Rehberlik

1. Rehberlik Geleneksel Eğitim Anlayışı • Öğretim ve • Yönetim Çağdaş Eğitim Anlayışı • Öğretim • Yönetim • Öğrenci Kişilik Hizmetleri

4. rehberlik • Bireyin en verimli şekilde gelişmesini ve doyum verici uyumlar sağlamasında gerekli olan tercihlerini, yorumları planları yapmasına ve kararları vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve bu tercih ve kararları yürütmesi için bireye yapılan sistemli ve profesyonel bir yardımdır (Tan, 1992). • Bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması, ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir (Kuzgun, 1992) • Kendini anlaması, problemlerini çözmesi gerçekçi kararlar alması kapasitesini geliştirmesi çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzaman kişilerce yapılan psikolojik yardımlardır (Koğlu, 1994)

5. REHBERLİK TANIMINDAKİ ORTAK ÖĞELER • Birey merkezdedir. • Bu yardım sistemli olarak ve profesyonel düzeyde sunulmalıdır • Rehberlik bir süreçtir. Çeşitli aşamaları içerir ve süreklilik gösterir. • Bilimsellik esastır.

6. Rehberlikle İlgili Yanlış anlayışlar • 1. Rehberlik bireye tek yönlü yapılan bir yardım sürecidir. • 2. Rehberlik yol göstermedir. • 3. Bireylere acıyıp, kol kanat gerilir. • 4. Bireyin duygusal yanı ile ilgilenilir. • 5. Rehberlik zorunlu bir hizmettir. • 6. Amaç yöntem ve teknikler geliştirmektir. • 7. Rehberlik önemli bir derstir. • 8. Rehberlik bireyi disipline eder. • 9. Rehberlik hizmetleri problemli bireylere yöneliktir. • 10. Rehberlik hizmetleri belli yaş grubuna yöneliktir. • 11. Rehberlik her türlü sorunu anında çözer.

7. REHBERLİĞİN AMACI • Rehberliğin en temel amacı bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. • Bu amaca ulaşabilmek için ise; • Bireyin kendini tanımasına (ben kimim? Özelliklerim nelerdir? Güçlü ve zayıf yanlarım? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaç ve problemlerim neler) • Kendini anlaması ve kabul etmesi • Bulunduğu çevreyi ve ortamı tanıma • Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım? • KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME

8. Kendini Gerçekleştirme süreci (Maslow’un Gereksinimler Hiyerarşisi)

9. Rehberliğin ortaya çıkmasını sağlayan nedenler A- Sosyo-Kültürel ve ekonomik etmenler * Hızlı değişmeler * Bilimde ve teknolojide gelişmeler, * Kültürel alışverişin hızlanması * İnançlar ve değerlerindeki değişmeler, * Nüfus artışı ve göç * Kuşaklararası çatışmalar, * Suç işleme oranının artması * Ruhsal boz., hastalıklarının artması

10. A- Sosyo-Kültürel ve ekonomik etmenler (Devam) * Çekirdek aileye geçiş, * Çocuk eğitiminde ailenin rolünü etkileyen çevresel etmenlerin artması, * Ailenin fonksiyonlarından bazılarının okula kayması, * Kadının çalışma hayatına katılması * Toplumun nitelikli insan gücüne ihtiyacının artması * İş hayatındaki değişmeler, * Mesleklerin çeşitlenmesi

11. B- Psikolojik Etkenler * Seçme özgürlüğünün verilmesi, * İlerici eğitim anlayışının benimsenmesi * Psikoloji ve psikometrideki gelişmeler, * Bireysel farklılıkların eğitimde dikkate alınması, * Eğitimde bireyin duygularına verilen önemin artması

12. c. Felsefi etmenler • Demokratik eğitim anlayışı

13. Rehberliğin Tarihsel Gelişimi ABD’de • 1908 ABD’de Frank Parson tarafından iş arayanlara yardım hizmeti verilmeye başlanması. İşe yerleşme isteği ile başvuran adayların niteliklerini yetenek ve ilgilerini saptayarak sahip oldukları özelliklere uygun bir işe yerleştirme hizmetini başlatmıştır. • 1910 bu alanda çalışanların örgütlenmeye başlaması • 1913 ABD’de rehberlik hizmetlerinin eğitim sistemine alınması Türkiye’de • 1950’li yıllarda Türk-Amerikan işbirliği kapsamında çalışmalar başlamıştır. • 1954 de lisans programlarına ders olarak konması • 1970’de okullarda rehberlik uygulamalarının başlaması • 1983 yılında MEB bünyesinde Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Daire Başkanlığı Kuruldu. • VII. Milli Eğitim Şurasında ele alındı • IX. Milli eğitim Şurasında Zorunlu hale getirildi.

