İşletmelerİn kuruluşu, hukukİ yapilarI, BÜYÜMELERİ

1. 2014-2015 Yaz Dönemi İŞL 113 İşletmelerİn kuruluşu, hukukİ yapilarI,BÜYÜMELERİ

2. Kuruluş araştırmaları • Ekonomik araştırmalar • Teknik araştırmalar • Mali araştırmalar • Yasal araştırmalar • Kuruluş yeri Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

3. Ekonomik araştırmalar • Piyasa etüdü ve talep tahmini • Kuruluş yeri ve konumluk yer seçimi • Büyüklük (kapasite) tanımı Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

4. Piyasa etüdü ve talep tahmini-1 • Üretilecek ürün ve/ya sunulacak hizmet ile ilgili istatistiksel bilgiler – ör. Toplam üretim ve tüketim miktarları, mevsimlik dalgalanmalar • Mal veya hizmetin kullanım biçimi ve nitelikleri • Piyasadaki satış fiyatları ve maliyetler • Mal veya hizmeti kullanan tüketicilerin profili, potansiyel tüketici profili Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

5. Piyasa etüdü ve talep tahmini-2 • Mevcut arzın durumu – ör. Yurt içi? Yurt dışı? • Yurt içi üretim yapılıyorsa, nasıl (üretici sayısı, nitelikleri)? • Yurt dışından geliyorsa, ithalat koşulları • Dağıtım kanalı yapısı • Mevcut mal veya hizmete rekabet etme ve tamamlama durumu Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

6. Kuruluş yeri ve konumluk yer seçimi • Kuruluş yeri – İşletmenin amaçlarına en verimli, ekonomik ve karlı şekilde ulaşmasına olanak veren yerdir. • Konumluk yer – fabrika, satış mağazası gibi çeşitli tesisler nerede açılacak? Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

7. Kuruluş yeri etmenleri • Taşıma • Hammadde • Pazar alanı • İşgücü • Su ve su kaynakları • İklim koşulları • Sosyal ve kültürel koşullar • Şehir ve bölge yöneticilerinin davranışları • Vergi, resim ve harçlar, teşvik önlemleri • Enerji kaynakları • İşletme dışı artırımlar • Jeolojik koşullar Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

8. Taşıma • Taşıma giderleri – Temelde, üretim yapmak için gerekli hammadde ve ürünleri pazara iletirken bunlarla ilgili taşıma giderleri • Taşıma olanakları – hangi hammadde, malzeme ve mamul nasıl taşınacak? Ör. Üretilen cam eşya veya buzdolabı veya konserve ne tür araçla, nasıl taşınacak? Bunun için ne gibi önlemler ve ek giderler gerekecek? • Ulaştırma olanakları – ulaşımı kolaylaştıran olanaklar (özellikle altyapı tesisleri); ör. Yol, demiryolu, havaalanı, liman Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

9. Hammadde • Kritik hammaddeye yakınlık da kritik mi? Hammadde, çabuk bozulan nitelikteyse bu soruyu sormak önemlidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

10. Pazar alanı • Mal ve hizmet satışına ağırlık veren işletmeler, tüketicilerin yoğun olduğu bölgeleri kuruluş yeri olarak tercih etmektedirler. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

11. İşgücü • Temin etme kolaylığı, güçlüğü? • Nerede, hangi nitelikte işgücü var? Hangi niteliktekiler tercih edilmekte ve bu kişiler nerede? • İşgücünün taşınması Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

12. En uygun kapasitenin belirlenmesi: Etmenler • Talep hacmi • Teknoloji (Standartlara uyma bir kısıt getirebilir.) • Kuruluş yeri (yeterince hammadde?) • Finansman • Diğer etmenler (devlet sınırlaması, personel bulma zorluğu) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

13. KAPASİTE • Teorik (azami) kapasite • Duraksama ve arıza hesaba katılmaz. • Mevcut sistem değiştirilmeksizin bu kapasiteden fazla üretim yapılamaz. • Pratik kapasite • Bakım, onarım, arıza, dinlenmeler ve tatil gibi nedenlerle duraklamalar dikkate alınır. • Fiili kapasite • Belirli bir faaliyet dönemi sonunda hesaplanır. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

14. KAPASİTE (devamı) • Kapasite kullanım oranı: • Fiili kapasite / Pratik kapasite • 1’e eşit ise tam kapasite çalışması olmuş demektir. • Optimum kapasite • Birim başına sabit ve değişken gider toplamı enazdır. • Genellikle, pratik ve tam kapasiteye yakın bir çalışma miktarını nitelendirir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

