1 / 34

DOĞAL ORTAM EKONOMİSİ

DOĞAL ORTAM EKONOMİSİ. RUŞEN YILDIRIM-ELVİN CELEN. İnsanlar dinlenmek ve eğlenmek için çalışma saatleri dışında kalan boş vakitlerini ve tatillerini geçirmek için doğal ortamları tercih edebilirler.

nasnan
Télécharger la présentation

DOĞAL ORTAM EKONOMİSİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. DOĞAL ORTAM EKONOMİSİ RUŞEN YILDIRIM-ELVİN CELEN

  2. İnsanlar dinlenmek ve eğlenmek için çalışma saatleri dışında kalan boş vakitlerini ve tatillerini geçirmek için doğal ortamları tercih edebilirler. Çalışma koşullarının ve şehir hayatının sıkıntı ve yorgunluğu bu tür doğal ortamlar ile atıldığı için bu işe uygun doğal ortamlarda bir doğal kaynak türü olarak toplumsal faydayı maksimize edecek şekilde değerlendirilmesi ve yönetilmesi gerekir.

  3. Tüm dünyada sanayi ve hizmetler sektörünün gittikçe büyümesi ile kamusal otoriteler de doğal ortamların hazırlanması,geliştirilmesi,planlanması ve işletilmesine daha çok vakit ve kaynak ayırmaktadır.

  4. Kamusal alanlarda doğal güzellikler

  5. Ülkemizde doğal ortamların korunması için farklı uygulamalar yapılmaktadır. Bu uygulamalar,milli parklar,tabiat koruma alanları,tabiat anıtları ve tabiat parkları şeklindedir.

  6. Milli Parklar:Bilimsel ve estetik bakımından ulusal ve uluslar arası önemi bulunan;doğal ve kültürel kaynak değerleri ile koruma,dinlenme ve turizm alanlarına sahip alanlardır.

  7. Tabiat Koruma Alanları:Bilimsel çalışmalar ve eğitim açısından önem taşıyan, nadir,tehlike altında veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemleri ve türleri içeren alanlardır.Alanların mutlak korunması gerekli olup yalnızca bilim ve eğitim amaçları için kullanılmalarına olanak tanınmaktadır.

  8. Tabiat Anıtları:Tabiat olaylarının meydana getirdiği sıra dışı özelliklere ve bilimsel değerlere sahip alanları içermektedir.

  9. Tabiat Parkları:Önemli bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliklerine sahip, doğal manzara bütünlüğü içinde in- sanların dinlenme ve eğlenmelerine uygun doğal alanlar bu statü ile korunmaktadır.

  10. Ülkemizdeki önemli doğal alanlar 18 farklı koruma statüsüyle korunmaktadır. Ancak tüm bu statüleri uygulayabilmek için kısıtlı olanaklar bulunmaktadır. Bu nedenle alanlar etkili bir şekilde yönetilmemektedir.

  11. DOĞAL ORTAM TALEBİ Gün geçtikçe artan doğal ortam talebini nüfus, gelir düzeyi, ulaşım olanakları, yaşam tarzında oluşan değişiklikler, insanların alışkanlıkları,doğal ortamın çevresi ile aynı özelliği taşıyan diğer doğal ortamlar doğal ortam talebini tahmin etmede etkili olan başlıca faktörlerdir.

  12. Doğal ortam talebinin tahmininin sağlıklı olabilmesi için uygulanacak yöntemler tartışmalıdır.

  13. Örnek 1 İnsanların bu tür etkinlikler için kullandığı araç gereçlerin tüketim miktarı bir fikir verebilir. Amatör balıkçılık için talep edilen olta, misina, kampçılık için kamp çadırı vb.

  14. Örnek 2 Diğer bir tahmin yöntemi de tesis yönetiminde kullanılabilecek analiz araçlarını kullanmaktır. Şehrin dışında bir park düşünelim. Bu parkın girişi ücretli olursa giriş ücreti ile günlük ziyaretçi arasında ters bir orantı olacaktır.

  15. Yıllar geçtikçe farklı sebeplerden dolayı doğal ortam ihtiyacından parka giriş talebi artacaktır ve talep eğrisini sağa doğru kaydıracaktır. Bu sebeple grafikte talebin d1’den zamanla D2 ye ve D3’e kayması şeklinde gösterilmektedir.

  16. Örneğin kamusal alan ve hizmet niteliği olan böyle bir parkın girişinin ücrete tabi olması durumunda sosyal faydayı maksimize edecek ziyaretçi miktarını belirlemek için bu parkın oluşturulması sırasında toplanan vergilerle bazı harcamaların yapılması ve mülkiyetinin topluma ait olmasında hareketle, sadece işletme masraflarından yola çıkılarak bir fiyat belirlenmesi durumunda giriş ücretini ödemeyen ve bu parkta yararlanmayan vatandaşların bir fayda kaybı oluşacaktır.

  17. Bu konu aslında daha çok toplumların ekonomik ve siyasal sistemlerine ilişkin bir sorundur.

  18. Öte yandan girişin bedava yapılması durumunda da parkın günlük ziyaretçi sayısı, yıllara göre artacaktır. Parkta olusacak kalabalık ve sıkışma durumundan dolayı bir negatif dışsallık ortaya çıkacaktır bu durumda parka giren kişilerden neden oldukları sıkışıklıktan dolayı ortaya çıkan negatif dışsallığın karşılığı olarak ek para alınması durumunda sosyal faydayı optimalize edecek bir günlük ziyaretçi miktarı belirlenebilir.

