GÖÇLERİN NEDEN ve SONUÇLARI

1. GÖÇLERİN NEDEN ve SONUÇLARI Ataner TOKAT Coğrafya Öğretmeni

2. KONULAR İnsanlar neden göç eder? 1 Geçmişten Günümüze Göç Hikayeleri, Kavimler Göçü, Yeni Dünya’ya Göçler, Mübadele Göçleri, Beyin Göçleri, İşçi Göçleri Göçün Mekansal Etkileri 2 Bir Göç Hikayesi, Göçler Yerleşim Alanlarını Nasıl Etkiler atanertokat@yahoo.com

3. GÖÇ NEDİR ? • Göç, dini, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerle insan topluluklarının bir yerden bir başka yere gitmesi. Ferdi sebep ve maksatlarla yer değiştirmeye ve bu esnada nakledilen eşyaların hepsine de göç denmektedir. atanertokat@yahoo.com

4. İNSANLAR NEDEN GÖÇ EDER? atanertokat@yahoo.com

5. Geçmişten Günümüze Göç Hikayeleri • Göç olayı insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır, • Ancak göç etmek bugünkünden daha zordu… atanertokat@yahoo.com

6. Önceki dönemlerde daha çok iklim değişmeleri sonucu göç olayları meydana gelmiştir. atanertokat@yahoo.com

7. Göç olayının temelindeki faktör, tarım ve hayvancılık açısından elverişli alanları elde etme isteğidir. • Özellikle doğal kaynakların artan nüfusu beslemeye yeterli olmadığı yerlerden tarım ve hayvancılık potansiyeli yüksek olan alanlara göç olmaktadır. atanertokat@yahoo.com

8. Türkler Orta Asya’dan Neden Göç Etmişlerdir? atanertokat@yahoo.com

9. Sebepler 1.En önemli sebep, iklimin değişikliği ve sonrasında ortaya çıkan kuraklıktır. 2.Kuraklığa bağlı olarak otlakların daralıp, salgın hastalıkların başlaması. 3.Tüm bunların ortaya çıkardığı geçim sıkıntısı. 4.Türk kavimleri arasındaki iç savaşlar. 5.Yabancı kavimlerin baskısı (Çin- Moğol). 6.Yeni yerler görme arzusu. 7.Bağımsız yaşama isteği. atanertokat@yahoo.com

10. Göçlerin Yönleri 1. Doğu : Mançurya ve Çin 2. Batı : Avrupa, İran, Mezopotamya ve Anadolu 3. Kuzey : Sibirya 4. Güney : Hindistan atanertokat@yahoo.com

11. Göç etmeyen Türk boyları  yurtta kaldılar , burada devletler kurdular . • Türklerin büyük göçlerden sonra kurdukları ilk Türk devleti Asya Hun ( Büyük Hun ) Devleti‘dir. atanertokat@yahoo.com

12. KAVİMLER GÖÇÜ (MS 375) Asya Hun Devleti'nin parçalanmasından sonra ortaya çıkan Kuzey ve Batı Hunlarının, Ural Dağlarını aşıp Doğu Avrupa’ya girerek karşılarına çıkan Germen kavimlerini batıya doğru sürmesi. atanertokat@yahoo.com

13. Türklerin Uzun Mesafelere Göç Edebilmesinin Sebepleri : 1. Atı evcilleştirmiş olmaları. 2. Tekerleği bilmeleri. 3. Teşkilatçı bir yapıya sahip olmaları. atanertokat@yahoo.com

14. Daha çok iklim değişiklikleri sonucunda oluşan ekonomik ve sosyal sebepler ile gelişen bu göç hareketi, mekânsal olarak bütün bir Avrupa Kıtası'nın çehresini değiştirmiş ve yeni ırkların, yeni siyasal yapıların hatta yeni bir çağın başlamasına zemin hazırlamıştır. atanertokat@yahoo.com

15. Güneşin Battığı Yere kadar Gideceğiz, Gittiğimiz Her Yer Artık Yurdumuz dur .. Batı Hun Kağanı  Uldız(Yıldız) Han atanertokat@yahoo.com