15. Kuruluş Yeri Seçim Yöntemleri • Geleneksel • Kuruluş Yeri Üçgeni • Eş Maliyet Eğrileri • vd. • Çağdaş • Karşılaştırmalı Yöntemler • Ulaştırma Modeli • Doğrusal Programlama • Dinamik Programlama • Karma Tam Sayılı Programlama • Simülasyon Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

16. Kuruluş Yeri Üçgeni • 3 kuruluş yeri etmeni • hammadde kaynakları, • pazar yeri, • Taşıma arasında belirlenir. (Hangisine daha yakın kurulacaktır?) • Ulaştırma maliyeti en düşük olan seçenek en uygun kuruluş yeri olarak seçilir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

17. Eş Maliyet Eğrileri • Ulaştırma maliyetlerine, enerji, işgücü ve yöresel vergiler gibi maliyet kalemleri eklenerek oluşturulan toplam maliyetlerle en uygun kuruluş yeri saptanır. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

18. En Uygun Kuruluş Yeri Seçiminde Karşılaştırmalı Yöntemler • Faktör Karşılaştırma ve Puanlama Yöntemi • Maliyetleri Karşılaştırma Yöntemi • Kârlılıkları Karşılaştırma Yöntemi Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

19. Faktör Karşılaştırma ve Puanlama Yöntemi • Önce kuruluş yerini etkileyen faktörler saptanır, • sonra bu faktörlere etkileyicilik derecelerine göre puan verilir. • Aday kuruluş yerleri saptanır. • Her bir kuruluş yeri için faktörlere, önem derecesine göre puan verilir. • Toplam puanı en yüksek olan aday yer seçilir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

20. Maliyetleri Karşılaştırma Yöntemi • Değişik kuruluş yerleri arasında en düşük birim maliyete sahip yer araştırılır. • Bunun için sabit ve değişken maliyet kalemleri belirlenir. • Bu yöntemin güçlüğü: sağlıklı maliyet bilgilerinin elde edilmesi meselesidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

21. Kârlılıkları Karşılaştırma Yöntemi • Aday kuruluş yerleri arasında en karlı olanı belirleme • Maliyetler yanında satış öngörüleri de dikkate alınır. • Güçlük: Satış tahminlerinin tutmama olasılığı Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

22. Türk Ticaret Kanunu’na göre İşletme Türleri • Adi şirket • Kollektif şirket • Komandit şirket • Anonim şirket • Limited şirket • Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket Şahıs şirketleri Sermaye şirketleri Kaynak: www.hukuk.gen.tr; www.muhasebedersleri.com/sirketler-muhasebesi/ticaret-sirketleri.html Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

23. Adi şirket-1 • Borçlar Kanunu’na tabi olan adi şirketlerin tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. Bu nedenle • kendilerine ait mal varlıkları olamayacağı gibi • hukuki eylem ve işlemlerde de bulunamazlar. Her türlü işlemleri ortakları tarafından yerine getirilir. • Adi şirket sözleşmesi herhangi bir şekle bağlı değildir. Hatta yazılı olması dahi gerekmez. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

24. Adi şirket-2 • Tanımı: İki veya daha fazla kimsenin müşterek bir amaca ulaşmak için emeklerini ve mallarını birleştirmeyi kabul ettikleri bir sözleşmedir (BK , 520. md.) • Adi şirketler, bir ticari girişimi işletmek üzere, kanuna ve ahlâka aykırı olmamak ve “İktisadi Amaç” - “Kâr Elde Etmek” üzere her türlü konuda kurulabilir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

25. Kollektif şirket-1 • Ticari hayatta, özellikle şahıs şirketleri içerisinde yaygın olan bir şirket türüdür. Ortakların kişisel emek ve gayretlerinin önem kazandığı ticari işletmelerde bu ortaklık şekli tercih edilir. • Kollektif şirket, özellikle küçük ve orta çapta perakende, yarı toptancı ticaret işletmeleri ile, orta çapta işletmeler için uygundur. • Asgari bir sermaye koyma zorunluluğu yoktur. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

26. Kollektif şirket-2 • Kollektif şirket, birbirine güveni olan kimseler (ortaklar) arasında kurulur. Ortakların birbirine karşı olan güveni üçüncü kişilerin de güvenini sağlar. Tanımı: İki ve daha çok gerçek kişi tarafından, • bir ticari işletmeyi müşterek ticaret unvanı altında işletmek amacı ile bir akitle kurulan • ve şirket alacaklarına karşı ortakların tümünün sorumluluğu sınırsız ve zincirleme olan; • hak ve ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

27. Komandit şirket-1 • Komandit Şirketler Türk Ticaret Kanunu’nda tanımlanmıştır. Yasada, “Adi Komandit” ve “Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit” şirketler olmak üzere iki türe ayrılmaktadırlar. • Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlere uygulamada pek rastlanılmadığından sadece Adi Komandit şirketlerden bahsedilecektir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

