Yüksek Riskli Gebelikler

1. YüksekRiskliGebelikler Adana- Ekim-2013

2. Riskligebeliknedir? Gebeliknormal vedoğalbirsüreçtir. Bazıdurumlardagebekalmadanönceanneadayınınmevcuthastalıklarıveyasonradangebelikdönemindeortayaçıkansorunlarçeşitlirisklerinortayaçıkmasınayolaçar. Böylegebeliklere“Riskligebelik”veya“Yüksekriskligebelik”denir. Riskliveyüksekriskligebeliklerbazıdurumlarda hem annenin hem de annekarnındakibebeğinsağlığınıvehattahayatınıtehditedebilir. Riskliveyüksekriskligebelikler, mutlakabirriskligebelikuzmanı (perinatolog) tarafındanveçokdahayakındantakipedilmelidir. Riskligebelikdoktorlarıileyapılmasıgerekenriskligebeliktakibi, normal gebeliktakibinegöreçokfarklıyönleriçermektedir.

3. Riskligebeliknedenlerinelerdir? • < 18 y. veya >35 yaş, • HT, tiroidhastalığı, D.M, kalp, karaciğer, kollajendokuhastalıkları (lupus, sjogrenvb), damarvediğeryapılarıtutanhastalıklargibisistemikhastalıklarvarsa, • Gebeçokzayıfya da çokşişmansa, • Akrabalıkvarsa, • İlaçkullanıyorsa(epilepsi, psikiyatrikhastalıklarvb) • Sigara,alkolkullanımı, • Tekrarlayandüşüklerivarise, • Gebelikdönemiöncesindehiçbirsağlıkproblemiolmamasınarağmen, gebekaldıktansonragebeliğebağlıolarakortayaçıkangebeliksorunlarıvarsa

4. Annenin Obstetrik Öyküsü Parite. Parite arttıkça anemi, IUGR, Malprezentasyonolasılığı artmaktadır. Ektopik gebelik öyküsü veya gebelik kaybı öyküsü. Tekrarlama riski vardır. Daha önceki doğum şekli. Sezaryen ise aynı olasılık olduğunun bilinmesi. Bebeklerin sonuçları,gebelik haftası,boyutu,normal olup olmadığı. Anomalili fetus varsa tekrarlama riski ya da preterm doğum varsa tekrarlama riski vardır. İri bebek öyküsü varsa diyabet için dikkatli olmak gerekir.

5. Tıbbi Öyküsü Sigara alışkanlığı. IUGR riski olacaktır. Alkol kullanımı. IUGR ve fetal alkol sendromu olacaktır. Uyuşturucu İlaç kullanımı. Neonatalyoksunluk sendromu olacaktır. Maternal tıbbi sorunlar .(Hipertansiyon,diyabetes, kalp hastalığı, tiroidhastalığı,anemi, solunum hastalıkları, hepatikve gastrointestinal hastalıklar, nöromüskülerhastalıklar, böbrek hastalıkları, otoimmünhastalıklar, tromboembolikhastalıklar) Önceki cerrahi öyküsü Önceki anestezi sorunları. Tekrarlama riski vardır. Önceki kan transfüzyonları

6. Jinekolojik Öykü • Subfertilite. Gebeliğin sonucu açısından ailede anksiyete, çoğul gebelik, hipertansiyon ve gestasyoneldiyabet • Kontrasepsiyon. Hastada hala mevcut RİA varsa abortus ve erken doğum riski vardır. • Adet düzensizliği. Hasta son adet tarihini bilmiyorsa, miad tayini açısından sorun olabilir. • Spesifik enfeksiyonlar • (HIV, Sifiliz, HPV, gonore, hepatit B)

7. Aile Öyküsü Kalıtımsal hastalıklar. Ailedeki kalıtımsal hastalıkların (hemoglobinopati) tekrarlama riski olduğu gibi annede anksiyeteye de neden olabilir. Diabetesmellitus. Gestasyonel diyabet görülme olasılığı artar. Hipertansiyon Böbrek hastalığı Tromboembolik hastalık

8. Fizik Muayene Maternalağırlık. >85 kg gebelerde hipertansiyon, gestasyonel diyabet, <45 kg gebelerde IUGR riski vardır. Maternal boy. 152 cm’nin altındaki gebelerde baş- pelvisuyuşmazlığı riski vardır. Pelvik muayene. Ne yazık ki pek çok obstetrisyen artık yalnızca ultrasonografi kullanmaktadır ve pelvik muayene yapmamaktadır ancak pelvisin doğum için uygun olup olmadığının değerlendirilmesi önemlidir.