16. Yeni Dünya'ya Göçler 15. yüzyılın sonuna doğru Kristof Kolomb, Macellan ve Vasco do Gama'nın yaptığı seyahatlerle artık dünyada bilinmeyen yer kalmadı, özellikle Amerika Kıtası'nın keşfedilmesi ile bu kıtaya Avrupa'dan göçler başladı. 60 milyon insanın yer değiştirdiği bu göçler, 20 yüzyılın kadar sürdü. Kristof Kolomb atanertokat@yahoo.com

17. Kristof Kolomb atanertokat@yahoo.com

18. Yeni keşfedilen topraklardaki kaynakların işlenmesi ve bu kaynakların ticari potansiyeli, bölgede Avrupalı ticaret kolonilerinin kurulmasına sebep oldu. özellikle İngilizler ve Fransızlar Kuzey Amerika'da, İspanyollar da Güney Amerika'da ticari koloniler kurdular. Bütün bu göç hareketleri sonucunda Amerika Kıtası'nda yeni devletlerin kurulması, bütün Avrupa ve Dünya tarihini değiştirecek önemli gelişmelerin başlamasına neden olmuştur. atanertokat@yahoo.com

19. Yeni Dünya olarak adlandırılan Amerika'ya yapılan bu göç hareketi özellikle 19. yüzyılın ilk yarısında büyük bir hız kazandı. Avrupalı göçmenlerin çoğu; siyasal baskılardan kaçmak, dinsel inançlarını özgürce yerine getirebilmek, maceraya atılmak ya da ülkelerinde kendilerine tanınmayan fırsatlardan yararlanabilmek için vatanlarından ayrıldılar. atanertokat@yahoo.com

20. Sanayi Devrimi'yle gelişen teknoloji ve seyahat imkânları, bu göç hareketinin hızlanmasında en önemli etken oldu. atanertokat@yahoo.com

21. Sizce göçün nedenleri nelerdir ? atanertokat@yahoo.com

22. Cumhuriyet Dönemi Göçleri atanertokat@yahoo.com

23. MÜBADELE Yunanistan’dan Göçler: • Cumhuriyet döneminin en önemli ve en yoğun göç hareketi 1922 yılında imzalanan Lozan Anlaşması hükümleri uyarınca gerçekleştirilen Türk-Yunan halkları değişimidir.  Bu değişim sonucu 100 bin Türkiyeli Rum Yunanistan’a gitmiş, yaklaşık 100 bin aileye mensup 400 bin Türk’te Anadolu’ya göç etmiştir . Yunanistan ve Balkanlardan gelen göçmenlerin malları ve iskanına ilişkin olarak çıkartılmış olan kanunlar doğrultusunda,  “Mübadil” olarak tanımlanan göçmenler Anadolu’dan Yunanistan’a gönderilen Rumların bıraktıkları evlere, ticarethanelere ve topraklara mesleklerine göre yerleştirilmişlerdir.  Bu göç hareketi 1949 yılına kadar devam etmiştir. atanertokat@yahoo.com

24.   1952 - 1969 yılları arasında da Yunanistan’dan serbest göçmen olarak 7600 aileye mensup 24.625 kişinin geldiği bilinmektedir.  Selanik atanertokat@yahoo.com

25. 1923 - 1995 yılları arasında Türkiye’ye göç eden nüfusun % 25’i olan, 424.645 kişiyi Yunanistan göçmenleri oluşturmaktadır. Atina atanertokat@yahoo.com

26. BULGARİSTANDAN GÖÇLER • Cumhuriyetin kurulmasını izleyen yıllarda Anadolu’ya ikinci büyük göç dalgası Bulgaristan’dan gelmiştir. Bulgaristan’dan göçler aralıklarla 1989 yılına kadar sürmüştür.  Cumhuriyet döneminde ülkeye gelen toplam göçmenlerin % 48’ini oluşturan 790.717 Bulgaristan göçmeninin, göç hareketi dört aşamada gerçekleşmiştir atanertokat@yahoo.com

