Download
1 / 21
210 likes | 518 Vues
Adölesanda Bağışıklama. Tarihçe. Sistematik bağışıklama, ilk kez 1976 yılında çiçek hastalığına karşı Edward Jenner tarafından başlatılmıştır, 1885’ te Pasteur kuduz köpek tarafından ısırılan Joseph Maister’i kuduz aşısı ile tedavi etti, 1892 Kolera aşısı; Laffkine,
E N D
Tarihçe • Sistematik bağışıklama, ilk kez 1976 yılında çiçek hastalığına karşı Edward Jenner tarafından başlatılmıştır, • 1885’ te Pasteur kuduz köpek tarafından ısırılan Joseph Maister’i kuduz aşısı ile tedavi etti, • 1892 Kolera aşısı; Laffkine, • 1896 Tifo aşısı; Wright, • 1921 Tbc aşısı; Calmette ve Guerin, • 1923 Difteri toksoidi; Ramon ve Glenny, • 1923 Boğmaca aşısı; Madsen, • 1927 Tetanoz toksoidi; Ramon ve Zoeller, • ...........
Tanımlama • İmmünizasyon: İmmünitenin suni yoldan veya hastalıkları geçirmek suretiyle aktive olmasıdır. İmmünite aktif veya pasif olabilir • Aktif immünizasyon: Mikroorganizmanın tamamının veya belirli işlemlerden geçmiş parçalarının canlılara verilmesi ile onlarda sorun oluşturmadan doğal enfeksiyon sonrası oluşan immün cevaba benzer cevap oluşmasıdır. • Pasif immünizasyon: Eksojen olarak üretilen antikorun alıcıya verilmesidir. Enfeksiyon hastalıkların önlenmesi veya kliniğin hafifletilmesi için endikedir. -Normal insan immünglobulini -Spesifik immünglobulinler
Tanımlama • Aşı:İnfeksiyon hastalıklarını önlemek ve bağışıklık sağlamak amacıyla vücuda verilen canlı attenüe veya ölü mikroorganizma süspansiyonları veya fraksiyonlarıdır. • Toksoid:Non-toksik hale getirilmiş fakat antitoksinleri stimüle etme yeteneklerini yitirmemiş modifiye bakteriyel toksinlerdir. • Adjuvant:Bazı aşılara ve toksoidlere immün yanıt alimünyum tuzları gibi adjuvanların eklenmesiyle potansiyelize olabilir.
Aşıların tipleri • Canlı attenüe aşılar • Ölü aşılar • Toksoid aşılar • İnaktif patojen aşılar • Konjuge aşılar • Pürifiye veya klonlanmış komponent içeren aşılar
İdeal bir aşının özellikleri • Etkin olmalı, yani belli bir hastalığa karşı direnç geliştirebilmeli, • Direnç mümkün olduğunca uzun süreli olmalı, • Kolay uygulanabilir, • Stabil, • Güvenilir, • Ucuz olmalı.
