1 / 35

A.NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI, FIZIKA FAKULTETI

A.NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI, FIZIKA FAKULTETI. Kafedra: Umumiy fizika va magnetizm Fan: Elektr va magnetizm Ма ’ruza: 1-Mavzu. Tebranish konturi. Elektromagnit tebranishlar 2-Mavzu. O’zgaruvchan tok va uni hosil qilish.

lamar-tate
Télécharger la présentation

A.NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI, FIZIKA FAKULTETI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. A.NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI, FIZIKA FAKULTETI Kafedra:Umumiy fizika va magnetizm Fan: Elektr va magnetizm Ма’ruza: 1-Mavzu.Tebranish konturi. Elektromagnit tebranishlar 2-Mavzu. O’zgaruvchan tok va uni hosil qilish. Ma’ruzachi: dots.Hamraev N.S. SAMARQAND-2012

  2. Mavzuni o’zlashtirish uchun zaruriy bilimlar M A V Z U № 1 Tebranish konturi. Elektromagnit tebranishlar. SINUS VA KOSINUS FUNKSIYALARI VA ULARNING ASOSIY XOSSALARI ELEKTR MAYDON ENERGIYASI, MAGNIT MAYDON ENERGIYASI, KINETIK ENERGIYA, POTENSIAL ENERGIYA

  3. DARS REJASI 1. Erkin (xususiy) elektromagnit tebranishlar. 2. Yopiq tebranish konturi va undagi jarayonlar. 3. Elektromagnit tebranishlarning tenglamalari. 4. Majburiy eletromagnit tebranishlar. 5. Kvazistasionar (o‘zgaruvchan) tok va kvazistasionarlik sharti. • Адабиётлар • И.В.Савельев. Умумий физика курси. Т.2., XIII боб. • А.Н.Матвеев. Электричество и магнетизм. 8 боб, 335-346 бетлар • О.Қ.Қувондиқов, Х.О.Шакаров, Р.М.Ражабов. Электр ва магнетизм • курсидан мажмуа. СамДУ, 2011 й.

  4. Мавзуда жавоб берилиши лозим бўлган саволлар 1.Тебраниш контури деб нимага айтилади? 2.Тебраниш контури конденсаторидаги энергия қачон максимал ва минимал қийматларга эришади? 3.Тебраниш контури индуктилик ғалтагидаги энергия қачон максимал ва минимал қийматларга эришади? 4.Тебраниш контуридаги энергияларнинг ўзгариши қандай қонуният билан ўзгаради? 5.Эркин электромагнит тебранишлар деб нимага айтилади? 6.Эркин электромагнит тебранишлар тенгламалари ва уларнинг ечимларини тушунтиринг. 7.Мажбурий электромагнит тебранишлар деб нимага айтилади? 8.Мажбурий электромагнит тебранишлар тенгламалари ва уларнинг ечимларини тушунтиринг. 9.Мажбурий электромагнит тебранишлар ҳолида контур элементларидаги ток кучи ва кучланишларнинг фазавий муносабати қандай бўлади? 10.Тебраниш контури элементларидаги ток кучи ва кучланишларнинг вектор диаграммаси қандай бўлади? 11.Тебраниш контуридаги ўзгарувчан токнинг хусусиятларини тушунтиринг?

  5. Тебраниш контурида электромагнит тебранишларнинг ҳосил бўлиши жараёни -Конденсатордаги электр майдон энергияси -Математик маятникнинг потенциал энергияси -Индуктивлик ғалтагидаги магнит майдон энергияси -Математик маятникнинг кинетик энергияси

  6. К калит 1 ҳолатга уланганда тебраниш контурининг конденсатори зарядланади ва электр майдон энергиясини тўплайди. Бу эса математик маятник ва прижинали маятникка ташқи кучлар ёрдамида бошланғич потенциал энергия берилгани каби бўлади. 1

  7. К калит 2ҳолатга уланганда тебраниш контури ташқи манбадан узилади ва конденсаторда тўпланган заряд ҳисобидан контурда электр токи оқа бошлайди. Бунда конденсаторда тўпланган заряд камая бориб индуктивлик ғалтагида магнит майдон энергияси орта боради. Конденсатор тўла разрядланганда галтакдаги магнит майдон энергияси максимал бўлади. Бу эса математик маятник ёки прижинали маятникнинг потенциал энергияси камая бориб кинетик энергияси орта боришига ўхшайди. 2