  19. Anlattıklarımızı bir grafikle ifade etmek istersek;

  20. Grafikte sadece parkın işletilme giderlerinden oluşan bir ücret alınması durumunda talebin D olacağı görülmektedir.Fiyat MC olduğu zaman günlük ziyaretçi sayısı da q1 olacaktır.Bu kişilerden neden oldukları sıkışıklık nedeniyle oluşan dışsallık maliyeti olarak C kadar ilave giriş ücreti alınması durumunda fiyat MC+C olacaktır.Bu fiyattan parkta yararlanmak isteyen ziyaretçi sayısı da q olacaktır.Böylece parktan yararlanmak için talep de A ile gösterilen eğriye kaymış olacaktır.

  21. Kullanımda Sınırlamalar Doğal ortamların kullanımında bazı yöntemler kullanılmaktadır. Bunlardan ilki belirli kriterlerle girişler sınırlandırılır.örneğin bir yöredeki doğal ortamdan yararlanmak için o şehirde veya yörede oturma koşulu aranması.

  22. İkinci uygulama şeklinde ise, ilk gelen yararlanır kapasite dolunca da yeni yararlanıcı alınmaz. Bu iki yöntem fiyatlandırma dışı yararlandırma yöntemleri olarak adlandırılır. Fiyatlandırma dışı yararlandırma yöntemlerinin kullanıldığı ilk iki uygulama da bazı problemler ortaya çıkabilmektedir

  23. Üçüncü yöntemde yukarıda anlatıldığı gibi giriş ücretleri sosyal faydayı maksimize edecek şekilde yükseltilerek ziyaretçi sayısı (q*) azaltılır. bu durumda da yararlanıcı sayısının artmasına bağlı olarak işletme maliyetleri artacağı için tamamen arz ve talebe bağlı bir fiyatlandırma da fiyatları çok yükseltebilecektir.

  24. Bu soruna çözüm olarak farklı yöntemler uygulanabilir sonuçta kalabalıklaştırma ile oluşacak dışsallıklar önlenmeye çalışılır. • İlk olarak talebin fiyat esnekliği farklı ise ve ziyaretçi grupları birbirinden ayrılabiliyorsa fiyat farklılaştırmasına gidilebilir

  25. İkinci olarak, belli bir ücret karşılığı parka giriş sayısı belirlenebilir. • Son olarak da mevsime göre giriş hakkı ve ücreti farklılaştırılarak parkı işletmenin marjinal maliyetleri karşılanabilir.

  26. EKOTURİZM Ekoturizm, oldukça yeni bir kavram. İlk kez 1992 Rio Çevre Zirvesi'nde sürdürülebilir bir dünya ve çevre için kriterler ortaya konmuştu. Bu kriterler, turizme de uyarlanarak, çevreye zarar vermeden, ondan yararlanma yöntemlerinin geliştirilmesi ve tüm yerli halkların kültürlerini yok etmeden, onların turizm faaliyetlerinden yararlanmalarının sağlanması şeklinde özetlenmişti.

  27. Günümüze kadar geçen süreç içinde, giderek "ekoturizm" kavramı ve tanımı benimsendi ve 2002 yılının Mayıs ayında, Kanada'nın Quebec kentinde, 133 ülkeden gelen 1100 delegenin katılımıyla yapılan "Dünya Ekoturizm Zirvesi"nde, tüm ülkelerin benimsediği ortak bir tanım saptandı. Buna göre ekoturizm, "yeryüzünün doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini güvence altına alan, bunun yanısıra yerel halkların ekonomik kalkınmasına destek olurken, sosyal ve kültürel bütünlüklerini koruyup gözeten bir yaklaşım ya da tavır" olarak benimsendi.Bu kavramı benimseyen ülkelerin, doğal sonuç olarak benimsemeleri gereken prensipler ve uygulayacakları yöntemler ise şöyledir:

  28. Ekoturizm politikaları geliştirmek ve planlama yapmak • Ekoturizm için kurallar geliştirmek • Ekoturizm alanında ürün geliştirmek, pazarlama ve tanıtım yapmak • Ekoturizmin getiri ve götürülerini ( maddi ve manevi ) izleyip saptamak

  29. EKOTURİST Bilinen doğal ve çevresel kaynakları gezmek, görmek ve içinde yaşamak için ziyaret eden kimselerdir. Bunlar yurtiçinden olabileceği gibi yurt dışından da olabilir

  30. Ülkelerin gelişmesi ve refahlarının artmasında turizmin ve ekoturizmin önemi günden güne artmaktadır. Artık insanlar yöresel ve ulusal düzeyde doğal ve çevresel kaynakların turistik amaçla kullanılması için hem değerlerini arttırmaya hem de korumaya çalışmaktadırlar.

  31. Günümüzde bir çok kaynak sürdürülebilirlik kaygısıyla koruma altına alınmakta kullanımı kısıtlanmakta, hatta bazı durumlarda kullanımı yasaklanabilmektedir. Bu konuda sürdürülebilir ekoturizm temel kriter olarak alınmaktadır.

  32. Çünkü ,doğal ve tarihi güzellikler sadece kar amaçlı firmaların kullanımına bırakılması durumunda bu kaynakların hızla miktarı ve kalitesi azalma tehlikesi gösterebilmektedir.Ülkemizde de uygulamaları görülen koruma alanları ile bu tehlikenin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.

  33. Örneğin milli park, tabiatı koruma alanı, doğal park şeklinde uygulanmaktadır.

More Related