Metody wyceny przedsiębiorstwa

1. Metody wyceny przedsiębiorstwa

2. Plan zajęć: • Przesłanki i cele wyceny przedsiębiorstwa • Majątkowe metody wyceny przedsiębiorstw • Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstw • Rynkowe (mnożnikowe) metody wyceny przedsiębiorstw • Wybór metody wyceny przedsiębiorstw • Podsumowanie

3. Przesłanki i cele wyceny przedsiębiorstw • Zmiana właściciela (transakcja kupna -sprzedaży), • Pozyskiwanie dodatkowych źródeł kapitału obcego (np. zaciągnięcie kredytu bankowego i związana z tym konieczność wyceny jako zabezpieczenie kredytu), • Ubezpieczenie majątku i biznesu, • Określenie wartości udziałów wspólników, • Realizacja przepisów prawa spadkowego i rodzinnego, • Restrukturyzacja majątkowa i finansowa.

4. Metody wyceny przedsiębiorstw • Metody majątkowe, • Metody dochodowe, • Metody rynkowe / mnożnikowe, • Metody mieszane.

5. Metody Majątkowe

6. Metody majątkowe • Historycznie najstarsza koncepcja wyceny podmiotów gospodarczych przyjmuje majątek za podstawę określenia wartości. • Stąd wartość przedsiębiorstw, będąca wynikiem tej wyceny jest nazywana wartością majątkową. • Podmiotem wyceny jest majątek przedsiębiorstwa, czyli różnica pomiędzy całością aktywów a pasywami obcymi. • Istotą metod majątkowych jest fakt, że przy obliczaniu wartość przedsiębiorstwa podstawowym źródłem informacji jest bilans spółki – i to na nim opierają się dalsze działania.

7. Cechy majątkowych metod wyceny • Wycena przedsiębiorstwa metodą majątkową odbywa się na podstawie bilansu. • Za podstawę wyceny przyjmuje się majątek przedsiębiorstwa, zakładając, że wartość przedsiębiorstwa jest równa wartości jego aktywów. • Metody majątkowe nie uwzględniają przyszłego rozwoju, kondycji, ani problemów wewnętrznych spółki.

8. Podejście majątkowe (ang. asset-basedapproach) obejmuje grupę metod, które wyznaczają wartość przedsiębiorstwa poprzez wartość jego aktywów pomniejszonych o pasywa obce. • Metody majątkowe oparte są na wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów obcych. • Nie uwzględniają synergii pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa, związanych z ich zorganizowanym wykorzystaniem. • Metoda jest często stosowana w Polsce, w szczególności w odniesieniu do spółek Skarbu Państwa.

9. Wyróżnia się cztery metody majątkowe: • wartości księgowej (aktywów netto); • skorygowanej wartości księgowej; • wartości likwidacyjnej; • wartości odtworzeniowej.

10. Metoda księgowa opiera się na obliczeniu wartości firmy na podstawie zapisów bilansowych – aktywów i pasywów. • Polega na pomniejszeniu bilansowej wartości aktywów o kapitały obce, czyli wszelkie zobowiązania długo- i krótkoterminowe. • Można także podejść do wyceny tą metodą od strony pasywów, wówczas wartość przedsiębiorstwa jest równa wartości kapitałów własnych tego przedsiębiorstwa. • Niezależnie od wybranego podejścia powinniśmy otrzymać tę samą wartość.

11. Metoda aktywów netto – procedura: • Uzyskanie bilansu wycenianego przedsiębiorstwa na dzień wyceny • Sporządzenie szczegółowych specyfikacji aktywów oraz pasywów obcych według stanu ujętego w bilansie i obliczenie wartości aktywów netto • Ustalenie wartości przedsiębiorstwa • WP = A – Po = KW gdzie: • WP – wartość przedsiębiorstwa (wartość księgowa netto) • A – wartość bilansowa aktywów razem • PO – wartość bilansowa pasywów obcych (rezerwy na zobowiązania, zobowiązania długoterminowe, zobowiązania krótkoterminowe, fundusze specjalne, rozliczenia międzyokresowe bierne) • KW – wartość bilansowa kapitału własnego

12. Zgodnie z metodą wartości księgowej wartość przedsiębiorstwa jest to wartość aktywów netto: • Aktywa – zobowiązania długo i krótkoterminowe = kapitał własny (aktywa netto) • Prostota i łatwość metody księgowej sprawia, że jest ona w Polsce bardzo popularna.