Td (İM) Hep-B (İM) Hep-A (İM) KKK (SC) Suçiçeği (SC) Pnömokok (İM,SC) İnflüenza (İM) Human papilloma virüs (İM) Her 10 yılda bir Endikasyon + ise 3 d Endikasyon + 2 ise d Aşısız ise 1 d, risk yüksek ise 2 d 4-8 hf. ara ile 2 d Endikasyon + ise 5 yılda bir rapel Her yıl 9-26 yaşlar arasında 0,2,6. aylarda Adölesanda Aşılama
Aşılar hakkında genel bilgiler • . HBV • . DBT • . KKK • Pnömokok • Suçiçeği • HAV • İnfluenza
HBV • Cinsel yolla bulaşan hastalıkların riski giderek artış göstermektedir. Bu nedenle HBV mutlaka yapılması gereken bir aşıdır. • Rekombinant DNA teknolojisi ile elde edilen aşılardır, • 11-12 y. daki kontrollerde daha önce aşı yapılmamış veya hst. geçirmemiş ise HBV aşısı uygulanmalıdır. • Aşı 0, 1, 6. aylarda tek doz olarak yapılmalıdır. • Aşı HBV’denkorunmada %90-95etkilidir,
Difteriye karşı etkin bir aşı olmasına rağmen adölesanlarda Ab titresi yeterli değildir. Bu çağda C. Diphtheriae’e maruz kalınırsa hst. oluşabilir. Eski Sovyetler birliğinde oluşan epidemide 4000’den çok ölüm meydana gemiştir. Bu nedenle primer immünizasyonu tamamlanmış olsa da aşı yapılmalıdır. • Adölesanlarda azaltılmış erişkin dozu uygulanmalıdır. • Difteri
Tetanoz aşısı DSÖ tarafından önerilmektedir. • Daha önce immünizasyonu tamamlanmış kişilerde her 10 yılda bir rapel tavsiye edilir. • Tetanoz
Boğmaca,tam hücre boğmaca aşısı ile aşılanan bireylerde immünite azalınca adölesan ve erişkinlerde belirgin morbidite nedenidir. • Adölesan ve erişkinlerin aşılanması hastalığın gelişmesini ve toplum içinde yayılmasını önler • ( eredikasyon). • Aselüler boğmaca aşısı daha güvenlidir. • Boğmaca
KKK • Bebeklikte yapılan aşılamanın yaşam boyu koruyuculuk sağlamadığı bilinmektedir ve adölesan çağda kızamık salgınları bildilmiştir. • Daha uzun süre immüniteyi sağlamak için adölesan çağda bir doz KKK aşı rapeli uygundur. • Canlı virüs aşısıdır. • Subkutan yolla 0,5 ml uygulanmalıdır.
Pnömokok • Pnömokok enf. ve komplikasyonları için risk taşıyan kişilere önerilmektedir. • Tek doz 0.5 ml. İM veya SC uygulanır. Risk yaşıyanlarda 5 yıl sonra rapel yapılır.
Suçiçeği • Canlı virüs aşısıdır. • 12 ay 12 yaş arasındaki çocuklara tek doz olarak, 13 yaş ve üzerindeki adölesan ve yetişkinlere (suçiçeği geçirmediyse) 1 ay ara ile 2 doz yapılır.
HAV • Hepatit A enf. ve komplikasyonları için yüksek risk tağıyanlara uygulanır. • İnaktif virüs aşısıdır. • İM olarak deltoid kas içine 6-18 ay ara ile 2 kez uygulanır. • Kazanılan immünite uzun sürelidir. • Çalışmalarda koruyuluculuk %94-100 olarak saptanmıştır.
İnfluenza • Adölesan çağda inflüenza yönünden risk varsa veya riskli kişilerle temas söz konusu ise önerilir. • İnaktif virüs aşısıdır. • İM uygulanır. • Her yıl uygulanır tercihen eylül-aralık ayları arasında.
Ülkemiz sağlıklı erişkinlerin aşı şeması * Rapel ** Primer bağış. Uygun ise tek doz tetanoz aşısı *** 5 yıldan önce rapel önerilmez, yalnızca yüksek riskli gruplara **** Ort. Titre >10 iu olan yüksek riskli gruplara
Aşıların Yan Etkileri • Lokal reaksiyonlar, • Sistemik reaksiyonlar, • Deri reaksiyonları, • Böbrek, • Nörolojik, • Eklem, • Lenfadenopatik, • Hematolojik, • Oküler komplikasyonlar.
Aşıların Kontrendikasyonları • Akut febril hastalık, • İmmün süpresif tedavi, • İmmün yetmezlikte, • Gebelik, • Lösemi ve Lenfoma ve diğer bazı malignansiler, • Şiddetli ishal (OPV) • Ciddi progresif nörolojik hastalığı olanlarda DBT ertelenmelidir.