  8. Учинчи ҳолда конденсатор ғалтакдаги ўзиндукция токи ҳисобидан қайта зарядлана бошлайди, аммо қопламалардаги заряд дастлабкисига нисбатан тескари ишора билан зарядланади. Бунда конденсаторда тўпланган заряд орта боради. Бу эса математик маятник ёки прижинали маятникнинг кинетик энергияси камая бориб потенциал энергияси орта боришига ўхшайди. 3

  9. Тўринчи ҳолда конденсатор яна разрядлана бориб, контурдаги ток орта боради, аммо ток энди дастлабкисига нисбатан тескари йўналишда оқади. Бунда конденсатордаги заряд нолга тенг бўлганда контурдаги ток яна максимал қийматга эришади. Бу эса математик маятник ёки прижинали маятникнинг потенциал энергияси камая бориб кинетик энергияси орта боришига ўхшайди. 4

  10. Бешинчи ҳолда конденсаторнинг тула зарядланган биринчи ҳолига келинди ва тебраниш контуридаги кўриб ўтилган бир давр яна ва яна такрорий давом этади 5 GS

  11. Механик ва электр тебранишлар тенгламалари орасидаги ўхшашлик

  12. M A V Z U № 2 Ozgaruvchan tok mavzusini o’zlashtirish uchun zaruriy bilimlar Ozgaruvchan tok va uni hosil qilish SINUS VA KOSINUS FUNKSIYALARI VA ULARNING ASOSIY XOSSALARI FARADEYNING ELEKTROMAGNIT INDUKTSIYA QONUNI

  13. DARS REJASI 1.O‘zgaruvchan tokni hosil qilish usullari. 2.Ozbekistonda elekt renergiyasi hosil qilinadigan asosiy manbalar. Gidroelektr stansiyalari, Teploelektr stansiyalari, Atom elektr stansiyalari, Shamol elektr stansiyalari 3.O’zgaruvchan tok generatori va uning tuzilishi 4.O’zgaruvchan elektr yurituvchi kuch tenglamasi va uning vaqt diagrammasi 5.O’zgaruvchan tok tenglamasi va uning vaqt diagrammasi 6.O’zgaruvchan tokning asosiy parametrlari 7. Ўзгарувчан ток занжирида актив, сиғим ва индуктив қаршиликлар 8. Ўзгарувчан ток занжирида актив, сиғим ва индуктив қаршиликлар мавжуд бўлган ҳол учун вектор диаграмма.

  14. Мавзуда жавоб берилиши лозим бўлган саволлар • Ўзгарувчан токнинг олиниш усулларини тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток генераторининг тузилиши ва ишлаш принципини тушунтиринг. • Ўзгарувчан токнинг асосий параметрларини тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток занжирида актив, сиғим ва индуктив қаршиликларни тушунтиринг. • Ўзгарувчан токнинг вақт диаграммаси ва вектор диаграммаси.

  15. O’zgaruvchan tok hosil qilinishiga olib kelgan asosiy sabablar

  16. O’zbekistonda elektr energiyasi hosil qilinadigan asosiy manbalar

  17. O’zgaruvchan tok hosil qilinadigan asosiy manbalar

  18. O’zgaruvchan tok hosil qilinadigan asosiy manbalar

  19. O’zgaruvchan tok generatori va uning tuzilishi

  20. Ўзгарувчан ток генераторининг схематик кўриниши n - S юзага ўтказилган нормал В - магнит майдон индукцияси ABCD - Э.Ю.К. ҳосил бўладиган рамка 1- доимий магнит қутблари 3- рамкага уланган халқалар 4-халқаларда сирпанувчи щеткалар

  21. FA FYa N 1 3 S 2 S N + + + + + + + + + + + + + + + + N Stator S n2 N Rotor S ИККИ ҚУТБЛИ РОТОР ТЎРТ ҚУТБЛИ РОТОР ЎЗГАРУВЧАН ТОК ГЕНЕРАТОРЛАРИДА ҲОСИЛ БУЛАДИГАН КУЧЛАНИШНИНГ ЧАСТОТАСИНИ ТОПИШ ФОРМУЛАСИf = nP/60n – роторнинг бир минутдаги айланишлар сони,P – роторнинг жуфт қутблар сони

  22. φ=0 φ=0 Ўзгарувчан электр токи Агар занжирдаги ток кучи вакт утиши билан киймат ва йуналиш жихатдан ўзгарса (эркин зарядларнинг тезлиги ва тартибли харакат йуналиши) бундай токка узгарувчан электр токи дейилади Агар занжирдаги ток кучи вакт утиши билан СИНУС ёки КОСИНУС қонунияти бўйича ўзгарса (эркин зарядларнинг тезлиги ва тартибли харакат йуналиши) бундай токка узгарувчан электр токи дейилади

  23. Ўзгарувчан токкучининг вектор ва вақт диаграммаси

  24. Im- A M P L I T U D A T-davr T-davr O’zgaruvchan tokning asosiy parametrlari ω= 2π/T I =I max Sin ( ωt + φ ) ω= 2πν Узбекистонда узгарувчан токнинг саноат ишлаб чикариш частотаси 50 Герц (АКШ да – 60 Гц);Бу эса бир секундда токнинг тулик тебранишларининг сони 50 (60) та эканлигини англатади.