13. Przykład wyceny metodą księgową: • AKTYWA : • Środki trwałe: 58.000 • kiosk 32.000, samochód 16.000 , komputer 10.000 • Środki obrotowe: 8.000   • zapasy 6.000, gotówka 2.000 RAZEM 66.000 • PASYWA : • Kapitał własny: 36.000 , • Zobowiązania: 30.000 • Kredyt 20.000, zobowiązania od dostawców 10.000     RAZEM 66.000

14. Wartość przedsiębiorstwa =66 000 zł (aktywa ) – 20 000 zł (kredyt, zobowiązania długoterminowe) - 10 000 zł (zobowiązania w0bec dostawców , zobowiązania krótkoterminowe) = 36 000 zł • Wartość przedsiębiorstwa – 36 000 zł (kapitał własny)

15. Przykład 2 – metoda skorygowanych aktywów netto • Firma X zajmująca się obróbką metali • Wartość bilansowa aktywów razem

16. Równocześnie wartość zobowiązań firmy (wartość bilansowa pasywów obcych): • dwa kredyty inwestycyjne o wartości łącznej 8 mln zł, • zobowiązania wobec dostawców o wartości 3 mln zł. • wartość zobowiązań to w sumie 11 mln zł.

17. Na tej podstawie otrzymujemy skorygowaną wartość aktywów netto: • WP = A – Po = KW • WP = KW = 15 – 11= 4 mln zł.

18. Rodzaje metod dochodowych • Zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF), • Zdyskontowanych zysków, • Zdyskontowanych dywidend, • Zdyskontowanych EVA, • Skorygowanej wartości bieżącej (APV).

19. Metoda skorygowanej wartości księgowej: • W metodzie skorygowanej wartości księgowej zastępuje się wartości księgowe wartościami rynkowymi. • Niezbędne jest przeszacowanie poszczególnych składników aktywów i pasywów - określenie ich wartości rynkowej. • Metoda skorygowanych aktywów netto jest modyfikacją metody księgowej. • Po dokonaniu niezbędnych korekt, wartość przedsiębiorstwa liczymy tak jak w przypadku wyceny metodą księgową. • W przypadku zastosowania tej metody potrzebna pomoc rzeczoznawcy majątkowego.

20. Korekta wartości bilansowej aktywów może dotyczyć: • 1. Stopnia przydatności operacyjnej aktywów, polegającej na: • dodaniu wartości wykorzystywanych, a nie wykazywanych w bilansie (np. w skutek pełnego umorzenia) • 2. Różnic cenowych, poprzez wyrażenie: • wartości rzeczowych składników majątku trwałego według cen rynkowych, • wartości zapasów surowców, materiałów, produkcji w toku oraz wyrobów gotowych według aktualnych rynkowych cen sprzedaży, • wartości papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu według ich bieżących cen rynkowych.

21. 3. Zmian wielkości nominalnych pozycji bilansowych spowodowanych inflacją, polegających na wyrażeniu wartości nabytych składników majątkowych, przedstawionych w bilansie według historycznych kosztów nabycia lub cen nominalnych w cenach bieżących, odzwierciedlających spadek siły nabywczej pieniądza. • 4.Stopnia płynności i wymagalności, co polega na skorygowaniu wartości należności przeterminowanych oraz trudno ściągalnych.

22. Metoda wartości likwidacyjnej • Wyznaczana jest wartość przedsiębiorstwa w chwili zakończenia jego działalności np. na skutek upadłości. • Wartość likwidacyjna jest wartością minimalną (przedsiębiorstwa) gdyż nie uwzględnia możliwości kontynuacji działalności. • Od sumy wartości otrzymanej ze sprzedaży składników majątku należy odjąć wszelkie zobowiązania finansowe, jakie spółka musiałaby ponieść w przypadku jej likwidacji

23. Wartość likwidacyjna • Wartość likwidacyjna badanego przedsiębiorstwa jest ustalana na podstawie uzyskanej wartości składników majątkowych przy ewentualnej ich sprzedaży. • W całkowitej wartości nie można pominąć dodatkowych kosztów związanych z likwidacją tj. koszty demontażu, rozbiórki, itp.

24. Wzór: gdzie: • WP – wartość przedsiębiorstwa (wartość likwidacyjna) • n – liczba składników majątkowych (aktywów) możliwych do upłynnienia • i – numer kolejnego składnika majątku (aktywów) • Cri – hipotetyczna cena (wartość upłynnienia) możliwa do uzyskania ze sprzedaży składnika majątku o numerze i

25. Procedura wyceny • Uzyskanie bilansu wycenianego przedsiębiorstwa na dzień wyceny • Przeprowadzenie w razie potrzeby niezbędnych korekt odnoszących się do znanych, lecz pominiętych w bilansie aktywów i pasywów, lub polegających na aktualizacji danych bilansowych na dzień wyceny • Określenie sposobu likwidacji (upłynnienia) aktywów przedsiębiorstwa • Obliczenie wpływów brutto (bez kosztów upłynnienia, podatków itp.) z likwidacji • Przeprowadzenie korekty o niezbędne wydatki bezpośrednie i pośrednie związane z likwidacją