27. 1925 yılındaki Türk - Bulgar ikamet sözleşmesi ile 1949 yılına kadar 19.833 ailede 75.877 kişi iskanlı, 37.073 ailede 143.121 kişi serbest göçmen olmak üzere toplam 56.906 ailede 218.998 kişi Türkiye’ye göç etmiştir . Bulgaristan atanertokat@yahoo.com

28. 1950 - 1952 yılları arasında Bulgaristan’ın tehcir ve göçe zorlaması sonucu 37.851 aileye mensup olmak üzere 154.393 kişi iskanlı göçmen olarak Türkiye’ye gelip yerleşmişlerdir . Bulgaristan atanertokat@yahoo.com

29. 1968 - 1979 yılları arasında da Türkiye-Bulgaristan Yakın Akraba Göçü Anlaşması çerçevesinde 32.356 aileye mensup 116.521 kişi Türkiye’ye göç etmiş ve bu göç ile 1950 -52 yılları arasında gelen göçmen ailelerinden büyük bölümünün Bulgaristan’da kalan yakınlarının Türkiye’ye serbest göçmen olarak gelmeleri sağlanmış ve böylece parçalanmış ailelerin birleşmesi gerçekleştirilmiştir . atanertokat@yahoo.com

30. Bulgaristan’dan son göç hareketi 1989 yılında Türk kökenli Müslüman Bulgar vatandaşlarının, Bulgar hükümeti tarafından Türkiye’ye göçe zorlanmaları ile başlatılmıştır.  Göçmenler kitleler halinde trenlerle Türk sınırına bırakılmışlardır.  Böylece Türkiye, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da görülen en yoğun ve zorunlu göç akımını yaklaşık üç aylık bir süre içinde kabul etmek durumunda kalmıştır.  Bu dönemde 64.295 aileye mensup 226.863 kişi serbest göçmen olarak Türkiye’ye gelmiştir.  Bu tarihten itibaren 1995 yılına kadar da aralıklı olarak gelen serbest göçmenlerin sayısı 27.224 ailede 73.957 kişiye ulaşmıştır atanertokat@yahoo.com

31. YUGOSLAVYA’DAN GÖÇLER • Yugoslavya’dan Türkiye’ye Cumhuriyet döneminde toplam77.431 aileye mensup olarak 305.158 kişi göç etmiştir.  Bu ailelerden 1950 yılına kadar gelenlerden 14.494 kişi devlet tarafından iskan edilmiştir.  Ailelerin diğer bölümü serbest göçmen olarak Türkiye’ye yerleşmişlerdir .Yugoslavya’dan yapılan göçün Yunanistan ve Bulgaristan’dan olduğu gibi politik zorlamalardan kaynaklanmadığı, göçün sosyo-ekonomik nedenlere dayandığı kabul edilmektedir atanertokat@yahoo.com

32. Mostar Köprüsü atanertokat@yahoo.com

33. ROMANYA’DAN GÖÇLER Romanya’dan 19.865 aileye mensup 79.287 kişi 1923 - 49 yılları arasında iskanlı göçmen olarak Türkiye’ye gelmiştir. Ayrıca11.280 aileye mensup 43.271 kişide serbest göçmen olarak gelmiş ve daha önce  gelen yakınlarının yerleştiği yerlere yerleşmişlerdir. Romanya atanertokat@yahoo.com

34. DİĞER ÜLKELERDEN GÖÇLER • Cumhuriyet döneminde Anadolu’ya Balkan ülkeleri dışında özellikle, müslüman olan veya Türk Dil grubuna bağlı olan ülkelerden iskanlı ve serbset göçmen olarak göç eden ailelerde olmuştur.  Örneğin Türkistan’dan toplam 695 ailede 2.194 nüfus iskanlı, 214 ailede 684 nüfus serbest göçmen olarak, Afganistan’dan 1.006 ailede 4.163 nüfus iskanlı göçmen olarak gelmişler ve özellikle İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kırsal ve kentsel kesimde yerleştirilmişlerdir • Türkiye’ye son göç 1993 yılında olmuş ve Rusya’da yaşayan 150 Ahıska Türk ailesi iskanlı göçmen olarak getirilmiştir.  Iğdır ilinde yapılmakta olan konutlara yerleştirilmeleri planlanmaktadır.  atanertokat@yahoo.com