  25. Электростанциялар (индукцион) Гидроэлектростанциялар Асосий элементи – Узгарувчан токнинг индукцион генератори. Двигатель – гидротурбина. Турбина билан богланган катушка магнит майдонда айланади.. Сув Сув Сув Сув Магнит N турбина S Магнит

  26. Электростанциялар (индукцион) Иссиклик ва атом электростанциялари Асосий элементи – Узгарувчан токнинг индукцион генератори. Двигатель – буг турбинаси. Турбина билан богланган катушка магнит майдонда айланади. Иссик буг иссик буг Магнит N турбина S Магнит

  27. Электростанциялар (индукцион) Шамол электростанциялари Асосий элементи – Узгарувчан токнинг индукцион генератори Двигатель – шамол турбинаси. Турбини билан богланган катушка магнит майдонда айланади. Магнит N Шамол Шамол Шамол турбина S Магнит

  28. E, Volt E,Volt E, Volt φ=0 φ=0 O’zgaruvchan elektr yurituvchi kuch tenglamasi va vaqt diagrammasi E = Emax Sin(ωt + φ) E = Emax Cos(ωt + φ)

  29. φ=0 φ=0 O’zgaruvchan tok tenglamasi va uning vaqt diagrammasi I = Imax Sin(ωt + φ) I = Imax Cos(ωt + φ)

  30. O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv qarshilik I = Imax Sin(ωt) U = Umax Sin(ωt)

  31. I ,U t,sek O’zgaruvchan tok zanjirida induktiv qarshilik I = Imax Sin(ωt) U=Umax Sin(ωt+π/2) U=Umax Cos(ωt)

  32. I ,U t,sek O’zgaruvchan tok zanjirida sig’im qarshilik U = Umax Sin(ωt) I=Imax Sin(ωt+π/2) I=Imax Cos(ωt)

  33. Ўзгарувчан ток занжирида актив ва реактив қаршиликлар кетма кет уланган ҳол учун вектор диаграмма - Актив қаршиликдаги кучланиш - Индуктив қаршиликдаги кучланиш -Сиғим қаршиликдаги кучланиш

  34. Маъруза бўйича назорат саволлари. • Тебраниш контури, Электромагнит тебранишлар мавзуси бўйича • Тебраниш контури деб нимага айтилади? • Тебраниш контури конденсаторидаги энергия қачон максимал ва минимал қийматларга эришади? • Тебраниш контури индуктилик ғалтагидаги энергия қачон максимал ва минимал қийматларга эришади? • Тебраниш контуридаги энергияларнинг ўзгариши қандай қонуният билан ўзгаради? • Эркин электромагнит тебранишлар деб нимага айтилади? • Эркин электромагнит тебранишлар тенгламалари ва уларнинг ечимларини тушунтиринг. • Мажбурий электромагнит тебранишлар деб нимага айтилади? • Мажбурий электромагнит тебранишлар тенгламалари ва уларнинг ечимларини тушунтиринг. • Мажбурий электромагнит тебранишлар ҳолида контур элементларидаги ток кучи ва кучланишларнинг фазавий муносабати қандай бўлади? • Тебраниш контури элементларидаги ток кучи ва кучланишларнинг вектор диаграммаси қандай бўлади? • Тебраниш контуридаги ўзгарувчан токнинг хусусиятларини тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток мавзуси бўйича • Ўзгарувчан токнинг олиниш усулларини тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток генераторининг тузилиши ва ишлаш принципини тушунтиринг. • Ўзгарувчан токнинг асосий параметрларини тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток занжирида актив, сиғим ва индуктив қаршиликларни тушунтиринг. • Ўзгарувчан ток занжирига фақат актив қаршилик уланган ҳолдаги жараёнлар. Ўзгарувчан токнинг вақт диаграммаси ва вектор диаграммаси.

  35. E’tiboringiz uchun rahmat

More Related