15. REHBERLİK ile ÖĞRETİM ARASINDAKİ FARKLAR • Öğretim • Gruplara akademik alanla ilgili bilgi ve beceri kazandırma • Ölçme değerlendirme vardır • Disiplin vardır • Bireyin dış dünyasına yönelik • Toplumsal değerler • Zorunluluk • Gizlilik yoktur • Öğretmenler tarafından tek başına sınıfta yapılabilir • Rehberlik • Bireylerin sosyal ve duygusal gelişimlerine destek olma, ayrıca gruplara yönelik çalışma • Bireyin kendini anlaması ve değerlendirmesi vardır. • Öz disiplin • Bireyin iç dünyasına yönelik • Yargılama yerine algılama esastır • Gönüllülük • Gizlilik vardır • İşbirliği gerekir

16. Rehberlik Hizmetleri • Psikolojik Danışma • Oryantasyon • Bireyi Tanıma • Bilgi toplama ve yayma • Yöneltme ve yerleştirme • İzleme ve değerlendirme • Konsültasyon • Araştırma geliştirme • Sevk hizmetleri • Çevre ve veli ile ilişkiler

17. 1. Psikolojik Danışma Hizmeti • Tüm rehberlik hizmetlerinin merkezindedir. • Uzmanlık gerektirir. • Duyuşsal problemlere yöneliktir.

19. 2. Müşavirlik (konsültasyon) hizmetleri • Okul personeli ve velilere yönelik öğrenciler için okulda ve evde uygun ortam oluşturma amacı güder. • Öğrenciye dolaylı olarak verilen bir hizmettir. • Ortak bir rehberlik anlayışı, işbirliği ve dolaylı hizmet ve fikir alışverişi kavramları daha çok müşavirlik hizmetini çağrıştırmaktadır.

20. 3. Oryantasyon Hizmetleri • Okulun kısa tarihçesinin anlatımı • Fiziksel olanakların tanıtılması • Okulun çevresinin tanıtımı • Program dışı eğitsel, sosyal ve kültürel faaliyetlerin tanıtımı • Okul kurallarının tanıtımı

21. 4. Bireyi Tanıma Hizmetleri • En önemli amaç bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır. • Kimlikle ilgili tanıtıcı bilgiler • Fiziksel gelişimi ve sağlık durumu • Aile durumu • Sosyal durumu • Gelişim ve uyumu • Okul öz geçmişi • Zihinsel özellikler • Kişilik özellikleri • REHBERLİĞİN İLK AMACI BİREYİ TANIMA, SON AMACI BİREYİN KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRMESİDİR.

22. 5. Bilgi Toplama ve Yayma Hizmetleri • Eğitsel, sosyal, mesleki ve kişisel alanlarda bireylerin ihtiyaç duydukları bilgiler toplanarak bireye verilir. • Seminerler • Broşürler • Afişler • Bireysel ya da grup rehberliği

23. 6. Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri • Yönlendirme çalışmaları ağırlıklıdır. • Bir eğitsel alana (sözel, sayısal vb.) • Bir üst programa (genel lise, meslek lisesi vb.) • Bir eğitsel kola • Kişisel ve sosyal alanlara (dernek, kurslar, gezi vb.)

24. 7. İzleme Hizmetleri • İzleme hizmeti, yapılan herhangi bir rehberlik hizmetinin sonucunu görme işidir.

25. 8. Araştırma-Değerlendirme Hizmetleri • Okulda yürütülen PDR hizmetlerinin etkililiğine yönelik çalışmalar ve programların sonuçları hakkındaki değerlendirmeler bu kapsamda ele alınabilir. • ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME HİZMETLERİ DAHA ÇOK İZLEME HİZMETİNDEN SONRA YAPILMAKTADIR. Verilen hizmet değerlendirilerek programın eksik yönlerini tespit edip düzenleme bu grupta yer alır.