9. Anneyebağlıgebelikdönemisorunları • Gestasyoneldiyabet • Gebelikhipertansiyonu, preeklampsi, eklampsi, • Gebelikte vaginal kanama • Servikalyetmezlik • Erkenmembranrüptürü • Gebelikteerkendoğumtehdidi • Genital organlardamyom,kistvarlığı

10. Fetusabağlıgebelikdönemisorunları • Çoğulveikizgebelikler • Bebektegelişmegeriliği (IUGR) • Oligohidramnios • Polihidramnios • Rh İzoimmünizasyonu • Fetal anomaliler

11. Yaptırdığımız tetkiklerde saptadığımız sorunlar İdrar tahlili.(Glikoz, protein, keton, kan) saptanabilir.Enfeksiyon,böbrek hastalığı,preeklampsi için uyarıcı, Tam kan sayımı. Anemi saptanabilir. Kan grubu tayini. Rhuyuşmazlığı açısından. Profilaksi için. Serolojik tarama. Sifiliz,rubella,hepatitis ve HIV saptanabilir. Fetal anomali için tarama testleri.İkili veya üçlü testler ile Down sendromu ve nöral tüp defekti taraması yapılabilir. Rutin USG. Fetustakianatomik sorunlar, gebelik haftası ve fetusungelişimi, Servikalsmear.Ne yazık ki rutin kullanılmamaktadır oysa tüm yaşamında belki de yalnızca gebelikte hekime giden bir grup kadın vardır. Kan basıncı ölçümü ile preeklampsive hipertansiyon saptanabilir.

12. Riskligebeliktakibinedengereklidir? Çoğugebekadıngebelikdöneminiherhangibirsorunolmadangeçirmesinerağmen, gebelikdönemisüresince ne zamansorunlakarşılaşılabileceğiniöngörmekhamileanneiçinmümkündeğildir. Baştançok normal görünenbirgebelikdöneminde bile sonradanciddisorunlaryaşanabileceğiiçin, riskligebelikolsunolmasınbütüngebeliklerinkadındoğumuzmanıtakibialtındaolmasıbüyükönemtaşır.

13. Gebekalmadanöncehiçbirhastalığıolmayansağlıklıbirkadıngebekalıyor. Gebelikdöneminin 24. haftasında(gestasyoneldiyabet) ortayaçıkıyor. Gebekalmadanöncehiçbirhastalığıolmayansağlıklıbirkadıngebekalıyor. Gebelikdöneminin 28 ile 30. haftasıitibariyle (preeklampsi– gebeliğebağlıgelişenhipertansiyon) ortayaçıkıyor. Gebekalmadanöncehiçbirhastalığıolmayansağlıklıbirkadıngebekalıyor. Gebelikdöneminin 28 ile 30. haftasıcivarındabebekgelişimiileilgilisorunlar(bebektegelişmegeriliği-İUGR) ortayaçıkıyor.

14. Sağlıklıbirkadıngebekalıyor. Gebelikdöneminin 11 -14. H.arasındaultrasondabebekensekalınlığıölçümününyüksekolduğusöyleniyor. Gebelikdöneminin 11 ile 14. haftasıarasındayapılanikili test sonucuanormal, Gebelikdöneminin 16 -20. H. yapılanüçlü test sonucuanormal, Gebelikdöneminin16-20. H.arasındayapılanUSG’debebektebirsorun (bebeğinkalpvebüyükdamarlarındasorunlar, Down sendromunudüşündürenkemiklerinkısaolmasıbarsakparlaklığıartışı,ensekalınlığıartışıgibibulgular; v.b.) tespitediliyor.

15. Sorunsuzgidenbirhamilelikdönemindegebeliktakibisırasındabebek , anneveyagebelikkaynaklıbirsoruntespitedildiğindebirperinatoloğakonsültasyongereklidir. Bazıgebeliklerisebaşlangıçtanitibarençeşitlirisklertaşırveburiskler de annevebebeksağlığınıkötüetkileyebilir. Gebekalmadanönceşekerhastalığıolanbirkadınhamilekalıyor. Hamilekalmadanöncetansiyonhastalığıolanbirkadınhamilekalıyor. Hamilekalmadanönceguatrhastalığıolanbirkadınhamilekalıyor. Dahaöncekigebelikleritekrarlayandüşükilesonuçlanmışbirkadınhamilekalıyor.