28. Komandit şirket-2 • Komandit Şirketlerin en belirgin özelliği, ortakların bir kısmının sorumluluğunun sınırlı, bir kısmının sorumluluğunun da sınırsız olmasıdır. • Bu şekilde, doğrudan ticaretle uğraşmadan kazanç elde etmek imkanı sağlandığı gibi, ticari yeteneği ve bilgisi olup, yeterli sermayesi olmayan kimseler için de ticaretle uğraşma olanağı elde edilmiş olur. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

29. Komandit şirket-3 Tanımı: Komandit Şirket, iki veya daha çok kimse tarafından, • bir ticari işletmeyi müşterek ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, • bir akitle kurulan ve şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir kısmının sorumluluğu sınırlanmamış ve • diğer bir kısım ortaklarının sorumluluğu belirli bir miktar ile sınırlanmış olan, • hak ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

30. Anonim şirket Ticari hayatta en önemli şirket türüdür. • Bir veya birden fazla gerçek veya tüzel kişinin, • belli bir iktisadi gaye ve konu ile uğraşmak üzere, • bir unvan altında kurdukları, • esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, • borçlarından dolayı sadece mameleki ile sınırlı sorumlu ve • ortaklarının sorumluluğu yüklendiği sermaye payı ile sınırlı, • tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

31. Anonim Şirket – Örnekler: • Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A. Ş. • Sarar Giyim Tekstil San. ve Ticaret A. Ş. • Türkiye Kalkınma Bankası A. Ş. • Selçuk Ecza Deposu A. Ş. • Kardemir A. Ş. • Petkim Petrokimya Holding A. Ş. • Paşabahçe Cam San. ve Tic. A. Ş. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

32. Limited şirket-1 • Büyük ticari işletmeler için zorunlu organizasyonlara lüzum göstermeyen küçük ve orta büyüklükteki teşebbüslerde, • şahıs şirketlerinin ucuz ve kolay şekilde kurulmalarına rağmen sınırsız sorumlu olmalarının getirdiği tehlikeleri gidermek, • anonim şirketlerin pahalı, zaman alıcı ve uzun formaliteleri gerektiren kuruluş işlemlerini hafifletmek ihtiyacı Limited Şirket türünü oluşturmuştur. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

33. Limited şirket-2 Tanımı: Limited şirket, • en az bir, en fazla ise elli gerçek veya tüzel kişinin belli bir iktisadi maksat ve konu ile uğraşmak üzere • bir unvan altında bir akitle kurdukları, • esas sermayesi muayyen (belirli), • borçlarından dolayı yalnız mameleki (tüm malları) ile sorumlu ve • ortaklarının sorumluluğu sınırlı bulunan, • hak ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, • tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketidir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

34. Limited Şirket – Örnekler: • Ankara Oto Kurtarma Nak. San Tic. Ltd. Şti. • TeknoSoft Yazılım ve İnternet Teknolojileri Ltd. Şti. • Selay Kimya ve Kozmetik San. ve Tic. Ltd. Şti. • Gültekin Plastik Ltd. Şti. • Lepar Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. (Japon, Kore ve Alman araçları toptan yedek parça satışı) • Esen-Yapı İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

35. Şirketlerde tür değiştirme • Bir şahıs şirketi türünün bir başka şahıs şirketi türüne veya bir sermaye şirketinin başka bir sermaye şirketi türüne dönüşmesidir. • Tür değiştirmede, şirketin ortakları değişmemekte ancak kollektif şirket komandit şirkete, limited şirket anonim şirkete dönüşmektedir. • Şirketlerin tür değiştirmelerinde genel yaklaşım; aynı türden olsun veya olmasın bütün ticaret şirketlerinin tür değiştirmelerinin mümkün olduğu, bir şahıs şirketinin bir diğer şahıs şirketi türüne, bir sermaye şirketinin bir diğer sermaye şirketine dönüşebileceği gibi, herhangi bir şahıs şirketinin sermaye şirketine, sermaye şirketinin şahıs şirketine dönüşebileceği şeklindedir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

36. Şirketlerde tür değiştirme (devamı) • Burada önemli olan yeni tür şirketin kuruluş sürecinin ve kuruluş şartlarının yerine getirilmesidir. • Şahıs şirketlerinin tür değiştirmesinde şirket ortaklarının oy birliği, sermaye şirketlerinin tür değiştirmesinde ise şirket ortaklarının oy çokluğu yeterlidir. • Şahıs şirketlerinin sermaye şirketine dönüşmeleri, yeni ortaklar alınacağından, dışsal bir büyüme örneği olup, sermaye şirketlerinin şahıs şirketlerine dönüşmesi ise içsel yapıda bir küçülmeye örnek teşkil etmektedir. Kaynak: Demir, Hüseyin – “Küreselleşme Sürecinde Şirketlerde Birleşme ve Tür Değiştirme” (www.dtm.gov.tr) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

