Prof.Dr. Mustafa ÖZTÜRK Tütün Kontrolü Sempozyumu 2012 Çeşme-İZMİR

1. Prof.Dr. Mustafa ÖZTÜRK Tütün Kontrolü Sempozyumu 2012 Çeşme-İZMİR Sağlık Bakanlığı Yeni Yapılanmasında İl Tütün Kontrol Kurulları

2. Sunum Planı • Türkiye’de Tütünle Mücadele Süreci • Sağlık Bakanlığının Yeniden Yapılanma Süreci • Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Merkez Teşkilatı • Halk Sağlığı Müdürlükleri • İl Tütün Kontrol Kurulları • Amacı • Çalışması • Görevleri

3. Türkiye’de Tütünle Mücadele Süreci

4. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (1996-2006) 1996 Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun Ülkemizde tütün ürünleri ile mücadele alanında ilk yasal düzenleme 1996 yılında yapılmış, ancak yeterince takip edilmemesi nedeni ile etkisi sınırlı kalmıştır. DSÖ tarafından kabul edilen Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) , Sağlık Bakanımız Sayın Prof. Dr. Recep Akdağ tarafından imzalanmış ve ardından TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. 28 Nisan 2004 Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS kapsamında yapılacak tüm çalışmaların planlanması ve tütün tüketiminin kontrol altına alınması için hazırlanmış olan program Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmıştır. 7 Ekim 2006 Ulusal Tütün Kontrol Programı

5. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2007) TKÇS kapsamında oluşturulan Ulusal Tütün Kontrol Programı ’nın bir bütün olarakuygulanması ve takibi ile ilgili faaliyetlerin illerde yürütülebilmesi için İl Tütün Kontrol Kurulları kurulmuştur. Aralık 2007 İl Tütün Kontrol Kurulları Aralık 2007 Daire Başkanlığı nın Kurulması Sağlık Bakanlığında Tütün ve Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığı kurulmuştur.

6. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2008-2009) 4207 sayılı Kanunda değişiklik yapan 5727 sayılı “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 3 Ocak 2008 tarihinde kabul edilmiş ve 19 Mayıs 2008 Tarihinde yürürlüğe girmiştir. 03 Ocak 2008 5727 Sayılı Kanun Pasif içicileri korumaya yönelik, dumansız bir Türkiye oluşturmak adına tüm kapalı alanlarda (restoran, bar ve kafeler hariç) sigara tüketiminin yasaklanması amaçlanmış ve “Dumansız Hava Sahası” kampanyası başlatılmıştır. 19 Mayıs 2008 Kanunun Yürürlüğe Girmesi 19 Temmuz 2009 Tüm Kapalı Alanların Yasaya Dahil Olması Yasağa restoran, kahvehane, bar ve kafelerin de dahil olmasıyla, Türkiye’de tüm kapalı alanların dumansız hale getirilmesi sağlanmıştır.

7. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2008-2009)

8. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2010) 01 Mayıs 2010 Resimli Sağlık Uyarısı Sigara paketleri üzerinde resimli sağlık uyarıları konulmuştur. 27 Ekim 2010 ALO 171 Alo 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı kurulmuştur.

9. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2011) 07 Ocak 2011 Anayasa Mahkemesi , 4207 sayılı Kanunun devamı yönünde karar vermiştir. 6111 sayılı Kanun ile işletmelere ceza verme yetkisi belediyelerden alınıp mahalli mülki amirlere verilmiştir. 25 Şubat 2011 6111 Sayılı Kanun 14 Ekim 2011 Tütün Ürünlerin Vergilendirilmesi Tütün ürünlerindeki vergi oranı %80.25’e yükseltilmiştir.

10. Türkiye’de Tütünle Mücadelede Kilometretaşları (2012) 12 Temmuz 2012 tarihli Resmi gazetede yayımlanan 6354 Sayılı Kanun’la denetim yapan yetkililere “işletme sorumlularına uyarı yapmaksızın ceza verme yetkisi” getirilmiştir. Ayrıca marka paylaşımı yasaklanmış, sigara paketleri üzerindeki resimli ve yazılı uyarıların boyutu her iki yüzün herbirinde %65’ten az olmayacak şekilde artırılmıştır. 12 Temmuz 2012 6354 Sayılı Kanun 4207 sayılı Kanunun ihlaline ilişkin ihbar ve rutin dentimler, tüm Türkiye’ye dağıtılan GPS destekli 1300 tablet bilgisayar aracılığıyla yapılmaya başlanmıştır. 17 Eylül 2012 Dumansız Hava Sahası Denetim Sistemi

12. Sağlık Bakanlığının Yeniden Yapılanma Süreci

13. Yeniden Yapılanma • 663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 02 Kasım 2011 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiş, • Bu kapsamda Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı ile Bağlı Kuruluşları yeniden yapılandırılmıştır.

14. Yeniden Yapılanma • Türkiye Halk Sağlığı Kurumu • Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, • Sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, • Birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütmek ve bu hususta gerekli düzenlemeleri yapmak amacıyla Bağlı kuruluş olarak yeni yapıda yerini almıştır.

15. Yeniden Yapılanma • Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Merkez Teşkilatı bünyesinde 5 Başkan Yardımcılığı oluşturulmuş, • Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığı, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Başkan Yardımcılığı altında yapılanmıştır.

16. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Teşkilat Şeması

17. Yeniden Yapılanma • Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Taşra Teşkilatında • Halk Sağlığı Müdürlükleri oluşturulmuş ve birim tarzında bir yapılanmaya gidilmiştir. • İl nüfuslarına göre İ-1’den İ-8’e kadar yeni İl grupları oluşturulmuştur.

18. İl Gruplarında Tütünle Mücadelenin Yürütüldüğü Birimler 2 ilde

19. İl Gruplarında Tütünle Mücadelenin Yürütüldüğü Birimler 10 ilde 2 il

20. İl Gruplarında Tütünle Mücadelenin Yürütüldüğü Birimler 69 ilde 10 il 2 il

21. İl Tütün Kontrol Kurulları

22. İl Tütün Kontrol Kurulları • Sağlık Bakanlığının 24.05.2007 tarih ve 11083 sayılı 2007/38 nolu genelgesiyle tüm illerde kurulmuş, • 2009/44 sayılı genelgeyle de çalışma prensipleri belirlenmiştir. • 2009/44 sayılı genelgenin 2011 yılında güncellenmesiyle kurulların etkin bir şekilde çalışmalarına devam etmesi sağlanmış, • Kasım 2011 itibariyle Sağlık Bakanlığı’ndaki Yeniden Yapılanma sonrası bu kurulların sekreterya görevi, Halk Sağlığı Müdürlüklerine verilmiştir.

23. İl Tütün Kontrol Kurullarının Amacı • İllerde 4207 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasında karşılaşılan sorulara ve sorunlara açıklık getirilmesi, • Kanun hükümlerinin tüm kamu ve özel hukuk işletmelerinde titiz bir şekilde uygulanmasının, takibinin ve kontrolünün sağlanması, • Dünya Sağlık Örgütü TKÇS hükümleri uyarınca hazırlanan Ulusal Tütün Kontrol Programı Eylem Planının yürütülmesi, planda belirtilen etkinliklerin gerçekleştirilmesi, koordinasyonunun ve takibinin yapılması, • Tütün ürünlerinin zararlarının önlenmesi ve kontrolü faaliyetlerinin yürütülmesi ve tüm bu konularda gerekli tedbirlerin alınması amacıyla • 2007 yılında İl Hıfzıssıhha Meclisi kararı ile 81 ilde kurulmuştur.

24. İl Tütün Kontrol Kurullarına Katılım • İlde bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşları, • Üniversite, • Yerel basın kuruluşları, • Spor kulübü ve • Sivil toplum örgütlerinin Bu kurula dahil edilmesiyle mümkün olduğunca geniş bir kesimin bu mücadeleye katılımı sağlanmıştır.

25. İl Tütün Kontrol Kurullarının Çalışması • İlde sigara ve diğer tütün mamulleriyle yapılan ve yapılacak olan mücadele faaliyetleri bu kurul koordinasyonunda yürütülür. • Kurul, ayda en az bir kez toplanarak çalışmaları gözden geçirir, varsa aksaklıklara yönelik tedbirler alır. • Kurula Vali ya da Vali Yardımcısı başkanlık yapar, ilde tütünle mücadeleden sorumlu Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı kurulda görev alır. • Kurulun sekreterya işlemleri Halk Sağlığı Müdürlüğünce yapılır.

26. İl Tütün Kontrol Kurullarının Görevi • Kurul, tütün ve tütün ürünleri kullanımının yasak olduğu alanlarda denetimler yapmak üzere ekipler oluşturulmasını ve bu ekiplerin 4207 sayılı Kanun ve uygulamaları hakkında periyodik aralıklarla gerekli ve detaylı hizmet içi eğitimleri almasını sağlar. • Kurul, 4207 sayılı Kanun gereği 18 yaşından küçüklere sigara satışı ile okul önleri ve çevresinde sigara satılmaması konusunda gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar.

27. İl Tütün Kontrol Kurullarının Görevi • Kurul, sigaranın insan sağlığına zararlı etkileri, dumansız çalışma ortamlarının oluşturulmasının gereği ve önemi gibi konularda toplum bilincini artıracak panel, konferans gibi faaliyetlerin düzenlenmesini sağlar. • Kurul, işletme sahipleri ya da temsilcileri, belediye başkanları, ilin üst düzey kamu görevlileri, dernek, vakıf gibi sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve yerel medya temsilcileri ile düzenli toplantı / ziyaretler gerçekleştirerek yasa ve uygulama usulleri hakkında bilgilendirilmelerini sağlar.

28. İl Tütün Kontrol Kurullarının Görevi • Kurul, cezai işlem uygulamaya yetkili olmayıp, yasanın uygulanması sırasında gerekli cezai işlemlerin yetkili birimlerce yerinde ve zamanında uygulanmasını sağlar. • Kurulun faaliyetleri ile ilgili çalışma raporları üç ayda bir, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığına gönderilir. • Kurulun yürüttüğü denetim faaliyetlerine ilişkin veriler ise 2012 yılı itibariyle faaliyete geçen online denetim sistemi aracılığıyla denetimin yapıldığı sırada sisteme girilir. Böylece anlık ve günlük olarak hem il düzeyinde hem de THSK merkez teşkilatında denetim faaliyetlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi sağlanır.

29. Son söz Türkiye’nin tütünle mücadelede geldiği başarılı noktada çok önemli rolü olan İl Tütün Kontrol Kurullarının yürüteceği faaliyetler, bundan sonraki süreçte de hız kesmeden devam edecektir. Çünkü düşmanın uyumadığını biliyoruz... Mücadeleye devam…