Hoofdvragen van de Sociologie Inheemsen en uitheemsen

1. Jochem Tolsma Hoofdvragen van de SociologieInheemsen en uitheemsen

2. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Waarom deze foto?

3. Opbouw van dit college Immigratiegeschiedenis Ongelijkheid Cohesie Rationalisering Voorbeeld tentamenvraag De foto! Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

4. Immigratiegeschiedenis Is de huidige migratie bijzonder? Oude wijn, nieuwe zakken. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

5. Immigratiegeschiedenis -Begin 17de eeuw bestond 10% van de bevolking uit nieuwkomers: politieke en religieuze vluchtelingen. -17de en 18de eeuw, begin 20de eeuw en in de jaren 1930 joodse vluchtelingen -Rond 1900 Chinese zeelieden Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

6. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

7. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

8. Immigratiegeschiedenis Moderne migratie -Migranten uit de voormalige koloniën: Indonesië werd in 1949 onafhankelijk Suriname werd in 1975 onafhankelijk Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

9. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Indische Club Feest van de Indische Club in hotel Krasnapolsky in Amsterdam (1927). Op de achtergrond het clubvignet. Zij en waarschijnlijk veel andere feestgangers waren vanuit Indië op verlof in Nederland.

10. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Eten in pension Christiaan Carels en zijn vrouw Andrea aan tafel in hun pension aan de Badhuiskade in Scheveningen (1953). De familie mocht de keuken gebruiken en kookte zelf.

11. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Surinaamse vrouwen verlieten aan het eind van de jaren vijftig hun geboorteland om in Nederland een opleiding tot verpleegster te volgen. Na het behalen van hun diploma bleven de meeste in Nederland. Ze waren teveel in hun nieuwe omgeving geworteld geraakt om terug te keren.

12. Immigratiegeschiedenis Moderne migratie -Migranten uit de voormalige koloniën: Indonesië werd in 1949 onafhankelijk Suriname werd in 1975 onafhankelijk -Gastarbeiders Jaren 60: Eerst Italianen en Spanjaarden later Marokkanen en Turken Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

13. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Italiaanse terrazzowerkers in Leiden omstreeks 1925.

14. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Ali Chouli kwam in 1966 naar Nederland. Hij bezocht in die eerste periode zowel de protestantse als de katholieke kerk. Niet omdat hij zich had bekeerd tot het christendom, maar omdat hij graag wilde weten wat dat geloof precies inhield. Hij zag dat als een goede manier om de Nederlandse maatschappij beter te leren begrijpen. Op deze foto staat hij met zijn dochtertje in Oudhollandse klederdracht (1978).

15. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Stoomspinnerij Twenthe Almelo Mehmet Dağ aan het werk in de stoomspinnerij Twenthe in Almelo omstreeks 1970. De foto werd stiekem door een vriend gemaakt, omdat de chef geen foto's van de werkvloer wilde.

16. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Eerste dag in Amsterdam Fatima Taouil, op haar allereerste dag in Amsterdam (1978). Ze is geboren in Casablanca en kwam op 19-jarige leeftijd naar Nederland. Ze was toen net vijf maanden getrouwd.

17. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Bron Foto’s: • www.geledraak.nl • Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis • Historisch Beeldarchief Migranten http://www.iisg.nl/hbm/index.php

18. Immigratiegeschiedenis Moderne migratie -Migranten uit de voormalige koloniën: Indonesië werd in 1949 onafhankelijk Suriname werd in 1975 onafhankelijk -Gastarbeiders Jaren 60: Eerst Italianen en Spanjaarden later Marokkanen en Turken -Vanaf jaren 1980: Asielzoekers -Vanaf jaren 1980: Gezinshereniging/gezinsvorming/kettingmigratie -Vanaf 1988: Arbeidsmigratie uit (West-)Europese landen Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

19. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

20. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

21. Poolse winkels in Nederland Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

22. Immigratiegeschiedenis Moderne migratie -Migranten uit de voormalige koloniën: Indonesië werd in 1949 onafhankelijk Suriname werd in 1975 onafhankelijk -Gastarbeiders Jaren 60: Eerst Italianen en Spanjaarden later Marokkanen en Turken -Vanaf jaren 1980: Asielzoekers -Vanaf jaren 1980: Gezinshereniging/gezinsvorming -Vanaf 1988: Arbeidsmigratie uit (West-)Europese landen -Nu: Hoogopgeleide migranten buiten Europa Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

23. Immigratiegeschiedenis Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • “Kenniswerkers actief in buitenland rekruteren” • (Innovatieplatform) (Trouw, 25-04-’08) • In 2008: 2.000 kenniswerkers per jaar • Streven: 1.000 kenniswerkers extra per jaar (met name uit Azië) • “Universiteiten willen meer buitenlanders” • (NRC Handelsblad, 05-09-’05) • “Studie kernenergie geen optie voor Iraanse student” • (NRC Handelsblad, 05-01-’08) • “TU's genoodzaakt Iraniërs te weren” • (De Volkskrant, 03-01-’08)

