Procedury administracyjne i egzekucyjne w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii

1. Procedury administracyjne i egzekucyjnew postępowaniuprzed granicznym lekarzem weterynarii Michał Rudy Główny Inspektorat Weterynarii Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Daniel Łopaciński Kancelaria Prawna D.Bober & D.Krupa

2. Wprowadzenie • Omówienie procedur administracyjnych i egzekucyjnych stosowanych przed granicznym lekarzem weterynarii • Właściwa identyfikacja strony w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii • Wskazanie działania określonych procedur na konkretnych przepisach prawa weterynaryjnego • Praktyczne zastosowanie procedur w pracy urzędowego lekarza weterynarii (ćwiczenia wraz z przygotowaniem wzorów pism urzędowych) Michał Rudy Daniel Łopaciński

3. Porządek spotkania • Obowiązki przestrzegania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii • Szczególne przepisy proceduralne w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii • Egzekucja obowiązków o charakterze pieniężnym i niepieniężnym, powstałych w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii (ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) • Naliczanie i stosowanie opłat weterynaryjnych w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii oraz kosztów weterynaryjnej kontroli granicznej Michał Rudy Daniel Łopaciński

4. Porządek spotkania • Obowiązki przestrzegania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu przed granicznym lekarzem weterynarii z uwzględnieniem szczególnych uregulowań proceduralnych • Wprowadzenie • Zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego • Strona postępowania • Wszczęcie postępowania • Wezwania • Doręczenie pism • Dowody • Protokoły i adnotacje • Decyzja administracyjna • Tryb samokontroli i przekazanie odwołania od decyzji granicznego lekarza weterynarii do Głównego Lekarza Weterynarii. Michał Rudy Daniel Łopaciński

5. Cel postępowania Celem postępowania administracyjnego prowadzonego przed organami administracyjnymi jest prawidłowe ustalenie lub stworzenie indywidualnej sytuacji prawnej w drodze wydania decyzji administracyjnej Michał Rudy Daniel Łopaciński

6. Przepisy regulujące tok czynności podejmowanych przez granicznych lekarzy weterynarii • Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego • Ustawa z dnia 26 sierpnia 2003 r. o weterynaryjnej kontroli granicznej • Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji Michał Rudy Daniel Łopaciński

7. Tok postępowania administracyjnego i egzekucyjnego w weterynarii Postępowanie dowodowe Wszczęciepostępowania Stwierdzeniewłaściwości do załatwienia sprawy Wydanie decyzji Wyegzekwowanie wykonania decyzji Michał Rudy Daniel Łopaciński

8. Kodeks postępowania administracyjnegostosujemy jeżeli: • postępowanie dotyczy sprawy indywidualnej, rozstrzyganej w drodze decyzji administracyjnej • postępowanie toczy się przed organem administracji weterynaryjnej, a organ ten z mocy prawa został powołany do załatwienia określonej sprawy art. 1 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

9. Przykład • Jeżeli więc jakaś osoba fizyczna lub prawna albo też jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zgłasza do właściwego granicznego lekarza weterynarii zamiar przywozu na terytorium wspólnotowe, na przykład produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi, to odbywa się przed tym organem postępowanie w wyniku, którego zezwala on na wprowadzenie takich produktów (przyznaje się temu podmiotowi określone uprawnienia) lub wydaje się decyzję nie wyrażającą zgody na takie wprowadzenie (odmawia przyznania tego uprawnienia) i może nałożyć obowiązki na stronę Michał Rudy Daniel Łopaciński

10. Wyłącznie stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego Przepisów Kodeksu nie stosuje się do postępowania w sprawach wynikających z: • nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji weterynaryjnej • podległości służbowej pracowników organów administracji weterynaryjnej Michał Rudy Daniel Łopaciński

11. Zasady ogólne w postępowaniu administracyjnym • Przepisy wspólne dla całości postępowania administracyjnego • Są integralną częścią przepisów regulujących procedurę administracyjną i są dla organu administracji publicznej wiążące na równi z innymi przepisami • Ustalają prawne wytyczne działania organów administracji • Zasady ogólne postępowania administracyjnego odnoszą się także do stosowania wykładni prawa weterynaryjne Michał Rudy Daniel Łopaciński

12. zasada praworządności, • zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, • zasada prawdy obiektywnej, • zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwowych, • zasada oddziaływania na świadomość i kulturę prawną obywateli, • zasada udzielania informacji, • zasada czynnego udziału strony w postępowaniu, • zasada przekonywania, • zasada szybkości postępowania, • zasada pisemności, • zasada dwuinstancyjności postępowania, • zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych, • zasada sądowej kontroli procesowych aktów administracyjnych. Michał Rudy Daniel Łopaciński

