Jak opracować multimedialne materiały edukacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych

1. Jak opracować multimedialne materiały edukacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych mgr inż. Piotr Brzoza Politechnika Śląska

2. AGENDA 1. Dostępność materiałów edukacyjnych dla osób niepełnosprawnych 2. Adaptacja materiałów edukacyjnych 3. Współpraca ośrodków Adaptacji Materiałów Edukacyjnych

3. NASZA DZIAŁALNOŚĆ badania z dziedziny technologii wspomagających oraz edukacji osób niepełnosprawnych wsparcie edukacji studentów niepełnosprawnych na Uczelni

4. PROJEKT EUROPEJSKI EUROPEAN ACCESSIBLE INFORMATION NETWORK (EUAIN)www.euain.org 1. Wykonawcy: Dedicon – holenderska biblioteka dla niewidomych Europejska Federacja Wydawców (FEP) 2. Uniwersytety 3. Organizacje osób niewidomych 4. Politechnika Śląska

5. GŁÓWNE CELE PROJEKTU EUAIN: 1. Zintegrowanie uczestników procesu wydawniczego w celu ustalenia zasad tworzenia dostępnych publikacji elektronicznych w obrębie całej Europy 2. Stworzenie infrastruktury sieciowej, jako platformy współpracy z wydawcami publikacji multimedialnych 3. Opracowanie ustaleń, formatów, standardów prezentacji informacji dla potrzeb jej elektronicznego udostępniania, wykorzystywanych na poziomie lokalnym, regionalnym, narodowym i europejskim. 4. Stymulowanie i wspomaganie wdrażania nowych kanałów dystrybucji informacji oraz przedsięwzięć komercyjnych przyspieszających proces publikowania.

6. DOSTĘPNOŚĆ MATERIAŁÓW DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH osoby niepełnosprawne wzrokowo mają ograniczony dostęp do tradycyjnych materiałów drukowanych coraz więcej wydawców, szkół i uczelni oferuje materiały edukacyjne w formie cyfrowej komputery z oprogramowaniem wspomagającym umożliwiają osobom niepełnosprawnym niezależny dostęp do informacji

7. KOMPUTERY DOSTOSOWANE DO POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WZROKOWO program odczytu ekranu program powiększający tekst syntezator mowy program do rozpoznawania pisma (OCR) przeglądarki multimedialne

8. ADAPTACJA MATERIAŁÓW DRUKOWANYCH DO POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH skanowanie rozpoznawanie pisma korekta formatowanie tworzenie struktury i konwersja do formatu dostępnego dla osób niepełnosprawnych

9. ALTERNATYWNE FORMY PREZENTACJI INFORMACJI powiększony druk brajl grafika dotykowa książka mówiona prezentacja multimedialna

10. DOSTĘPNOŚĆ MATERIAŁÓW DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH alternatywny dostęp do treści wyszukiwanie informacji nawigacja po strukturze dokumentu

11. CYFROWE MATERIAŁY DOSTĘPNE DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1. Materiały w powszechnie używanych formatach mogą być dostępne dla osób niepełnosprawnych: Doc. HTML PDF MP3 DAISY 2. Filmy i multimedialne prezentacje interaktywne 3. Zalecenia dotyczące opracowywania dostępnych materiałów Web ContentAccessibilityGuidelines(www.w3c.org/WAI) Section 508 (www.section508.gov) 4. Kursy i materiały dotyczące opracowywania dostępnych materiałów

12. OPRACOWYWANIE CYFROWYCH MATERIAŁÓW dobór czcionek edycja tworzenie struktury logicznej tworzenie alternatywnych opisów dla elementów graficznych przygotowywanie grafiki wypukłych rysunków przygotowanie głosowych opisów dla wypukłych rysunków przygotowanie nagrania lektora lub tekstu odczytanego przez syntezator mowy przygotowanie alternatywnych napisów do filmów i prezentacji multimedialnych dla osób niesłyszących i niewidzących

13. Standard książek multimedialnychDAISYwww.daisy.org • łatwa nawigacja w strukturze książki • jednoczesna prezentacja: tekstu, ilustracji, nagrania narracji lektora • sprzętowe i programowe przeglądarki dostosowane dla niepełnosprawnych czytelników Biblioteki na całym świecie oferują 130 000 tytułów w formacie Daisy.

