CZY POLSKA KOLEJ MOŻE BYĆ KONKURENCYJNA ?

1. CZY POLSKA KOLEJ MOŻE BYĆ KONKURENCYJNA ? Warszawa 30.05.2012

2. Wprowadzenie • STATYSTYKI GUS W PRZEWOZACH ŁADUNKÓW • 1.PRZEWOZY KOLEJOWE • 2005 rok - 269,5 mln ton, 2011 rok - 279,0 mln . (+ 9,5) • 2005 rok - 50,0 mld tkm, 2011 rok – 53,0 mld tkm (+ 3,0) • 2. PRZEWOZY SAMOCHODOWE (tr. zarobkowy) • Wzrost z 570,0 mln ton w 2005 r. do 840,0 mln ton w 2011 r. (+ 270,0) • Wzrost z 92,9 mld tkm w 2005 r. do 192,0 mld tkm w 2011 r. (+ 99,1)

3. Wprowadzenie • GŁÓWNE PRZYCZYNY SYSTEMOWE NIŻSZEJ OD TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO KONKURENCYJNOŚCI KOLEI TO: • Inny niż w drogownictwie status własnościowy i ekonomiczny infrastruktury kolejowej • tak w wymiarze eksploatacyjnym jak i rozwojowym

4. Wprowadzenie • PORÓWNANIE SYSTEMÓW WŁASNOŚCI INFRASTRUKTURA DROGOWA • Drogi krajowe • Drogi wojewódzkie • Drogi powiatowe • Drogi gminne Prawie 100% infrastruktury drogowej jest własnością publiczną. INFRASTRUKTURA KOLEJOWA • Linie spółek (państwowych i samorządowych) prawa handlowego • Linie spółek (prywatnych) prawa handlowego • Linie (niektóre odcinki linii) własności samorządów Prawie 100% infrastruktury kolejowej jest własnością spółek prawa handlowego.

5. Wprowadzenie • PORÓWNANIE SYSTEMÓW FINANSOWANIA INFRASTRUKTURA DROGOWA • Drogi krajowe – środki z budżetu państwa • Drogi samorządowe – środki z budżetów samorządów W całości ze środków publicznych INFRASTRUKTURA KOLEJOWA • Zasadniczo - środki własne zarządców infrastruktury pozyskane od przewoźników • Uzupełniająco - środki otrzymane przez zarządców infrastruktury od państwa i samorządów Udział środków publicznych na poziomie około 20% - 30%

6. REKOMENDOWANE ZMIANY W ZAKRESIE WŁASNOŚCI INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ

7. Własność infrastruktury kolejowej • Dla wyrównania konkurencyjności kolei w stosunku do transportu drogowego koniecznym jest finansowanie ze środków publicznychwydatków na utrzymanie i rozwój infrastruktury kolejowej – tak jak ma to miejsce w zakresie infrastruktury drogowej. • Dlatego rekomendujemy realokację infrastruktury kolejowej, w możliwie szerokim zakresie, na rzecz Skarbu Państwa i JST. • Rekomendowana zmiana systemu własności infrastruktury kolejowej wymaga uchwalenia nowej ustawy o infrastrukturze kolejowej, na wzór ustawy o drogach publicznych.

8. Własność infrastruktury kolejowej • REKOMENDUJEMY UTWORZENIE: • PUBLICZNEGO ZASOBU INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ w drodze jej realokacji ze spółek Grupy PKP na rzecz Skarbu Państwa i JST. Operacja ta powinna być ekwiwalentna ekonomicznie. Przekazanie infrastruktury powinno być połączone z przekazaniem długów PKP S.A i PKP PLK S.A • POZOSTAŁA INFRASTRUKTURA KOLEJOWA STANOWIŁABY JEJ ZASÓB KOMERCYJNY, gromadzący infrastrukturę będącą własnością innych niż Skarb Państwa i JST podmiotów.

9. REKOMENDOWANE ZMIANY W ZAKRESIE FINANSOWANIA INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ

10. Finansowanie infrastruktury kolejowej • REALOKACJA INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ NA RZECZ SKARBU PAŃSTWA I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO POWINNA BYĆ POWIĄZANA Z WDROŻENIEM NOWEGO SYSTEMU JEJ FINANSOWANIA, KTÓRY OZNACZAŁBY: • W WYMIARZE EKSPLOATACYJNYM – takie ekonomiczne warunki dostępu do infrastruktury kolejowej dla przewoźników kolejowych, które byłyby porównywalne z tymi jakie mają ich główni konkurenci, tj. przewoźnicy drogowi w zakresie dostępu do infrastruktury drogowej. • W WYMIARZE ROZWOJOWYM - taki poziom nakładów na modernizację infrastruktury kolejowej, który zapewniałby praktyczną realizację idei zrównoważonego rozwoju transportu kolejowego i drogowego.

11. Finansowanie infrastruktury kolejowej • WDROŻENIE NOWEGO SYSTEMU OPŁAT ZA KORZYSTANIE Z INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ POWINNO NASTĄPIĆ W LATACH 2012–2015, PRZY CZYM: • Porównywalne z drogowymi stawki opłat to takie które pokrywają wyłącznie koszty prowadzenia ruchu kolejowego, które stanowią około 30% wszystkich kosztów spółki PKP PLK S.A • Stawki opłat dla kolejowych przewoźników towarowych powinny być zatem obniżone o około 50% ich aktualnego poziomu.

12. Co proponuje UE • Komisja Europejska przedłożyła (17.09.2010) projekt dyrektywy w sprawie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, który zakłada, dla wyrównania konkurencyjności kolei z drogami, konieczność obniżenia opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej do poziomu 35% kosztów bezpośrednich zarządcy infrastruktury.

13. PROPOZYCJE KIG • Przekazać infrastrukturę kolejową do Skarbu Państwa i JST w zamian za długi PKP i PKP PLK • Obniżyć stawki opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej według propozycji KE i nałożyć na Ministra Transportu ustawowy obowiązek ich ustalania na poziomie opłat dla przewoźników drogowych. • Nałożyć na Ministra Transportu ustawowy obowiązek podziału środków b. na transport lądowy w proporcji 60% - drogi, 40% - kolej.

14. PROPOZYCJE KIG ROZPOCZĄĆ NATYCHMIAST PRACE NAD USTAWĄ O INFRASTRUKTURZE KOLEJOWEJ, która określi docelowy model rozwiązań w zakresie: • Własności infrastruktury kolejowej. • Zasad udostępniania infrastruktury kolejowej i opłat. • Finansowania robót w zakresie utrzymania i inwestycji w infrastrukturze kolejowej. • Systemu organizacji zarządzania infrastrukturą kolejową.

15. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘJózef Marek Kowalczyk Przewodniczący Komitetu Infrastruktury