37. Kooperatif-1 • Tanımı: Kooperatif, ortak ekonomik, sosyal, kültürel istek ve ihtiyaçlarını demokratik şekilde idare edilen bir kurum üzerinden karşılamak üzere biraraya gelen gönüllü insanlardan oluşan topluluktur. • Kooperatifler, kişisel yardım, kişisel sorumluluk, demokrasi, eşitlik ve dayanışmaya dayalı değerlere değerlere sahiptir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

38. Kooperatif-2 • Kurucularının geleneğine göre, kooperatif üyeleri dürüstlük, açıklık, sosyal sorumluluk ve diğerlerini önemseme gibi etik değerlere sahiptir. Kaynak: www.aib.gov.tr/proje/kooperatif.pdf Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

39. Kooperatif ilkeleri • Gönüllü ve açık üyelik • Demokratik yönetim • Üyelerin ekonomik katılımı (eşit) • Özerklik ve tarafsızlık • Eğitimin geliştirilmesi • Kooperatif içinde işbirliği • Topluma karşı sorumluluk Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

40. Kooperatifleri diğer işlerden ayıran özellikler • Amaç: kuruculara kar sağlamaktan çok üyelerinin gereksinimlerini karşılamaya yönelik olması • Kâr dağıtımı: hisselere göre dağıtılan kâr payı değil, üyelerin himayesine bağlı dağıtım • Denetim yapısı: Her üye sahip olduğu hisse sayısına bağlı olmaksızın bir oya sahiptir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

41. Kooperatif çeşitleri • Üyelerine hammadde sağlayan kooperatif • Hizmet kooperatifi • Pazarlama kooperatifi • Finansal kooperatif • Tüketici kooperatifi • İşçi kooperatifi Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

42. Türkiye’de son 6 yılda kurulan ve kapanan kollektif şirket* sayıları ve bir önceki yıla göre değişim %leri (TÜİK ve TOBB verileri) Kaynaklar: http://data.economicresearchforum.org http://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapananSirketistatistikleri.aspx Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme *General partnership

43. Türkiye’de son 6 yılda kurulan ve kapanan komandit şirket* sayıları ve bir önceki yıla göre değişim %leri (TÜİK ve TOBB verileri) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme *Limited partnership

44. Türkiye’de son 6 yılda kurulan ve kapanan anonim şirket* sayıları ve bir önceki yıla göre değişim %leri (TÜİK ve TOBB verileri) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme *Joint stockcompany

45. Türkiye’de son 6 yılda kurulan ve kapanan limited şirket* sayıları ve bir önceki yıla göre değişim %leri (TÜİK ve TOBB verileri) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme *Limited liability company

46. Türkiye’de son 6 yılda kurulan ve kapanan kooperatif* sayıları ve bir önceki yıla göre değişim %leri (TÜİK ve TOBB verileri) Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme *Cooperative

47. İşletmelerin Büyümesi • Bazı işletmeler kâr elde etme olanaklarını ve rekabet gücünü arttırma, faaliyetlerini başka coğrafik bölgelere de yayma gibi amaçlarla büyümeyi tercih edebilirler. • İki türlü olur: • İç büyüme • Dış büyüme Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

48. İç büyüme • İç ve dış finansman olanaklarıyla birlikte üretim kapasitesini, dış çevre ve özellikle pazar koşullarının gerektirdiği miktarda ve çeşitte üretim yapacak ve faaliyette bulunacak şekle dönüştürme • Kısa veya uzun dönemli olabilir. Kısa dönemli ise, vardiya sayısı arttırılabilir, geçici eleman alınabilir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

49. Dış büyüme • Başka işletme veya işletmelerle ortak hareket etme veya sözleşmeli birliktelik ve stratejik işbirliği veya birleşme ve ortaklıklar... • Kısa veya uzun dönemli olabilir. • Kısa dönemli birleşmelerde birlikte hareket etme, güç birliği yapma, birbirini yıpratmama gibi amaçlar vardır. • Kartel, konsorsiyum ve stratejik işbirlikleri kısa dönemli dış büyümeye örnek verilebilir. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme

50. Dış büyüme (devamı) • Uzun dönemli dış büyümede, genellikle işletmelerin ekonomik ve yasal bağımsızlıkları son bulmakta ve ortaya yeni bir işletme varlığı çıkmaktadır. • Örneğin, tröst, birleşme, satınalma ve holdingleşme gibi. Kuruluş, hukuki yapılanma, büyüme