26. Przeprowadzenie korekty o wynik finansowy uzyskany w trakcie likwidacji przedsiębiorstwa • Odjęcie wartości likwidacyjnej wszystkich zobowiązań (pasywów obcych) • Odjęcie ewentualnych rezerw na dodatkowe zobowiązania podatkowe z tytułu działalności operacyjnej lub zysków ze sprzedaży aktywów. W szczególnych przypadkach może nastąpić dodanie korzyści podatkowych, jeśli jest realna szansa ich realizacji • Odjęcie wartości zobowiązań z tytułu spłaty właścicieli kapitału uprzywilejowanego

27. Przykład – metoda likwidacyjna • Fabryka X sp. z o.o. obecnie w upadłości likwidacyjnej (brak płatności znacznej kwoty od kontrahenta zagranicznego, wierzytelności tej nie udało się odzyskać. Spółka utraciła płynność). • Obecnie spółka nie prowadzi produkcji.   • Do celów wyceny przedsiębiorstwa upadłego przyjmuje się wartość firmy X w kwocie 10.000,00 zł

28. Wyliczenie kosztu zastąpienia pracowników: • Koszty rekrutacji to koszty, które pracodawca musi ponieść zatrudniając nowych pracowników. • Przyjęto, że koszty rekrutacji to 2% rocznego wynagrodzenia grupy pracowników.

29. Roczne wynagrodzenie obliczone jest na podstawie minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za jakie zgodzili się pracować zatrudnieni w fabryce.

30. Każdy nowy pracownik przychodzący do fabryki musi być kompleksowo przeszkolony. • Dzienny koszt szkolenia równy jest dziennej pensji pobieranej przez pracownika. • Czas szkolenia jaki został uznany przez biegłego to 30 dni.

31. Koszt utraconej produktywności związanych ze szkoleniem będzie taki sam jak koszt szkolenia i wyniesie 562 197,63 zł • Wyliczenie kosztu utraconej produktywności związanej z adaptacją – czas adaptacji to 30 dni i w tym czasie pracownik pracuje z 50 procentową produktywnością.

32. Łączny koszt zastąpienia siły roboczej: • 94.824,00 + 562.197,63 + 562.197,63 + 281.098,81 = 1.500.318,07

33. W skład szacowanego przedsiębiorstwa wchodzą dwie nieruchomości objęte przez syndyka, zostały one oszacowane na zlecenie biegłego przez rzeczoznawcę majątkowego: • nieruchomość zabudowana obiektami biurowym z zapleczem socjalnym oraz produkcyjno-magazynowym o powierzchni 10.500 m2 o wartości WR = 2.091.500,00 zł • nieruchomość zabudowana obiektem handlowo-produkcyjno-magazynowym o powierzchni 9075 m2 o wartości WR = 2.210.000,00 zł

34. Do celów wyceny przedsiębiorstwa upadłego w postępowaniu upadłościowym wartość nieruchomości wchodzących w skład szacowanego przedsiębiorstwa wynosi wg oszacowania 4.301.500,00 zł. • Wartość poszczególnych grup ruchomości przedstawia się następująco: • Tkaniny – łącznie 985 pozycji o wartości rynkowej 181.960,50 zł • Resztki produkcyjne – łącznie 563 pozycji o wartości rynkowej 2.940,00 zł • Materiały – łącznie 283 pozycji o wartości rynkowej 18.620,30 zł • Szkielety meblarskie – łącznie 79 pozycji o wartości rynkowej 9.288,00 zł • Szkielety meblarskie – łącznie 59 pozycji o wartości rynkowej 5.610,00 zł

35. Wartość ruchomości według wyceny do celów wyceny przedsiębiorstwa upadłego wynosi 217.952,90 zł.

36. Księgowa wartość wierzytelności wynosi 1.141.382,52 zł., w tym: • należności w złotych polskich – 76.553,64 zł • należności w USD – 3.377,43 zł • należności w EURO – 1.061.451,45 zł

37. Po sprawdzeniu wierzytelności z ocenami biegłych oszacowano wartość należności przypadających upadłemu do celów oszacowania przedsiębiorstwa wynosi 3.554,09 zł.

38. Struktura i wartość składników majątkowych upadłego: • oznaczenie przedsiębiorstwa – 10.000,00 zł • wartość kapitału ludzkiego – 1.500.318,07 zł • nieruchomości – 4.301.500,00 zł • ruchomości – 217.952,90 zł • wierzytelności przypadających upadłemu – 3.554,09 zł • Łącznie wartość poszczególnych składników majątku wynosi 6.033.325,06 zł. • Odpowiada to wartości przedsiębiorstwa upadłego ustalonego w podejściu majątkowym, metodą likwidacyjną.