13. Zasada praworządności Zasada obejmuje dwa elementy: • ustalenie przez organ zdolności prawnej do prowadzenia postępowania w danej sprawie (badanie właściwości i przesłanek wyłączenia pracownika oraz organu) • stosowanie przepisów materialnego prawa weterynaryjnego i przepisów procedury administracyjnej przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw (min. obowiązek przytaczania w decyzji podstawy prawnej i uzasadnienia prawnego) Organy administracji działają na podstawie przepisów prawa art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

14. Zasada kontroli i nadzoru Organy administracji stoją na straży praworządności art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego Zasada obejmuje: • kontrolę uczestników postępowania • samokontrolę dokonywaną przez organ • nadzór organu wyższego stopnia nad organem niższego stopnia Michał Rudy Daniel Łopaciński

15. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli W toku postępowania organy administracji publicznej (…) podejmują wszelkie kroki niezbędne (…) do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

16. Interes społeczny ochrona zdrowia lub życia ludzi ochrona innych interesów konsumentów ochrona zdrowia zwierząt ochrona zwierząt przed zadawaniem im cierpienia ze strony człowieka Słuszny interes obywatela prawo do prowadzenia działalności zarobkowej prawo do równego traktowania podmiotów poddanych nadzorowi administracji publicznej Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli Zakaz jednostronnego akcentowania czy to interesu społecznego, czy to interesu jednostki Polecenie dla organów administracji harmonizowania obu elementów Obowiązek wskazania, o ochronę jakiego interesu ogólnego chodzi, i udowodnienie, że jest on tak ważny i znaczący, iż bezwzględnie wymaga ograniczenia uprawnień indywidualnych obywatela Michał Rudy Daniel Łopaciński

17. Zasada prawdy obiektywnej • Określenie z urzędu jakie dowody są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy (postanowieniem) • Przeprowadzenie z urzędu wskazanych w postanowieniu dowodów Organy podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

18. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do Państwa • przestrzeganie reguł postępowania administracyjnego i przepisów prawa materialnego • poszanowanie reguł kultury administrowania (np. uprzejmy stosunek do interesantów, odpowiednie pomieszczenie do ich przyjmowania, uwzględnianie przy wzywaniu możliwości dogodnego dojazdu strony z miejsca zamieszkania) • jednolitego stosowania na terenie kraju przepisów weterynaryjnych • udzielanie w sprawie informacji prawnej i faktycznej Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

19. Obowiązek udzielania informacji Organy administracji są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Michał Rudy Daniel Łopaciński

20. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu Organy administracji obowiązane są zapewnić stronom : • czynny udział w każdym stadium postępowania, • a przed wydaniem decyzji możliwość wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań art. 10 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

21. Możliwość odstąpienia od zasady czynnego udziału strony w postępowaniu istnieje, jeżeli: załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki - konieczność natychmiastowego wydania decyzji i występuje niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo istnieje groźba niepowetowanej szkody materialnej należy pamiętać, iż obie powyższe przesłanki muszą zaistnieć łącznie Michał Rudy Daniel Łopaciński

22. Przykłady zwalczanie zoonoz niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego niebezpieczna żywność groźba niepowetowanej szkody materialnej zwalczanie chorób powodujących straty gospodarcze Michał Rudy Daniel Łopaciński

23. Zasada przekonywania Organy administracji powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu art. 11 Kodeksu postępowania administracyjnego Należy wskazać zasadność przesłanek rozstrzygnięcia kładąc nacisk na względy społeczne, reguły prawne i inne argumenty racjonalne w przypadku braku chęci dobrowolnego podporządkowania się strony rozstrzygnięciu przymus może jednak zostać zastosowany Michał Rudy Daniel Łopaciński

24. Zasada szybkości postępowania • niepotrzebna przewlekłość postępowania i jego powolność opóźnia moment realizacji nakazu wynikającego z przepisów prawa, a niekiedy wręcz ją udaremnia • sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie Organy administracji powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia art. 11 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

25. Zasada pisemności Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej art. 14 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

26. Forma pisemna to nie tylko decyzja • Organ administracji weterynaryjnej obwiązany jest do dokumentowania w formie pisemnej wszystkich czynności podejmowanych przez siebie i stronę postępowania Przykłady: • komunikowanie się organu ze stroną postępowania • komunikowanie się strony z organem, • przyjmowanie oświadczeń i wyjaśnień strony • przesłuchanie świadka [protokół], • przeprowadzanie oględzin [protokół] Michał Rudy Daniel Łopaciński