14. ODTWARZACZE KSIĄŻEK DAISY

15. PRZEGLĄDARKI KSIĄŻEK DAISY DLA KOMPUTERÓW I TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH 1. Przeglądarki DaisyReader EasyReader AMIS Mobile DaisyReader 2. Oferowane funkcje czytanie tabel czytanie wzorów matematycznych czytanie przypisów czytanie informacji o wypukłej grafice tworzenie zakładek wraz z komentarzami

16. PRZYGOTOWANIE KSIĄŻEK MULTIMEDIALNYCH W STANDARDZIE DAISY 1. Dolphin Publisher przygotowanie tekstu i ilustracji opracowanie logicznej struktury przygotowanie nagrania lektora synchronizowanie tekstu z nagraniem lektora

17. Przygotowanie książek multimedialnych w standardzie Daisy z wykorzystaniem syntezatorów mowy 1. DolphinConverter rozpoznawanie pisma korekta i formatowanie przygotowanie materiałów w powiększonym druku i w brajlu, przygotowanie książki multimedialnej w formacie Daisy z wykorzystaniem syntezatora mowy

18. PRZYGOTOWANIE KSIĄŻEK MULTIMEDIALNYCH W STANDARDZIE DAISY Z WYKORZYSTANIEM EDYTORA MS WORD przygotowanie tekstu, grafiki i opracowanie struktury logicznej w edytorze zapisanie dokumentów w standardzie Daisy (wykorzystanie bezpłatnej wtyczki Save As Daisy w edytorze MS WORD) konwersja do standardu Daisy z wykorzystaniem programu DaisyPipeline oraz syntezatora mowy

19. OŚRODKI ADAPTACJI MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH

20. DZIAŁANIA OŚRODKÓW ADAPTACJI MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH Adaptacja materiałów do potrzeb osób niepełnosprawnych Gromadzenie i udostępnianie opracowanych materiałów Wymienianie informacji o dostosowanych materiałach między ośrodkami adaptacji materiałów edukacyjnych

21. WSPÓŁPRACA I POZYSKIWANIE MATERIAŁÓW 1. Współpraca z wydawcami pozyskiwanie cyfrowych wersji publikacji ochrona praw autorskich 2. Współpraca z wykładowcami i z autorami zalecenia dotyczące opracowywania materiałów dostępnych dla wszystkich (w tym dla osób niepełnosprawnych) 3. Współpraca z bibliotekami digitalizacja zasobów bibliotecznych publikacje cyfrowe dostępność dla osób niepełnosprawnych 4. Współpraca z bibliotekami dla osób niepełnosprawnych

22. KOORDYNACJA DZIAŁAŃ OŚRODKÓW ADAPTACJI MATERIAŁÓW EDUKACYJNYCH Porozumienia o współpracy ośrodków z wydawcami Standardy dostępności materiałów dla osób niepełnosprawnych Narodowe archiwum materiałów cyfrowych Gromadzenie cyfrowych materiałów od wydawców Propozycja regulacji prawnych

23. National Instructional Materials Accessibility Standard (NIMAS) • stanowe archiwa materiałów cyfrowych • wydawcy przekazują materiały w standardzie NIMAS • ośrodki adaptacji materiałów edukacyjnych w szkołach i na Uczelniach przygotowują dostosowane materiały na podstawie standardów NIMAS pobieranych z archiwów Stany Zjednoczonewww.nimas.cast.org

24. MIĘDZYNARODOWA WYMIANA MATERIAŁÓW CYFROWYCH Harmonizacja prawa autorskiego Światowa biblioteka materiałów cyfrowych

25. KONTAKT mgr inż. Piotr Brzoza Tel. 032 237 23 50 e-mail piotrbr@polsl.pl Politechnika Śląska ul. Akademicka 1644-100 Gliwice