39. Metoda odtworzeniowa • polega na oszacowaniu sumy nakładów finansowych, jakie potrzebne byłyby do odtworzenia poszczególnych elementów majątku wycenianego przedsiębiorstwa. • Metoda ta jest często wykorzystywana przez przedsiębiorców podejmujących decyzję o tym, czy bardziej opłaca się kupić jakieś przedsiębiorstwo czy też zbudować je samemu od podstaw. • Wadą tej metody jest trudność w oszacowaniu takich elementów, jak reputacja firmy oraz czas potrzebny na osiągnięcie określonej pozycji na rynku, przekładające się w znacznej mierze na koszty odtworzenia przedsiębiorstwa.

40. Formuła obliczeniowa: • WP = (AB – ZA) – Po = AN – Po gdzie: • WP – wartość przedsiębiorstwa (wartość odtworzeniowa) • AB – aktualna wartość odtworzeniowa brutto aktywów (wartość nowych aktywów) • ZA – korekta aktywów ze względu na ich zużycie • PO – pasywa obce • AN – aktualna wartość odtworzeniowa netto aktywów (wartość odtworzeniowa brutto aktywów skorygowana o ich zużycie)

41. Procedura wyceny: 1. Uzyskanie bilansu przedsiębiorstwa na dzień wyceny 2. Opracowanie szczegółowej specyfikacji aktywów i pasywów przedsiębiorstwa 3. Podział majątku i pasywów względem sposobu ich wyceny metodą bezpośrednią i pośrednią 4. Wycena składników majątku metodą bezpośrednią: aktualizacja wartości początkowej oraz odjęcie umorzenia (zużycia) 5. Wycena grup składników majątku metodą wskaźnikową: aktualizacja wartości początkowej oraz odjęcie umorzenia (zużycia) 6. Wycena składników zobowiązań według cen rynkowych na dzień wyceny 7. Określenie wartości odtworzeniowej przedsiębiorstwa

42. Zalety metod majątkowych • Metody majątkowe skupiają się na posiadanym przez przedsiębiorstwie majątku. • Materialna substancja przedsiębiorstwa jest stosunkowo łatwa do wyceny.

43. Wady metod majątkowych • Nie uwzględniają reputacji firmy, pozycji zajmowanej przez przedsiębiorstwo na rynku (najczęściej wyrażającej się udziałem w rynku), unikalnych kompetencje menadżerów, a przede wszystkim zdolności przedsiębiorstwa do generowania dodatnich przepływów pieniężnych.

44. Metody dochodowe

45. Metody dochodowe • Opierają się na założeniu, że przedsiębiorstwo jest dobrem, którego wartość zależy od korzyści finansowych, jakie przyniesie ono właścicielowi w przyszłości. • O wartości przedsiębiorstwa stanowi zaktualizowana na moment wyceny suma przewidywanych dochodów finansowych. • Metody dochodowe uważane powszechnie za najdoskonalszy sposób wyceny przedsiębiorstw.

46. Wycena przedsiębiorstwa metodą DCF • Jedną z bardziej rozpowszechnionych metod dochodowych jest metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, czyli DCF (ang. Discounted Cash Flow). • Istnieje wiele odmian wyceny wartości przedsiębiorstwa metodą DCF różniących się między sobą zarówno poziomem szczegółowości, jaki i konstrukcją (sposobem obliczania) prognozowanych przepływów pieniężnych oraz określaniem stopy dyskontowej.

47. Założenia metody • Wartość przedsiębiorstwa wiąże się ze zdyskontowaną sumą przepływów gotówki wygenerowana przez firmę. • Ponieważ różne strumienie cashflow przypadają na rózne momenty czasowe, należy je skorygować uwzględniając zmianę ich wartości wraz z upływem czasu - tzn. zdyskontować.

48. Wycena wartości polega na prognozowaniu przepływów pieniężnych przedsiębiorstwa i dyskontowaniu ich za pomocą odpowiedniej stopy procentowej do wartości bieżącej. • Wartość używanej stopy dyskontowej przeważnie odpowiada kosztowi kapitału i zawiera ocenę ryzyka dotyczącą przyszłych przepływów pieniężnych.

49. Sporządzenie wyceny wartości przedsiębiorstwa metodą DCF jest działaniem skomplikowanym, obejmującym wszystkie istotne zmienne ekonomiczne przedsiębiorstwa.

50. Struktura modelu finansowego wartość zaktualizowanych wolnych operacyjnych przepływów pieniężnych + wartość wolnych nieoperacyjnych przepływów pieniężnych = wartość wolnych przepływów pieniężnych + aktywa nie uwzględnione w kalkulacji wolnych przepływów pieniężnych + zaktualizowana wartość rezydualna = wartość brutto przedsiębiorstwa - rynkowa wartość długu przedsiębiorstwa = wartość netto przedsiębiorstwa