27. Możliwość odstąpienia od zasady pisemności istnieje tylko, jeżeli: • za takim załatwieniem sprawy przemawia interes strony - gdy strona się na to zgadza, • przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie należy pamiętać, iż obie powyższe przesłanki muszą zaistnieć łącznie Michał Rudy Daniel Łopaciński

28. Zasada dwuinstancyjności postępowania Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne art. 15 Kodeksu postępowania administracyjnego • Zobowiązuje organy do dwukrotnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, a więc do przeprowadzenia dwukrotnie postępowania wyjaśniającego • Wynika z niej prawo do odwoływania się od każdej decyzji nieostatecznej Michał Rudy Daniel Łopaciński

29. Mając na względzie zasadę dwuinstancyjności postępowania niedopuszczalne jest narzucenie organowi administracji weterynaryjnej stopnia podstawowego przez organ II instancji sposobu rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy (np. w drodze wydania instrukcji, okólników, wytycznych, czy też zwykłego pisma nakazującego takie a nie inne załatwienie spawy). Działanie takie sprowadza bowiem postępowanie do jednej instancji i pozbawia organ stopnia podstawowego niezbędnej samodzielności nieodzownej w orzecznictwie administracyjnym. Michał Rudy Daniel Łopaciński

30. Zasada trwałości decyzji ostatecznych  Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne Uchylenie lub zmiana, stwierdzenie nieważności oraz wznowienie postępowania decyzji ostatecznych może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w Kpa lub w ustawach szczególnych Michał Rudy Daniel Łopaciński

31. Zasada prawa do skargi na decyzje do sądu administracyjnego Kryterium oceny sądu administracyjnego jest zgodność z prawem (sąd bada czy nie naruszono prawa materialnego lub procesowego) Kontrola taka jest w pełni niezależna od organów Inspekcji Weterynaryjnej Michał Rudy Daniel Łopaciński

32. Strona w postępowaniu przed granicznymi lekarzami weterynarii Michał Rudy Daniel Łopaciński

33. Strona nie jest przedmiotem postępowania ale jego czynnym uczestnikiem – podmiotem samoistnych uprawnień Michał Rudy Daniel Łopaciński

34. Kwestie kluczowe Celem postępowania administracyjnego jest rozstrzygnięcie o prawach lub obowiązkach stron Postępowanie administracyjne nie może toczyć się bez udziału strony Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest skierowanie decyzji do podmiotu niebędącego stroną postępowania Skutkuje to koniecznością stwierdzenia nieważności takiej decyzji Michał Rudy Daniel Łopaciński

35. Pojęcie strony Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

36. Co na to sądy administracyjne O tym, czy określonemu podmiotowi służy prawo strony w konkretnym postępowaniu administracyjnym, decyduje norma prawna, z której dla tego podmiotu wynikają wprost określone prawa lub obowiązki, albowiem uczestniczenie jakiejś osoby (fizycznej lub prawnej) w postępowaniu administracyjnym samo przez się nie czyni z niej strony Musi ona wykazać, że ma materialnoprawny interes uczestniczenia w tej sprawie Kierowca pojazdu być może posiada interes faktyczny w zakresie stosunków łączących go z pracodawcą lecz nie ma w sprawie interesu prawnego, a postępowanie nie dotyczy jego obowiązku wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 grudnia 2004 r. VI SA/Wa 42/2004 Michał Rudy Daniel Łopaciński

37. Interes prawny to nie interes faktyczny Jednostka może być bezpośrednio zainteresowana danym rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej ale nie może wskazać przepisu prawa, który miałby stanowić podstawę rozstrzygnięcia i w konsekwencji uprawniał ją do żądania podjęcia stosownych czynności przez organ administracji weterynaryjnej Michał Rudy Daniel Łopaciński

38. Pojęcie interesu prawnego lub obowiązku Interes prawny lub obowiązek ma co do zasady charakter materialnoprawny Brak definicji w Kodeksie postępowania administracyjnego Oznacza to, że możne je wywodzić tylko z przepisów prawa materialnego W Państwa przypadku będą to przepisy o weterynaryjnej kontroli granicznej Michał Rudy Daniel Łopaciński

39. Konkluzja O tym czy jest się stroną danego postępowania administracyjnego nie decyduje sama wola czy też subiektywne przekonanie podmiotu ale okoliczności czy istnieje przepis prawa materialnego pozwalający zakwalifikować interes danego podmiotu jako „interes prawny”1 1wyrok NSA z 10 sierpnia 2001 r. I SA 511/00 Michał Rudy Daniel Łopaciński

