarki Departament Energii Jądrowej

28. ROPA NAFTOWA • Członkostwo w Międzynarodowej Agencji Energetycznej. Daje Polsce pewność dostaw ropy naftowej i paliw z innych państw członkowskich w sytuacji niedoboru podaży surowca. • Zakończenie negocjacji nad kształtem nowej Dyrektywy Rady UE nakładającej na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów naftowych • Przyjęcie przez Radę Ministrów kierunkowych założeń dotyczących budowy podziemnych magazynów ropy naftowej i produktów naftowych wykorzystujących złoża soli kamiennej • Aktualizacja Polityki Rządu RP dla Przemysłu Naftowego, uwzględnia ona ostatnie zmiany mapy rynku naftowego w Polsce i rysuje kolejne zadanie stojące przed sektorem

29. GAZ ZIEMNY Prognozy zapotrzebowania i źródła dostaw gazu ziemnego do Polski

30. Wybrane długoterminowe kontrakty Gazpromu na dostawy gazu ziemnego do Europy Źródło: ISE

31. Zapotrzebowanie na gaz ziemny w Polsce w latach 2010 - 2030 Źródło: Polityka energetyczna Polski do 2030 roku

32. Realizacja projektów dywersyfikacyjnych 2014 r. - LNG 2011 r. - 1,5 mld m3 2011 r. - 0,2 mld m3 Hrubieszów 2011 r. - 0,5 mld m3

33. Podziemne magazyny gazu - istniejące i planowane Pojemność obecnie: ok. 1,66 mld m³ Pojemność w 2015 r.: ok. 3,8 mld m³

34. Cele dla OZE do 2020 r. • UE – 20% PL – 15% • Polityka energetyczna Polski przewiduje: • utrzymanie i wzmocnienie systemu wsparcia dla OZE (zielone certyfikaty, zwolnienie podatkowe, fundusze UE itp. ) • likwidację barier w rozwoju OZE (np. farm wiatrowych, biogazowni) • stymulowanie rozwoju rynku biopaliw (np. regulacje prawne promujące wykorzystanie biopaliw II generacji).

35. Konkurencyjne rynki energii i paliw • Wdrożenie nowej architektury rynku energii elektrycznej(ew. wprowadzenie opłat węzłowych, rynek dnia bieżącego, rynek zdolności wytwórczych) • Ułatwienie zmiany sprzedawcy energii elektrycznej(np. standaryzacja umów i terminów) • Stworzenie warunków umożliwiających kreowanie cen referencyjnych energii elektrycznej na rynku (obowiązek upubliczniania części obrotu energią elektryczną) • Wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen ciepła (benchmarking) • Dywersyfikację dostaw gazu ziemnego oraz wspieranie działania mechnizmów konkurencji na rynku gazu ziemnego.

36. Pakiet klimatyczno-energetyczny • Wynegocjowane korzystne warunki realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego (z grudnia 2008r.) przez Polskę: • odstępstwo od wymagania obowiązku 100% nabycia uprawnień do emisji CO2 od 2013 r. ( 70% darmowych uprawnień w 2013 r. i stopniowe zejście do 0% darmowych uprawnień w 2020 r. • fizycznie rozpoczęte do końca 2008 r. elektrownie będą korzystały z ulg jak istniejące obiekty

37. Demonstracyjne obiekty CCS w Polsce Zeroemisyjny blok 858 MW w Elektrowni Bełchatów -zakwalifikowany jako projekt demonstracyjny CCS ze wsparciem sumą 180 mln euro z Planu Naprawy Gospodarczej UE na lata 2009-2010 (European Economic Plan for Recovery) Drugi projekt zgłoszony do Komisji Europejskiej jako propozycja do unijnego Programu Flagowego - projekt elektrowni poligeneracyjnej w Kędzierzynie (zgazowanie węgla kamiennego w technologii IGCC, połączenie produkcji energii elektrycznej i ciepła z wytwarzaniem produktów karbochemicznych (metanolu i wodoru) oraz chemiczną i geologiczną sekwestracją CO2)

38. Prognoza emisji CO2 w latach 2006-2030 [w mln ton]:

39. Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polce – dokument przygotowany do decyzji rządu • Cele dokumentu : Poprzez realizację celów program powinien doprowadzić do budowy do 2020 roku średnio jednej biogazowni rolniczej w każdej gminie wykorzystującej biomasę pochodzenia rolniczego, przy założeniu posiadania przez gminę odpowiednich warunków do uruchomienia takiego przedsięwzięcia (działanie 4.5 PEP 2030) Rozwój innowacyjnej energetyki rozproszonej Rozwój energetyki bezemisyjnej Modernizacja wsi i restrukturyzacja rolnictwa Realizacja Pakietu Klimatyczno-Energetycznego 3x20

40. Realizacja Narodowego Celu Wskaźnikowego w zakresie wykorzystania biopaliw w transporcie „Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014” - sukcesywna realizacji działań

41. Udział energii elektrycznej z OZE w krajowym zużyciu energii elektrycznej brutto w latach 2005-2008. Ilość energii elektrycznej wyprodukowanej w poszczególnych technologiach odnawialnych źródeł energii w latach 2005 - 2008 [GWh].

42. Rozwój infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej • stworzenie stabilnych perspektyw dla inwestycji • nałożenie na operatorów sieciowych obowiązku opracowania planów rozwoju sieci, lokalizacji nowych mocy wytwórczych oraz kosztów przyłączenia • rozwój połączeń transgranicznych

43. Wypełnienie postulatów pakietu klimatycznego • stworzenie systemu zarządzania krajowymi pułapami emisji gazów cieplarnianych i innych substancji • wprowadzenie standardów obniżających wielkość emisji CO2, SO2i NOx • rozwój niskooemisyjnych technologii wytwarzania energii oraz technologii czystego węgla, w tym uzasadnionych ekonomicznie • technologii CCS

44. Dziękuję za uwagęwww.mg.gov.plWaldemar.Pawlak@mg.gov.pl

45. „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”podstawą bezpieczeństwa energetycznego kraju