24. Immigratiegeschiedenis Is de huidige migratie bijzonder voor Nederland? Nee: Push factoren: onderdrukking, vervolging, armoede Pull factoren: economie, tolerantie, onderwijs Ook vroeger segregatie: eigen vakbonden, gebedshuizen, sportclubs etc. Ook vroeger was migratie naar Nederland een migratie van dorp naar stad. Merk bovendien op: Begin 17de eeuw bestond 10% van de bevolking uit nieuwkomers: politieke en religieuze vluchtelingen. Begin 21ste eeuw bestaat ongeveer 10% van de bevolking uit niet-westerse allochtonen. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

25. Immigratiegeschiedenis Is de huidige migratie bijzonder voor Nederland? Ja: Islam relatief nieuw verschijnsel. Hoge werkloosheid onder migranten. Bindingen met het land van herkomst zijn nu makkelijker te onderhouden dan vroeger. Invloed van (regering) land van herkomst op migranten. AIVD heeft in 2008 geconcludeerd dat Marokkaanse inlichtingendienst actief is in Nederland. Zie: http://pauwenwitteman.vara.nl/Archief-detail.113.0.html?&no_cache=1&no_cache=1&tx_ttnews[tt_news]=1236&tx_ttnews[backPid]=111&cHash=41e5c66c23 Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

26. Hoofdvragen Oude wijn, nieuwe zakken Oude wijn: Hoofdvragen van de sociologie Nieuwe zakken: Nieuwe deelproblemen Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

27. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Ongelijkheid Tussen mensen in het algemeen Tussen mannen en vrouwen Tussen sociale klassen

28. Ongelijkheid Tussen mensen in het algemeen Tussen mannen en vrouwen Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Ongelijkheid Tussen inheemsen en uitheemsen Tussen sociale klassen Verschillen in inkomen Verschillen in werkloosheid Verschillen in beroepshoogte Verschillen in opleiding Niveau Richting

29. Ongelijkheid Tussen mensen in het algemeen Tussen mannen en vrouwen Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Ongelijkheid Tussen inheemsen en uitheemsen Tussen sociale klassen Verschillen in inkomen Verschillen in werkloosheid Verschillen in beroepshoogte Verschillen in opleiding Niveau Richting

30. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleiding: • niveau • minimaal een startkwalificatie Een halfvol glas met minderheden die steeds hoger opgeleid zijn en op de lagere niveaus hun onderwijsachterstanden inlopen sluit een halfleeg glas met blijvende onderwijsongelijkheid op de hogere niveaus nog niet uit.

31. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleiding: • niveau • minimaal een startkwalificatie • minimaal een WO-diploma

32. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleiding: • minimaal een startkwalificatie Bron: www.cbs.nl

33. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleiding: • minimaal een WO opleiding Bron: www.cbs.nl

34. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Hebben we nu de ontwikkelingen op een goede manier beschreven? • Nou…in ieder geval niet op de enige mogelijke manier. • Een mogelijke reden waarom onze resultaten een redelijk positief beeld laten zien: • Door de onderwijsexpansie zijn jongeren over het algemeen steeds hoger opgeleid dan hun ouders. • Het aandeel jongeren onder (niet-westerse) allochtonen is groter dan het aandeel jongeren onder autochtonen. Dit verschil is met de jaren alleen maar groter geworden. • Relatieve kansverhoudingen houden rekening met onderwijsexpansie.

35. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Een voorbeeld: Keuze na de basisschool voor 2de generatie Turken en autochtone Nederlanders: Geboortecohorten 1968-1977 Geboortecohorten 1978-1986 OR=0.69 OR=0.15 Bron: eigen berekeningen op basis van de SPVA

36. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Een voorbeeld: • Keuze na de basisschool voor 2de generatie Turken en autochtone Nederlanders: • Conclusie: Ongelijkheid is toegenomen!

37. Intermezzo: De oddsratio Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Stap 1: Bereken de kans voor Turken om na de basisschool naar de havo of het vwo te gaan: P(x=1|Turken). (x is schoolkeuze; x=1 schoolkeuze voor havo of vwo; x=0 schoolkeuze is niet havo of vwo) Stap 2: Bereken de kans voor Turken om na de basisschool niet naar de havo of het vwo te gaan: P(x=0|Turken) = 1 - P(x=1|Turken) Stap 3: De odds (de kansverhouding): P(x=1|Turken) / P(x=0|Turken) Stap 4: Doe hetzelfde voor de autochtonen. Stap 5: Bereken de oddsratio (de relatieve kansverhouding): P(x=1|Turken) / P(x=0|Turken) P(x=1|autochtonen) / P(x=0|autochtonen)

38. Intermezzo: De oddsratio Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Stap 1: P(x=1|Turken) = 92/510 Stap 2: P(x=0|Turken) = 418/510 Stap 3: P(x=1|Turken) = (92/510) / (418/510) = 92/418 P(x=0|Turken) Stap 4a: P(x=1|autochtonen) = 1667/6890 Stap 4b: P(x=0|autochtonen) = 5223/6890 Stap 4c: P(x=1|autochtonen) = (1667/6890) / (5223/6890) = 1667/5223 P(x=0|autochtonen)