35. DOĞU TÜRKİSTAN’DAN GÖÇLER Doğu Türkistan adıyla bilinen Çin Halk Cumhuriyeti yönetimi altındaki Uygur Özerk Bölgesi’nden 1951 yılında yapılan vaki müracaatlar üzerine 1853 Doğu Türkistanlı iskanlı göçmen olarak Türkiye’ye kabul edilmişlerdir. Bunun dışında aynı tarihlerde Hindistan, Pakistan ve Suudi Arabistan üzerinden 500 Doğu Türkistanlı da serbest göçmen olarak kendi imkanlarıyla Türkiye’ye gelmişlerdir. İskanlı göçmenlerden 160 hane Niğde’ye, 63 hane Konya’ya, 100 hane Kayseri’ye, 56 hane Aksaray’a ve 150 hane Manisa Salihli’ye yerleştirilmişlerdir. İskanlı göçmenlere hane başına iki odalı birer ev ve nüfus başına 20 dönümden 30 dönüme kadar arazi dağıtılmıştır. Bu göçmenlerin bir çoğu bugün İstanbul’da bilhassa Zeytinburnu ve Güneşliköy’de ikamet etmektedirler. atanertokat@yahoo.com

36. 1966’da ve 1979 yıllarında Afganistan üzerinden Doğu Türkistanlılar (90 hane) iskanlı göçmen olarak kabul edilmiş, bunlar da Kayseri ve İstanbul’a yerleştirilmişlerdir. Ayrıca 1982 yılında Afganistan-Çin sınırındaki Pamir yaylasından Doğu Türkistan kökenli Rahmankul Han’a bağlı 1.150 Kırgız Türkü iskanlı göçmen olarak kabul edilmiş ve Van’ın Erciş ilçesine bağlı Ulu Pamir köyüne yerleştirilmişlerdir. Bugün Türkiye’de yaklaşık 30.000 kadar Doğu Türkistan kökenli göçmen yaşamaktadır. atanertokat@yahoo.com

37. KIBRIS’TAN GÖÇLER 1570'te Osmanlı idaresine geçen Kıbrıs'a, Anadolu'nun güney vilayetlerinden 50-60 bin Türk yerleştirildi. Böylece, adanın nüfusu 200 000'e çıktı. Ada, İngilizlere kiralanınca (1878), buradaki Türk halkı, Anadolu'ya göç etmeğe başladı. Bu göçlerle 15 000 kişi Anadolu'ya geldi. Lozan antlaşmasıyla ada İngilizlere bırakılınca, göçler daha da hızlandı ve 24 000 kişi Türkiye'ye geldi. 1878'den itibaren göç edenlerin sayısı 70 000'i buldu. Gelenlerin çoğu Ankara, İstanbul ve İzmir'e yerleştirildi. atanertokat@yahoo.com

38. IRAK VE SURİYE’DEN GÖÇLER Suriye Türkleri, ferdi kaçışların dışında, 1945, 1951, 1953 ve 1967 yıllarında Türkiye’ye toplu olarak göçmüşlerdir. Sayıları kesin bilinmeyen bu göçmenler, Kırıkhan, İskenderun ve Adana’ya yerleştirilmişler Suriye atanertokat@yahoo.com

39. TÜRKİYE’DEN GÖÇLER Türklerin Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu’ya akın etmelerinden sonra Anadolu giderek Türkleşmiştir. Bu sırada Asya’dan gelmeye devam etmişlerdir. Rumeli’ye geçtikten sonra bu defa buralara yerleşmeye başlamışlardır. 20. Yüzyılda bugünkü sınırların belirlenmesi ile bir çoğu Anadolu’ya geri dönse de yinede Topraklarımız dışında komşu ülkelerde bir çok Türk yaşamaktadır. atanertokat@yahoo.com