16. Hamilelikdönemininbaşındanriskligebeliksınıfınagirenkadınlarda, gebelikdönemirisklerininöncedenbelirlenipçeşitlitedbirlerleolumsuzlukların en azaindirilmesiçokönemlidir. Bu ancakhamilelikdönemiboyuncaperinatolojiuzmanlarıtarafındangerekensıklıktamuayene (riskligebeliktakibi) veayrıntılıincelemelerinyapılmasıilesağlanabilir.

17. Riskligebeliktakibindeneleryapılır? Anneningebeliköncesimevcutolanbazıhastalıklarıgebeliksürecinivebebeğiciddişekildeetkileyebildiğigibi, gebelikde anneninmevcuthastalığınınseyrinivetedavisinietkilemektedir. Önceliklebebekiçin plan yapıldığındayanigebekalmadanönce,genelsağlıksorunlarınınvarlığıveyaderecesiilgilibranşhekimince (dahiliye, kardiyoloji, nefroloji, endokrinolojiv.b.) mutlakabelirlenmelidir.

18. Anne adayınındahaöncetekrarlayandüşükleryapmışolması, sebebibilinsinveyabilinmesinmevcutgebeliği de riskligebeliklersınıfınasokar. Öncekidüşüklerinhaftası, nasılolduğugibidetaylarvekantestleriilemevcutgebeliktakibiyönlendirilir. Çokerkendüşüklerdekromozomanormallikleri , gebeliğin 3 - 6 ayıarasındakidüşüklerdeservikalyetmezlik, dahailerigebelikaylarındagörülendoğumöncesi (fetüs) ölümüdurumlarındaiseanneninveyabebeğinhastalıklarıaraştırılır.

19. Fetus gelişimindeanormalliklervefetal hastalıkların, prenatal tanısıgünümüzdeoldukçaileriboyutlaraulaşmıştır. Bununsonucuolarak da artıkintrauterintedavisözkonusu olabilir.

20. Riskligebeliktakibinikimleryapar? “Yüksekriskligebeliktakibi” sırasındahastayıtekbirhekimin(PERİNATOLOG) izlemesiyeterlideğildir. Bu, farklıbranşlardanhekimlerinortakbilgivedeneyimleriyleyürütülebilenbirizlemşeklidir. Ekiptekadındoğumuzmanıbaştaolmaküzere, dahiliyeuzmanı, endokrinolojiuzmanı, diyetisyen, genetikuzmanı, çocukcerrahı, neonatolog ,fiziktedaviuzmanı da bulunur.

21. Hamilekalmadanöncehastalığıolankadınlarbebeksahibiolabilir mi? Anne adayınınhamilekalmadanöncezatenmevcutolanhipertansiyon, diyabet, tiroşidhastalığı , kalphastalığı, böbrekhastalığı, karaciğerhastalığıgibibazıhastalıkları, hamilelikdönemiboyuncaağırlaşmaeğiliminegirer. Bu nedenlebebekiçin plan yapıldığındayanigebekalmadanönce, genelsağlıksorunlarınınvarlığıveyaderecesiilgilibranşhekimince (dahiliye, kardiyoloji, nefroloji, v.b.) mutlakabelirlenmelidir. Bu hiçbirzamangenelsağlıkproblemleriolanbirkadınınanneolamayacağıanlamınagelmez. Amahamilelikdönemini hem annenin hem de bebeğinsağlıklıvesorunsuzbiçimdegeçirebilmesiiçingebeliktakibi, bukonudauzmanlaşmışperinatologlartarafındanyapılmalıdır. Hamileliköncesindebuhastalıklardanbiribulunan her kadıngebekalmadanönceperinatoloğabaşvurmalıdır.

22. Son söz Amaç: Riskimümkünolduğuncaerkenfark et. İdeal olan: Gebeliköncesidanışmanlık Erkenvesık prenatal bakım En iyi: Anne vebebeksonucunueldeetmek Tedaviyisağlamak