39. Intermezzo: De oddsratio Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Stap 5: OR: P(x=1|Turken) / P(x=0|Turken) P(x=1|autochtonen) / P(x=0|autochtonen) = (92/418) / (1667/5223) =(92*5223)/(418*1667) = 0.69

40. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Slagen allochtonen in het onderwijs? • ‘Slagen’ is een normatief begrip en als zodanig niet makkelijk te meten, laat staan te verklaren. • Sociale wetenschappers zouden beducht moeten zijn voor normativiteit binnen hun eigen onderzoek. • Lange tijd was de conclusie uit onderzoek naar de onderwijsprestaties van etnische minderheden in Nederland dat het steeds beter gaat: etnische minderheden raken steeds hoger opgeleid en zij lopen hun achterstanden op de autochtone bevolking in (zie bijvoorbeeld (CBS, 2005)). • Een halfvol glas met minderheden die steeds hoger opgeleid zijn en op de lagere niveaus hun onderwijsachterstanden inlopen sluit een halfleeg glas met blijvende onderwijsongelijkheid op de hogere niveaus nog niet uit. • Beschrijvingen in percentages versus beschrijvingen in relatieve kansverhoudingen.

41. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleiding: • richting Sectorkeuze VMBO leerjaren 3 en 4 naar geslacht en herkomstgroepering 2005/2006 Bron: CBS 2007. Jaarboek onderwijs in cijfers 2007

42. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen Ongelijkheid • verschillen in werkloosheid

43. Ongelijkheid Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • Verschillen in opleidingsniveau, opleidingsrichting en werkloosheid tussen inheemsen en uitheemsen: • Eerst de beschrijvingsvraag. • Dan de verklaringsvraag: • hulpbronnentheorie: Achterstanden van minderheden zijn te verklaren uit hun geringe hoeveelheid hulpbronnen. • assimilatiehypothese: Naarmate een persoon meer geïntegreerd is geraakt in de intermediaire groeperingen van het land zal deze persoon gelijkere kansen in het leven krijgen. • discriminatietheorie: Gevestigden legitimeren hun bevoorrechte positie met publieke vooroordelen en zij handhaven hun bevoorrechte positie door middel van discriminatie.

44. Een brug tussen de ongelijkheidsvraag en de cohesievraag Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen • “Veel meer allochtonen zonder baan” • (De Volkskrant, 18-01-’08) • “Anonieme sollicitatie tegen discriminatie” • (NRC Handelsblad, 25-01-’06) • “Nijmegen laat naam in brief sollicitant weghalen” • (De Volkskrant, 25-01-’06) • “Proef met anoniem solliciteren mislukt” • (NRC Handelsblad, 16-10-’09) • “Nijmegen stopt met anoniem solliciteren omdat effect vaag is” • (De Volkskrant, 25-04-’08)

45. Ongelijkheid kan leiden tot afname in cohesie Gebrekkige cohesie kan leiden tot toename in ongelijkheid Een brug tussen de ongelijkheidsvraag en de cohesievraag Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

46. Ongelijkheid kan leiden tot afname in cohesie De oververtegenwoordiging van allochtonen als kleine zelfstandigen verklaart voor een deel dat vooral autochtone zelfstandigen negatief denken over allochtonen. Gebrekkige cohesie kan leiden tot toename in ongelijkheid Discriminatie verklaart voor een deel dat allochtonen over het algemeen een minder gunstige positie hebben op de arbeidsmarkt. Een brug tussen de ongelijkheidsvraag en de cohesievraag Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen

47. Cohesie Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen cohesie strijd (tegenstellingen) onthechting (banden of afstand) Vreedzame strijd geweldadige strijd Huishoud-vorming zelfdoding gemengde huwelijken extreem rechts criminaliteit Vergelijk pagina 637 UAF

48. Cohesie Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen cohesie strijd (tegenstellingen) onthechting (banden of afstand) Vreedzame strijd geweldadige strijd Huishoud-vorming zelfdoding gemengde huwelijken extreem rechts criminaliteit Vergelijk pagina 637 UAF

49. Cohesie Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen cohesie strijd (tegenstellingen) onthechting (banden of afstand) Vreedzame strijd geweldadige strijd Huishoud-vorming zelfdoding gemengde huwelijken extreem rechts criminaliteit Vergelijk pagina 637 UAF

50. Cohesie Durkheims Integratietheorie…de proef op de som. Hoe sterker personen in een godsdienstige groepering zijn geïntegreerd, des te kleiner is hun kans op zelfdoding. Turken en Marokkanen zijn aan het begin van de 21ste eeuw in Nederland sterker in hun godsdienstige groepering geïntegreerd dan autochtonen.  Onder Turken en Marokkanen komt in Nederland aan het begin van de 21ste eeuw minder zelfmoord voor dan onder autochtonen. Jochem Tolsma Inheemsen en uitheemsen