40. Przykład Jeżeli przesyłka zwierząt spełnia wymagania przywozowe, osoba odpowiedzialna za przesyłkę otrzymuje od granicznego lekarza weterynarii uwierzytelnione kopie świadectw weterynaryjnych lub innych dokumentów oraz weterynaryjne świadectwo przekroczenia granicy, potwierdzające, że przesyłka spełnia te wymagania art. 14 ust. 1 ustawy o weterynaryjnej kontroli granicznej Michał Rudy Daniel Łopaciński

41. Strona postępowania przed granicznym lekarzem weterynarii • Stroną postępowania w przedmiocie weterynaryjnej kontroli granicznej, a tym samym adresatem podjętych decyzji administracyjnych, jest osoba odpowiedzialna za przesyłkę • Jest to osoba fizyczna, osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która zgodnie z przepisami prawa celnego odpowiada za przesyłkę, we wszystkich przypadkach przewidzianych w tych przepisach, a także przedstawiciel takich osób w rozumieniu przepisów prawa celnego, jeżeli nałożono na niego taką odpowiedzialność, w zakresie czynności kontrolnych przewidzianych ustawą art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy o weterynaryjnej kontroli granicznej Michał Rudy Daniel Łopaciński

42. Wspólnotowy Kodeks Celny Zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) NR 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Celny[1], przez osobę odpowiedzialną za przesyłkę (zgłaszającego), uznaje się osobę, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu albo osobę, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie celne [1]Dz.Urz. UE. L 302 , 19/10/1992 s. 0001 – 0050 z późn. zm. Michał Rudy Daniel Łopaciński

43. Działanie przez przedstawiciela • Stosownie do art. 5 Kodeksu celnego każda osoba ma prawo do działania przez przedstawiciela reprezentującego ją przed organami celnymi, celem dokonania wszelkich czynności i formalności przewidzianych przepisami prawa celnego • Przedstawicielstwo może być: • bezpośrednie, w tym przypadku przedstawiciel działa w imieniu i na rzecz innej osoby (powinien otrzymać decyzję administracyjną, ale nie uznajemy go za stronę postępowania), • pośrednie, w tym przypadku przedstawiciel działa we własnym imieniu, lecz na rzecz innej osoby (uznajemy go za dodatkową stronę postępowania, która bierze udział w postępowaniu niezależnie od osoby na rzecz której działa). Michał Rudy Daniel Łopaciński

44. Obowiązek zgłoszenia przedstawicielstwa • Przedstawiciel musi zgłosić fakt wykonywania działalności na rzecz osoby reprezentowanej, sprecyzować czy jest to przedstawicielstwo pośrednie czy bezpośrednie oraz być odpowiednio umocowanym do reprezentowania innego podmiotu • W przypadku niedopełnienia powyższego obowiązku osoba taka traktowana jest jako działająca we własnym imieniu i na własną rzecz i to zarówno w sytuacji gdy, nie zadeklaruje faktu wykonywania działalności w imieniu lub na rzecz innej osoby, jak i kiedy zadeklaruje, że działa w imieniu lub na rzecz innej osoby, nie będąc faktycznie umocowaną do takiej reprezentacji Michał Rudy Daniel Łopaciński

45. Rodzaje stron • osoby fizyczne • osoby prawne • państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne – w tym podmioty nie posiadające osobowości prawnej art. 29 Kodeksu postępowania administracyjnego Michał Rudy Daniel Łopaciński

46. Sprawdzamy dokumenty pozwalające właściwie zidentyfikować stronę postępowania Dokumentem takim może być: 1)aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego 2)zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej3)kopia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udzielonego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej - w przypadku gdy wnioskodawca będący cudzoziemcem, w rozumieniu przepisów o cudzoziemcach, zamierza wykonywać działalność gospodarczą na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie w Rzeczypospolitej Polskiej, 4) kopia zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym nadanym na podstawie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności Michał Rudy Daniel Łopaciński

47. Michał Rudy Daniel Łopaciński

48. Michał Rudy Daniel Łopaciński

49. Co jeszcze jest ważne • To na organie administracji weterynaryjnej ciąży obowiązek ustalenia z urzędu, kto ma w danej sprawie interes prawny lub obowiązek, a zatem to organ musi ustalić zarówno adresata decyzji, jak i wszystkie osoby zainteresowane • Wszczynając postępowanie czy to z urzędu, czy to na wniosek strony, organ obowiązany jest zawiadomić o wszczęciu postępowania wszystkie osoby będące, zgodnie z art. 28 kpa, stronami w sprawie Patrz wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2005 r. VI SA/Wa 76/2005 Michał Rudy Daniel Łopaciński

50. Ważne Zawsze należy odróżnić stronę od osób lub organów które ją w postępowaniu reprezentują Michał Rudy Daniel Łopaciński