26. 9. Çevre ve Veli ile İlişkiler • Aile ve yakın çevre ile rehberlik servisinin yaptığı eşgüdümlü çalışmaları kapsar.

27. 10. Sevk Hizmetleri • Okul rehberlik servisinin sınırları dışında bazı klinik sorunları olan öğrenciler, velilerle etkileşime girerek bir uzmandan yardım almaya yönlendirilir.

28. REHBERLİK MODELLERİ

29. Rehberliğin Başlıca Türleri • Hizmet Alanlarına Göre • Öğretim Basamaklarına Göre • Birey sayısına göre • Temel işlevlerine göre • Problem Alanlarına Göre

30. Hizmet Alanlarına Göre

31. Eğitim alanında; Bütün eğitim kademeleri, çıraklık eğitim merkezleri, halk eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, bilim ve sanat merkezleri.Sağlık alanında; Sağlık ocakları ve hastanelerde özellikle anne çocuk sağlığını koruyucu nitelikteSosyal yardım alanında; Huzurevleri, çocuk esirgeme kurumları, sosyal yardımlaşma ve dayanışma kurumları, kızılayEndüstri alanında; İş ve işçi bulma kurumu, işçi sendikaları, personel seçimi yapan merkezler vb.Adalet ve güvenlik; Cezaevleri, ordu, ıslahevleri, emniyet, aile mahkemeleri

32. Öğretim Basamaklarına Göre

33. Okul öncesi Daha çok grup rehberliği, oyun, gözlem ağırlıklıdır.

34. İlköğretim I. kademe • Daha çok grup rehberliği • Eğitsel rehberlik önemlidir. • *Koruyucu ve önleyici çalışmalar

35. İlköğretim II. kademe Mesleki gelişim açısından önemli Yöneltme hizmetleri önemli

36. Orta öğretim Psikolojik danışma hizmetleri öne çıkar Akran danışmanlığı önemlidir Mesleki gelişim açısından önemlidir Mesleki rehberliğin en yoğun dönemidir. Ergenlik döneminin özellikleri dikkate alınmalıdır

37. Yükseköğretim Psikolojik danışma ön plandadır

38. Birey Sayısına Göre • Bireysel Psikolojik Danışma /Rehberlik • Grupla Psikolojik Danışma / Rehberlik Danışanın probleminin niteliği Belirleyicidir.

39. Rehberlik ile psikolojik danışma arasındaki farklar

40. Psikolojik Danışma Hizmeti Psikolojik danışma: Bireyin kendisini tanıması, geliştirmesi, kendisine ve çevresine uyum sağlaması, sorunlarını çözmesi ve sağlıklı kararlar verebilmesi için bireylere uzman kişilerce verilen profesyonel bir yardım hizmetidir. • Sadece uzman kişiler verebilir. • Bireysel yada grupla olabilir. • Gizliliğin en üst seviyede olduğu bir hizmettir. • Güven, saygı ve eşitlik ilkesi etrafında yoğunlaşılır. • Empatik yaklaşım önemlidir.

41. Bireyle Psikolojik Danışmada Grupla Psikolojik Danışmada • 45-50 dakika haftada bir oturum. • Etkileşim sınırlıdır • Maliyeti yüksektir • Yardım süreci derindir • Kendini açmada sıkıntı yaşayan ve grupta dışlanabilecek bireyler için daha uygundur • 90 dakika oturum. • İdeal kişi sayısı 8-12 arasıdır. • Etkileşim yüksektir • Ekonomiktir • Yardım süreci daha yüzeyseldir. • Benzer problemli bireylerin bir arada olması çözüm sürecini kolaylaştırır.

42. Temel İşlevlerine Göre

43. Önleyici rehberlik problem çıkmadan önce, • Krize müdahale problem anında, • İyileştirici rehberlik problemin ortadan kaldırılmasına yöneliktir.

44. Problem Alanlarına Göre • Eğitsel Rehberlik • Kişisel Rehberlik • Mesleki Rehberlik

45. Eğitsel Rehberlik Öğrencilerin öğrenmeyi öğrenmelerini amaçlar

46. Kişisel Rehberlik

47. Kişisel Rehberlik

48. Mesleki rehberlik Yetenek ve ilgi önemlidir.

49. Mesleki Gelişim süreci

50. Meslek seçimi ile ilgili kuramlar