40. Beyin Göçü: Beyin göçü, ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, sınırlı kaynaklarıyla yetiştirdiği insanları kaybeden az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerin kalkınmaları yavaşlamaktadır. Bununla birlikte gelişmiş ülkelerin yetişmiş insanlara daha iyi olanaklar sağlaması bu ülkeleri olumlu etkilemiştir. Ülkeler arasında beyin göçü özellikle 1960'lı yıllarda hız kazanmıştır. atanertokat@yahoo.com

41. En çok beyin göçü veren ülkeler, Hindistan, Pakistan, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran, Nijerya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleridir. Yapılan araştırmalara göre en çok göç veren 34 ülke içinde Türkiye 24. sıradadır. Önemli ölçüde beyin göçü alan ülkeler arasında ABD, Kanada, Avustralya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Almanya ve Fransa gelmektedir. Bazı ülkelerse hem beyin göçü alır hem de verir. Kanada bu tip ülkelerdendir. Türkiye, Türk Cumhuriyetlerinden az miktarda beyin göçü almaktadır. atanertokat@yahoo.com

42. II. Dünya Savaşı sırasında Avrupa’dan kaçan bazı Yahudi bilim adamları yurdumuza geldiler ve Modern Türk Biliminin gelişmesine önemli katkılarda bulundular. Cornelius Bischoff atanertokat@yahoo.com

43. İşçi Göçleri: II. Dünya Savaşı'ndan sonra yıkılan Avrupa ekonomisini yeniden kurmak için 1952 -1954 yılları arasında Almanya, Belçika, Avusturya ve Fransa gibi ülkelerde ciddi bir kalkınma hamlesi başlamıştır. Bu ülkelerin kalkınma çabaları dış ülkelerden önemli sayılabilecek bir iş gücü ihtiyacını beraberinde getirmiştir. atanertokat@yahoo.com

44. 1952'lerden itibaren Federal Almanya yabancı işçi gücü çalıştırmaya başlamıştır. Portekiz, İspanya, Yunanistan ve İtalya Avrupa'da işçi göçü veren bazı ülkelerdendir. • Kuzey Afrika'da yer alan Cezayir, Fas ve Tunus gibi eski sömürge ülkeleri de özellikle başta Fransa'ya olmak üzere işçi göçü vermişlerdir. • Türkiye ve Yugoslavya da bu göç kervanına katılan ülkeler arasında yer almıştır. atanertokat@yahoo.com

45. Türkiye'den Avrupa ülkelerine yönelik ilk işçi göçü 1958-1961 yılları arasında yaşan­mıştır. Türkiye 1961'de Almanya ile işçi göçü antlaşması yapmıştır. Daha sonra diğer Avrupa ülkeleriyle de yapmıştır. atanertokat@yahoo.com

46. Türkiye'de işçi göçünün zaman içinde hızla arttığı görülmektedir. Bunun başlıca nedenleri; • Hızlı nüfus artışı, • Kırsal alanda isteklerin çoğalması ve çeşitlenmesi, • Gelir dağılımındaki bozukluklar, • İstihdam sorunları, • Kırsal kesimdeki gelirin düşük olmasıdır. atanertokat@yahoo.com

47. Önceleri Avrupa ülkelerine yapılan göçler, 1980li yıllardan sonra bazı Arap ülkelerine doğru yön değiştirmiştir. atanertokat@yahoo.com

48. Doğal Afetlerin Neden Olduğu Göçler Pek çok doğal afet, ekonomik ve sosyal sorunların yanı sıra göçlere neden olmaktadır. Özellikle depremler, sel olayları, volkanik püskürmeler, çölleşme ve kuraklık başlıca göçe neden olan doğa olaylarıdır. atanertokat@yahoo.com

49. IV. ve V yüzyılda Hunların ve Moğolların Orta Asya'dan göç etme nedeni bu bölgede yaşanan kuraklıktır. ABD'de Kaliforniya'da meydana gelen depremler sonucunda bir göç dalgası yaşanmaktadır. atanertokat@yahoo.com

50. Kırgızistan'da 1994 yılında toprak kaymaları nedeniyle 270.000 insan göç etmek zorunda kalmıştır. Kırgızistan atanertokat@yahoo.com